Morgunblaðið - 11.04.1931, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
iiiHmiffiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiimiiiiiiiiimiiii!ii!ii!'|
JflargunWaHð |
[ Útgef.: H.f. Árvakur, Reykjavtk j§
Rttstjórar: J6n Kjartansson.
Valtýr Stefánsson.
Ritstjðrn og afgreiBsla:
Austurstræti 8. — Simi 500. =
Auglýsingastjóri: E. Hafberg. =
Auglýsingaskrifstofa:
Austurstræti 17. — Siml 700. p
Heimasimar: =
Jón kjartansson nr. 742.
Valtýr Stefánsson nr. 1220. =
E. Hafberg nr. 770.
Áskriftagjald:
Innanlands kr. 2.00 á mánuBi. =
Utanlands kr. 2.50 á mánuSi. S
f lausasölu 10 aura eintakiB.
20 aura meS Lesbók =
Íllllllltllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
flfli ( Uestmannaeyjum.
Yestmannaeyjum, FB. 10, apríl.
Gæftir hafa verið slæmar það
sem af er þessum mánuði. Mun
hafa verið farið á sjó 4 tlaga.
Mestur afli á 3. þúsund þorskar í
róðri. Ekki alment róið nema í
gær. Þá voru allir á sjó. Menn eru
farnir að leggja netjum. Horfur á
46 vel muni aflast í net. Fiskur-
Jnn vænn. Hefir ekki verið vit.jað
gm nema einu sinni.
Þýski botnvörpnngurinn J, H.
Willielms er kominn enn eina ferð-
ina til fiskkaupa (ýsukaupa). —
Tveir aðrir botnvörpungar eru
■lljer nú að kaupa fisk, enskur botn
Vörpungur, og botnvörpungur
-Árna Böðvarssonar.
Frá Siglnfirði.
Siglufirði, FB. 9. apríl.
Góð tíð og hefir mikið tekið upp
anjó, þótt fannfergi sje hjer mikið
”enn.
Afli er ágætur, en fáir bátar
stunda veiðar. Beitt er frystri haf-
«íld. Loðnu varð vart hjer á firð-
ínum í fvrradag og mikið er af
henni úti fyrir. Með henni er slang
ur af útsel.
Sagt er, að bræðsluverksmið.ja
<dr. Paul starfi ekki í sumar.
Vinnustöðvun í Noregi.
NRP 9. apríl. FB.
Sáttasemjari tilkynti í gær-
ivöldi, að sjer liefði ekki tekist
að finna nokkurn sáttagrundvöll.
Vinnustöðvun hófst því í gær, er
verkamenn komu af vinnustöðv-
únum. Sem svar við fyrirspurn
frá Norsk Telegrambyraa, leggur
X)ahl, forseti fjelags atvinnurek-
■enda, sjerstaka áherslu á það,
«,ð eins og nú standa sakir sjeu
launakjör betri í Noregi en nokkru
•öðru Evrópulandi, fulltrúar verka-
ttanna hafi ekki viljað fallast á
l>ær launalækkanir sem nauðsyn-
legar væru til þess að Norðmenn
■gætu verið samkeppnisfærir áfram
*og til þess að koma samræmi á
verð og laun. — Hinsvegar segir
Halvard Olsen, form. landssam-
bands verkamanna, ,Tidens Tegn'
„Við föllumst, aldrei á lækkun
lágmarkslauna. Þau eru í flestum
greinum svo lág, að það væri
■ógerlegt að koniast af á þeim, ef
þau væri skert. Við höfum ekki
óskað eftir vinnustöðvun, en þeg-
ar verkamönnum er kastað iit,
Mýtur að verða stöðvun.
HHolar.
í.
