Vísir - 31.10.1947, Side 2

Vísir - 31.10.1947, Side 2
V I s I R Föstudaginn 31. október 1947 Oxfordhreyfingin Fyrir 3—4 árum villtust inn til mín tveir Englending- ar. Þeir ætluðu að hitta Pétur Sigurðsson, háskólaritara, en lentu hjá mér. Sjálfsagt trúa þeir því, að forsjónin hafi haft þar hönd í bagga, en eftir er að vita, hvort þeim verður að þeirri trú sinni. Þetta voru prúðir og skemmtilegir náungar. Ann- ar þeirra er veðurfræðingur, háskólamaður frá Cam- brigde, en báðir eru þeir heilhuga unnendur og læri- sveinar Oxfordhreyfingar- innar. En hreyfing sú leggur alla áherzlu á það að snúa hverjum manni til Guðs, þannig sé hægt að breyta öllum mönnum, hverjum einum manni, liverju ein- stöku heimili, hveræi þjóð þannig öllu mannkyni. Þeir virðast vera frjálslyndir, flytja engar sérstakar kenni- setningar er þurfi að verða veggir á milli manna. Þeir gei-a kröfur til að vera ó- háðir öllum sérstefnum, bæði .s t j órnmá lalegu m og trú- fræðilcga, hafnir yfir kyn- þátta- og þjóðernisríg. Allir menn eru bræður og Guð er einn, faðir þeirra, af anda lians eiga allir menn að stjórriast, ])á er auðvelt að stjórna þeim og þeir setja upp réttlátar og góðar stjórn- :ir. Kjörorð þeirra eru þessi: Hreinleiki, heiðarleiki, óeigingirni og kærleikur. Óneitanlega er þetta falleg kenning og framkvæmir furðuverk, þar sem hún er hagnýtt. Þessir tveir lærisveinar Oxfordhreyfingarinnar, sem villtust inn til mín, gáfu mér ofurlítið kvcr. Heitir það: „Endursköpun heimsins“. —■ Remaking the World. Kver j)etla eru valdir kaflar úr út- varpserindum og öðrum ræð- um upphafsmanns og for- ingja hreyfingarinnar, en hann heitir Frank N. D. Buchman. A einum stað í kveri þessu, þar sem rætt er um varnir og öryggi þjóða, segir svo: „Einu sinni hlóðu Kín- verjar múr. — I skjóli hans lilóu þeir að óvinum sínum. Þeir þóttust öi-uggir. Bráll gerði várt við sig á- rásaher úr norðri. Þrisvar sinnum komst óvinurinn inn fyrir múrinn. Hann réðst ekki á múrínn, fór ekki í kringum hann. Óvinurinn gerði sér lítið fyrir og mút- aði dyravörðunum. 1 gær hlóðu Frakkar múr. Maginot línuna. Slein og stál. Innan þess varnarvirkis þóttust Frakkar óhultir. Þeir reiddu sig á ])að. Samt sem áður féll Fraldc- land. Hvers vegna? Eitthvað var að. Einhvers staðar var smuga fyrir inn- rásarherinn. Það var gloppa í siðgæðisstyrkleika þjóðar- innar. 1 dag hlöðum við (Amer- íka) múr. Stálhring, her- skip, flugvélar, fallbyssur. —• Nægir þetta? Hefir Ameríka það, sem á vantaði lijá Kín- verjum? Eða það, sem Frakka skorti? Eru varnir okkar lands fullkomnar? -— Þjóðin hleður múr. Byggir hún og eflir að sama skapi sálarstyrkleika og skapgerð landsins barna? Þjálfar hún hinn fórnfúsa þjónustu- vilja? Elur þjóðin upp menn? Menn, sem standa samein- aðir? Allur heimurinn er í deigl- unni. Þjóðir hníga í valinn. Við spyrjum: „Hvað get- um við gert? Hvað geta 130 milljónir manna gert? Mikið og margt. Bak við skip, flugvélar og fallbyssur eru þrjár varn- arlínur: Traust og góð heimili. Samvinna í iðnaði og við- skiptum. Samhuga og heilsteypt þjóð. Þetta lokar óvininum allar smugur. Þetta verður að vera í góðu lagi. Fyrsta varnarlínan — Heilbrigt heimilislif. Því geluL- þjóðin ekki lif- að og hegðað sér eins og stór fjölskylda? — Spaugsamur maður svarar. „Bölið er, að ])etta gerir þjóðin.