Morgunblaðið - 27.12.1917, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Kartöfluskipið komiö.
66 daga útivera frá Danmörku.
Á aðfangadagsmorgun kom bing-
að danska seglskipið Ruthby, skipið
sem landsstjórnin hafði leigt til kar-
töfluflutninga hingað til lands, en
svo langa útivist hafði það haft, að
menn bjuggust eigi við því að landi.
Allir voru sannfærðir um að skipið
hefði farist i hafi.
Ferðasaga skipsins er bæði löng
og viðburðarík — baráttan við nátt-
úruöflin hefir verið ákafari og erf-
iðari en dæmi munu vera til um
nokkurt skip á leiðinni hingað til
lands siðustu árin.
Föstudaginn 19. október lagði
skipið á stað frá Kaupmannahöfn.
Eftir 2? daga siglingu var skipið
komið upp undir Ingólfshöfða og
hafði góða landsýn. Var nú siglt
beitivind vestur til-Vestmannaeyja,
en þegar þangað var komið hrakti
norð-vestanvindur skipið suður og
austur, langt austur fyrir Iugólfs-
höfða. Veðrið batnaði og nú var
aftur siglt að Vestmannaeyjum. En
tvívegis varð Ruthby enn að snúa
við, því að vestanvindar megnir höml-
uðu áframhaldi ferðarinnar.
12. des., sömu nóttina sem Fálk-
inn fór héðan og lá veðurteptur
suður í Eyrarbakkaflóa, var Ruthby
í ofsaveðrí hér fyrir sunnan land.
Skall þá brotsjór á skipinu og tók
af tvær siglur skipsins Og braut
ýmisilegt annað smávegis á þilfari.
Var nú eigi nema ein sigla eftir og
seglaútbúnaður í mikilli óreiðu. —
Samt var haldið í áttina þegar veðrið
batnaði, þó að seint gengi. Er þó eigi
að vita hvort skipið nokkurn tíma
hefði náð landi, ef eigi hefði svo vel
tekist til, að það mætti brezkum
botnvörpungi i hafi, er dró Ruthby
inn til Vestmannaeyja.
29. des. hitti Ruthby brezka botn-
vörpunginn Conan Doyle, og var
skipstjóri hans Mr. Forrester, sem
hér er kunnur nokkuð fyrir fisk-
veiðar hér við land. Dró hann
Ruthby inn til Keflavikur, en þaðan
var simað eftir björgunarskipinu
Geir, sem fór og sótti skipið.
Skipverjum á Ruthby leið eftir
atvikum vel á leiðinni. Siðnstu 10
dagana höfðu þeir ekkert vatn til
matar, annað en það, sem þeir gátu
safnað af snjó af þilfarinu. En mat-
væli höfðu þeir í rikum mæli, þvi
skipið var búið út með matvöru til
fjögra mánaða. Einn skipverja var
veikur. Hafði sá verið áður á skipi
gem var kafskotið af Þjóðverjum og
hlotið þá brunasár allmikil, en þau
tóku sig upp aftur á hinni löngu
og ströngu ferð hingað á Ruthby.
Farmurinn, kartöflurnar, kváðu
vera mjög litið eða ekkert skemdar
og er það gleðilegt mjög. Mun það
koma sér vel fyrir marga að fá
kartöflur nú, því það má segja að
3 hásafa
vantar á vélbátinn »Trausta< frá
Gerðum. Upplýsiugar gefur
Hjörleifar Þórðarson,
Klapparstíg 1 B.
veruleg þurð sé orðin á þeirri vöru
hér í bæ.
Kanzlaraskiftin
í Þýzkalandi.
Þjóðverjar skifta eigt jafn títt um
rikiskaDzlara eins og aðrar þjóðir
skifta um forsætisráðherra. Og það
er eins dæmi þar i landi, að kanzl-
ari skuli geta setið við völd nema
rúmlega 100 daga, eins og fór um
Michaelis.