Jarðabótastyrkur, sem greiðast
átti úr ríkissjóði árið 1930 var um
kr. 585 þúsund- Að sönnu er
styrknr þessi að mestu leyti sam-
kvæmt jarðræktarlögunum, sem
andstæðingar núverandi stjórnar,
sjálfstæðismenn, sömdu og fengu
samþykt, svo þau hafa af þeim
sökum ekki verið litin sjerstöku
ástarauga af stjórninni. Þó skyldi
maður ætla að „bændastjórninni“
væri ekki óljúft að greiða bændum
það fje, sem þeir eiga að lögum
að fá. Það væri að minsta kosti
ekki ósanngjamt að þessi styrkur
væri greiddur strax og skýrslur
eru sendar — því sje hann borinn
saman við ýmsar greiðslur úr
ríkissjóði, sem hvorki er heimild
tíl í fjárlögum nje öðrum sam-
þyktum þingsins, verður ekki um
það deilt að þessi styrkur er for-
gangskrafa fyrir slíku.
En hvernig hefir þetta gengið?
Eftir þessum styrk er gengið dög-
um oftar. Fjármálaráðherrann
barmar sjer: Það stendur svo illa
á í dag, það verður heldur að
koma á morgun eða á laugardag-
inn. Og á laugardaginn stendur
aftur ákaflega illa á, svo að enn
er mikið af styrknum ógreitt.
ITvers vegna stendur allt af
illa á, þegar greiða á jarðræktar
st-yrkinn? Er ríkisfjárhirslan tóm,
eða kemst, ekki sú höndin að, sem
kémur eftir rjettmætu eignarfje
bænda, fyrir hönd hnuplarans,
sem þarf að kaupa sjer pólitískt
fylgi eða gefa út skrumrit um upp-
login framaverk sín?
2.
Þegar Framsókn fór með stjórn
a, árunum 1922—1924 livarf land-
helgissjóðurinn skyndilega. A1
þingi hafði þá einurð til að ganga
eftir þeim sjóði, og ríkisstjórnin
sem Framsókn þá hafði við völd,
kunni að skammast sín, því fjár-
málaráðherrann lofaði að sjóðn-
um skyldi verða greitt fje hans
og að þetta skyldi aldrei koma
fyrir aftur.
Nú er ránaöld og gripdeilda á
hinum æðri stöðum. Vill ekki Al
þingi grenslast eftir því, hvar
landhelgissjóðurinn er? Og ef svo
undarlega skyldi vilja til, að sjóð
urinn væri horfinn, vill þá ekki
Alþingi taka hann til framtíðar
undan yfirráðum ríkisstjórnar-
innar?
Er ekki nóg að reka sig tvisvar
á? —
Framsóknarmenn eru einkenni
legt, fólk. Þeir eiga ekki nægilega
sterk orð til þess að dæma þau
verk, sem stjómin þeirra hefir
gert. Öll, eða að minsta kosti
flest, eru þau dauðasök frá þeirra
sjónarmiði, en þeir látast ekki trúa
því að stjórnin sje um þau sek.
„Ef ríkisstjómin hefir safnað
skuldum á slíkum tekjuárum'
„Ef stjórnin hefir eytt 24 milj
síðastliðið ár.“ „Ef Búnaðarbank
inn hefir ekki fengið nema 3 milj
kr. af „búnaðarláninu". „Ef Sam
bandið hefir fengið iy2 milj. af
fje Búnaðarbankans, og Kaupfje
lag Eyfirðinga þessi 300 þúsund
sem fara áttu til búnaðarfram
kvæmda á Norðurlandi." „Ef
stjórnin tekur fje úr ríkissjóði
til einkamáía án heimildar' ‘,
segja þeir sem eru að blaða í
skiautritiiiu um Kaupfjelag Ey-
firðinga og skrumritinu „Verkin
tala“. „Ef stjórnin misnotar varð-
skipin“, segja þeir, sem sóttir
hafa verið af þeim á afskektustu
staði og sjeð þau snatta eftir
flokksbræðrum inn á hvern vog
og hverja vík. „Ef stjórnin mis-
notar strandferðaskipin1 ‘ segja
ieir, sem sóttir hafa verið gjald-
frítt til Framsóknarþingsins og
hafa skipin hjer að gistihúsi. Já,
ef þetta og margt fleira, sem talið
er, á sjer stað, þá ætla þeir ekki
að binda skóþvengi sína með þess-
ari stjórn. Þeir sjá ekki nje finna,
>að sem þeir horfa á og þreifa
um. Þeir heimta tákn.
