Morgunblaðið - 09.12.1938, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 9. des. 1938.
Samvinna Itala og
Þjóðverja að bila?
Skilyrði von Ribben-
trops fyrir að styðja
ekki kröfur Itala
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gser.
Þýsk og ítölsk blöð mótmæla því af ákafa í dag,
„að hjólin á Berlín-Róm ásnum hafi runnið
aftur á bak, á meðan von Ribbentrop var í
París“ — eins og ýmsir nafntogaðir stjórnmálaritstjór-
ar hafa haldið fram. Þau segja að þetta sje „sjónhverf-
ing“.
„Hjólin renna í rjetta átt“, segir Frankfurter Zeit-
ung og bætir við:
„Ýmsar óskir Itala eru rjettmætar. Tunis átti upphaflega að
falla í hlut ítala. En Frakkar hrifsuðu Tunis frá þeim, vegna
þess að ítalir voru þá lítils máttar“.
AUMKUNARVERÐUR MISSKILNINGUR.
Itölsk blöð birta í dag útdrátt úr greinum í þýskum blöð-
um, þar sem farið er vinsamlegum orðum um Tuniskröfur Itala.
Italska blaðið „Informatione Diplomatica“ segir, að þeir menn
gerist sekir um aumkunarverðan misskilning, sem telji að sam-
vinna Þjóðverja og ítala sje ekki jafn góð og áður.
Blaðið segir að þýsk-franska yfirlýsingin hafi verið lögð
fyrir Mussolini í október síðastliðnum og að Mussolini hafi mælt
með henni, þar sem hún gæti átt þátt í því að skapa frið í
Evrópu.
Þýsk blöð vitna í þessu sambandi í orð Bonnets, utanrík-
ismálaráðherra Frakka, sem hann sagði við tíðindamann „Berl.
Tageblatt“ í gær: „Ásarnir eru að vísu tveir (Berlín—Róm og
London—París), en það verður að byggja brú á milli þeirra“.
SPÁNN OG ÞJÓÐVERJAR.
Samt sem áður hafa stjórnmálaritstjórarnir, sem segja að
hjólin á Berlin—Róm ásnum gangi aftur á bak, nokkuð til síns
máls.
1) Franska blaðið „Populaire"
segir í dag, að von Ribbentrop
hafi lofað að styðja ekki Tunis-
kröfur ítala, ef Þjóðverjar fái ó-
bundnar hendur um austurálfu,
fyrst og fremst Ukraine.
2) von Ribbentrop er sagður
hafa lýst yfir því við Bonnet, að
Þjóðverjar litu ekki svo á, að
þörf væri á að gefa Franco hafn-
bannsrjettindi að svo stöddu. En
að öðru leyti mun bann hafa skýrt
frá því, að Þ.jóðverjar vildu að
Franco bæri sigur úr býtum. Af-
staða Frakka til þessa máls kem-
ur fram í samtali, sem Bonnet
átti við ,National Zeitung' í Essen,
þar sem hann segir (skv. FU), að
franska stjórnin væri þeirrar skoð
unar, að Spánverjar ættu að hafa
fult frelsi til þess að taka ákvörð-
un um framtíð lands síns sjálfir.
En Frakkar myndu þó fegnir
grípa hvert tækifæri, sem gefast
kynni, til þess að koma á allsherj-
ar samkomulagi, sem hefði í för
með sjer, að hinn ógurlegi hildar-
leikur á Spáni yrði sem fyrst til
lykta leiddur.
3) Þriðja málið, sem Bonnet og
von Ribbentrop eru sagðir hafa
rætt um, eru Gyðingamálin. Boim-
et er sagður hafa spurt von Ribb-
entrop, hvort þýska stjórnin vildi
ekki leyfa Gyðingum að hafa eitt-
hvað af fjármunum sínum með
sjer frá Þýskalandi. Ekki er kunn-
ugt um, hverju von Ribbentrop
svaraði.
