Morgunblaðið - 28.11.1931, Blaðsíða 3

«
MORGUNBLAÐIÐ
miiiiiiiiiiiiiiiiiiniMiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiininiiiiHiniiii) |
Út*ef.: H.f. Arvaknr, Reykjavlk. |j
Rltstjórar: J6n KJartanison.
Valtýr Stefánason.
Rltstjörn og afgrelOsla:
Auaturatrætl 8. — Sfaal S00. =
AuKlýslngastJórl: E. Hafber*.
AuKlýslngaskrlfstofa:
Austurstræti 17. — Slasl 700. =
Helasaafmar: -i
Jön KJartansson nr. 742.
Valtýr Stefánsson nr. 1220. S
E. Hafberg nr. 770.
Áakriftagjald:
Innanlands kr. 2.00 á mánuSl. =
Utanlands kr. 2.50 á mánuSL =
t lausaaölu 10 aura elntakiQ.
20 ura meB Leabök. =
iiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimimiimiiiiiiii
Afengismál.
Ríkisstjórnin sviftir Björn
Björnsson bakarameistara
vínveitingaleyfi.
Franska stjórnin
iær traustsy/irlýsingu.
París, 27. nóv.
United Press. FB.
Fulltrúadeild franska þjóðþings-
ins diefir með 325 atkvæðum gegn
150 fallist á stefnu Lavals í ut-
anríkismálum og samþykt traust-
yfirlýsingu til lians. En stefnu
sína í þeim málum hefir har.n
áður talið þessa í aðalatriðum: Að
fallast ekki á neinar breytingar
á Youngsamþyktinni í grundvall-
aratriðum, en silaka til eftir því
sem nauðsyn krefur til bráða-
birgða eða á meðan heimskreppan
stendur yfir.
Síldareinkasalan.
Söluaðferð Pjeturs A. Ólafssonar
við Brödrene Levy.
í gær kl. að ganga þrjú, komu
lögregluþjónar á Hótel Borg og
innsigluðu á fengisgeymsluna. —
-Tafn framt fekk Björn Björnsson
brjef frá dómsmálaráðaneytinu,
þar sem honum var tilkynt, að vín-
veitingaleyfi væri af lionum tekið
og- mætti liann ekki. eftir mót-
töku brjefs þessa, veita vín.
Morgunblaðið spurðist fyrir um
það hjá lögreglunni í gær, hverjai/
væru orsakir ])ess. Jónatan Hall--
varðsson fulltrúi lögreglustjóra
var fyrir svörum. Hann sagði, að
leyfið hefði verið tekið af Birni
Björnssyni, vegna þess, að sann-
ast hefði, að hann væri riðinn við
áfengismál. En ]mreð rannsókn
þess væri skamt á veg komin, neit-
nði hann um frekari upplýsingar
í málinu.
Innbrot að Harrastöðum
við Skerjafjörð,
bústað Bjöms Bjömssonar.
Stolið einni borðflösku, með
lögg af áfengi.
Er Björn Bjömsson tólt a.ð sjer
rekstur á Hótel Borg .flutfi hann
úr bústað sínum, Harrastöðum við
Skerjafjörð, og í gistihúsið. Að
Harrastöðuni eni síðan aðeins tvær
könur, sem liafa aðsetur uppi á
löfti í húsinUi Á miðvikudags-
kvöldið var, u.rðu þær þess varar,
að þrír menn kómu að liúsinu. —
Hringdu þeir dyrabjöllunnj, en
konúmar hofðu eigi lmg í sjer til
])éss að gera vart við- sig.
A . fimtudagskvöld seint, komu
enn þrír menn að húsinu. Má bú-
ast við því, að þeir liafi nú álitið
að enginn hefði ]>ar aðsetur. —
Brjóta þeir nú glugga, svo einn
þéirra kemst þar inn, og opnar
hann fyrir hinum tveim, eftir ]>ví
stúlkunum tveim heyrðist. En
þær urðu skelkaðar sem fyr, og
ljetu ekki á sjer bæra.
Hófu þeir nú umgang um liúsið
gervalt, en spiltu engu. Lausa-
stiga fundu þeir, og notuðu hann
til þess að komast upp á hana-
bjálkaloft liússins. Snuðruðu þeir
þar um. Þeir sem sje fóru um
húsið hátt og lágt, en gerðu þó
ekki tilraun til þess að opna loft-
herbergi stúlknanna.
