Vísir - 24.09.1952, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 24. september 1952.
Vf SIR
íslenzkir skógar geta ekki séð fyrit
fræþörfinni fyrr en eftir 30—40 ár.
ÆJmm pearí fg’ts* fg‘á ÆSmsíiez* Jþ&tt
tré þaömm eSesfmi rel hér.
Horfur eru nú þær, að greitt verði fyrir því með stuðningi
FAO — Matvæla og landbiinaðarstofnunar Sameinuðu þjóðanna
— að nauðsynlegt fræmagn til uppeldis skógplantna fáist hing-
að til lands árlega frá Alaska.
Til þess að ala upp 2 millj.
plantna árlega, sem nauðsyn-
legt er vegna framtíðaráforma
um ræktun nytjaskóga, þurfum
verið sendir menn til Alaska
inu, sem þarf, frá Alaska,
eða um 100 kg. Framtíð skóg-
ræktarinnar veltur á því, að
þetta fræmagn fáist þaðan, að
sögn Hákonar Bjarnasonar
skógræktarstjóra. Þrívegis hafa
veri ðsendir menn til Alaska
til fræsöfnunar, en það er mik-
ils til of kostnaðarsamt.
Fyrir milligöngu FAO og að
ósk Skógræktarinnanr kom
hingað fyrir hálfum mánuði dr.
Taylor, sem hefur yfirumsjón
skógræktarrannsókna í Alaska
með höndum, og hefur aðal-
stöð í Juneau. Hefur hann að
undanförnu- verið á ferðalagi
um landið og komið í Vagla-
skóg, Hallormsstaðarskóg og
fleiri skóga, og heimsótt upp-
eldisstöðvar skógræktarinnar.
í gær ræddi dr. Taylor við
fréttamenn, að þeim viðstödd-
um Hákoni skógræktarstjóra
og Einari G. E. Sæmundsen
skógarverði.
Dr. Taylor kvaðst hafa haft
mikla ánægju af að koma hing-
að og kvaðst hann mundu vinna
að því að byggja upp kerfi,
svo að við gætum fengið það
fræ, sem við þyrftum frá Al-
aska, án mikils tilkostnaðar.
Héðan fer hann til Rómaborg-
ar og lætur FAO í té skýrslu
um ferð sína og leggur fram
tillögur sínar. I þessu sambandi
er vert að' geta þess, að Mr.
Dodd, forstjóri FAO, sem hing-
að kom fyrir nokkrum mán-
uðum, greiddi fyrir komu dr.
Taylors hingað. Er dr. Taylor
fyrsti tæknilegi ráðunauturinn,
sem hingað kemur á vegum
þessarar stofnunar.
Dr. Taylor lét í ljós hrifni
yfir því starfi, sem hér hefur
verið unnið og taldi skilyrði góð
til að ná settu marki. Hér hefði
þegar verið sannað með til-
raunum, að hægt er að ala hér
upp skóga af erlendum stofni,
hvaða trjátegundir henta okk-
ur bezt til þess, og í þriðja lagi,
sem væri mikilvægt, að tekist
hefði með stofnun skógræktar-
félaga m. a., að vekja almenn-
an áhuga fyrir skógræktinni.
Á ferðalagi sínu kváðst dr.
Taylor hafa séð sitkagreni, sem
hefði farið eins vel fram og
sitkagreni í Alaska, og aðrar
barrtegundir, sem væru líkleg-
ar til þess að ná hér ágætum
þroska. Þess má geta í þessu
sambandi, að elzta sitkagreni
hér á landi er 15 ára.
og er nú nærri 7 metra
hátt og’ bar fræ í fyrra,
sem nokkrar sitkaplöntur
hafa vaxið upp af. Þegar
tímar líða verður unnt, að
ala upp plöntur af barr-
trjám í íslenzkum skógum,
en ekki fyrr en eftir 30—
40 ár.
Dr. Taylor kvað svo að orði,
að það hefði verið fróðlegt að
sjá, hvernig plöntuu'ppeldinu
væri hagað hér af mikílli alúð
og natni. Jarðveg taldi hann
hér góðan til skógræktar.
er það hagkvæmt og það sem
gera þarf, að afla fræs reglu-
lega, og með sem minnstum
kostnaði.
Hákon Bjarnason minntist
nokkrum orðum á mikilvægi
þess, að ala hér upp nytjaskóga,
þar sem við þyrftum að flytja
inn timbur fyrir tugi milljóna
króna árlega. Og hann drap á
það, að jafnvel í hinum köldu
grasleysisárum, yxi skógurinn
eðlilega, og væri það ein sönn-
un þess, að það væri ekki nein
fjarstæða, að rækta hér nytja-
skóga.
