Vísir - 30.10.1957, Blaðsíða 4

4
Ví SIR
Miðvikudaginn 30. okióber 1957
mgar eiga
Grænlands
MeB síminnkandi afia hér verða miðin þar
sífeit mikilMpri.
Er Jón Þorláksson flutti Græn-
landsmálið á Alþingi 1931, gerði
hann ráð fyrir því, að að þvi
myndi draga, að Islendingar
yrðu að leita atvinnu til annarra
landa, og þá væri Grænland
næst og lægi bezt við. Af þess-
um ástæðum og mðrgum öðrum,
þar á meðal vorum sögulega
•eignarrétti til Grænlands, lagði
hann áherzlu á það, að Islandi
bæri að varðveita allan sinn rétt
til Grænlands til þess tíma, er
'lslendingar þyrftu sjálfir á hon-
um að halda.
Mál Jóns studdu þá kröftug-
lega Pétur Gítesen og Jói.ann I>.
■Jósefsson.
Þá samþykkti utanrikismála-
nefnd einróma og síðar Samein-
að þing, að ísland á bæði rétt-
ar og hagsmuna að gæta á Græn-
landi.“ Svo var og áskorun Jóns
til landsstjórnarinnar um að
gæta þessa réttar og hagsmuna,
•er Grænlandsmálið kæmi fyrir
•dórn í Haag, samþykkt einróma.
:Þetta er siðasta samþykkt Al-
þingis um Grænlandsmálið.
Á Alþingi 1940 báru þeir Árni
-Jónsson frá Múla og Jóhann Þ.
•Jósefsson fram svohljóðandi til-
lögu til þingsályktunar:
„Alþingi ályktar að skora á
rikisstjórnina að taka upp við-
ræður við dönsk stjórnarvöld um
fisveiðar íslénzkra þegna við
Grænland og aðstöðu til útgerð-
ar þaðan.“
Framkoma þessarar tillögu
hiendir á það, að þá þegar hafi
verið orðin brýn og mjög til-
finnanleg þörf fyrir aðstöðu fyr-
ir íslenzk fiskiskip við Græn-
Jand, því hvorugur flutnings-
jnanna vei’ður grunaður um það,
að haía gert sig að leiksoppi í
iklóm leyniþjónustu Dana, til þess
fá því framgengt, að Island af-
neitaði yfirráðarétti sínum yfir
•Græniandi. en viðurkenndi yfir-
Táðarétt Dána, þar með slíkri
niáíaleitan vlð dönsk sljórnar-
“völd. Péhir Óiteséh boindi þá
málinu inn á lífræna réttárins
bráut með gerbreýttri orðan til-
lögunnár. Málið dágaði upþi i
þinginu.
Strax eftir að ísiand hafði náð
Tjtánríkismálum sínum varan-
Jega í eigin hendur, hóf Pétur
Ottesen á Alþingi 1945 baráttu
fyrir því, að viðurkenndur yrði
yfírráðaréttur Islands yfir Græn-
Jandi, þ. e. Island fengi nú aftur
3 sínar hendúr stjórnarathöfn-
ina og þjóðfélagsvaldið á Græn-
landi, sem Danmörk nú fer með
3 umboði konungs íslands, og
hefur gefíð oss Islendingum þá
xáun á sér, að vera „of stór jarl“.
I framsöguræðu sinni á þing-
Inu 1947 gaf Pétur Ottesen oss
átakanlega mynnd af því, hvern-
ig fískimiðin við ísland væru að
■eyðast:
„Selvogsbankinn svonefndi var
lengi talinn eitthvert víðáttu-
*mesta og þýðingarmesta hrygn-
ingarsvæði við strendur þessa
lánds. Var þetta augljóslega
markað meðal ar.nars af því,
Jivílík óskapa fiskimergð var á-
’vallt á þessum slóðum á hrygn-
ingartíma þorsksins. Meðan
skútu-útgerð var rekin hér á
landi, var aðal-vertíðaraflinn
sóttur á þessar slóðir og brást
aldrei. Eftir að togaraútgerö
hófst hér, var hið sama upp á
teningnum. Botnvörpungarnir
sóttu vertíðarafla sinn á þessi
sömu mið, og’voru veiðiuppgrip-
in svo mikil þarna stundum í
aprílmánuði, að undrun sætti.
