Morgunblaðið - 22.04.1917, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
mcð það. ■ Md vera að Hötzendorf
hafi oy; langað til bess að sýna
Þjóðverjum, hvað Austurrikismenn
gætu gert án annarra hjálpar. Sókn-
in var vel undirbúin og henni var
ágætlega stýrr, en Hötzendorf
gleymdi einu, setn var mikils um
vert. Hann gleymdi að gera ráð
fyrir þvi, hvað Rússar tnuttdu gera.
Brusitoff hóf þá hina miklu sókn
ríra, senr að öllum líkindum 'nefði
riðið Austurrikismönnum að fuiiu,
ef Þjóðverjar hefðu þá eigi komið
þeim til hjá'par. Afleiðingin varð
sú, að Hindenburg tók við yfirstjórn
rneginþorra Austurríkishers á austur-
vírstöðvunum. Og stinna, þegar
Rúmenír kom með, tóku Þjóðverjar
við herstjórn á enn meira svæði.
Seinustu mánuðina befir engin
opinber breyting orðið á herstjórn-
inni, en i raun og veru hafa Þjóð-
verjar smám saman verið að sölsa
urdir sig herstjórnina. Fyrir nokkru
varð Friedrich erkihertogi að láta af
yfirherstjórnirtni í Austurríki. Að
nafninu til tók Karl keisari við ^fir-
herstjórninni, en það er hið sama
og í Þýzkalandi. Þar hefir keisarinn
yfir'nerstjórnina að nafninu til, en í
raun og veru er það Hindeoburg,
sem nú hefir yfirstjórn allra herja
Miðríkjanna, Og þá er það skijan-
legt að Hötzerdorf hafi verið ofauk-
ið. Embættið mun þó ekki hafa
verðið lagt niður, en það hefir verið
fengið einhverjum . ónafngreindum
manni.
Þetta er áteiðanlega til gagns fyr-
ir Miðríkin, og gerir þau sterkari á
svellinu. En verið getur að Hötzen-
dorf og austurríksku herforingjun-
um getist eigi sem bezt að þessu.
Tune-skipið.
Það eru nú 50 ár síðan fyrsta
víkingaskipið fanst, skip það sem
kent er við Tune í Smálénunum í
Noregi. Það fanst hjá bænum Haugi
á fírólfseyju, sem er milli Frede-
riksstad og SirpTorg. Þegar Gauk-
staðaskipið fanst árið 1880, þótti
mönnum lííið til koma Tune-skipsins,
vegna þess að það var bæði mikið
minna og meira skemt en hitt. Þó
þykir fornfræðingum nú eigi minna
til koma Tune-skipsins, og i tilefni
af 50 ára aftnæli þess að það fanst,
hefir fornmenjasafnið norska gefið
út bók um það, og er hún rituð af
prófessor Schetelig.
-------—iO" --------—
Frá wlgwelli If&la.
(Eftir fréttaritara Times.)
Kuldinn, snjórinn, slydduhríðarnar
og frostin, setn hafa verið svo tíð
í -vetur, hafa gert viðureigr.ina í Tren-
tino enn örðugri heldur en ella, en
samt sem áður hefir hin misiynda
veðrátta eigi orðið til þess að.hamia
viðureign herjanna, setri standa þar
öndverðir hvor gegn öðrum. Það
virðist jafovei svo, sem hamfarir
náttúrunnar hafi að eins orðið til
þess að herða þrek og stæla vilja
þeirra, sem keppa þar um að halda
sínu, eða hrekja óvinina.
Eg er nýkominn frá héruðum þeim,
sem Austurrikismenn réðust inn í í
maímánuði 1916 og urðu aftur að
láta af hendi í júnimánuði. Eg ferð-
aðist milli Vaí Lagarina og Val Lu-
gana og það hérað er ekki jafn hrika-
legt og kalt eins og Adamello og
Tonaie, sem eru alveg sérstök í sinni
röð, og líkjast mest íslandi eða Alaska.
En á þessum 50 mílna langa orustu-
velli hafa þó vetrarhörkurnar höggv-
ið skötð í fylkingar herjanna. Ein
herdeild, sem eg hitti, hafði mist
400 menn á einni viku. Fórust þeir
allír i snjóflóðum. Og það hafa
fengist alláreiðanlegar fregnir um það,
að óvinirnir hafi mist miklu fleiri
menn.
