Morgunblaðið - 29.04.1917, Blaðsíða 3

29. apríl 174 tbl.
MORGUNBLAÐIÐ
3
Þvotturinn, setsi þið sjóið þarna, ||
þa6 er nú enginn Ijettingur, en |
samt var farÖu Istii fyrirhöfn |
við að þvo hann hvítan sem anjó. 1
Það var þessi hreina sápa, sem |
átti mestan og bestan þátt i þvi. 1
1690 8
.HREÍN
-SAPA

MIKILL ÞVGTTUR
. WE-D
LITLU ERViCI
Frá ófriðnum.
Alvaran þrengir sér inn í hngann,
þegar helkaldur gustur dauðans fer
um hann, — og bókin, sem eg var
að lesa setur manni glögglega fyrir
hugskotssjónir þjáningar, sorgir og
söknuðinn, sem fylgir ófriðnum.
Bókin heitir: Fra Pligtens Land.
Breve fra kristne Sönderjyder, sam-
lede og udgivne af Carl Hornbeck.
Lobse Forlag. Köbenhavn 1916.
Átakanlega alvarleg bók. Ógnir
stríðsins eiu dregnar skýrum drátt-
um og sorg þeirra, sem kemur lit
við söknuð og trega, er vel lýst í
bókinni. Þeir, sem hljóta að hlýða
þegar skyldan bíður, hermennirnir,
Suðurjótarnir, Icggja af stað út í
,hið ægilega stríð, og eins og kunnugt
er munu þeir fæstir vera sérlega
miklir Þjóðverjavinir, enda þótt þeir
séu allir þýzkir þegnar, og þess
vegna þerskyldir með Þjóðverjnm.
En þvi þyngri og erfiðari verða þeim
sporin, sem leiða þá út á blóði
storkna vígvelli, fyrir það land, sem
ekU er peirra föðurland, — þar
hljóta þeir að berjast nauðugir, vilj-
ugir fyrir málefni, sem ekki er þeirra
eigið máléfni. Því átakanlegra er að
lesa bréfin sum. Fáein orð úr einu
þeirra eru svona:
»Eg hefi séð þýzka skrá yfir fallna
menn og særða. Bókin er r alin á
hvern veg, og 3 þuml. á þykt, þétt-
prentuð mannanöfnum. Ógurleg
nafnamegð !<
Og höfundurinn bætir við:
»Vér lesum um Löwen, um kon-
ur og börn, sem voru flutt í burtu,
— enginn vissi hvert. Ef það hefðu
verið ástvinir okhar !
Og skelfingarneyðin í Belgiu 1
Við eigum góð heimili. Við setjumst
dag hvern að vel reiddu matborði.
Við leggjum litlu börnin okkar til
hvíldar í góðu rúmin þeirra á hverju
ltvöldi I En annarstaðar er fólk á
flótta, eins og særð dýr, sem forða
sér undan veiðimanní, — stríðandi,
líðandi, deyjandi menn og konur,
sem fyrir skömmu áttu hús og
heimili eins og við.«
Og höfundurinn spyr:
Tilbúin föt
barna, ung-linga og karimanna
niísiit, blá og svört,
mikið úrval í
Brauns verzlun.
cMaé e.s. Jsíanó
hefi eg fengið
mótorlampa
Þeir sem pantað hafa lampa hjá mér eru beðnir að vitja þeirra hið
fyrsta, því annars verða þeir seldir.
Vald. Pouisen, Kiapparstíg 4.
Llfsiykki.
Saumuð eftir nákvæmu máli. Sömu-
leiðis ætíð fyrirliggjandi tiibúin líf-
stykki. Hittist kl. n—7 í
Póstimsstræti 13,
Elísabet Kristjánsdóttir
Kanpíð Morgunblaðið.
Oscar Svenstrup
Stein og myndhöggvari
18 Amagerbrogade 186 A
Köbenhavn S.
Legsteinar úr fægðum granit,
marmara og sandsteini
Granit- og marmara-skildir
Uppdrættir, áætlanir burðargj.frítt