Nú er sú breyting á orðin á síð-
ustu tveimur áratugum eða rúm-
lega það, að heita má, að fisk-
laust sé með öllu á þessu svæði
um hrygningartimann og endra-
nær .... Fiskigengd við strend-
ur Islands hefur stór hrakað.
uppgripaaflasvæði togveiða eins
og við Hvalbak út af Eystra-
Ilorni, er nú gersamlega úr sög-
unni sem fiskigrunn. Þangáð
leita íslenzkir togarar nú ekki
nema endrum og eins, og án ár-
angurs. Eina grunnið, sem telja
má, að íslenzkir togarar sæki nú
á að staðaldri með árangri, er
Halamiðin svoköiluð á strauma-
mótum í hafinu milli Islands og
Grænlands. Má með sanni segja,
að þessi mið séu nú eins og kom-
ið er, haldreipi íslenzkrar tog-
araútgerðar, hvað iengi sem það
varir ... Það er ekki beinlínis
hægt að segja, að vetrarvertíðar-
afli á bátaflotann hafi brugðizt
að undanförnu, en oft og löngum
hefur afli verið næsta tregur
miðað við það, sem áður var, og
þá geysilegu línulengd, sem lögð
er í sjó í hverjum róðri. Á öðr-
um tímum en á vetrarvertíð er
naumast að ræða, svo teljandi
sé, nokkra þorskveiði á hina
stærri báta. Þá er ekki upp á
neitt að.. stóla, sem heitið getur,
nema síldveiðina. Þrjú síðastlið
in sumur hafa síldveiðar brugð-
izt hrapalega, og hafa afleiðing-
ar þess, eins og kunnugt er,
markað djúp spor á erfiðieika-
braut útgerðarinnar. I-Iefur tvi-
vegis orðið að setiá á fót á þess-
um árum láns- og hjáiparstarfs-
serhi fyrir utveginn áf þessum
sökum .... Eg tel það höfuð
nauðsyn, að hægt verði að
h’yggja fískiskipafiota ísiend-
iriga að einhverju léyti áöStooíi
til veiða á Grænlandsmiðum að
sumiáriági. Þess vegna er Spurn-
ingin um rétt Ísiendiriga til át-
vinnurekstrar á Grænlándi ekki
einvörðungu framtíðardraumur.
heldur blátt áfrani aðkallandi úr-
lausnarefrii, sem krefur skjótra
aðgerða; og það er með öllu ó-
verjandi, að láta lengur en orðið
er, síga úr hömlu með að nota
þau sönnunargögn, sem Islend-
ingar hafa í höndum, til þess að
fá rétt vorn í þessu efni viður-
kenndan.
Framgangur þessa mál var
stöðvaður í þinginu þá, svo og
árið eftir, og allt til þessa dags.
En á meðan hefur eyðing fiski-!
