Vísir - 03.04.1932, Blaðsíða 2

VlSIR
Sjóvátryggingar.
Brunatryggingar.
Alíslenskt
félag.
Sjóvátryflflingarfélaj fslanls h.f.
Eimskip 2. hæð. Reykjavík.
Nokkur orð um iðnað og iðju
íslendinga.
. Framh. frá blaði 89 A,
Það var ölgerðinni mikið
happ, að eiganda hennar tókst
að útvega sér þaulæfðan öl-
gerðarmann, Edw. Meister að
nafni, frá Bayern í Þýzkalandi.
Hafði hann áður gengið á hinn
alkunna ölgerðarskóla „Mún-
chener Brauerakademie“. Árið
1926 var ölgerðin Egill Skalla-
grímsson sæmd konunglegum
hirðsalatitli.
Nýlega hefir ölgerðinni Egill
Skallagrímsson verið breytt í
hlutaféiag, og þar með hefir öl-
gerðin Þór h/f., sem liér hefir
starfað að undanförnu, verið
sameinuð fyrirtækinu, og liætt-
ir hún við það störfum sem
sjálfstætt fyrirtæki. En Tómas
Tómasson er framvegis for-
stjóri hins nýja hlutafélags.
Framtfðar hósgðga íslendinga
• eru til sýnis á Lauga- veg 34 í dag. Smídastofan
„Reynir“. Jónas, Garðar, Ólafur. Vatnstig 3. Sími 2346.
Síðstakka, tvöfalda, úr striga.
-Talkumstakka, tvöfalda, úr lérefti.
Drengjastakka, tvöfalda, úr lérefti.
Hálfbuxur, tvöfaldar, úr striga.
Kvenpils, tvöföld, með tveimur smekkjum.
Kvenpils, tvöföld, úr striga.
Kvenkjólar (síldarstakkar).
Svuntur, tvöfaldar, úr striga.-
Svuntur, einfaldar, úr lérefti,
Kventreyjur, tvöfaldar, úr lérefti.
Karlmannatreyjur, tvöfaldar, úr lérefti.
Karlmannabuxur, tvöfaldar, úr lérefti.
Drengjabuxur, tvöfaldar, úr lérefti.
Sjóhatta (enska lagið).
Ermar, einfaldar, úr sterku lérefti.
Vinnuskyrtur (,,Bullur“), úr striga.
Ullar-síðstakkar (,,Doppur“).
Ullar-buxur (,,Trawl-buxur“).
Blá Nankins Vinnuföt (,,Overalls“).
I
H.f. Sjóklæðagerð íslands.
Reykjavík. ---- Sími 1085.
niiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiniiiiiiiillllllllllllllllllllia
íbúðir
í húsinu nr. 17 við Hafnarstræti eru til leigu frá 14. maí n. k.
GuBmumlur Úiafsson & Pétur Magnússon
hæstaréttarmálaflutningsmenn.
Austurstræti 7.
Sanitas,
gosdrykkja og aldinsafagerð, hefir sýningu á framleiðsluvörum
sínum í glugga á verslun Marteins Einarssonar.
Ko:
I 9
iid og skodið.
Mjólkurbúin.
Um siðustu aldamqt krepti
mjög að fjárhag íslenskra
bænda, þar sem allar búsafurð-
ir voru í afarlágu verði. Þá var
það, sem bændur hófust handa
og reistu samvinnurjómabú
hvert á fætur öðru. Þessi
rjómabú voru í raun og veru
byrjunarátak og undanfari
annars meira. Með þeim var
gerð tilraun til að búa til is-
lenskt smjör, er staðist gæti
þær kröfur, sem erlendur
markaðu,r heimtaði, og jafn-
framt að selja neytöndum það
án óþarfra milliliða. Bændur
fundu brátt til þess, að mikill
fengur var að þeirri fjárupp-
hæð, sem þeir fengu árlega fyr-
ir smjör sitt, og auk þess veitti
þessi iðnaðarnýbreytni fé inn
í landið.
Á síðustu árum hafa risið hér
upp stóreflis nýtísku mjólkur-
bú að erlendum sið.
Mjólkurbúið á Korpúlfsstöð-
um á að því leyti sérstöðu ineð-
al þessara búa, að það er einka-
fyrirtæki Thor Jensens stór-
kaupmanns. Þessi stórbúskap-
ur er til orðinn vegna áhuga
Tlior Jensens á íslenskum land-
búnaði og trú hans á mátt hinn-
ar íslensku moldar. Meðan
liann rak hér útgerð,lagði hann
rauhar jafnframt stund á bú-
skap, en eftir að hann livarf
frá útgerð, snerist hugur hans
að landbúnaði einvörðungu. Á
Korpúlfsstöðum, kotinu, þar
sem, samkvæmt jarðabók Árna
Magnússonar og Páls Vídalíns,
mátti fóðra 8 kýr, 1 ungneyti.
