Morgunblaðið - 18.09.1935, Blaðsíða 5

Miðvikud. 17. sept. 1935.
MORGUNBLAÐIÐ

Ýmislegt um Landsbankann,
eins og hann er í dag.
Eftir Jón Kjartansson.
Þó að Landsbanki íslands
■eigi í dag hálfrar aldar afmseli,
munu þeir ekki ýkja margir,
utan starfsfólks bankans sjálfs,
sem geta gert sjer grein fyrir
því geysimikla starfi, sem unn-
ið er daglega í þessari stofnun.
Auðvitað eru ekki tiltök í
blaðagrein að gefa fullnægj-
andi mynd af bankanum,
eins og hann er í dag. Til þess
þyrfti að skrifa heila bók.
En til þess að almenningur
fái ofurlitla hugmynd um hver
risastofnun þjóðbankinn er,
verður hjer drepið á nokkur
atriði.
Landsbankahúsið.
Síðan Landsbankinn tók til
starfa hefir hann haft aðsetur
á fjórum stöðum hjer í bænum,
en fimm húsum.
Fyrst leigði bankinn í húsi
Sigurðar Kristjánssonar bók-
sala, nr. 3 við Bankastræti (það-
an fekk gatan nafnið). Þar
hafði bankinn aðsetur til 17.
ágúst 1899. En þá flutti hann
i eigið hús við Austurstræti.
Þetta hús eyðilagðist í brunan-
um mikla 1915 og fekk bankinn
þá inni í hinu nýbygða pósthúsi
og var þar í rúmlega 2 ár. Það-
an flutti bankinn í hús Nathans
& Olsens (nú Reykjavíkur
Apótek) og var þar í tæp 7 ár,
eða þar til hann flutti í hið
nýja hús sitt við Austurstræti,
sem bygt var upp á rústum
hins fyrra húss bankans. Þar
hefir bankinn haft aðsetur síð-
an.
Stofnun Landsbankans
Frh. af 4. síðu.
Gætni og varúð einkendi
starf Landsbankans á fyrstu
árum hans. Og vafalaust hefir
það verið holt og heilbrigt
n^eðan slík starfsemi var með
• öllu ókunn hjer á landi. Þetta
. einkenni hefir æ síðan fylgt
Landsbankanum, og á það
vafalaust sinn þátt í því, að
Landsbankinn hefir furðanlega
riðið stormana af, og er nú
landsins aðalbanki og megin
styrkur allra fjármála í land-
inu.
Húsakynnum bankans er
þannig skipað nú:
I kjallara er einkar vönduð
hverfing og í henni geymslu-
hólf, sem bankinn leigir út. í
þessum geymsluhólfum, sem eru
fullkomlega örugg og eldtraust,
tekur bankinn að sjer að geyma
ýmiskonar verðmæti manna,
verðbrjef, skjöl, dýrgripi o. fl.,
fyrir sanngjarna leigu.
Slík geymsla var áður ófáan-
leg hjer, en hin síðari ár hefir
notkun geymsluhólfanna farið
talsvert í vöxt, þótt enn sjeu
nokkur hólf óleigð.
Þá er einnig í kjallaranum
ramgjör geymsla fyrir peninga-
foi'ða bankans.
Á fyrstu hæð er afgreiðslu-
salur, herbergi skrifstofu-
stjóra, svo og eldtraust geymsla
fyrir bækur bankans o. fl.
Á annari hæð eru, á suður-
hlið, þrjú herbergi bankastjór-
anna og skrifstofur bókhalds.
Á norðurhlið eru skrifstofur
lögfræðinga, sjerstök skrifstofa
fyrir útgerðarlán svo og bið-
stofa.
Á þriðju hæð er innheimtu-
deild, endurskoðunardeild og
bankaráðsstofa.
Á fjórðu hæð er skjala-
geymsla bankans, herbergi
starfsfólks (les-vog fundarstofa)
svo og kaffistofa.
Þegar hið nýja bankahús var
fullgert, heyrðist einstaka rödd
um það, að þar væri óþarflega
mikið íborið og bankinn hefði
ekkert við alt þetta húsnæði að
gera.
Fyrstu árin notaði bankinn
heldur ekki alt húsnæðið. En nú
er svo komið, að bankinn er
að sprengja þetta húsnæði utan
af sjer, því að bagaleg þrengsli
eru þegar orðin, einkum í af-
greiðslunni niðri. Stendur og til
að bæta við húsnæðið, færa út
kvíarnar yfir í Ingólfshvol, en
það hús keypti bankinn.
Starfsfólkið.
Þegar Landsbankinn átti 40
ára afmæli (1925) skrifaði Sig-
hvatur Bjarnason fyrv. banka-
stjóri grein í Morgunblaðið um
bankann. Hann gat þess, að
þegar bankinn byrjaði störf sín

