Morgunblaðið - 03.04.1936, Blaðsíða 3

Föstudaginn 3. april 1936.
&
MORGUNBLAÐIÐ

BURT
BILA- OG
’Ktœ
DtO'v •' i
••VT I
•a-iA il
• * ;5
SsJSirilaX p
í&BSoal I ».
TÆKJAEINKASOLURNAR!
VerOlag hefir fariD hækkandi og vörugæði versnandi sfðan þær tóku til starta.
Gísli Sveín§son reknir
hneykslissöguna
á Alþingi í gær.
^ry
Dæmi af öllu landinu.
Lögin um þéssar einkasölur eru
frá 9. jan. 1935, og reglugerð var
sett um framkvæm'd þcinu 13.
mars s. á.
Á síðasta þingi var í eldhús-
dagsumræðum, 4. des. f. á., upp-
lýst það, sem óhrakið stendur,
sem sje:
1. Að lögin voru kúguð í gegn-
um þingið 1934, í aðalatrið-
um með 1 atkv. meirihl. í Nd.,
og í óþökk allra þeirra, sem
nákomnastir voru þt'ssum efn-
um.
2. Að raftæfejaemkasalan var
þegar í byrjun, að dómi við-
skiftamannanna, sett undir ó-
hæfa stjórn, þar sem voru þeir
Sigurður Jónasson forstjóri
Tóbakseinkasölunnar m. m. og
Ziegler hinn þýski, sem tal-
inn var fulltrúi firmans A.E.G.
í hinni svokölluðu „Raftækja-
verslun íslands“.
3. Að rafvirkjarnir í Rvík böfðu
þegar í öndverðu mótmælt
þessu, og fært rök fyrir þeim
mótmælum; birtust um þessar
ráðstafanir stjórnarinnar liarð-
orðar ákúrur í bl. stjórnar-
innar, Aljiýðublaðinu 2. apr. f.
á., þar sem þá þegar „fram-
kvæmd laganna um raftækja-
einkasöluna“ er talin „fullkom-
ið' hneyksli“.
4. Að framkvæmdin varð, er til
kom, ekki betri, he’ldur miklu
verri en nokkurn óraði fyrir,
— viðskiftin hin erfiðustu,
verðhækkun gífurleg, skortur
á hæfri vöru, og varan oft
stórum ljelegri en áður var
hægt að fá, að dómi rafvirkj-
anna og rafsalanna, sem skiftu
við einlcasöluna.
5. Að þótt kært væri yfir þe'ssu
og kvartað, hjá yfirstjórninni,'
þ. e. fjármálaráðherra — og
þangað bárust frá svo sem öll-
rafvirkjum á landinu rök-
studdar umkvartanir, þá hafði
það engan teljanlegan árangur,
og alt sat í sarna farinu.
Þetta gilti nú raftækjaeinka-
söluna (undir stjórn S. J. og Z.),
en alveg líku máli var til að dreifa
um bifreiðaeinkasöluna (sem þá
var undir annari stjórn, sem sje
hjá viðtækjaversluninni, forstjóri
Sveiun nokkur Ingvarssbn, sem
síðar verður vikið að).
Þar komu og þegar í ljós:
1. Ógreið viðskifti, og
2. Stórum hækkað verð á bílum
og gúmml, og varan „gúmmíið“
(hjólbarðarnir) síst betri, held-
ur að dómi ýmsra viðskifta-
manna sýnu lakari e'n áður var
hægt að fá hjer, meðan salan
var frjáls.