“ Heimilið er kjarni þjóðifé- lagsins. Þar á þjóðin að læra að lifa í sátt og samiýndi. Þar mólast sú skapgerð og ræktast það hugarfar, sem er sjálft hjartað í siðgæðis- styrkleika þjóðarinnar. Eitt sinn var það fjöl- skyldulífið, scm meslu réði um mátt og mikilleika Amer- íku. Stofnun heimilis var list út af fyrir sig. Þá ferðuðust mcnn á hcstum og hestvögn- um. Nú er heimilið orðið milljónum manna aðeins staður til að rífa í sig (fill- ing station) að deginum til, en tjaldstaður að nóttu. — Hjónaskilnaðir eru sem ör- ast að verða einn þátturinn í lífi Aemeríkumanna .... Flestir okkar mundu reiðu- búnir til að deyja fyrir fjöl- skyldu okkar, en stundum reynist saml)úðin okkur ])ó erfið. Faðirinn greiðir skuld- ir sínar. JVIóðirin fæst við á- hyggjurnar. Og börnin gera eins og þeim sýnist. Við syngjum gjarnan „Home, Sweet Home“, þegar við er- um ekki heima. Verndarmáttur þjóðarinn- ar eru heilhrigð heímili. Þar sem enginn í fjölskyldunni felur neitt fyrir liinum, en styður hver annan í öllu því sem bezt er og göfgast. Þar ríkir ástúð og heyrast 'gleði- hlátrar. Þar gleypa menn ekki í sig mátinn, en njóta samlífsins við borðið eins vel og fæðunnar. Þangað eru allir velkomnir. Þangað get- ur nágranninn hlaupið og fengið lánaðan bolla af mjöli, og átt vináttu að fagna og uppörfun, þegar erfiðleíkarn- ir gera vart við sig. Sameinað heimili er sam- einandi kraptur í bæjar- eða sveitarfélaginu og þjóðfélag- inu. Heimilisfaðir, sem hefir lag á því að halda fjölskyld- unni vel saman, mun leiða þann sama anda inn á verk- svið silt. Geti hann greitt úr verkföllum og verkbönnum á heimilinu, mun hanri finna leiðina til samvinnu í iðnað- inum. Þær mæður, sem kenna börnum sínum skyldurækni, trú og góða hegðun, munu móta skapgerð þjóðfélagsins. Þær fjölskvldur, sem um- flýja alla sóun í eldhúsinu, rnunu kenna þjóðinni sjálfri, hvernig nota skal smátt og stórt. Hirðusemi og nýtni þeirra mun tryggja góða af- komu þjóðarinnar. Önnur varnarlína — samvinna í atvinnulífinu. Hernaðarframleiðsla Banda- rilcjanna kostaði þrjár millj- ónir dollar" á dag. Ölag i slíkum iðnaði gæti gert all- an vígbúnað óframkvæman- legan. Það gæti komið þjóð- inni á lcné áður en nokkur her hennar kæmist á vígvöll- inn. Frakkar hiðu ósigur í verk- smiðjunum áður eh þeir biðu ósigur á vígvellinum. Þjóðin gleymdi að vera samtaka. Menn neituðu að vinna. — Verkamenn vildu eklci fórna. Á neyðarstundinni varð ekki gripið til neinnar uppbótar á viðbúnaði. Frakkland féll. . „Okkur mundi blæða minna á ófriðartímum, ef við svitn- uðum betur á friðartímum,“ sagði Chiang Ka-shek........ Hverjum manni ber að vinna dyggilega. Ólag' á mannskapnum veldur meira tjóni, en ólag á vélum. Þjóð- inni er hætta búin, ef eigin- girni vinnuveitenda og vinnu- þiggjenda spillir góðri sam- vinnu. Þá er til litils barizt. Velferð þjóðarinnar heimt- ar það, að hver og einn vaxi upp úr eiginhagsmuna- hyggju. Sérhver maður verð- ur að viðurkenna glappa- slcot sin, og allir verða að efla vell'erð heildarinnar. Þá mun iðnaður og atvinna blómgast. Vélar og öll tækni koma að góðum notum. Og þá mun þjóðin verða bæði efnalega og siðferðislega sterk. ÞriSja varnarlínan sameinuð þjcð. Þegnar þjöðfélagsins Jnirfa á öðrum til þess að sanna heiminum lýðræðisskipulag sitt, fermur en eiginmaður og eiginkona þurfa að rífast til þess að sanna að þau hafi stjálfstæða skoðun, hvort í sínu lagi. Hrun Norðurálfuþjóðanna varð geigvænlegt, sökum þess, að þær voru ósamþvkk- ar innbyrðis. Þær stóðu ekki sameinaðar. Þær lokuðu aug- um sinurn fyrir staðreyndum. Ögæfan kom yfir þær að ó- vörum. Þær voru ekki viðbún ar. Og jafnvel í sjálfri styrj- öldinni börðust menn til þess að ná í eitthvað hver fyrir sig. Þjóðareining er bezta þjóð- arvörnin. Sameinaðri þjóð getur engin fimmta herdeild búið skaða. Sameinuð þjóð á þann mótstöðukraft, sem enginn sjúkdómur eða áþján fær beygt. Eining er meira en blátt áfram samkomulag um það, hvað skuli elska og hata. — Samvinna grundvallast ekki á fögrum orðum og lélegri hegðun, á fögrum hugsjón- um og eigingjörnum athöfn- um. Samvinna grundvallast á fórnfýsi, vinnugleði og vinnuþreki. Hún er samstillt átak fyrir hag og heill þjóð- arinnar. Heiðarleg samvinna stjórnarvalda og viðskipía, verkamanna og vinnuveit- enda, stétta og sambanda, hægriflokka og vinstri, borga og byggða, sveita og sjávar- þorpa. Sameinaður lýður skapar heilbrigt og stei’kt þjóðfélag, frjálsa þjóð, leysta frá ótta og kvíða, hatri og heimtu- fei’kju, þjóð sem er kraftur og kjarni hins nýja heims.