BRIÐGEÞÁTTCR
4» VÍSIS &
♦
Síðasta umferð undankeppr.i þremur hæstu í hjarta og kast-
Bi’idgesambandsins var spiluð á aði tveimur laufum en suður
föstudagskvöid og fóru leikar trompaði hjartadrottningu með
svo að Einar vann Hjalta með spaðafimm. Hann spilaði síðan
16 stigum, en Jón vann Ólaf með laufdrottningu, sem Kristinn
10 stigum eftif nokkuð söguleg- trompaði heima. Þegar hér er
, an leik, ,en sveit Sigurhjartar komið var Kristinn búinn að fá
... ... i-mætti ekki til leiks við sveit fjora slagi og sá hann að spil-
Stefáns. Úrslitakeppnin mun ið mundi vinnast með víxl-
hefjast mjög bráðlega og munu trompun, svo framarlega sem
sex sveitir spila í henni, fjórar ‘ norður ætti þrjá tígla eða ef
úr Reykjavík, ein frá Akranesi hann ætti ekki nema tvo, að
um og neyðarástand útgerðar-
i innar vaxið ár frá ári. Halamið-
in, Víkuráilinn og Vesturkaníur-
inn, eru nú ekki lengur eins og
þá haldreipi ísl. togveiða. Þar er
nú orðið fiskilaust. Og ef þar
l verður vart fiskjár endrum og
eins, er hann strax upp úrinn,
búinn áður en varir. Þegar vertið
lýkur, eru Grænlandsmiðin ein-
asta haldreipi togaraútgerðar-
innar nú. En þangað er langt að
sækja, og þár eru ísL botnvörp-
ungarnir algerlega réttlaus skip.
Nú mun varla nokkur geta sagt,
að vetrarvertíð bátanna liafi
aldrei alveg brugðizt, en þótt
hún hafi ekki alveg brugðizt á
hverju ári, leynist engum, að
hlutfall aflans við ailan veiðiút-
búnaðinn er langtum minni nú
en áður var, sjórihri er óðiun á
lcið til að verða aldeyða af hrygn
andi fiski. Og eftir vertíð er
varlá að heitið geti nokkurt arð-
bært starf fyrir meginið af báta-
flotanum. Litlu bátarnir, einkan-
lega þeir fyrir norðan og austan,
og ein frá Vestmannaeyjum.
hann ætti þá ekki spaðaníu.
Hér er skemmtilegt spil frá ^ann spiiaði þyí tígli og tromp-
aði og datt þa kóngurinn hjá
norðri. Síðán kom lauffimm,
Stefánsson.
andi spil:
A-10-8-4-3
A-K-D-7-6
Ekkert
Á-5-4
leik Einars og Hjalta. í oþna
salnurh sátu austúr og vesti.tr,
Kristinn Bergþórsson og SteCin Sem Var. tlomPa® me^ g°sa og
Þeir höfðu eftirfar- °g ásinn kom frá
norðri. Hafi nu trompin legið
þrjú og eitt þ. e. nían þriðja í
norðri er spilið nú tapað með
þessari spilamennsku. Það kom
á daginn að svo var og varð
Kristinn því einn niður. Ekki
ætla ég að dæma um, hvað sé
réftásta spílariiennskan en tölu-
verða samúð hef ég með spila-
merinsku Kristins þó hún gæf-
ist ekki vel. Eins og spilið liggur
steridur það á borðiriu ef tekið
er éiriu sirini’ tromp en húgsuin
okkur að suðúr eigi þrjú trorrip-
in eðá jafnvel fjögur þá er spil-
ið alltaf tapað ef tekið er -jiriú
tveimur sinrii tromp en vinnst ef aldref
Stefari opnaði á
geta reitt eitthvað af þorski, og hJöjSiim, Knstinn, sagði tvo er trompað. Þá er einnig ih'ú'gs
einstöku bátar virðast geta afl- . spaða og Stefán stökk beint í arilégt og kemur stíft til greiria
að síld um stuttan tima, hversti sex- Útsþilið var laufkóngur, að táka þrisvar tromp og spiía
síldarlítið sem er, en að þessu sem Kristinn drap með ás. síðan upp á; að tíguihonórarnir
frá skildu sýnist engiim starfs-1 Hvernig er svo bezt að spila séu skiptir en eins og spilið ligg-
grundvöllur eða arðbærL starf j spilið? Margar leiðir koma til ur tapast spilið þannig. PÍér eru
ler.gur vera til liér við land fyrir greina. Kristinn spilaði nú svo spil norður og suðurs:
bátaflotann, er vetrarvertíð lýk-
ur.