Komumenn þessir tóku borð-
flösku eina, sem þeir fundu inni i
stofusbáp. í lienni var slatti af
áfengi. Tappa flöskunnar sbildu
þeir eftir. Allar hurðir skildu þeir
eftir opnar, er þeir fóru á brott.
Landbúnaður Breta.
Kreppuráðstafanir
þjóðstjórnarinnar.
London 27. nóv.
United Press. FB.
Sir John Gilmour landbúnaðar-
ráðherra lýsti í neðri málstofunni
stefnu stjórnarinnar í landbúnað-
armálum. Ætlar stjórnin meðal
annars að lögleiða, að ákveðinn
htuti af lieimaræktuðu hveiti skuli
látinn í alt útlent liveitþ sem
malað er í landinu, og verður lög-
gjöf um þetta efni hraðað svo,
að ákvæðin nái til þessa árs upp-
skeru. Bein fjárframlög úr ríkis-
sjóði til bænda verða engin.
Danir takmarka
innflutning.
Khöfn 27. nóv.
Ríkisþingið hefir ilagt fyrir
fólksþingið lagafrumvarp, til þess
að takmarka innflútnihg á margs
konar óþarfa varningi, svo sem
kampavíni, koníáki og öðrum
sterkum drykkjum út yfirstand-
andi ár, en 1932 verða innflutn-
ingarnir takmarkaðir 50% miðað
við 1931.
Innflutningur Dana í október
nam 123.221000 kr. en útflutning-
urinn 115.674.000, en í fyrra á
tsáma tima 151.864.000, og 139.856,-
000. — .
Bannlögin í Finnlandi.
Þjóðaratkvæði /yrirhugað
30. desember næstkömandi.
Helsingfors, 27. nóv.
United Press. FB.
Stjórnin ætlar að leggja fyrir
ríkisþingið tillögu um að þjóðar-
atkvæði skuli fram fara um bann-
lögin 30. des. þ. á. Tillagan verður
lögð fyrir þingið á þriðjndag í
næstu viku.
Útvarpið í dag: Kl. 10.15 Veður-
fregnir. Kl. 16.10 Veðurfregnir. Kl.
18.40 Barnatími (Gunnar Magnús-
son). Kl. 19.05 Fyrirlestur (Bún-
aðarfjel. Tslands). Kl. 19.30 Veður-
fregnir. Kl. 19.35 Fyrirlestur (Biin
aðarfjel. íslands). Kl. 20.00
Klukkusláttur. Upplestur: Sögu-
kafli (Halld. Kiljan Laxness). Kl.
20.30 Frjettir. Kl. 21.00 Hljóm
lcikar: Orgel (Páll ísólfsson):
Toceata í C-dúr, eftir Bach ; Chor-
al forspil eftir sama, og Nun freud
euch lieben Christen gemein, eftir
sama. — Útvarpstríóið. — Isl. lög
(Lúðrasveitin). — Danslög til kl
24. —
Er þeir voru úr angsýn gerðu
stúlkurnar húsráðanda aðvart
hvernig komið væri. Tilkynti hann
síðan lögreglunni.
Rithöfundur látinn. Danski rit-
höfundurinn Knud Hjortö er ný-
lega látinn. Hann hafði orðið fyrir
bílslysi og ljest af afleiðingum
þess. (Sendiherrafrjett).
