Vísir - 02.12.1917, Blaðsíða 3

ViSIR
H-P.Duus
A-deild
t
HafRarstræti.
Nýkomið:
Kápuefni
í kven-óUter*,
fsérstsklegra sott og ódýrt.
Uliar- og bómullar-Flauel
Silki-FIauel. Sifkitau.
Regnkápur
fyiir fnlloröoa og börn.
Svart hálíklæði. Cheviot.
Molskin. Rifstau. Nankin.
Flónel. Léreft. Ullarteppi.
PrjÓnaVÖrur allskonsr.
Leiðbeininingar
verðlagsnefndar.
Það er misakiloiisgnr hr. Vig-
fásar Giðranndisoosr, að Víeir
hafi gert nokkra nppiöfcvun „við-
víkjandi sandinum í k*fanni“. Þá
■ppgötvun gf>rði varðlagsDefndin
8}41í hjá k&»po.aini inn á Ltug#-
vegi í fyrr®, f br. „vjðtal“ við verð-
IsgsneEndarmaaninn í Mbl. 0$ þó
að V. G. segi »ð þ»ð «é ,/yrir
stan verksvið verðiagsnefndatinn-
ar að setja hámarksverð á hvera-
konar svik í vöru sem vera skal“,
þá er það nú einmitt það, sem
vakað hefir fyrir nefndlnni, ef
nokkuð hefir þá vakað fyrir
benni, þegur hún, að því er tkýrt
var frá í „viðtidinu", einmitt í til
efni af„sandinum í kæfunni", fór
að setja hámarksverð á kæfnna.
Enda viðnrkennir V. G. þetta sið-
asfc i grein sinni, þa.r sem hann
talar um „breyfing nefndarinnar í
þá áttt“. i— VÍ8Í er það aftur á
á móti falljóet, að þettt er alveg
fyrir utan veiksvið nefndarinnar.
Og einmitt af þvi að nefndin hef-
ir farið út íyrir sitt verkisið, þeg-
ar hún setti hámsrksverð á hangi-
kjöt og kæíu eins og hún gerði
það, þá verður hámarksverð henn-
ur gagnslaust „vindhögg“.
Hr. V. G. *egir sjálfur, að hér
vanti lög *m „stöðugt eftirlit og
rannsókn við söln margskonar mat
væla“, sem i „öðrum siðuðum lönd-
»m“ þyki sjálfsögð. En einmitt
þe»s vegna stoðar ekkert að vera
að setja hámarksverð, sem óm'ógu-
legt er [að liafa eftirlit með án
slíkra laga. E'i það hefir nefudin
gert.
Ef hér væru tii lög, sem bönn-
uðn sölu kjöts.og kæfu, eemekki
befði verið rsnns#k»,ð og merkt
þ.4 væri mögulegt að framfylgja
ákvæðum verðJagsnefndarinnar.
Án slikra laga er það ómögnlegt,
ef Reljendur ekki viJjs góðfúslega
láta rannsaka vörn sina — með
„ssmkomulagi", eins og V. G.
eegir.
Vínir efast ekköit im að hr.
Gisli GuðmundsHOn láti ekki lenda
við ioíorðin ein, um að rannsaka
kjöt og kæfu hjá kaupmönnum. —
fin hann getur ekkert rannsakað
nema „með samkom*lagi“. K’.np-
mennirnir geta skotið þvf nndan,
sam þeir vilja ekki láta rannsaka,
og selt það svo eins og það væri
rsnnsakað og sett í 1. fl. Kaup-
endar hafa eftir enga að f*i&. —
Þeir s j á ekki hvort saltið er 10
eða 12°/o eða meira i kjötinn eða
kæfnnni.
Og bændnrnir, sem selja neyt-
endnm beint? Ætli þeir farl ekki
þó að l&bba með kæfabelgina til
Gísla ?!