Tekin veriur kvíkmynd af
hverju býli í BorgarfirÍi
Unnii a5 livikmyndatökunni hvert suanar.
Borgfirðingafélagið í Reykja-
vík hefur í sumar og vor unnið
að kvikmyndun Borgarfjarðar-
héraðs og er sú kvikmynd tek-
in í litum.
Mest áherzla var í. vor lögð
á skólana í héraðinu, það er
bændaskólann á Hvanneyri,
héraðsskólann í Reykhoiti og
húsmæðraskólann á Varma-
landi og var tekin kvikmynd af
skólalífinu í höfuðdráttum. Þá
var í sumar tekin kvikmynd af
Þórði blinda á Mófellsstöðum,
hinum sérstæða völundi, sem
smíðar með hraðvirkum vélum
eins og' alsjáandi, er.da þótt
hann hafi aldrei séð dagsins
ljós. Ennfremur var fari'5 í róð-
ur með Akranesbát og ýiv. isleg*t
fleira var kvikmyndað. Ilefur
Guðni Þóroarsson blaðamaður
tekið þessa kvilcmynd, en ácur
var hann búinn að taka nokk-
ura þætti úr héraðinu, m.a. af
Kristleifi fræðaþul á Stóra -
Kroppi, er hann varð níræðui.
Áður var Pétur Thomsen bú-
inn að taka svart-hvíta kvik-
mynd af fjárréttum, bæði úr
Oddsstaðarétt og Þverárréít.
Tilgangurinn er síðan sá, að
halda þessari kvikmynd áfram,
hannhérgóðan íil skógræktar.1 þar tiX búið er að kvikmynda
hvert byh i heraðinu, héraðs-
búa, ýmsa atburði, landslag og
sögulegar minjar, búskap- og
útgerðarhætti, iðnað og verk-
legar framkvæmdir. Þessari
kvikmynd er síðan ætlað að
verða einn liður í væntanlegu
byggðasafni og geyma um ó-
komna tíma mynd Borgar-
Þær barrtegundir, sem lögð
verður áherzla á að fá frá Al-
aska, eru sitkagreni, þöll
(fjallaþöll og malþöll), • hvít-
greni, fjallaþinur, Alaska
sedrusviður og svartagreni.
Með tilliti til framtíðar
ræktarinnar,
fjarðarhéraðs um miðbik
aldarinnar.
20.
Myndin hér að ofan er af markaðstorginu í bænum Benevenío á ítalíu, þar sem árlega er
lialdinn sölumarkaður á börnum. Þessi markaðr.r er þó ekki alveg eins alvarlegs eðlis, og
menn skyldu halda. Á hann koma efnalitliv foreldrar með stálpuð börn sín og gera leigu-
samning við bændur, sem þurfa á vinnuafii að hölda. Foreldrunum er síðan greidd leigan,
«n þau mega heimsækja börnin á árinu og þegar léigumálinn er á enda, eru börnin send
fú foréldra sinna.
Kostnaðurinn við þessa kvik-
myndun er geysilega mikill og
til þess að standast straum af
henni hefur Borgfirðingafélagið
efnt til happadrættis með 25
góðum vinningum, og eru mið-
arnir til sölu um þessar mundir.
Af öðrum áhugamálum og
mennningarmálum f élagsins má
nefna örnefnasöfnun í Borgar-
fjarðarhéraði sem Ari Gíslason
kennari hefur annast og er orð-
ið gífurlega mikið verk. Hefur
Ari farið inn á hvert heimili í
héraðinu í þessu skyni og ferð-
ast einnig um afréttarlöndin.
Borgfirðingafélagið hefur
lagt fé í sérstakan sjóð til bygg-
ingar íþróttavallar heima í
héraðinu, og eru nú helzt lík-
ur til að hann verði gerður í
Reykholti.
Félagið stendur árlega fyrir
Snorrahátíð í Reykholti, sem
jafnan hefur verið hin ágætasta
skemmtun og fjölsótt mjög.
-'álagið stendur einnig fyrir
í. .ida- og skemmtistarfsemi
meðal Borgfirðinga í Reykja-
vík og er sú starfsemi senn að
hefjast. Verður haldinn út-
breiðslufundur með vandaðri
dagskrá í Sjálfstæðishúsinu 3,
okt. n.k. og þar veitt móttaka
nýjum félögum.