Þegar hann tók við kanzlarastöð-
unni var hann lítt kunnur. Menn
vissu aðeins að hann hafði reynst
nýtur í stöðu sinni sem forstjóri
rikiskornhlöðunnar. En það kom
fljótt í ljós að hann var ekki hæfur
til þess að gegna kanzlarastarfinu.
Hann veikti þegar í upphafi álit sitt
hjá meirihluta-flokkunum þá er friðar-
yfirlýsing ríkisþingsins var til um-
ræðu með því að segja: »eftir þeim
skilningi sem eg legg í hana«. Og
ummæli hans í fjárhagsnefnd ríkis-
þingsins, virtust að nokkru leyti
benda til þess, að hann væri sjálfum
sundarþykkur. Það komu þeir
»eldhúsdagur«, að Michaelis brást
þeim vonum er menn höfðu gert
sér um dugnað hans og skörung-
sksp og var heldur «igi nógu lipur
að synda milli skers og báru. En
þó fór fyrst um þverbak, þá er
uppþotið varð í þýzka flotanum og
hann reyndi að skella skuldinni fyrir
það á hina óháðu jafnaðarmenn.
Upp frá því hafði hann enga t ltrú
hjá flokkunum i þinginu. Að vísu
voru það jafnaðarmenn einir, sem
þorðu að ganga í berhögg við hann.
Hinir flokkarnir voru honum að
vísu fylgjandi, að yfirvarpi, en blöð
þeirra sögðu honum aftur á móti
óspart til syndanna.
Michaelis ætlaði sér að gegna
embætti sínu á meðan keisarinn
sendi honum eigi uppsögn. Og
hægrimenn studdu hann að því leyti
til þess að eigi yrði gefið fordæmi
um það, að kanzlari skyldi háður
þingræði. En almenningsálitið varð
Michaelis of þungt í skauti og hann
varð að segja af sér.
Sá maður sem þá var kjörinn til
þess að taka við hinni ábyrgðarmiklu
og vandasömu stöðu af honum, var
forsætisráðherrann i Bajern, Hertling
greifi. Og hann hefir langareynslu
að baki sér, sem æðsti embættismað-
ur næststærsta ríkisins i þýzka banda-
laginu. Hann er fæddur í Darm-
stadt 1843, og af katólskum aðals-
ættum kominn.
Fyrst í stað las hann guðfræði í
Miinster, og Miiuchen og Berlín,
ferðaðist til Ítalíu, varð doktor i
i heimspeki — og seinna heiðurs-
doktor í stjórnmálafræðum — pró-
fessor í heimspeki við háskólann i
Múnchen og ritaði þar visindalegar
ritgerðir um Aristoteles, Albertus
Magnus og Augustinus, um Lycke
og Descartes og um kaþólskuna
og vísindin.
En smám saman hneigðist hugur
hans meira að stjórnmálunum. Árið
1891 varð hann lífstíðar-þingmaður
i Bajern, en fyrst var hann kosinn
á rikisþing 1875. Þar var nann
um langt skeið foringi miðflokksins
og sýndi þá frábæra stjórnmensku-
bæfileika í því að haida saman
flokknum, sem var tvískiftur.
Arið 1912 varð Hertling forsætis-
ráðherra í Bajern og væntu menn
þá mikils af honum, eftir þvi orði
er af honum hafði farið i Berlin.
Hann hefir einnig kunnað það að
halda á sér álitisinu, og hefir unnið
sér fullkomna virðingu allra ^nd-
stæðinga sinna. Hann aflaði flokki
sínum mikils fylgis.