20 lömb og 2 hesta, er nú búið
að girða og rækta stór land-
flæmi og reisa mesta stórliýsi
sem til er i islenskum sveitum
og þótt víðar væri leitað. Þar
er nú 160 kúa fjós, hlaða, sem
tekur 7000 hesta af þurheyi og
heystrókar, er taka 700 hesta
af votheyi. Töðufallið er þar
nú orðið um 5500 hestar, og
auk þess heyjast þar mörg
hundruð smálestir af hafra-
grasi.
Frá Korpúlfsstöðum kemur
gerilsneydd mjólk og barna-
mjólk í flöskum. Hins ítrasta
myndarbrags og þrifnaðar er
gætt þar á ýmsum sviðum. Þar
er viðhaft dýralækniseftirlit og
starfrækt mjólkurrannsóknar-
stofa. Fyrir eiganda Korpúlfs-
staða hefir vakað, að skapa hér
landbúnaðarfyrirtæki, sem
uppfylti allar nútímakröfur og
sýndi, hvað hægt er að gera liér
á landi. Því hefir liann gætt
þess nákvæmlega, að vanda bú-
stofn sinn, fóður, haglendi,
húsakynni o. s. frv. Til þess
hefir ekkert verið sparað, að
Korpúlfsstaðabúið yrði fyrir-
mynd í hverskonar þrifnaði og
vísindalegri meðferð á mjólk.
Mjólkurfélag Reykjavikur
(forstjóri Eyjólfur Jóhanns-
son) hefir, eins og vænta má,
látið mjólkurvinslu mjög til sín
taka, það bygði fyrst injólkur-
bú hér á landi árið 1920. Eftir
10 ára starfsemi var þetta bú
orðið alt of lítið, og reisti fé-
lagið þá nýtt mjólkurbú með
nýtískuvélum við Hringbraut.
Að dómi danskra sérfræðinga,
sem hér hafa verið á ferð, er
liið nýja mjólkurbú Mjólkurfé-
lags Reykjavíkur vandaðasta
mjólkurbú á Norðurlöndum,
miðað við stærð þess. Frá því
að búið tók til starfa, liefir
mjólk aldrei súrnað þar. Mjólk-
ur- og skyrsala félagsins hefir
aukist geysilega síðustu árin.
Er Reykjavik nú komin í tölu
þeirra bæjá, þar sem neytt er
tiltölulega einna mests afmjólk
og mjólkurafurðum, miðað við
ibúafjölda, og er það frá
lieilsufræðislegu sjónarmiði
tvimælalaust vel farið. Hér er
þvi um stórvægilega og liappa-
sæla breyting að ræða, frá því,
er áður var.
1 sambandi við mjólkurbú fé-
lagsins liefir risið liér enn ný
iðngrein, ísrjómagerð, og eyk-
ur hún mjög rjómamarkaðinn.
Er iðngrein þessi að verða um-
svifamikil, eins og viða erlend-
is.
En Mjólkurfélag Reykjavík-
ur hefir ekki látið þar við sitja
að siuna eingöngu mjólkur-
vinslu, eins og nafn þess bend-
ir til. Hinn ötuli forstjóri þess
hefir hvarvetna séð nýjar leið-
ir, og er félagið undir stjórn
hans orðið eitt hið stórfeldasta
og fjölþættasta verslunarfyr-
irtæki hér á landi. Skal þess
hér minst af því, að það varð-
ar íslenska iðju, að félagið hef-
ir af eigin rammleik komið sér
upp kornmyllu af fullkonm-
ustu gerð, og malar hún að
jafnaði á annað hundrað tonn
á mánuði. Þessi mylla er það
stór, að liún gæti vel malað all-
an þann rúg, sem íslendingar
neyta. Stofnun hennar er tví-
mælalaust spor í rétta átt, enda
liefir það lengi vakað fyrir
landsmönnum, að alt korn ætti
að mala í landinu sjálfu.
Mjólkursamlag Borgfirðinga.
Það tók til starfa 15. febr. síð-
astl. Samlagið er deild úr Kaup
félagi Borgfirðinga, og eru all-
ir félagsmenn kaupfélagsins í
því,en auk þess er öllum mjólk-
urframleiðöndum, sem til þess
ná, frjálst að vera í samlaginu.
Mjólkursamlagið liefir keypt
hús og áhöld niðursuðuverlc-
smiðjunnar „Mjöll“, en aukið
livort tveggja svo, að stofn-
kostnaður þess nemur 120 þús.
krónum.