A fjalli nokkru, 5500 fet yfir sjáv-
artnál, hitti eg hérna um daginn nokk-
ur hundruð verkamanna frá Sikiley
og Suður-Ítalíu, sem komu ofan úr
hafi ýmiskonar vinnukunnátta áður
komist í einsíökum greinum, að vinnu-
vísindin geti lítið endurbætt hana.
En slík einstaklingskunnátta er litiil
sem enginn fengur fyrir vísindin,
hún deyr út með einstaklingnum á
meðan sjálft iögmálið er ófundið
og kostar þá venjulega jafnmikið
erfiði að fá hana aftur. En það hefir
visindaleg þekking framyfir að þar
er forcnið til í eitt skifti fyrir öli,
og gagnsemi þeirra er ekki einungis
í því fólgið að þekkja hvernig hafi-
leikar starja, heldur einnig hveraig
hæfileikana skuli ala upp og rœkta.
Þetta er ástæðan til þess að síð-
an eg heyrði orðið »vinnuvísindi«
nefnt, þá hefi eg ekki verið í vafa
um, að þar var að ræða um eina
grundvallarliugsjón komandi tnenn-
ingar.
Að hugsa sér alla þá feikna afl-
sóun, sem fer fram beint og óbeint,
að eins fyrir þekkingarskort — það
er ekkert smáræði, sérstakiega þegar
tekið er tillit til þess að mannsaflíð
er í eðli sínu dýrmætasta aflið sem
vér þekkjum.
.Máske líður nokkuð langur tími
áður en verulega sýnilegur árangur
sést af þessari nýju þekkingu, en
mér virðist þó að hún taka stærri
skref áfram en búist var við, og á
hún því sannarlega skilið að henni
sé strangnr gaumur gefinn.
Bók dr. Guðmundar gefur góða
hugmynd um það hvað þessari vís-
indagrein iíður. Hann hefir stuðst
við nýjustu gögn þar að lútandi og
leitast við að færa alt í þanh bún-
ing, að sem auðskildastur yrði greind-
um almenningi. Eg vil ekki fara inn
á einstök atriði bókarinnar en að
eins segja frá niðurskipuninni og er
hún þessi:
1. Erfiði, 2. Þreyta, 3. Vinnuhug-
ur, 4. Eftirliking, Kapp, 5. Vinnu-
laun, 6. Tímabrigði, 7. Aðstæður,
8. Vinnugleði, 9. Vinnunám, 10. And-
leg vinna. — Átta myndir fylgja á
sérstöku blaði og svo heimildaskrá.
— Frágangur á bókinni er góður.
Reykjavik 20. apríl.
Halldór Jónasson.
Brynhildur Buðladóttir svaf á Hind-
argnípu, því að Óðinn stakk hana
svefnþorni, þá er hún hafði áður
látið Hjálmgunnar falla í ornstu,
þann er Óðinn hafði sigri heitið.
Kvað hana aldrei skyldu síðan sigur
vega í orustu, og kvað hana giftast
skyldu. Brjmhildur var valkyrja.
Vafarlogi brann um borg hennar,
þar sem hún svaf. Siðurður Fáfnis-
bsni reið vafuriogann og reist af
henni brynjuna, og vaknaði hún vtð
það. Varð það jafnsnemma sem
hitt, að þau feidu ástarhug hvort tii
annars. Sigurður helt fram ferð
sinni og kom til Gjúka konungs.
Hötzendoi í
farirrn fiá,
Austurríkski herforinginn, Conrad
v. Hötzendo'f, foruigi herstjórnarráös-
ir s, hefir nýiega orðið að fara frá. Kom
ýmsutn þnð mjög á cWart, en það er
að eins afleiðing þess að Þjóðverj <r
hafa smám saman verið að ta'-a við
allri herstjórn Austuníkisaianna.
Aður en ófriðurinn hcf.t, vo u
það fpir eöa engir berforingjar, sem
voru í jafri mikln áliti og Hotzen-
dosf. Sumir töidu hann hreinasta
sniiiing og hann átti ntestan beiður-
inn af því að hafa komið góðu s'iipu-
lagi á her Acstuníkismanna, enda
var borið meira traust til hans þar,
en tút er um metin í slikrt stöðn.