Það er anðvelt að setja saman
mikla lengri grein en „leiðbein-
ingar“ br. V. G., nm „önnur siðuð
lönd“, nyfcsemi efnarannsóknar o.
e. frv. og fara um þetta svo mörg-
nm og fögrnm orðum, að lesand-
inn komist í sjöunda himin eða
tárfelli yfir nmhyggjunni fyiir
almenningi og siðmenningunni.
En eitt er að tsla og skrifa og
annað að framkvæma.
Hvers vegna heldir nú hr. V.
G. að sundurínn og innýflin bafi
verið sett I kæfana á Langaveg-
innm í fyrra? Böndinn hefir
væntsnlega gert þ*ð til þess að
græða á þvi. Og það er væntan-
lega ekki 3 á bóndi, sem mælst
hefir til þess við verðlagsnefndina
að hún gengist fyrir þvl að kæfa
yrði framvegis rannsökuð efna-
fræðislega. Hann mundi aldrei
hafa farið að labba með belginn
til Gísla! Og kaipmaðnrinn —
raandi hsusn ekki hafa getað sagt
npp á hár „eftir bragði og útliti"
hvo mikill undir eða liugu
vorn í kæfunni — og íimjattað
svo á, að ekki hefði munað meirn
en l°/0 ?
Það spaugileg&sta við þessar
hngleiðingar hr. V. G. eða verð-
lagsnefndar er það, að i öðru orð-
inn c>r bygt á því, að seljendur
hafi tilhneigingu til að svíkja
vöra sína. og að nauðeynlegt sé
að girða íyrir sllk svik, en í hinu,
að þeir sén allir svo ærlegir, aft
ef beir bara viti af því, að þeir
gætn fenglð Gísla Gnðmnndsson
til þess að rann«ska bana, þá
myndi þessi vonda tilhneiging
missa öll tök á þeim!
Þrátt fyrir allar leiðbeiningar
hr. V. G., þá liggur það hverjnm
manni i augum uppi, áð til rann-
sóknar kemur að eins þ..ð af kjðti
og kæfu sem seljendur vilj*-, selj-
endnr vilja eftir sem éður „gera
ótrúlega lítion verðmnn á góðri
vöru og lélegri", eins og V. G
segir. Og hvað stoðar það, þó
að einn og einn kaupandi Iáti
rannsika, ef hann þykist hafa
orðið fyrir „bersýnilegum svikum“ ?
SeljandJnn er þá kotninn eitthvað
út í bsskann og kaupandinn veit
ekki einn sinni n&fnið á boaum.
Og þó hann visai það, hver sann-
ar þá að hann hafi selt hina
sviknn vöru, en ekki einhver
annar ?
Hér skal eski út í það fariS,
að fiokkun nefndarinnar er óná-
kvæmt bandahófsverk og að sumn
leyfci bein vitleysa, eins og þaft
að setja kjöt og kæfu niður úr
lægsta fiokkl fyrir það eitt, að
■altið í þvi er 13 en ekki 12%,
alveg án tillits til þess, hvernig
varan er að öðru Jeyti. En að
loknm skal verðlagsnefndinni og
öðrem bant á þnð, &ð Vísir telur
þaö eimmitt ekki hlntverk blað-
anns, „að blynna að samvinnu og
samúð meðal þjóðaxinnar og flokk-
- 77 -
Eilippus Gonzagua var fluttur í bina
•ökrautlegu höll hertogans afNevers-. Mátti
hann nú teljast einn binn auðugasti og
voldugasti maður JFrakklauds og gekk næst-
ur þeirn Filipp af Orleans, ríkisstjóranum
og John Law, auðkýflngnum. Vissi Gon-
■sagua ekki aura sinna tal og hafði komist
yfir þau auðæli sumpart vegna þess, að
hann hafði gengið að eiga Aróru, ekkju
Nevers, og fengið með henni í heimanmund
aílar eigur Caylus gamla.
En hvernig hafði sú gifting atvikast?