Um þetta alt voru færð fram
clæmi, óræk, bæði í umræðum
hjer á Alþingi, og eins fluttu blöð-
in um það greinargerðir, — því
að þetta var svo sem ekkert laun-
ungarmál, þótt stjórnin og einok-
anirnar hafi viljað halda því sém
mest leyndu; þetta var í sannleika
almenningsmál, fyrst og fremst
allra. þeirra, er nota þurftu þessi
efni og síðan þjóðarinnar í heild,
þyí að á hennar ábyrgð fér í raun-
inni allur opinber rekstur fram. —
Má t. d. minna á dæmið um raf-
magnsmótorinn, er pantaður var
í Sundböllina í Rvík hjá þýsku
firma, en einkasalan tók undir sig
og heimtaði hann tekinn hjá A.E.
Gr. fyrir þriðjungi hærra verð. Eða
-þegar sýnt var fram á, að af 28
tilgreindum vörutegundum var
meðaltalshækkunin 115%, en að
öðru leyti lagt á þær af svo miklu
handahófi, að á sumum þeirra
komst hækkunin upp í 100—200%,
einnig- upp í 300% og þar yfir og
jafnvel upp í 400%, hjá raftækja-
einkasölunni, miðað við innkaup
áður. — Hjá bifreiðaeinkasölunni
taldist hækkunin í hundruðum
króna á bifreið, og á hjólbörðum
á marga tugi króna.
Þykir nú rjett að greina,
hvað rafvirkjar landsins, viðskifta-
mennirnir við raft. éinkasöluna,
hafa lagt ,til málanna, og hvérnig
það kemur heim við það, sem nú
hefir verið upplýst.
Þ. 30. mars f. á. sendu fjelög
rafvirkja í Reykjavík ti! fjármála
ráðherra mótmæli sín gegn fram-
lcvæmd einkasölunnar, sem þá var
að liéfjast. Birti Alþýðublaðið
brjef þeirra þ. 2. apr. s. á. og
samsinti máli þeirra alveg með
sterkum orðum til fjármálaráð-
herra, forstjórans Sig. J. og full-
trúa hans Zieglers. Þar taka raf-
virkjar fram:
a) Að kostum stjettarinnar sje
mjög þröngvað með þéssari
einkasölu og að alls ekki hafi
verið leitað til sjerfróðra
manna um þessi efni.
b) Að forstjórnin sje falin Sig-
Þjóðverjar hrópa „Friður!“ Við skulum svara „Friður!
" ’"~'l
« '
ahnnd :
ofiiwa9Ti
r. 8urí 11'
rí ivcj
'MÍk Óevri
,ð\>ádrifiq
89<Í tl-k'Kri
' rid íritstl
Á m&i
V?! '
J áIzjíi.O
> iúrri

Bretar viljá frið, úm fram alt frið. Þe'gar ófriðarblikan var sem svörtust og stjórnmálamenmi’jair
sátu á ráðs.tefnu í St. James höll, fóru Lundúnabúar í kröfugöngu um götur Lundúnaborgar og bárn
álefruð spjöld. Á spjöldunum stendur: Þjóðverjar hrópa „Priður!“ Yið skulum svara „Priðar.f^ fíg
. „Bretar, Prakkar og Þjóðverjar! 'Sameinist í friði“. . ,f
--- Ilauplmann ----
fekk 24 klst. i viðbót.
KAUPMANNAHÖFN 1 GÆR.
EINKASKEYTI TIL MORGUNBLAÐSINS.
Fjörutíu og átta klukkustundirnar eru nú orðnar sjötíu
og tvær. Hauptmann hefir fengið nýjan frest. Rannsókninni
á framburði Wendels fyrv. iögfræðings er ekki lokið.
Smátt og smátt sveigist almenningsálitrð á sveif með
Hauptmann. En bað hefir verið andstætt honum frá upphafi.
Hvískurbarátta er nú hafin. Er nafn hins rjetta barns-
morðingja haft í hvíslingum, en enginn nefnir hann opin-
berlega. Hvískurbaráttan er amerískt fyrirbrigði. Hefir
þessi aðferð verið notuð m. a. í baráttunni gegn Roosevelt.