í Bajern er hann venjulega nefnd-
ur »gamli refurinn«, og haDn er
talinn einhver hinn rólyndassti og
prúðasti stjórnmálamaður. En þó
hefir stilling hans stundum farið út
um þúfur, þegar jafnaðarmenn hafa
gert árásir á hann. »Berliner Tage-
blatt« segir svo frá stjón Hertlings
i Beyern, að hann hafi með full-
komtnni röggsemi barist gegn þing-
ræðisandanum, en þó verið full-
komlega þingræðisbundinn ráðherra
og foringi flokks, er kom öllu því
þvi fram á þingi, er hann ætlaði
sér. Hann er vanur þvi að berjast
gegn framsóknarmönnum og jafnað-
armönnutr, en hann hefir þó glögg-
an skilning á kröfum timanna. Hann
er skarpsýnn á alheims-stjórnmál og
óverju hægt muni að að koma í
framkvæmd. Og hann hefir gefið
það fordæmi, að héðan af gelur
enginn orðið rikiskanzlari í Þýzka-
landi, nema haan hafi meiri hluta
þingsins með sér.
DAGBOK
Kveiht á Ijóskerum hjóla og bif-
relða bl. 3ys.
Gangverð erlendrar myntar.
Bankar
Doll. U.S.A. & Canada 3,40
Franki franskur 59,00
Sænsk króna ... 120,00
Norsk króna ... 102,50 •
Sterlingspund ... 15,50
Mark ........... 62 00
Holl. Florin ................
Au8turr. króna...............
PÓ8thÚ8
3,60
59 00
110,00
106 50
15,70
62,00
1.37
0.29
Mjölnir er nú á Seyðisfirði og mun
vera væntanlegur hingað í næstu viku.
Geysir, hið margþráða gufuskip
Thore-fólagsins, er væntanlegt hing-
að á hverri stundu. Það fór frá Kaup-
mannahöfn 18. þ. m. hlaðið ýmsum
varningi.
Skipið er álíka stórt og Borg.
Dánarfregn. í gærmorgun snemma
andaðist hór í bænum Svanhildur Ei-
ríksdóttir kona Sigurðar regluboða, eftir
langvarandi og þunga legu, 59 ára að
aldri.
ísland fór héðan á hádegi i fyrra-
dag, 1. jóladag, áleiðis til Ameríku.
Hafði stjórnarráðinu áður borist sím-
skeyti frá Ameríku þess efnis, að út-
flutningsleyfi hefði fengist fyrir vörut
þær, er það skip á að flytja.
Kjötkaup Norömauna. Heyrst hefir
að samningar sóu 1 þann veginn að
komast á milll Eimskipafólagsins og
Norðmanna um að Gullfoss flytjl nokk-
ur þúsund tunnur af kjöti til Noregs
mjög bráðlega.
1 verzlunarráð hafa verið skipaðir
þessir menn: Ágúst Flygenring kaup-
maður í Hafnarfirði* Magnús Kristjáns-
son alþingismaður og Hallgrímur Krist-
insson framkvæmdarstjóri.
Þorgeir í Vfk, hin fræga sænska
kvikmynd, er tekin er eftir hinu fræga
kvæði Ibsens, var sýnd í Gamla Bio
núna um jólln. Aðalhlutverkið leikur
V. Sjöström og er það einróma, álit
allra, að honum farist það snildarvel.
Eiga bæði kvikmyndahúsin hróður
skilið fyrir það, hvað þau hafa haft
góðar rnyndir núna um jólin.
Mannslát.
Á Þorláksmessudag andaðist hér
I bænum Björn Ólafsson gullsmiður.
Var hann af Sveinsstaðaættmni og
yngstur þeirra systkina, sem öll eru
dáin. — Björn var hagur á marga
hluti, drengur góður og stakt Ijúf-
menni.
Jólamyfidin, sem Nýja Bíó sýndi
að þessu sinni, var gerð eftir hinni
frægu skáldsögu Leo Tolstoys, »Endur-
fæðlng«. Er hún talin með allra beztu
ritverkum hans og er vel til leiksinS
vandað llka. Auk þess hefir kvik-
myndahúsið látið setja al-íslenzkan
texta í hana og er það vlrðlngarverð
nýbreytni. Er það spá vor, að ekki
verði mörg ár þangað til að engiu
kvlkmynd verður sýnd hór með er-
lendum texta.
— Sigurjón Pjetursson ~
Kaupirðu góðan hlut,
þá mundu hvar þú fekst hann.
Sími 137.
Hfifnav«tr»ti