Morgunblaðið - 29.10.1917, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
yfirgefa einmitt mina þegar það hefði
von nm það að öðlast freisi. Bretar
mundu ekki seraja þann frið sem
hefði það í för með sér að við nýrri
styrjöld væri áreiðanlegá að búast.
Hann kvaðst vita það að Austurrík-
ismenn og Tyrkir vildu eigi halda
áfram ófriðnum, en væru nú að eir s
verkfæri í höndum Þjóðverja.
Smuts hélt ræðu í Sbeffield Kinn
24. oktober og sagði að Þjóðverjar
mættu eigi halda einum þamlung af
þeim löndum, er þeir hefðu tekið
en einkunnarorðin ættu að vera »no
spoils for spoliators*. Það væri eigi
viðlit að semja frið fyr en Þjóðverjar
hefðu yfirgefið öll þau lönd, er þeir
hafa lagt undir sig og réttur smá-
þjóðanna væri viðurkeadur og trygður.
í neðri deild brezka þingsins rak
Robert Cedl lávarður það þverlega
aftur, að rétt væri það álit, sem gert
befir vart við sig í Rússlandi og
Rúmeníu, að vesturríkin hefðu í
hyggju að semja sérfrið á kostnað
Rússa. Hafa erindrekar óvinanna i
Rússlandi komið upp með þá sögu
til þess að drepa kjarkinn i Rússum.
í Sviþjóð hefir verið stofnuð frjáls-
lynd stjórn og er Branting fjármála-
ráðherra.
Bandarikin hafa tilkynt Hollandi
og Norðurlöndum að þau fái engar
vörur frá Ameriku, méðan þau veiti
Miðrikjunum nokkra hjálp, beinlinis
eða óbeinlínis. Þau geti að eins
fengið nauðsynjavörur til eigin nota,
ef þau gefi Bandarikjastjórn upplýs-
ingar sem þráfaldlega hefir verið
beðið um. Vöruflutningar til þess-
ara landa'^hafa verið stöðvaðir þang-
að til Bandaríkin hafa fengið fuli-
nægjandi tryggingar.
Annað hérlán Bandarikjanna, 600
miljónir sterlingspunda, er tekið og
var meira fé fram boðið.
Tvö afarhraðskreið og stórvopnuð
þýzk víkingaskip réðust á kaupför í
herskipafylgd 100 milur vestur af
Bergen. Söktu þau fylgdar-tundur-
spillunum ,»Marirose« og »Strong-
bow« og síðan söktu þau með fall-
byssuskothrið fimm norskum, einu
dönsku og þremur sænskum óvopn-
uðum skipum. Var þeim ekki gert
aðvart og eigi var farmur þeirra
rannsakaður. Þjóðveijar reyndu ekki
að bjarga -tíeinum, en skutu á björg
nnarbátana og drápu svo marga skip-
verja og farþega. Af tundurspiilun-
um fórust 135 menn, en af kaup-
förunum 120, þar á meðal kvenfólk.
Danski skipstjórinn komst af og
segir hann, að manndrápin um borð
og í sjónum hafi verið hryllileg.
Noisku landkönnunarmennirnir
Otto Sverdrup og Roald Amundsen
hafa endursent þýzk heiðursmerki,
er þeir höfðu hlotið, til mótmæla
gegn þessum morðum á norskum
sjómönnum.
Ribot hefir farið úr frauska ráðu-
neytinu, en Barthou er oiðinn utan-
rikisráðherra. Hann hefir lýst þessu
yfir: »Frakkland getur eigi slakað
til við Þjóðverja um Alsace-Lorraiue.
Nei, aldrei 1«
Kolaóthiutunin.
Stjórnatráðið hefir nú staðfest
reglugerð um taining á eidsneyti o.
fl. í Reykjavík, eftir beiðni bæjar-
stjórnar. í þeirri reglugerð segir
svo:
Vegna ráðstöfunar á kolum sem
Reykjavíkurbær fær frá landstjórn-
inni samkvæmt lögum 29. f. mán.,
um almenna hjálp, vegna dýrtiðar-
innar, er bæjarstjóin Reykjavikur
heimilað að láta nú fara fram, svo
fljótt sem við verður komið, talning
á eldsneyti einstakra manna í lög-
sagnarutndæmi Reykjavíkur. Skal
mönnrm skylt að gefa bæjarstjórn
sannar skýrslur um þetta efni. Þá
má bæjarstjórn og krefjast skýrslu
af mönnum um einstök atriði er
koma við ráðstöfun eldsneytis, svo
sem tölu ibúðarherbergja, tölu eld-
stæða, um venjulega eldneytisnotkun
o. s. frv. — Brot á móti reglugerð-
inni varða ro—1000 króna sektum
nema þyngri refsing liggi við að
lögum.