Félagið hafði kvöldvöku í
Ríkisútvarpinu um síðustu
helgi með fyrirlestrum, upp-
lestrum og söng og tókst hún
í hvívetna ágætlega.
Formaður Borgfirðingafélags-
ins hefur frá öndverðu verið
Eyjólfur Jóhannsson forstjóri.
Stendyr á teikningum
frá bænusn.
Ekki hefur verið unnt aS
hefjast handa um byggingu
dvalarheimilis aldraðra sjó-
manna í Laugarási, þar eð enn
hafa bæjaryfirvöldin ekki á-
kveðið, hvar hefja megi gröft
á grunni hússins.
Fjárfestingarleyfi er fengið
fyrir um 300,000 krónum, en
byggingarnefnd heimilisins
hefur nú um 3 millj. króna
handbærar til verksins. Bæj-
aryfirvöldin munu leggja fram
teikningar og uppdrætti að
vatnsæðum og skólpleiðslum,
en fyrr er ekki unnt að hefja
verkið. Gera forráðamenn dvat-
arheimilisins sér vonir um, a'ð
úr þessu rætist hið bráðasta.
Mun þá verða hafizt handa
umsvifalaust við grunn hinnar
fyrirhuguðu byggingar, til þess
að steypuvinna geti hafizt með
vorinu, en sjálft verkið yrði
boðið út í vetur.
AÐSÓKN að iðnsýningunni
er enn mjög góð, og ber víst
flestum saman um, að hún sé
að flestu leyti hin merkileg-
asta, en hún sýnir á skemmti-
legan hátt, hvað unnt er að gera
í iðnaðarmálum á íslandi, þeg-
ar hugur og hönd leggjast k
eitt. Margt á sýningunni kem-
ur gestinum á óvart, og sumt
hafði maður ekki hugmynd um,
að tök væri á að vinna hér á
landi. Flestum ber víst saman
um, að sjálfsagt sé að hlynna
sem bezt að íslenzkum iðnaði,
bæði með hliðsjón af því, hve
mikilvæg atvinnugrein hann er
orðinn hé á landi, og einnig fyr-
ir þá sök, að á mörgum sviðum
stenzt hann samkeppni við
margt það, sem bezt gerist er-
lendis.
>$' Hitt sýnist mér jafn aug-
Ijóst, að ekki er dregin:
ákveðin markalína milli þess,
sem liandiðn og heimilisiðnað
verður að telja og iðnaðar og
verksmiðjurekstrar á hinn bóg-
inn. Þetta kemur e'. t. v. ekki
mjög að sök, en mér hefir
skilizt, að þetta sé fyrst og,
fremst iðnsýning, sem eigi að
færa mönnum heim sanninn
um, að íslenzkur verksmiðju-
rekstur (stóriðja) sé sam-
keppnisfær við erlendan, kynna
mönum gæði þess varnings,
sem unninn er af íslenzkum
höndum í innlendum verk-
smiðjum.
❖ Þess vegna finnst mér
ýmislegt, sem sjá má á
sýingunni, ekki eiga þar heima,
enda þótt það að öðru leyti sé
fyrirtaks varningur. Eg fæ t. d.
ekki séð, að haglega út skorn-
ar hillur, eða annar listskurður
eigi heima á iðnsýningu, í
venjulegri merkingu þess orðs.
Listaverk Ríkarðs myndhöggv-
ara og útskurðarmeistara
Jónssonar eiga t. d. fráleitt
heima á iðnsýningu, þar sém
jafnframt er sýnt fullunnið
klæði, járnvara ýmisleg, sæl-
gæti eða þvottaduft, svo að
eitthvað sé nefnt.
Hin fagurlega gerða
byssa, sem aldraður hag-
leiksmaður hefir smíðað í tóm-
stundum sínum, heyrir tæpast
undir iðnsýningu, enda þótt
ánægjulegt sé að sjá, hverju
listfengur maður og völundui*
á tré' og málm fær áorkað.
Þetta er vitaskuld ekki sagt til
þess að haílmæla iðnsýning-
unni né á neinn hátt lítilsvirða
néitt, sem þar er að sjá, en mér
finnst sem sagt, að markalínan
þarna sé næsta óglögg. Það skal
að vísu játað, að oft er mjótt á
mununum, hvað telja beri til
iðnaðar, handverks eða heim-
ilisiðnaðar, en þó hygg eg, að
unnt hefði verið að gera
gleggri greinarmun þar á. Hitt
er svo allt annað mál, að þetta
kann að auka á fjölbreytni
sýningarinnar, og skal sízt am-
ast Við því. — ThS.