Það var vorið 1928 þegar Síldar-
einkasalan var stofnuð og búið
i’ar að litnefna útflutningsnefnd
í liana, sem aftur átti að
kjósa þrjá framkvæmdastjóra t.il
að stjórna þessu fyrirtæki, að jeg
var staddur norður á Akureyri og
kyntist jeg þá nokkuð þessum
málum og þá hvernig fæðing fram
kvæmdastjóranna fór fram. Einar
Olgeirsson var útnefndur framkv.-
.stj. strax og fór hann þá þegar
til útlanda í erindum Einkasölunn-
ar og var honum fenginn Ingvar
Guðjónsson útgerðarmaður til leið
beiningar, sem kunnugur maður
síidarversluninni. Ekki voru þe.ir
fjelagar fyr komnir til Kaup-
mannahafnar, en Ingvar fór með
Einar Olgeirsson á fund Brödrene
evy. Var Ingvar kunnugur þessu
verslunarfyrirtæki frá fyrri tíma
og höfðu þeir verið lionum góðir
og hjálplegir, eftir því sem sagt
er. Þá skeði það- að Ingvar -Guð-
jónsson fær Einar t-il að -taka þessa
vini sína (Br. L.). sem aðalumboðs-
menn Einkasölunnar og átti þetta
imboð að gilda fyrir Sviþjóð líka,
sem er aðalmarkaðsstaður íslensku
síldarinnar. Nú 'leggja þeir á stað
tíl Svíþjóðár, Einar, IngVar og
maður frá Brödr. Levy, en þegar
langað kemur, andar svo kalt á
liann, að Svíarnir mega hvorki sjá
hann nje heyra og hóta því að þeir
muni ekki eiga nein viðskifti við
Síldareinkasöluna ef Levy þessi
verði að nokkuru leyti við hana
riðinn.
Jeg var staddur í Svíþjóð þessa
sömu daga, um vorið, og átti tal
við marga síldarkaupendur, sem
ieir Ingvar, Einar og Levy-maður-
iim höfðu verið hjá og má 'segja
hið sama um þessa sendiferð þeirra
til Svíþjóðar og stóð í skopleik-
í’itinu hjerna um árið, „að þeir
teymdu hann (Levý) stað úr stað,
en stöðugt fylgislausti Því næst
hjeldu a’llir þessir herrar til Kaup-
mannahafnar aftur og kom jeg
irem döguus á eftir'.þ’éim þangað.
Ekki var jeg fyr kominn til Kaup-
mannahafnar en jeg frjetti að
nokkrir menn þar í borginni, sem
voru viðriðnir sildarverslun og út-
gerð á Islandi, hefðu símað út-
flutningsnefndinni á Akureyri og
Stjórnarráðinu hjer, að þeir legðu
eindregið á móti þvi að Levy yrði
fengið söluumboð fyrir Síldareinka
söluna. Þetta hreif, og kemur Levy
ekki við söguna fyrst um sinn.
Þá víkur sögunni til Akureyrar
aftrn. Frjetti jeg þar að Ingvar
Fálmason alþm. væri kosinn einn
framkv.etj. Einkasölunnar og
mundi það hafa verið gert fyrir
eindregin meðmæli ríkisstjórnar-
innar. En þá var eftir að útnefna
þriðja framkvæmdarstjórann.
Þessa sömu daga, sem jeg var á
Akureyri var einnig staddur þar ú
bænum Þormóður Eyjólfsson kon-
súll frá Sigllufirði, Frjetti jeg þar
að hann gengi á milK útflutnings-
nefndarmanna og mælti með því
mjög eindregið að Pjetur A. Ólafs
son yrði gerður að framkvæmdar-
stjóra Einkasölunnar. Þetta hreif.
Tveim árum síðar mælir P. A. Ó
eindregið með því í Einkasölunni
að Þormóður verði settur í stjórn
Síldarverksmiðju ríkisins og það
Iireif. Þormóður komst að. Þessi
samábyrgð tókst.
Þegar jeg var á Akureyri fór
jeg á fund formanns útflutnings-
nefndar, Böðvars Bjarkan, rj.ett
áður en kosning P. A. Ó. fór fram
og benti lionum á ungan mann,
sem framkvæmdastjóra, og myndi
liann geta orðið Einkasölunni mjög
gagnlegur; að vísu leitst Bjarkan
vel á mann þennán, en mjer skild-
i.st þá á lionum að þetta „makk“
með P. A. Ó. væri komið svo 'iangt
að ekki væri gott að hverfa frá
því aftur.
Jeg skal geta þess strax, að mjer
er hvorki vel nje illa v.ið P. A. O.
og hefi haft lítið með hann að gera
Einkasölunni, en mjer var strax
illa við framkvæmdarstjóra útnefn
ingu lians, því mig grunaði, eins og
síðar kom á daginn, að hann yrði
áðríkur og sölufyrirltomulag sild-
arinnar myndi fara honum klaufa-
lega úr liendi. P. A. Ó. hafði að
vísu haft dáKt'la síldarútgerð, en
liaft h'tið með sölu á síld að gera,
áður en hann kom að Einkasöl-
unni, en ekki var það nærri nóg
eynsla til þess að vera aðalmaður
Einkásölunnar og ,eiga að hera
hana uppi. P. A. Ó. hafði að vísu
áður verið sendimaður rikisstjórn-
arinnar til að leita fiskimai'kaða,
en áít það sem kom frá honum í
)eim efnum var svo' ónákvæmt,
villandi, þekkingarsnautt og rosa-
bullulegt, að furðu gegndi.