„Vond og hórsöm kynslóð
beiðist tákns, og lienni skal
eigi táím gefast, nema tákn
Jónasar."
(Matt. 16. 4.)
Anna Borg
sem Grjeta í „Faust“.
Daglegt líf í
Eftir að Jón Þorláksson gerði fyrirspurn til Ijármálaráðheíra
um miljónirnar, sem ráðherrann taldi ekki fram í reikningsyfirlit-
inu fyrir árið 1930 varð þinghússgesti að orði, að Jónas hefði þti
altaf „Núllið“ (Tr. Þ.) í bakhöndinni, hvað sem miljónunum liði,
er eyðst höfðu.
Þá hugsaði dráttlistarmaðurinn sjer eftirfarandi samtal milli
Einars, Árnasonar og Jónasar Jónssonar.
Ummæli dönsku blaðanna.
Þegar Jónas hafði ekki annað en „Núllið“ í sjóði.
Svend Borberg skrifar í „Poli-
tiken“ : Hún varð hin ógleyman-
lega opinberun þetta kvöld. Svo
eðlilega og blátt áfram ljek hún
hlutverk sitt, að því verður ekki
með orðum lýst. Hún trúir. Mitt
í öllu kæruleysinu og þaulæfingum
er hjer manneskja, sem trúir. Er
það ekki fagnaðarboðskapur ? Með
innilegustu tilfinningu og laust við
þululestur, fór hún með hin frægu
eintöl Grjetu við rokkinn, við
brunninn og lijá mynd guðsmóður
í kirkjunni. Og í geðveiltiskastinu
að lokum birtist hjá henni sú
framsagnarsnild, sem hinum æðstu
listakonum einum er gefin. Það
er ekki hægt að lýsa þessu á
annan hátt en í ljóðum, en ekkert |
ljóð getur þó orðið jafn-fullkomið
eins og þau ljóð, sem hún sjálf
gaf líf, vegna þess að hún og þau
voru eitt. Þeir sem sáu leik hennar
munu minnast hans fram á elliár.
Chr. Gulmann, ritstjóri, segir í
Berl. Tidende“: Ungfrú Borg
sýndi gróandi trúnaðartraust æsk-
unnar og blíða og innilega fram-
konra, sem frá listarinnar sjónar-
miði gerði Grjetu að aðalpersónu
leiksins. Þó þykir honum leikur
hennar í fangelsinu vera nokkuð
krampakendur og er þar sam-
mála Hagen Falkenfleth, ritstjóra,
er skrifar í ,Nationaltidende‘: Það
verður ekki deilt um leik Önnu
Borg. Hún tók Grjetu sýnilega
rjettum tökum. Him sýndi hina
ljúfustu, saklausu unglingsstúlku,
sem nokkuru sinni hefir stigið
sínum ljettu fótum á veg freist-
inganna, og var alger bæði í gleði
og sorg. Það var aðeins í atriðinu,
sem fer fram í fangelsinu, þar
sem reynir á hinar sterku tilfinn-
ingar, að hún náði ekki hámarki,
en svo hefir áður farið fyrir hverri
Grjetu, sem er nógu ung til þess
að leika fyrstu þrjá fjórðu hlut.a
leiksins. Það var angist og grátur
barns, en ekki fullþroska konu,
sem vjer heyrðum og sáum í fang-
elsinu.
„Soeialdemokraten“ segir: Af
hinum þremur höfuðleikendum var
það aðeins einn, sem náði
liátt í listinni, að það varð opin-
berun. Það var hin unga, íslenska
leikkona, Anna Borg, sem bljes
svo skáldlegu lífi í Grjetu, að auð-
sjeð var að það var ekki utan bókar
lært nje fengið með þjálfun, held-
ur sýndi það aðalsmerki hinnar
sönnu listar. Manni hlýnaði um
hjartaræturnar að horfa á hana
heima og fyrir framan mynd guðs-
móður, og þegar sorg hennar og
örvænting út af brigðlyndi Fausts
brautst út, þá snart sú snild allra
hjörtu eins og sönn list gerir.--
Sboðanakngnn
á Seyðisfirði.