Tvær konur höfðu þegar látið líf sitt í
Caylushöllinni, eins og áður er drepið á,
og orðið snögt um þær báðar. Og síðan
hafði ekkja Nevers að ári liðnu gengið að
eíga Gonzagua, en þau átján ár, sem þau
höfðu verið samau i hjúskap, hafði hún
áyalt borið sorgarbúning og lagði hann
ekki einu sinni niður sjálfan brúðkaups-
daginn þegar hún giftist seinni manninum.
Þegar Gonzagua að kvöldi þess dags
kom inn í svefnherbergi hennar, benti hún
honum á dyrnar með annari hendinni. en
í hinni hendinni hélt hún á rýtingi og
■eneri oddinum að brjósti sér.
„Eg lifi að eins fyrir dóttur okkar Ne-
Vers“, mælti hún.
Upp frá þeim degi talaði hún aldrei
'orð frá munni i návist manns sins. Hún
.. 78 -
var að vísu viðmótsþýð og góð í umgengni
en jafnan þögul og alvarleg.
Ávalt þegar Gonzagua setfcist að mið-
degisverði, gerði hann konu sinni boð og
kom aldrei sá dagur fyrir að hann brygði
þessari venju. En það brást heldur aldrei,
að þjónustustúlkan kæmi aftur með þau
skilaboð, að frúin væri lasin og gæti því
ekki setið til borðs með manni sinum og
á þessu hafði gengið 366 sinnum á ári í
átjáu ár. Annars talaði Gonzagua alt af
hlýlega um konu sína í áheyrn annara.
Gonzagua var alúðarvinur ríkissfcjóraus
og undruðust allir kapp það, sem hann
lagði á að finna hiua horfnu dófctur Nevers.
En hennar varð hvergi vart, hvemig sem
leitað var og þar sem ekki var heldur hægt
að færa sönnur á, að hún væri dáin, þá
var svo sem sjálfsagfc, að Gonzagua gerðist
fjárraðamaður hennar eg hefði þess vegna
aliar tekjur og afurðir Nevers-eignarinnar
til umráða og afnota og tæki það alt að
erfðum jafnskjótt sem dauði hennar vitn-
aðist,
Annars lögðu hjónin bæði sig i fram-
króka um að leita barnsins, þótt sitt gengi
hvoru þeirra til, og eftir þessi átján ár var
nú svo komið, að Gonzagua ráðgerði að
kalla sainan ættarfund til að ráða máli
þessu til lykta.
Að öðru leyti hafði hann ærið að starfa
- 79 -
við ýms fyrirfcæki, sem honum voru í huga.
Hafði ríkisstjórinn veifct honum einkarétt
til þess að setja á stofn skrifstofur í höll
sinni, þar sem fram skyldi fara kaup og
sölur á alls konar hlutabréfum og öðrum
verðbréfum. Þóttu slík fyrirtæki hin arð-
vænlegustu á þessum tímum, er allir voru
sem æðisgegnir a£ hve?s konar gróðabralli
og fjárglatfrafyrirtækjum, enda var þessi
gróðafíkn komin í þann algleyming, að
ekki varð við ráðið.
En nú varð að rýma fyrir öllum þess-
um fyrirhuguðu skrifstofum á hallarlóðinni
og í höllinni sjálfri. Yar nú hver blettur-
inn gulls igildi því að auðvitað urðu þess-
ar einkaréttarskrifstofur að vera sem flestar
að hægfc var, enda var beill sægur verka-
manna kominn til hallar þeixrar, er Nevers
hafði fyrrum átt, daginn eftir að einka-
rétturinn var fenginn.
Öllum standmyndum í hallargarðinum
var kipt burtu og trón „feld og i eld kast-
að“, því að ekki þótti nú verðmæti í slíktt,
en úr gluggunum á neðstu hæð hallarinn-
ar starði dökkklædd og dapurleit kona í
„svívirðing foreyðslunnar“ og hóldu verka-
mennirnir helst, að það væri einhver vofa
eða afturganga.
Um hallarganginn þveran og endilang-
an reis nú upp þreföld röð af timburskúr-
um og búðarkytrum, en forsalir hallarinnar
Paul Feval: Kroppinbakux.