Samkvæmt þessu verður nú farið
að undirbúa úthiutun kolanna meðal
almennings. Auglýsir borgarstjóri
hér í blaðinu í dag, að þeir sem
óski að fá einhvern hluta af kolum
þessum, verði að gefa sig fram á
skrifstofu matvælanefndar á morgun,
miðvikudag og fimtudag (sjá augl.).
Fá menn þar eyðublöð, sem þeir
eiga að útfylla og skila aftur fyrir
5. nóvember. Skyldu menn gæta
þess, að útfylla þau rétt og sam-
vizkusamlega, svo að þeir hætti sér
eigi undir sektarákvæði reglugerðar-
innar. —
Þess er vert að geta, að stjórnar-
ráðið hefir sýnt ótrúlegt seinlæti í
því, að staðfesta reglugerð þessa, en
úthlutunin gat eigi byrjað fyr en
hún var fengin, En ætla má nú,
að f næsta mánuði geti menn feng-
ið kolin. Verðið á þeim er 125
krónur smálestin, og má þó vera
hærra, eítir því sem efni manna leyfa.
I paghokJ
Gangverð erlendrar myntar.
Bankar Pósthús
Doll.U.S.A.&Canada 3,40 3,40
Frankl franskur 57,00 0,57
Sænsk króna ... 119,00 1,20
Norsk króna ... 102,50 1,03
Sterllngspund ... 15,40 15,30
Mark ............. 45,00 0,4472
Kveikt á íjóskerum hjóla og blf-
refSa kl. 5.
í reglugerðinni um upptalnlng eld-
neytls hór í bænum, er'elnnig gert ráð
fyrir því, að talning farl fram á-birgð-
um einstakra manna, verzlana og fó-
laga af þeim matvælum, er að dómi
matvælanefndar er hætta á að gangl
að einhverju leyti til þurðar f bænum.
Gilda um það sömu reglur og upptaln-
ing eldneytis.
Mjóikurlögin eru nú loksins stað-
fest. Má nú vænta þesB, að bæjar-
stjórn dragi það eigi lengi að láta
mjólkurúthlutunina fara fram eftir
seðlum, svo að börn og sjúklingar verði
eigi sett hjá lengur.
Matvælanefndin” varð að flytja úr
barnaskólanum, þegar bann tók til
staría. Hefir hún nú bækistöð sfna í
bæjarþi*>gstofuuni, en seðlaskrifstofan
er í borgarasalnum beint á móti.
Hjúskapur. I fyrradag voru gefin
saman ungfrú Þóra Magnúsdóttir dyra-
varðar Yigfússonar og Behrens verzl-
unarfulltrúi Hoepfners, ungfrú Krist-
veig Jónsdóttir og Kristinn Jónsson
exam. pharm., ungfrú Jóhanna Bjarna-
son, dóttir Nic. Bjarnason kaupm. og
Steindór Gunnarsson prentsmiðjustjóri,
Mersina Guðmundsdóttir og Elnar
Sveinbjarnarson útvegsbóudi frá Sand-
gerði, Jónína Jónsdóttir og Einar Dag-
finnsson sjómaður.
St. Sunneva fór hóðan í gærmorg-
un til Vestfjarða. Meðal farþega voru
Ól. Proppó kaupm. og frú hans, Guðm.
Hannesson yfirdómslögm. á ísafirði,
Magnús Árnason kaupm. á Súganda-
firði o. fl.
Muninn, seglskip Kvelckilfsfólagsins
kom hingað í gær frá Norðuriandi.
Elds varð vart í gærmorgun í hey-
hlöðunnl, sem er við fjós Eggerts
Briems frá Viðey. Er þar kúahey
Gunnars frá Selalæk. — Miðbæjar-
brunaliðið var kallað á vettvang og
var nú farið að ryðja heyinu út úr
hlöðunni og stafninn rifinn til þess.