Áform samlagsins er að
leggja aðaláherslu á mjólkur-
niðursuðu, en auk þess ætlar
það að gera smjör, skyr og ost,
er fram í sækir. Fram til páska
voru soðnir niður 1000 kassar
af mjólk. Nefnist niðursoðna
mjólkin Baulumjólk, og eru
dósirnar auðkendar með mynd
af skjöldóttri kú, og fjallinu
Baulu í baksýn. Bústjórinn er
danskur maður, Rasmussen að
nafni, og hefir hann áður starf-
að við mjólkurbú. Útsölur
Baulu-mjólkurinnar annast
heildverslun O. Johnson & Kaa-
ber, og einnig Samband ís-
lenskra samvinnufélaga, að því
er tekur til kaupfélaga.
Mjólkursamlag Borgfirðinga
hygst geta soðið niður nóga
mjólk handa öllum Islending-
um, og er það nú sem stendur
eitt um þá fiamleiðslu.
M jólkurbú Ölfusinga var
stofnað af Samvinnufélagi Ölf-
usinga, og tók það til starfa í
apríl 1930, er fullgert var ný-
tísku mjólkurvinsluhús, sem fé
lagið hafði látið reisa í Hvera-
gerði i Ölfusi. I búinu er fram-
leitt smjör.mjólkurostar margs
konar, mysuostur, skyr og
heilsumjólk. Búið liefir full-
komna rafstöð og notar hvera-
orku við starfræksluna, þ. e.
við uppþvotta alla og mysuost-
gerðina og til upphitunar, en
að öðru leyti er notað rafmagn.
Afurðir búsins bafa fengið á
sig gott orð og framleiðsla
þeirra og sala aukist. Árið sem
leið var í búinu unnið úr nál.
1 milj. lítra af nýmjólk. Aðal-
útsölu búsins liefir á hendi Sí-
mon Jónsson kaupm., Lauga-
vegi 33. — Forstjóri búsins er
nú Búi Þorvaldsson, mjólkur-
fræðingur, ágætlega fær mað-
ur í sinni grein.
Mjólkurbú Flóamanna var
stofnað af samvinnufélagi. Ný-
tísku, vandað mjólkurbú var
reist í landi Laugardæla og tók
búið til starfa 1930. Er það
fyllilega sambærilegt við bestu
og fullkomnustu bú erlendis.
Hefir verið unnið úr 1% miljón
lítra nýmjólkur. Afurðir bús-
ins þykja ágætar, og eykst
framleiðsla þeirra og sala stöð-
ugt. Framleitt er smjör, alls-
konar mjólkurostar og skyr.
Ennfremur selur búið geril-
sneydda mjólk til Reykjavíkur.
Hefir búið tvær sölubúðir hér.
Formaður samvinnufélagsins
er Egill Thorarensen, en for-
stjóri búsins er danskur mað-
ur, Jörgensen að nafni, ágæt-
lega fær maður í sinni grein.
Smjörlíkisgerð.
Áður fyr var alt smjörlíki
flutt hingað frá útlöndum, og
var það misjafnt að gæðum.
Á síðari tímum hafa risið hér
upp íslenskar smjörlíkisverk-
smiðjur, sem sjá nú orðið fyrir
þörf íslendinga í þessum efn-
um og búa til samkepnisfærar
vörur.
Smári (H/f. Smjörlíkisgerð-
in), Veghúsastíg 5, er elsta og
stærsta smjörlíkisgerð hér á
landi (stofnsett árið 1918), og
þvi brautryðjandi á sinu sviði.
Hefir verksmiðjan stóraukið
framleiðslu sína jöfnum hönd-
um og vörur hennar notið al-
mennra vinsælda, en þær eru
þessar: Smára-smjörliki,
Smára-jurtafeiti, Smára-tólg,
Smára-svínafeiti, Smára-bök-
unarsmjörlíki og Smára-mat-
arolía (salatolía).
H/f. Ásgarður, Nýlendugötu
10, er næstelsta smjörlíkisverk-
smiðja í Reykjavík (stofnuð ár-
ið 1923). Hún byrjaði að fram-
leiða Hjartaás-smjörlíki ein-
göngu, en hefir nú einnig á boð
stólum Laufássmjörlíki, Tígul-
ásjurtafeiti og Spaðaásbakara-
smjörlíki, mótaða sauða- og
nautatólg og salatolíu. Árið
1925 flutti verksmiðjan i nú-
verandi híbýli sín, og hefir bú-
ið þar vel um sig og aflað sér
vinsælda.
Svanur H/f„ smjörlíkisgerð
og efnagerð, tók til starfa um
áramótin 1931 við Lindargötu
14. Svanasmjörliki ávann sér
þegar í stað vinsældir. Hefir
framleiðsla þess farið sívax-
andi, og sama máli gegnir um
aðrar vörur verksmiðjunnar,
sem eru: Svana-jurtafeiti,
Svana-sauðatólg og Svana-bak-
arasmjörlíki.