“ Pétur Sigurðssor.. Vandað og fróðlegt landkynningarrit. Eftir prófessor Richard Beck Allir þeir, sem láta sig skipta íslenzka landkynn- ingar-starfsemi erlendis, og þá eigi sízt í hinum víðlenda enskumælandi heimi, mega fagna hinni nýju útgáfu handbókar Landsbanka ís- lands, Iceland 19b6, er út lcom fyrir stuttu siðan á 60 ára afmæli bankans. Þetta er fjórða útgáfa bók- arinnar, endurskoðuð og drjúgum aukin, enda er hún orðin stærðar rit, nærri 300 bls. þéttprentaðar í stóru broti, Eins og nafftið bendir til, er hún rituð á enska tungu. Dr. Þorsteinn Þorsteins- son liagstofustjóri hefir nú sem áður annazt í’itstjórn bókarinnar, og leyst það af hendi með fræðimannlegri vandvirkni. Efnið er þetta: „Landfræðilegt yfirlit“ eft- ir dr. Þorkel Þorkelsson, fyrrv. veðurstofustjóx-a; „Jarðhiti á íslandi og notk- un hans“,.eftir Steinþór Sig- ui'ðsson magister; „Fólks- fjöldi“ eftir ritstjórann; „Sögulegt yfirlit“ eftir dr. Þorkel Jóhannesson prófes- sor; „Stjórnarskrá og lög“ eftir dr. Ólaf Lárusson pró- fessor; „Utanríkismál“ eft- ir Agnar Kl. Jónsson skrif- stofustjóra; „Fjármál xákis, bæjai’- og' sveitax*félaga“ og „Landbúnaður“ eftir rit- stjórann; „Fiskiveiðar og sjávarafui’ðir“, eftir Klem- ens Tryggvason hagfræðing; „Raforkumál“ eftir Jakob Gíslason raforkumálastjóra; „Iðnaður“, „Samgöngur“ og „Verzlun“ eftir ritstjórann; „Fjármálastofrianir“ eftir Klemans Tryggvason; „Fé- lagsmálalöggjöf” „Kirkja og trúarbrögð“ og „Fræðslu- mál“ eftir ritstjórann; „í- þróttamál“ eftir Þorstein ekki að standa í hárinu hverEinarsson iþróttafulltrúa; „Bókmenntii'“ eftir dr. Guð- mund Finnbogason; „Listir“ eftir Halldór Jónasson kan- didat; „Þjóðarmerki“ og „Stjórnmálaflokkar“ eftir ritstjórann; „Réttindi út- lendinga á íslandi‘“ eftir dr. Ólaf Lárusson prófessor; „ísland sem ferðamanna- land“ eftir Stefán Stefáns- son leiðsögumann (endur- skoðað af Pálma Hannes- syni rektor), og „Lax og sil- ungsveiði“ eftir Stefán Ste- fánsson (endurskoðað af Sigbirni Ármann). 1 formálsorðum sinum segir ritstjórinn, að í bókinni liafi aðaláherzlan verið lögð á það, að lýsa atvinnulífi og andlegu lífi þjóðarinnar frá sem flestum liliðum, jafn- framt því, að samanburður sé iðulega gerður á nútíðinni og liðinni tíð, og í stuttu máli greint frá frainförunum á síðari áruin. Þessum tilgangi hefir ver- ið ágætlega náð, því að eins og sj á má af fyrrgreindii éfnisyfirliti bókarinnar, þá er þar að finna þáttamarga heildarlýsingu á landi og þjóð, sögu hennar, lifi og menningu. Kaflarnir eru að vísu misjáfnlega itarlegir, enda ræður efnið að sjálf- sögðu nokkuru um það, eii allir eru þeir skipulega sámdir, glöggir og fróðlegir, og' jafnframt traustar heim- ildir, því að sérfróðir menn, hvér á sinu sviði, liafa um efnið fjallað. Eins og getið er um í atliugasemd við kafla dr. Guðmundar Finnboga- sonar um íslenzkar bók- menntir, þá liefir sú yfirlits- grein eigi verið eridurskoð- uð siðari 1936, aðeins verið bætt inn í dánarárum og nokki'um nöfnum, þó eigi hinna yngstu liöfunda; jafn- Framli. á 6. síðu.

x

Vísir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.