Híitzendorf hershöfðingi.
Það verður að vísu ekki sagt að haun
hafi reynst jafn nýtnr og menn böfðu
búist við, því að hann hefir skort
þann dugnað, scm nauðsyniegur er
jafnframt herkænskunni, þegar í stór-
ræðin er komið. Það getur líka vel
verið, að það sé ekki honum að
kenn?, heldur ástandinu innan ríkis,
að Austurriki hefir eigi getið sér
neina frægð í þessum ófriði.
Hötzecdorf lagði ráðin á um hina
miklu sókn, sem hafin var á hendur
Itölum í fyrravor. Það er íul.kom-
iti ástæða tii þess að æda, að Þjóð-
verjar hafi þá tkki verið ánægðir
Þar var honum borið ómicnisöl og
gleymdi hann Brynbildi. Gekk hann
stðan að eiga Goðrúnu Gjúkadóttur.
Ert Gunnar mágur hanns bað Bryn-
hildar og fekk hennar fyrir tilstyrk
Sigurðar. Því að hann skifti litum
við Gunnar og reið vafurlogann. Þá
hvíldi hann hjá Brynhildi, en hún
var síðan gefin Gunnari.
Svo bar við, að þær Goðrún og
Brynhildur vildu bleikja hadd.1 sina.
Óð Brynhildur lengra út á ána og
kvaðst eigi vilja þvo sig úr því vatni,
er rann úr hári Goðrúnar, því að
Gunnar væri ágætari maður en Sig-
urður, þar sem hami hefði riðið eld-
inn, en Sigurður hefði eigi þotað.
Þá reiddist Goðrún og sagði Bryn-
hiidi frá því, hversu hún hefði ver-
ið véluð. Sigurður hlýddt á tal
þeirra og minntist nú Brynhildar.
Þrútnaði hann svo af ofurharmi, að
járnofin brynja hans gekk í sundur.
En Brynhildur hugði á hefndir og
sagði það Gunnari bónda sínum, að
Sigurður hefði svikið hann í trygð-
um, þá er hann fór að biðja henn-
ar. Gunnar kom að máli við Högna
bróður sinn og sagði honum að
hann vildi ráða Sigurð af dögum.
Högni mælti: »Hvað hefir Sigurur
unnið til saka, er þú vilt vega á
veittar trygðir?* Gunnar mælti:
»Sigurður hefir rofið eiða sína við
mig og sveik hann mig í trygðum,
þá er hann skyioi einn vera fullrrúi
allra eiða«.
Þau utðu máialok, að þeir bræð-
ur létu vega að Sigurði með svik-
um og liflétu síðan son hans korn-
ungan. Lét Brynhildur vel yfir verk-
inu. Gengu menn að sofa um
kveldið, en litlu fyrir dag vaknaði
Bryndildur og grét hátt. Undruð-
ust menn, er hún grét nú svo sárt
það verk, er hún hafði beðið hlæj-
andi að unnið væri. Hún mælti:
»AIlt þótti mér í sveíni illt vera,
svalt í sal og sæng mín köld, en
þú þóttir mér, Gunnar, ríða gieði-
laus og fjötrum fatlaður í fjand-
mannaiið. Munuð þér nú horfnir
auðnu og aflt, Ntflungar, þvi að þér
eruð eiðrofar. Hitt var áður reynt,
hversu vel Sigurður hélt eiða sína,
þá er hann fór til að biðja mín.
Þá lagði hinn ágæti konungur gull-
búið sverð á milli okkar, og voru
eggjar þess úr eldi utarverðar, en
innanverðar voru þær fáðar eitur-
diopum*.
Goðrún systir þeirra bræðra hartU'
aði mjög Sigutð bónda sinn og soö
sinn barnungan. Þó hjúfraði húo
ei né sló höndum né kveinaði sein
aðrar konur, en hún hugði sj álfrJ
sér bana. Gengu þá til hennar hin'
ir vitrustu höfðingjar og töldu u03
fyrir henni og löttu hana þess harð'