Aðstaða vor til sóknar i Græn-
landsmálinu verður æ því erf-
iðari sem lengur líðyr. Og að-
staða vor er nú í því máli stór-
um verri en hún var 1947 eða
1948. Hvað hefur þá unnizt við
að hrinda framgang rnáisins á
Alþingi allan þennan tíma? Si-
felt árlégt tjóri á útgerðinni, sem
samanlagt itljóía að néíria þús-
undiim riiilljóna króna. I'ausnin
á aflaleysisvandi’æðum sjávarút-
vegsins er engin önnur til en sú.
sem Pétur Ottesen hefur visað á,
að krefja Dasii um að afhenda
ísleridingum sína forriri riýieritíii
Grænland, ög stefná því niáíi i
nibióð'xi'^m. f-'ísf T '''ðtr’.j’'itÚ
A
V
♦
A
5
4-3
T-6-5-4-3-2
K-D-G-3
A
V
♦
*
9- 6-2
G-10-9-8-2
Á-K
10- 9-8
í lokaða salnum sátu austur'Karl Tómasson, '1195 stig, og
og vestur, Hjalti og Zakarías, þriðju urðu Sölvi Sigurðsson og
og lentu þeir einnig í sex spöð- Þórður Elíasson, 1170 stig.
•um en í hinni hendinni þar sem
að Hjalti opnaði á tveimur spöð-
um. Lárus Karlsson spilaði út
tígulás, sem Hjalti trompaði,!
tók trompin, gaf einn á tigul og
lagði upp spilið.
35ja.
Síðastliðinn
Jón Dúuso'n.
! --------..... sunnudag var
Tvímerinirigskeþþrii Taíl- og stofnað í Keflavík Austfirð-
éridgeklúbBsins er riýiokið og ingafélag Suðurnesja með lög-
... •. sigi’uðu Hjalti Elíasson og Júlíus heimili þar syðra.
og refjaiaus lausn a þvi a annan Au.;. , _ . „
. ... ,. Guðmundsson með miklum yf- Þratt fynr leiðmlegt veður
hatt. Jon Duuson. . > J J b
irburðúm. Hlutú péir 1298 s'tig komu 42 Austfii’ðingar a stofn-
(ríiéoáÍskoV ÍÖSÓ). Sigúr þeirra fundinn, og var gengið frá lög-
ife: í'yrsta kjarrinrkuknúið félága kémur erigurri á óvart, um fyrir íélagið og stjórn
kailþskip Báridárífejánna! þa’r serri þeir hafa dominerað í kjörin. Hana skipa: Georg
verðui’ sairikvæ’ilt áæflun - tvímerinirigskeppnum féiagsins Helgason formaður. Friðjón
tilbufo til notkunar snemma undanfárin ár. Áririáð sæti Þorláksson gjaldkeri, Hilmar
árs 1960.

Þetta er ný
gerð af cnslc- /
um sportbíl,
sem getur far-
ið 210 km. á
klukkutínia. -
Það er Jagúar
XK 150. • —
Jónsson ritari og Guðný Ás-
berg og Jór.a Guðlaugsdóttir
meðstjórnendur. Varamenn eru
Skúli Sighvatsson og Guðrún
Armannsdóttir.
Tilgangur félagsins er fyrst
og fremst að halda uppi göml-
um og nýjum kynnum meðal
þeirra félagsmanna, sem flutzt
hafa á íélagssvæðið. Þessum til-
gangi hyggst' félagið ná með
furidahóldum, skemmtiferðum,
fræðandi erindum og einni
sérstakri hátíð ár hvert.
Ungir vestur-þýzkii’ banka-
menn, 24 talsins, hafa dvallzt
að undanförnu í Bretlandi, til
þess að kynna sérbankastarf-
semi þar.