En það kom skjótt í ljós að það var
mikið verk að kæfa eldinn og var þá
alt brunaliðið kallað. En það kom
eigi fyr en seint, klukkan hálf fimm,
eða þar um bil. Var þá logandi eld-
ur víða í hlöðunni, og var hættulegt
við hann að fást. Fekk þó slökkviliðið
kæft hann jafnharðan og hann gaus
upp úr stálinu. Er þó vafasamt að
að enn hafi tekist að ganga tryggilega
þar frá.
11 — -.ni 1 1 ^ ---------
Tímareíkningurínn.
Það virðist enn vera nokkuð á
reiki hvenær klukkunni skuli
flýtt og seinkað. Ákvarð-
anir eru gerðar um það í hvert
skiíti og ekki fylgt neinni fastri
reglu, sem þó væri í lófa lagið
að gera, því að sólargangur og
breyting birtu eru einmitt þau
náttúrufyrirbrigði sem ákveðnust-
um reglum fylgja. Með öðrum
orðum, það er jafnhægt að reikna
út birtuna eins og að telja dag-
ana. — Réttast væri því að slá
reglunni fastri í eitt skifti fyrir
öll, þannig að hún verði auðlærð
og geti orðið að fastri venju ef
svo sýnist.
í lögunum um tímareikning,
var ákveðið, að klukkunni skyldi
seinkað 20. þ. m. Stjórnarráðinu
mun hafa fundist það óþarflega
snemt og frestar því til 15. nóv.
Látum það nú vera. En ef breyt-
ing tímareikningsins á að miðast
við birtuna, eins 0g líka sjálfsagt
er, þá leiðir af þessari ákvörðun
að klukkunni ber að flýta aftur
27. jan. í vetur, því að þann dag
er aftur komin sama birta og var
15. nóv. Þetta er auðséð af því
að hvor um sig þessara nefndu
daga er jafnlangt frá sólhvarfa-
deginura, sem er 22. des.
Mörgum kann nú að virðast
litil þörf að vera að afnema bú-
mannsklukkuna þennan stutta
skammdegistíma. En ef nú svo
er, að menn kunni betur við að
hafa þó rétta klukku einhvern
tima ársins, hvi þá ekki að taka
upp regluna, sem bent var á í
Morgunblaðinu í sumar og sýnist
vera alveg sjálfgerð: — að skifta
árinu í 4 jafna parta eftir birtu
og hafa rétta klukku bjartasta og
dimmasta ársfjórðunginn, en bú-
mannsklukku hina ársfjórðung-
ana?
Þessir ársfjórðungar eru auð-
fundnir, því að bjartasti fjórð-
uagurinn er auðvitað sá sem heflr
sólstöðudaginn (21. júní) í miðj-
unni, og sá dimmasti, sem heflr
sólhvarfadaginn (22. des.) i miðj-
unni. Þessi fjórðungaskifti verða
þá þvi sem næst á þessa leið:
6. febr. — 5. maí (fljót klukka),
6. maí — 5. ágúst (sein klukka),
6. ág. — 5. nóv. (fljót klukka)
og 6. nóv. — 5. febrúar (sein
klukka).
Reglan um breytingu klukk-
unnar verður þá eftir þessu svo
einföld og auðlærð sem hugsast
getur: Klukkunni ber að flýta á
hverju ári kl. 12 að kvöldi 5.
febr. og 5. dgúst, en seinka kl. 12
að kvöldi 5. maí og 5. nóv.
Ef klukkan er ekki höfð óbreytt,
annaðhvort búmannsklukka eða
rétt símaklukka, allan ársins
hring, þá er ómögulegt að finna
einfaldari reglu en þessa og enga
sem er nákvæmari við almanak-
ið, því að ofannefnda daga í nóv.
og febr. er jöfn birta og sömu-
leiðis jöfn birta ofannefnda daga-
í maí og ágú8t.
Y firlýsing
frá Hindenburg.
Svolátandi opinbera tilkynningu
hefir Hindenburg látið út gefa
undir sínu nafni:
Hermálaráðherrann hefir skýrt
mér frá þvi, að það hafl oft kom-
ið fullyrðingar úr sérstakri átt
um það, að við Ludendorff hefð-
um lýst yfir þvi, að vegna fjár-
skorts og þess að nú væru allar
afllindir Þjóðverja þrotnar, neydd-
umst vér til þess að semja fhið,
hvað sem það kostaði. — Eg vil
eigi að nöfn okkar séu bendluð
við slíkar staðhæfingar, sem ekki