Ef ekki verður veittur nýr frestur, fer aftaka Haupt-
mannns fram kl. 8 í kvöld (amerískur tími; 12 á miðnætti,
íslenskur tími). Páll.
Hættir við
\r
C. ilgr

Ástand og horfur i atvinnumál
um bæiarins.
um Island!
vn.æyiþifBri. (.
Samkv. einkaské'ýtí *
frá París til dáttSkd,f
blaðsins Socíal ; '
kraten, hafa iiBBðpehl’k.u
og frönsku fiugfjé'iögin,
hætt við þá fyirh’setlur^ $
að koma upp.fiugteið
ir Atlantsháí*-^^™^
komu á ls**4a«í«te
Bretar
raunaflug
suðurleiðina, , með --- _ .
Bermudaeyjum. Er talið, áo
i * i • .'friy,',
skoðun Lmdbergns, su ao heppi
legast sje
íslandi, sje
s jerfræðinga.
ar byrjÆPáú^#*
lug í st^ru'm ' st^^&'’1
A
’fy
bæ.iarst.iórnarfundi
í gær var talsvert
rætt um ástand og horf-
ur í atvinnumálum
Reykjavíkurbæjar.
Einar Olgeirsson hóf umræð-
ur um þessi mál og talaði á
víð og dreif um ástandið. Hann
mintist á iðnaðinn, taldi hann
vera í alvarlegri hættu vegna
skorts á ýmsu hráefni, sem ekki
fengist innflutt. Hann mintist
á innflutningshöftin; hið stór-
hækkaða vörpverð sem af höft-
unum leiddi 3ý()i <)g atvinnu-
missi verslun^r^pjks, Han.n drap
og á hið erlepda lá^tö(kjj^i)i|i
FRAMH. Á FJÓRÐU SÍÐU.
O. fl. O. fl. >[riy'l.
tiriií
Bæjarráð þyrfti eitthvað að
gera til þess að hjálpa fólkinu
í atvinnuleysinu og nefndi í
því sambandi stórvirka garð-
^ækt, húsabyggingar, vegalagn-
ingar.
Að síðustu b’ar E. O. fram
tvær tillögur og var önnur um,
að fela bæjarráði að leita ein-
hverra ráða til þess að auka at-
vinnuna og leita samvinnu í því
efni við ríkisstjórnina; hin til-
lagan var um, að fækka ekki í
atvinnubótvinnunni meira en
orðið er.
Borgarstjóri, P. H. kvaðst
vera sammála E. O. um það,
a<5 útlitið í atvinnumálum bæj-
arins og þjóðarinnar í heild,
i hj íSIgiI •ir(.[
FRAMHALD Á SJÖTTU SÍÐU.
fiskur* L. fyfra'dá^'1 'tj’éuISi' “
Vænn
bátur ein'n'‘'f estmáli'ri'áéý.1
þorslc, seíii vW’ tóV' em.Bcfr•
Vög 48 ldof. ÚjpiirB^riln' 'riógú t'rkfþ
Það vad'Yk ^be^F'dú^b'.sktp-
stjóri
fiskiHn?'íioriáíatrifiH/r^S6ffd5§®í
vesturi árigáftkait G ioþ
LA s.l
a-iópg'to'i # ,inpiiá5irij[ O"
420Ó11króttailsekt fekk. sterp.atjór-'
imf ffadskáa togkrannntód senv
Ægtr drik 1 í rl aíwdru%J tfijífjú-.iiiEini-
dra&L &þiriðfjridb g.jrisiriídsldp-
stjóri víJprifíflHKifrjíþ'itfnMfeelíL aL t
9 31> d gnþ hi dæ W ílo «5 Á 20gö,
ktióóá sekfifýrinióiögleg'aiclúíbúu- 1
að véifðarfrænam m'nnirpliiv
f! Bi'imf i7.Hf> ífiblyda viod
:** Framskur itag-ai'i 'fcontviíéíabr til
að fá sjer vistir.