Jón Halldórsson skrifstofustj.
hafi starfsmenn aðeins verið
tveir, bókari og fjehirðir, og
var Sighvatur fyrsti bákari
bankans.
Ekki var gert mikið úr ann-
ríki í bankanum í þá daga. ■
Segir Sighvatur, að þeim fje-
lögum, honum og fjehirði, hafi
verið ráðlegt að byrgja sig upp
með „rómana“ til þess að stytta
stundirnar í bankanum!
Ekki mun þó hafa orðið mik-
ið tóm til „rómana“-lesturs í
bankanum þá, fremur en endra-
nær.
Nú eru starfsmenn aðalbank-
ans um 70, með auka-starfs-
mönnum. Við útibúin eru 24 j
starfsmenn. Er því starfsfólk
bankans nú samtals um 94, en
þá eru ekki meðtaldir Lands-’
bankanefndarmenn (15),banka
ráðsmenn (5), bankastjórar (3)
og endurskoðendur (2).
Jón G. Maríasson aðalbókari.
eftir daginn og „stemma af",
eins og bankafólkið kallar það.
Þetta er feikna mikið starf
og sjaldnast lokið fyr en um
kl. 5.
Jafnóðum og uppgjör hverr-
ar deildar fyrir sig er lokið
niðri í afgreiðslusalnum, eru öll
plögg hennar frá deginum send
til endurskoðunardeildar, sem
yfirfer þau. Þaðan eru plögg
og bækur sendar bókhaldinu til
innfærslu og lokaafgreiðslu.
Venjulega er dagsverkinu í
bankanum ekki lokið fyr en um
kl. 6.
Fáein sýnishorn.
ir alla virka daga, nema laug- i Til þess að almenningur fái
ardaga 3 stundir. j ofurlitla hugmynd um hvað
Starfsfólkið mætir í bankan- unnið er í slíkri stofnun, sem
um kl. 9 árd. og eiga allir að
vera mættir kl. 9.15.
Hefst starfið á því, að undir-
búa alt undir daginn, áður en
opnað er; bækur eru fram tekn-
ar og yfir höfuð alt sett á sinn
stað.
Kl. 10 er bankinn opnaður.
Þegar ókunnur maður kemur
inn í afgreiðslusal bankans,
verður fyrst á vegi hans ein-
Landsbankinn nú er, verða hjer
birt fáein sýnishorn frá síðast-
liðnu ári.
Afgreiðslufjöldinn var í af-
greiðslusal aðalbankans árið
sem leið um 249 þús. og eru
þessar afgreiðslur flestar: Víxl-
ar 22.180, sparisjóðsafgreiðslur
104.305, tjekkar útgefnir á
bankann 86 þús. —
Þetta var afgreiðslufjöldinn,
kennisklæddur maður, sem vís- en færslufjöldinn er vitanlega
ar hinum ókunna leið. Þetta er margfalt fleiri.
dyravörður bankans.
Annars er til og frá yfir af-
greiðsluborðinu bending til
Brjef, send frá bankanum,
voru árið sem leið um 75 þús.
talsins (74.718) og greiddi
Starfsdeildir.
i
Starfsemin innan bankans
skiftist aðallega í þessar deild-
ir: Víxladeild, veðdeild, spari-
sjóðsdeild, bókhald, innheimtu-j
deild, lögfræðingadeild, útgerð-
arlánadeild og endurskoðunar-1
deild. Er sjerstakur fulltrúi yfir
hverri þessari deild.
Dagleg vinna.
Fyrst eftir að Landsbankinn
tók til starfa var hann að jafn-
aði opinn tvisvar í viku og 2
tíma í hvert skifti.
Það mun þó ekki hafa mælst
sem best fyrir, að bankinn var
ekki lengur opinn, því á auka-
þinginu, sem kvatt var saman
í júlí 1886 (sama mánuði og
bankinn tók til starfa), var
þess krafist, að bankinn yrði að
minsta kosti opinn 2 stundir
hvern virkan dag.
Nú er bankinn opinn 5 stund-
manna um það, hvaða af-jbankinn í burðargjald undir
greiðsla er á hverjum stað. Þar brjefin um 16 þús. kr. Hæsta
stendur skráð: Víxlar, Hlaupa- brjefatalan á dag, sem bankinn
reikningur, Reikningslán, Inn-.sendi frá sjer, voru 722 stykki.
heimta, Veðdeild, Erl. tjekkar, En brjef til bankans munu hafa
Sparisjóður. Á fjórum stöðum verið um 100 þús. talsins árið
erum nöfnin: Fjehirðir; eru sem leið.
þrír kassar við seðladeild; Símskeyti. Árið sem leið voru
send frá bankanum 3008 sím-
skeyti.
Sparisjóðsreikningar voru við
síðustu árslok 30.971 talsins.
Tjekkaeyðublöð. Bankinn
seldi s.l. ár um 90 þús. tjekka-
eyðublöð.
Vinnuvjelar.
bankans og tveir við sparisjóð-
inn.
Kl. 3 er bankanum lokað,
nema á laugardögum, kl. 1.
Margur heldur að þá sje
starfinu lokið og nú geti starfs-
fólkið farið út að skemta sjer.
En það er eitthvað annað,
sem þeir hafa sjálfsagt komistj
að raun um, sem hafa verið of j Auðvitað þarf ekki að taka
seinir að innleysa víxil sinn og fram, að innan veggja slíkrar
komið inn í afgeiðsluna eftir risastofnunar sem Landsbank-
lokunartíma. jinn er, á okkar mælikvarða,
Þá er líkast því sem komið finnast allar þær venjulegu
sje í fuglabjarg. öllu ægir þar! vinnuvjelar, sem notaðar eru á
saman. Samlagningarvjelar á skrifstofum og það jafnvel í
þessum stað — bókhaldsvjelar tugatali.
á þessum — samlestur flokka ank þess hefir bankinn
hjer og þar — lyftan á fleygi- nýlega fengið afkastameiri vjel
ferð með skjöl og bækur til ar °g a öðru sviði.
hinna ýmsu deilda á efri hæð- Fyrir rúmu ári fekk bankinn
um bankans o. s. frv. o. s. frv. nýJar bókfærsluvjelar til af-
Það er verið að „gera upp“ Frh. á 6. síðu.
Áígreiðslusalur
Landsbankans.1
Til vintri:
Innan borðs.
Til hægri:
Utan borðs