YFIR 600 MILJÓNIR
TIL VÍGRÚNAÐAR.
London í gær F.Ú.
eð sjerstakri tilskipun, er
út var gefin í Rómaborg
í dag, var ákveðin aukafjár-
veiting til landvarna Italíu, og
nemur hún sem svarar til yfir
660 miljóna króna.
Þar af eiga um 400 miljónir
að ganga til herskipaflotans.
Madame Lupescu.
(Sjá neðst á þessum dálki).
Skilnaðar-
hreyfingin f
Ukraine barin
niDur
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Far Varsjá: —- Yfirmaður
G P U-leynilögreglunnar rúss-
nesku í Ukraine, hefir barið
niður uppreisnarhreyfingu skiln
aðarmanna þar.
Þrír hershöfðingjar úr rúss-
neska hernum höfðu forustu
fyrir skilnaðarmönnum. Störf-
uðu þeir í samvinnu við stjórn-
ina í Rutheníu.
Mark þeirra var að stofna
sjálfstætt ríki, með 40 miljón
Ukrainemönnum, sem nú búa
í Póllandi (6 milj.) og Rúss-
landi (34 milj.)
I Póllandi hafa Ukrainebúar
farið kröfugöngur og hrópað:
„Heil Hitler“.
Frá Moskva hafa borist
fregnir um að Yeshof, hafi orð-
ið að víkja úr stöðu sinni sem
yfirmaður hinnar alræmdu
GPU-leynilögreglu.
Bylliagaralda vakin
í Rúmenín
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
IÞýskalandi eru horfurnar í Rúmeínu taldar mjög í-
skyggilegar. Þjóðverjar segja að morðið (sem þeir
kalla) á Codreanu og stjórnarfarið, sem hjákona Carols
konungs, Gyðingurinn Lupescu, beri ábyrgð á, hafi vakið
byltingaröldu meðal æskulýðs Rúmeníu, banka og em-
bættismanna.
„Frankfurter Zeitung“ spáir því, að þess verði.ekki
langt að bíða að borgarastyrjöld brjótist út í Rúmeníu.
Meðal þýskra nazista hafi barátta Carols konungs
gegn „Járnvarðaliðinu“ vakið óhemju gremju. I útvarpi
frá Þýskalandi var í gær farið mestu hrakyrðum um Car-
ol og rúmensku stjórnina.
Rúmenska stjórnin hefir í dag lagt fram mótmæli í
Berlín út af þessu útvarpi.
Þrjátíu og fimm óaldarflokksmenn rúmenskir voru
handteknir í dag. Voru þeir allir úr ,,Járnvarðaliðinu“.
Einnig hafa þrír Þjóðverjar verið handteknir í Rú-
meníu (skv. FÚ).
Franska herliðið
í Tunis aukið: Ital-
ir hóta „að taka
til sinna ráða“
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
ITALSKA stjórnin hefir falið ræðismanni sínum í
Tunis að leggja fram harðorð mótmæli gegn að-
förum yfirvaldanna til ítalska þjóðabrotsins í
landinu. Þessi mótmæli eru fram komin vegna þess, að
tveir ítalir, leiðtogi fascistaflokksins í Tunis og ritstjóri
blaðs, sem er vinveitt ítölum, hafa verið teknir fastir.
ítalska stjórnin segist verða að taka til sinna ráða,
ef stjórnin í Tunis láti ekki skipast við þessi mótmæli.
Landvarnaliðið í Tunis hefir verið allmikið aukið í dag.
KRÖFUGANGA ÍTALA.
London í gær. FÚ.
ítalskir fascistar höfðu stofnað til kröfugöngu og skiftu þeir
hundruðum, sem tóku þátt í henni. Sungu menn ítalska þjóð-
sönginn og ljetu í ljós mikla samúð með ítölum.
