Morgunblaðið - 14.03.1945, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 14. mars 1945
MORGUNBLAÐIÐ
HVAÐ BER FRAMTÍÐIN í SKAUTI SlNU?
STÓRFENGLEGUSTU
sæluríkishugsmyndir þeirra
H. G. Wells og Jules Vernes,
öld áður óþektrar velmeg-
unar og allsherjar framfara,
eru nú á næsta leiti — svo
fremi, að þjóðunum auðnist
að koma í veg fyrir styrjald-
ir í framtiðinni.
Velmegunin hlýtur að
koma, fyrr eða síðar og það
er engin tilviljun, sem ræð-
ur því hvenær hún kemur.
Alt veltur á því, að þjóðirn-
ar geti komið sjer saman um
að leyfa hver annari jafnan
og sanngiaman rjett til þess
að hagnýta sjer auðlindir
heimsins. Gnótt þessara auð
æfa er svo stórkostleg, að
þar er ekki einungis af nógu
að taka fyrir alla, heldur
yi'ði ríkulegur afgangur,
jafnvel þó að fólksfjöldi
heimsins tvö- eða þrefaldað-
ist á næstu 500 árum.
Sá tími, sem alt veltur á,
tími ákvörðunarinnar, renn
ur ekki upp þá fyrst er frið-
arstefna verður haldin ein-
hvern tímann í framtíðinni.
Sá tími er líðandi stund. —
Viljinn til einlægrar og frið-
samlegrar samvinnu verður
að koma fram nú þegar; ef
við kjósum stefnu friðarins,
þá er hin langþráða aftur-
elding, sem boða mun gull-
öld-mannlegrar elju og snilli
skamt undan.
Ljeíta- og þungaiðnaður.
ÞEGAR lokið hefir verið
að ganga frá hinum marg-
þætta undirbúningi, mun
verða hafist handa um að
hrinda í framkvæmd hinum
risavöxnu áformum, sem á
prjónunum eru varðandi
tímabilið eftir styrjöldina.
Efíir Pierre van Paasen
víðkunnan sjerfræðing
í alþjóðamálum
Mjög verður mönnum nú tíðrætt um það
hvernig sá heimur verði, sem rísa muni úr
ösku ófriðarbálisns. Sumir eru svartsýnir,
aðrir bjartsýnir, eins og gengur. Hjer hefur
einn af fulltrúum bjartsýninnar upp raust
sína. Við vonum öíl, að hann reynist sannspár.
ar í Uganda, Etiopíu. Eri-
treu og Rhodesíu; ekki til
framleiðslu matvæla. hún
er næg annars staðar, held-
ur til að framleiða nýja teg-
und eldsneytis, sem komi í
stað olíu og kola. Hveiti,
sykur, glúkós og kolvetni,
eru grundv'öllurinn að hin-
um nýja efnaiðnaði Afríku,
og er hann þegar kominn á
allhátt stig í Suður-Afríku.
á döfinni áform um jarð-
göng milli Englands og
Frakklands. Hafa þau oft
áður verið til umræðu, en í
þetta sinn er alvara á ferð-
urn.
Eftir 10 ár verður hægt
að ferðast landveg hindrana
Iaust frá Höfðaborg í Sitður
Afríku til Murmansk fyú-
ir norðan heimskautsbaug.
Á vesturhveli jarðar verð
ur komið upp samfeldu
vegakerfi, sem nær frá Al-
aska og allt til suðurodda
Suður-Ameríku. Verða all-
ar helstu borgir Vestur-
heims, svo sem New York,
Rio de Janeiro og Buenos
Aires í sambandi við vega-
kerfi þetta.
Lundúnaborg framtíðar-
innar og endurreistar borg-
ir svo sem Varsjá, Rotter-
dam, Hamborg, Chungking,
Shanghai, Kiev — og fjöldi
annara borga — verða hrein
ar og fagrar, þar sem fá-
Það er ekki einasta, að sköp j tækrahverfi þekkjast engin,
uð verði ný verðmæti, sem en í stað þeirra rísa nýtísku
kcmi í stað þeirra, sem eyði-
lagst hafa og gengið til
þurð&r á stríðsárunum — en
það verk eitt mun útheimta
gagngerða endurskoðun og
breytingu þúsunda verk-
smiðja — heldur munu og
nýir og áður óþektir mögu-
leikar verða hagnýttir til
hins ýtrasta. Geysistór land
flæmi, áður ónumin, verða
nytjuð með hjáp iðnaðar-
menningar nútímans.
Niðurlöndin, sem Þjóð-
verjar hafa að miklu leyti
lagt undir vatn, verða þurk
uð upp. Frumdrög hafa þeg
ar verið lögð að jarðgöngum
milli Danmerkur og Svíþjóð
ar. Og verkfræðingar hafa
nú á prjónunum áform um
risavaxið vegakerfi gegnum
Atlas-fjöllin í Norður Afr-
íku og Saharaeyðimörkina.