»Hvað gerir svo danska þjóðin,
þakkar hún guði?
Við dönsum og skemtum okkur,
eins og ekkert hafi i skorist.*
Þannig kemst Carl Hornbeck að
orði, en hvað mættum við hér heima
á íslandi segja, við hér í Reykjavik?
Hafa ófriðarfregnirnar megnað að
innræta oss aivöru og ítarlega um-
hugsun um voðann sem geisar nú
víðsvegar um heiminn ? Það er tæp-
lega sýnilegt að svo sé, ef dæma
ætti eítir útlitinu, eftir öllum skemt-
unum, sem hér eru hafðar um hönd,
dansleikum, dansskólum, mynda-
sýningum, sjónleikum, rétt eins og
nú væri um að gera að þyrla upp
sem mestu af einhverju þvi, sem
fljótast og bezt gæti blindað augu
æskulýðs og annara, svo að ntenn
hættu að gefa gaum að alvöruþung-
anum, sem nú gerist með öllum
þjóðum. Það er napurt að lesa dags-
daglega hinar stórkostlegu fregnir
um matvælaskort og yfirvofandi
neyð, en lesa jafnhliða svona auglýs-
ingar með stórum stöfum: Dcins-
leikur o. s. frv. Og allar mynda-
sýningarnar! Hvar lendir alt þetta?
Getur nokkur, sem kominn er til
vits og ára sint þvilíkum hégóma, nú á
þessum alvörutímum? Við sjáum til.
Gangið með mér að kvöldi dags um
Aðal- og Austur-stræti og lít:ð á hóp-
ana, sem þyrpast út og inn á mynda-
leikhúsin. Ailfáir eru þeir ekki. Ber
það vott um þroskaða hugsun hinnar
vaxandi mentunar, sem er svo mjög
lofuð nú á dögum? Eða er léttúð og
gjálífi búið að hertaka svo mjög
hugi æskulýðs þessa bæjar, að eng-
in rödd hversu alvöruþrungin, sem
hún kann að vera, sé fær um að
vekja með honum alvarlegar hugs-
anir á þessum hættunnar og neyð-
arinnar tímum?
Heyrum hvað sorgmæddur faðir
skrifar um syni sína tvo, sem farið
hafa í stríðið:
»Stöku sinuum fáum við bréf frá
e'zta syni okkar. Hann er altaf i
hættu, en guð hefir hlíft honum til
þessa. Það hlýtur að ganga eitthvað
að yngra drengnum okkar, við höf-
um ekkert frétt um hann langa lengi,
og sárari verður okkur biðin, því
lengur sem líður. Eg hef ekki fund-
ið nafnið hans í skýrslum um særða
og fallna, og eg hef skrifað her-
málafréttastofunni í Berlin, en ekki
fengið neitt svar. Það er rétt eins og
að við meigum ekkert vita, að eins
afhenda blessaða drengina okkar
þeim sem völdin hafa, og steinþegja
svo! En oft hugsum við til þeirra,
og rifjum upp þessa átta daga, sem
hann var heima hjá okkur. Hann
fékk að vera heima til þess að jafna
sig eftir sárin sín; — þarna í hoin-
inu stóð rúmið hans, — ó, hvað
hann svaf fast eftir öll ósköpin,
elsku þreytti drengurinn minn. Þeg-
ar dagarnir átta voru liðnir, gekk
hann leiðar sinnar, eins og skyldan
bauð, hetjulegur, karlmannlegurl
— Síðan höfum við ekkert frétt. —
Hér er ung kona nýgift. Maður-
inn hennar fór til Belgíu i ágúst-
mánaðar byrjun, og hún hefir ekkert
frétt síðan; tvisvar á dag fer hún á
pósthúsið að spyrja um bréf frá
honum. »Það hlýtur að koma,c seg-
ir hún altaf, og einlægt vonar hún,
aumingja konan, og við viljum ekki
svifta hana þessari von. En er þetta
ekki öllu lakara en dauðinn sjálfur?
»Gott eigið þið, sem búið i friðiU
Hann bætir við bréfið:
»í gær kom litli drengurinn minn
heim úr bænum. Hann hafði séð
nýja skýrsiu um fallna og týnda
hermenn, og fann þar nafn bróður
síns, nafnið hans stóð þar og horf-
inn aftan við nafnið.c
Þannig endar bréf gamla manns-
ins.
Hermaður ritar íoreldrum sínum
á þessa leið:
14. des. »Enn á ný féll einn
bezti félaginn minn. Kúla hitti hann
í höfuðið. Hann misti strax með-
vitundina. Eg sat svolitla stund hjá
honum og hélt í hönd hans. Nú
gat eg ekki talað við hann fratnar!
Hugumprútt karlmenni var hann,
við ræddum oft saman um ýmislegt,
mér þótti reglulega vænt um hann.
Við jörðuðum hann um kvöldið, og
eg prýddi gröfina hans eins vel og
eg gat. Allur vígvöllurinn var þak-
inn líkum og lemstruðum mönn-
um þann dag, og eg fékk að hjálpa
ofurlítið til við að binda um sár.
Eg fann rússneskan mann særðan,
sem hafði legið alla nóttina undir
berum himni. Eg rétti honum brauð-
bita og volgan kaffisopa, sem hann
tók við næsta feginn. — Hann rétti
mér hönd sína og þrýsti hönd mína,
og sagði eitthvað sem eg skildi ekki,
en roér fanst að það ætti að þýða:
'»Guð blessi þig félagil* Mér þótti
ósegjanlega vænt um þetta handa-
band.*
Ungur Suðurjóti ritar heira úr
skotgröfunum:
»Nú hefi eg ekki farið úr fötum
í 9 vikur, og eg verð að segja það,
að mig er farið að langa til að hátta
í gott rúm. Kæru foreldrar! Eg
sendi ykkur kveðju úr fjarlægðinni.
Eg er enn þá frískur og eg vona
eins og allir hér að friður sé í nánd.
Nýlega áttum við afar erfiðan dag.
Gógur félagi minn féli og tveir
særðust. Já, það var aumi dagurinn.
Við grófum vin minn í skóginum.
Trékross og blómsveigar úr eikar-
laufum sýna hvílustað hans«.
Sami maður skrifar í öðru bréfi:
»Við höfum háð þungar og ógur-
legar orustur, en eg vona að það
versta sé búið. Þökk fyrir bænir
ykkar. Oft hefir mér verið bjargað
á undursamlegan hátt. Guð er góður,
Að eins að striðið taki enda sem
fyrst, og friður verði aftur á jörðu!«
Bréf hans endar þannig:
»En leggjum alt í hönd hins al-
máttuga guðsc,
Aflið, sem traustið á guði veitir,
kemur í ljós í þessurn orðum unga
mannsins, eins og bjartur geisli f
mðamyrkri ófriðarins.
En heima á heimilunum biða vinir
og vandamenn og taka á móti harma-
fregnunum, sem berast því nær dag-