Leiddi þessi kröfuganga til alvarlegs áreksturs milli fas-
cista og Tunisbúa, sem hollir eru Frakklandi.
Voru tíu fascistar handteknir, þar á meðal leiðtogi þeirra.
Virðuleg
útfðr Maud
drotningar
Kalundborg í gær. FÚ.
arðarför Maud Noregsdrotn-
ingar fór fram í Oslo í dag
með mikilli viðhöfn.
Bergrav biskup flutti útfar-
arræðuna. Hann talaði um þá
miklu ást, sem hún jafnan hefði
haft á æskuheimili sínu og ætt-
landi. En þessi ást var fagur-
lega samofin við þá ást sem hún
fekk á Noregi, hinu nýja föður-
landi sínu.
Athöfnin hófst með því, aS leikin
voru á orgel kirkjulög eftir Bach.
Síðan söng- kór nieð undirleik hljóm-
sveitar Requiem og því næst var sung-
inn sélmurinn ,.Lýs milda Ijós“.
Að lokinni útfararræðunni var sung-
inn sálmurinn ’,Hærra minn guð til
þín“, með hljómsveitarundirleik.
Síðan var leikið sorgargöngulag eft-
ir Edvard Grieg og hófst þá samhring-
ing allra kirkjuklukkna í borginni. —
Jafnframt var skotið af fallbyssum.
Á undan kistunni gekk Bergrav
biskup í öllum biskupsskrúða, en næst-
ir á eftir kistunni gengu konungar
Noregs og Danmerkur og fjölskyldur
þeirra.
Við athöfnina á Akershus voru ekki
aðrir viðstaddir en norska konungs-
fjölskyldan og nokkrir konunglegir
gestir.
Slys.
Við Stoi’torvet í Osló var í
dag slys, er mikill mannfjöldi
hafði safnast þar saman í tilefni
af jarðarför Maud drotningar.
Hrapaði þak niður og varð ein-
um manni að bana, en nokkrir
slösuðust.
„KRÖFUR“
FRANSKRA
STÚDENTA
í Frakklandi hafa stúdent-
ar farið mótmælagöngu,
þar sem dregið hefir verið
dár að Tuniskröfum ítala.
Þeir báru spjöld, þar sem á
var letrað: „Við heimtum Vene-
dig og Piedmont (sem eru
í Ítalíu) .... og við mun-
um jafnvel heimta Norðurpól-
inn“.
Á önnur spjöld var letrað:
„Korsíkubúar heimta að Italía
verði sameinuð sjer, Korsíku-
menn heimta að fá yfirráð yf-
ir Sardiníu“. „Vjer heimtum
Sardiníu og Sikiley“. — „Vjer
heimtum, að Italir skili aftur
Abyssinuíu“ o. s. frv.
Svipaðar ,,mótmæla“-göngur
fóru fi’am í Strassbourg og
Toulouse. I Toulouse urðu mót-
mælin nokkuð alvarlegri,
þar varð lögreglan (skv. FÚ)
að koma í veg fyrir, að kröfu-
göngumenn færi til bústaðar í-
talska ræðismannsins.
Nefnd frá Korsíu hefir farið
á fund Daladiers og lagt fyrir
hann ályktun frá Korsík búum,
þar sem því er haldið fram, að
Korsíka hafi aldrei verið ítölsk,
og sje það vilji Korsíkubúa að
vera áfram hluti Frakklands.
LJÓSGLÆTAN.
Pirov, landvarnarráðherra Suð-
ur-Afríku, sagði í samtali
við frjettaritara Reuters í gæi*, að
bann sæi aðeins eina ljósglætu í
öngþveitinu í Evrópu: Það væri
friðarstarf Mr. Chamberlains.
Hann hefði gert alt sem í mann-
legu valdi stæði til að skapa frið.
Nú væri röðin komin að öðrum,
sem þátt tóku í Miinchen-ráðstefn
unni til ða gera eitthvað. Einkask.