Er vegakerfi þessu ætlað að
tengja saman Mið-Afríku
löndin, sem enn eru ónumin
að mestu, og hið víðlenda
Kongó-svæði annars vegar
og Miðjarðarhafsströndina
og framtíðar flotabækistöðv
ar Bandaríkjanna á vestur-
strönd Afríku hins vegar.
Tvenn önnur jarðgöng
áformuð.
ENN FREMUR eru nú til
athugunar áform um jarð-
göng milli Norður Afríku og
Spánar og enn á ný eru pú
skólar, leikhús, söfn o. s.
frv.; breið og björt stræti,
blómlegir garðar og aðrar
ráðstafanir, sem vernda
heilsu borgaranna og auka
lífshamingju þeirra. Þús-
undir þorpa og borga í Ev-
rópu og Asíu, sem orðið hafa
fvrir sprengjuregni ófriðar-
ins, verða útbúin nýtísku
tækjum, þægindum og feg-
urð hinnar nýju siðmenn-
ingar.
Framfarir hafa orðið svo
stórkostlegar á sviði sam-
göngumála, að fáir ljetu sig
áður drevma um annað eins,
þannig að nú er ekki nema
steinsnar til fjarlægustu
staða hnattarins miðað við
að enduri'eisn heimsins. —
Slík stofnun, undir rjett-
sýnni stjórn, er haldbesta
trvegingin gegn styrjöldum.
Viði'eisnarnefnd þessi ætti jeiðslu nýrra efna, sem kom
Básamlegar vísindaupp-
götvanir.
VÍSINDAMENN vinna nú
að rannsóknum til fram-
ið geta í stað olíu, en hana
kann að þrjóta fyrr en var-
ir Og vísindin hafa þegar
sannað, að hægt er að breyta
kolvetni í næstum hvaða
efni, sem iðnaðui'inn þarfn-
i ast.
I Offramleiðslu, sem til
að vera undir stjónx fimm
helstu þjóðvelda heims —
Bandaríkjanna, breska
heimsveldisins, Rússlands,
Kína og Indlands, í sam-
vinnu við úrvalsþjóðir Ev-
rópu, hinar rómönsku Am-
eríkuþjóðir og Asíuþjóðir.
Austur-Asíuþjóðir þær, sem þessa hefir skapað hin flókn
nú eru í niðurlægningu, ber ustu, hagfræðilegu vanda-
að þroska til þess að setjast mál, verður hjer eftir, fyr-
á bekk með öðruni menning ú tilvei'knað vísindanna.
arþjóðum.
Bandaríkin skipa öndvegis-
sess.
BRESKA heimsveldið, er
til þessa hefir verið voldug-
asta nýlenduveldið, verður
að sætta sig við forustu
Bandai’íkjanna í alheims-
málum. Jan Christiaan
Smuths, forsætisráðh. Suð-
ur-Afríku, einn af elstu og
reyndustu stjórnmálamönn
um breska heimsveldisins,
sá þetta fvrir og hefir hann
varað heimsveldið alvarlega
við þessum möguleika.
Bretar munu missa Suður
Ameríku-markaði sína. —
hægt að hagnýta á annan
hátt en gei't hefir verið. Og'
Afríka verður á því sviði
risavaxið forðabúr alheims-
iðnaðarins.
Amerískir verkfræðingar
og vísindamenn rnunu hag-
nýta til hins ýtrasta auðlind
ir Kyrrahafseyjanna á sama
liátt og þeir nú þegar eru
farnir að láta til sín taka í
Saudi Arabíu, en þar eru
ein auðugustu olíuhjeruð
heimsins. — Þar og í Iran
munu rísa nýjar borgir.
Þungamiðja heimsviðskift••
anna færist til Kyrrahafs-
ins.
í KJNA vei'ða stóx'stígar
Áhrif þeirra á JCyrrahafi,
munu fara minkandi, en þar framfarir í náinni framtíð.
er Bandaríkjaflotinn nú þeg Vegir verða lagðir, stáliðn-
ar orðinn talsvert öflugri en aði komið á fót, skipasmíða-
breski flotinn. Hin smærri stöðvar í'eistar og námur
nýlenduríki, Holland og reknar. Járnbrautir munu
Frakkland, sem styriöldin tengja Mansjúríu við Singa
hefir mjög dregið þróttinn pore og Lhasa við Saigon.
úr.'munu snúast eins og í Austur-Asíu býr um það
fylgihnettir um Bandai'íkin. bil helmingur mannkynsins.