Gunnar heitinn Egilson, sem þá
ar fiskifulltrúi á Spáni, bar höfuð
og herðar yfir. P. A. Ó„ í þessum
málum, vitti mjög frammistöðu
hans og skýrslu þá, sem hann gaf
íkisstjórninni í sambandi við
iessa ferð. Geta menn lesið þessi
skrif G. E. í „Ægi“ frá þe.im tíma.
Nú ætla jeg að snúa sögu minni
aftur að Brödr. Levy. Þegar P.
A. Ó, varð framkvæmdastjóri
byrja þeir smátt og smátt að
komast inn á liann svo þar
gengur ekki hnífurinn á milli. P.
A. Ó. hælir þeim á hvert reipi í
síldarskýrslu sinni, (sem Steindór
pjaltalín segir að Akureyringar
kalli skáldsögu), fju-ir hvað þeir
sjeu góðir kaupendur og miklir
skilamenn. Sumarið 1929 og 1930
kemur kolkrabbi í sildina á miðju
sumri. Auðsjáanlegt er að síldar-
verðið hækkar stórkostlega næstu
daga. Bæði þessi ár fá Brödrene
Levy keypt stór síldarparti fyrir
lægsta verð og fá að velja ])að
þest« úr síldinni. — — Þarna
rakaði Levy saimpi stórfje á við-
skiftum við Einkasöluna. Hefði nú
P. A. Ó. lialdið 5 síldina við Levy
o. fl. í 15 daga, þá hefðu islenskir
sjómenn og ritgerðarmenn verið
tugum og hundruðum þús. króna
ríkari. Mjer hefir fátt gramist eins
og ]>esfii ráðgtöfun og má fullyrða
að þett-a »áu ftestir síldarmenn
nema P. A. Ó.
Árið 1929 fískast 2000—3000 tn.
nf feitaíld við íaafjarðardjúp. —
Þessi síld er afskaplega dýr og
eftirsótt vara, og vonuðust menn
eftir uppgripagróða af henni. En
viti menn, áður en varir eru Brödr
ene Levy búnir að kaupa hana
alla fyrirfram fyrir „slikk“-verð
og fá „Monopol“ þannig á henni
og græða ógrynni fjár. Jeg hefi
góðar heimildir fyrir þessu. Hvað
skeður í haust? Sams konar síld
kemur í Eyjafjörð og fær Levy
liana. alla keypta, alt að 3000 tunn
um fyrir að eins 50—60 ísl. krónur
tunnuna, en verðið 1 Kaupmanna-
Hangikjöt,
svellþykt á 0.75 V-. kg.
Frvals riklingur 1.25 þá kg.
Smjörlíki 0.85 kg.
Kirsuberjasaft heilflaskan 1 kr.
Fægilögur, hálfflaskan 1 kr.
Stórar ávaxtadósir að eins 1- kr.
Hveiti No. 1, 15.50 pr. 50 kg.
Molasykur 14.50 pr. 25 kg.
Bestu og ódýrustu vörurnar fóið
þjer í
Versl Einars Eyjólfssonat
Sími 586. Týsgötu 1.
Ha gikjöt
úr
Hreppnnnm,
það besta fáanlega.
Benedikt B. Buðmundsson & Ge.
Vesturgötu 16. Sími 1769.
Sabatini:
Hvennagullli
sagan, sem kom síðast
neðanmáls í Morgun-
blaðinu og hest líkaði,
er nú komin út í bók-
arformi og fæst hjá
bóksölum.’ Verð 4 kr.
Húsmóðirin,
sem ávalt er besti
dómarinn um verð
og vörugæði kaupir
VI
Pyramid"
Borðsalt
5Q0 gramma pk.
(t/.i kiló)
Kosta/r aðeins
0.45
Heildsölubirgðir:
Magníts Th. S. Blöndahl h.f.
Sími 2358.
Trúloiunariiringir
bestir hjá
Signrþér.