Haraldur Guðmundsson ætlar að
kúga verkamenn til fylgis við sig.
Seyðisfirði, föstudag.
í gær var unnið hjer við upp-
i skipun úr flutningaskipinu ,^ba
Franee“. Allmargir menn vtrru
þar í vinnu, sem ekki eru í verka-
mannafjelaginu hjer.
Á uppskipunarplássið komu þá
aig^ta_leÍk_0,mtU 4 forsprakkar Alþýðuflokks
ins. Heimta þeir að allir menn sem
við skipið vinna og ekki voru
annan páskadag var hrósað
Leiknum var þá útvarpað .
(Sendiherrafr j ett).
ems.
Norðurpólsför Wilkins.
Tromsö, 9. apríl.
United Press. FB.
Olíubirgðir fyrir „Nautilus“,
kafbát Sir Hubert Wilkins, sem
hann ætlar í til norðurpólsins,
hafa verið fluttar hingað af Texas
Oil Co., ellefu smálestir ,og til
Advent Bay á Spitzbergen þrjátíu
og þrjár smálestir.
Atvinnuleysið í Englandi.
London 8. apríl.
United Press. FB.
Tala atvinnuleysingja í landinu
þ. 30. mars var 2.581.030, sem er
912 meira en vikuna á undan, en
903.557 meira en á sama tíma í
fyrra.
Útvarpið. Kl. 18.15 Erindi í Há-
skólanum (Ágúst H. Bjarnason,
próf.). Kl. 19.05 Þingfrjettir. Kl.
19.25 Hljómleikar (Grammófónn).
Kl. 19.30 Veðurfregnir. Kl. 19.35
Barnasögur (Gunnar Magnússon,
kennari). Kl. 19.50 Hljómleikar:
(Þórh. Árnason, cello, Emil Thor-
oddsen, slagharpa). Kl. 20 Þýsku-
kensla í 2. flokki (W. Mohr). Kl.
20.20 Hljómleikar: (Þórh. Árna-
son, cello, E. Thoroddsen, slag-
harpa). Kl. 20.30 Erindi: Um eld-
gos. II. (Guðm. G. Bárðarson,
náttúrufræðingur). Kl. 20.50 Óá-
kveðið. Kl. 21 Fi’jettir. Kl. 21.20
—25 Einsöngur: (Frk. Ásta Jósefs
svo'dóttir). Kl. 21.40 Dansmúsík.
vmna
skráðir fjelagar verkamannafje-
lagsins skuldbindi sig þegar til y
þess að ganga í fjelagið. Jafn-
framt skyldi þeir segja sig úr
fjelagi Sjálfstæðismanna í Seyðis-
firði — en votta með undirskrift
sinni fylgi við Alþýðuflokkinn.
Ef þeir verkamenn sem þarna
unnu gengi ekki þegar að þess-
um kostum, bjuggust sósíalistafor-
sprakkarnir til þess að stöðva alla
vinnu við skipið tafarlaust.
Enginn ágreiningur var þarna
um kaup.
Látið var að vilja sósíalistafor-
sprakkanna að þessu sinni.
Lítið hefir verið um atvinnu
hjer undanfarið.
Þykir mönnum hið væntanlega
þingmannsefni kaupstaðarins, Har
aldur Guðmundsson, ganga allhart
eftir því, að fá menn til fylgis vfii
sig, þegar því ofríki er beitt, að
útiloka þá frá atvinnu, sem eigfi
vilja möglunarlaust fylkja sjer
undir merki hans, enda þótt þeir í
raun og veru sjeu sósíalistum and-
vígir og kúgunarstefnu þeirra.
í gærkvöldi kom Lagarfoss hing
að. Allmargir menn voru þar vlð
uppskipun, sem ekki eru í verka-
mannafjelaginu. Ljetu sósíalista-
forsprakkar ekki á sjer bæra í það
sinn.Getum leitt að því, að þeim'
hafi ekki þótt vinsældir sínar í
kaupstaðnum aukast við tiltæki
sitt fyr um daginn.