Hollensku Austur-Indíur, Til þessa hafa íbúarnir þar
Filipsevjar, Síam. Bui’ma og lifað næsta frumstæðtx Íífi,
Malaya, en þessi lönd en hjer eftir verður þar
byggja .300 miljónir manna miljóna markaður fyrir öll
það, sem áður var. Úthöfin|og þau búa vfir einhverjum nýtísku þægindi.
minka daglega og hæstu mestu auðlindum heims, I Stórkostlegum raforku-
fjöll verða að smá hólum, ef munu leita til þess lands, er verum verður komið á fót
svo má að orði komast. ; hefir mesta tækni- og fjár- í Palestínu með því að
Það, sem við þörfnumst nú jhagsgetu til þess að hagnvta veita Dauðahafinu til Mið-
framar öllu er ný alþjóða- í auðlindir þeirra í samráði og jarðarhafsins. Iraq, þar sem
stofnun, sem hafi það hlut-jsamvinnu við þau. Á hvaða I fornöld bjuggu miklar
verk rneð höndum að levsajsviði sem er. virðist bað menningarþjóðir, en nú er
þau vandamál, sem skapast. verða hlutskifti Bandarikj- að mestu þakið eyðimörk-
um leið og þjóðixnar færast {anna að hafa forustuna með um, verður.á ný frjósamt og
stig og verða almennari en
menn hafa áður gert sjer í
hugarlund. — Ferðamenn
munu fara milli Ameríkn
og Evrópu á einum degi,
snæma morgunverð í Amer
iku, hádegisverð í Evrópu
snæða morgunverð í Amer-
íku.
Undralyf, sem nú er verið
að fullkomna, munu hafa i
för með sjer gerbyltingu á
sviði læknavísindanna og
útrýma sjúkdómum, sem til
þessa hafa hrjáð mannkyn-
ið.
Sjerstaklega má nefna
eitt lyf, sem tilraunir hafa
verið gerðar með á sjúkra-
húsum í Ameriku. Eru mikl
ar vonir tengdar við það og
mun þáð, ef alt gengur að
óskum reynast enn stórfeng
legra en súlfalyf og penni-
ciliin.
Sjónvarp handa öllum.
SJÓNVARPIÐ, sfem hefir
verið endurbætt stórkost-
lega á stríðsárunum, mun
koma á markaðinn og allir
geta keypt það skömmu eft-
ir ófriðarlok. Þetta sigur-
verk tækninnar mun gera
að engu hinar miklu fjar-
lægðir, sem til þessa hafa
meinað okkur að sjá úm-
heiminn.
í framtíðinni getum við
setið heima í stofu okkar og
ekki einungis heyrt, heldur
jafnframt horft á það. sem
samtímis er að gerast hinum
megin á hnettinum.
Þeir, sem spá auknum ill-
deilum, samkeppni, styrjöld
um, kúgun og óvissu í fram-
tíðinni. dæma út frá þeim
röngu forsendum, að auð-
lindir heimsins sjeu næst-
um gengnar til þurðar, að
mannkynið hafi blátt áfram
ekki nóg til að lifa af; og
því sje ekki annað en al-
menn fátækt og eymd fram
undan.
Það eru þvert á móti, eins
og sýnt heíir verið fram á,
allar líkur til þess að deilur
milli rikja, vígbú naðark; pp
hlaup, atvinnuleysi, krepp-
ur, stjettahatur og alment
örvggisleysi o. s. frv. til-
hevri allt liðna tímanum og
segi aldrei til sin framar.
Líkurnar eru allir þeim
megin. að það tímabil, sem
í hönd fer, boði öllu mann-
kyni nýja og áður óþekkta
velmevun.
Loftárás
nær hverri annari — ekki
alheimsstjórn, heldur al-
þ.lóðanefnd, sem sfarfi á hag
fræðilegum grundvelli
Starf þessarar nefndar
væri að semja alheimshag-
skvrslur, skifta verkum með
þjóðunum í samræmi við
þarfir þeirra og getu, og fá
höndurn.
Afríka ein. með öllum sín
um óbektu auðæfum og ó-
numdu löndum, verður
áfram undir forustu Breta;
og hinar stórfenglegu draum
sýnir Cecil Rhodes eru þeg-
ar að verða að raunveru-
leika þar. — Feiknamiklar
hær til þess að vinna saman hveitiekrur verða starfrækt-
bvggilegt land.
Þungamiðja
skiftanna mun
Kvrrahafsins,
..Miðjarðarhaf
heimsvið-
færast til
sem verður
Ameríku”.
Innan tíu ára verða borgirn-
ar Los Angeles og San Fran
cisco orðnar fólksfleiri en
New York og London. Flug-
samgöngur komast á hærra
London í gserkveldi;
Tilkynnt er frá flughernaðar
bækistöðvum bandamanna á
Ítalíu, að flugvjelar þaðan, hafi
gert árás í dag á Regensburg
fyrir norðvestan Míinchen. Or-
ustuflugvjelar, sem voru með
sprengjuflugvjelunum gerðu á-
rásir á járnbrautir fyrir innan
austurrísku landamærin. — Þá
fór fjöldi minni sprengjuflug-
vjela til árása á samgönguleið-
ir þýska hersins á Ítalíu, t. d.
Verona og Trento. Járnbrautin
um Brennerskarð skemdist á
mörgum stöðum. — Reuter.