Morgunblaðið - 02.04.1949, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIfi
Laugardagur 2. apríl 1949«
I hugum
snýr
sú mynd uldrei öfugt
URTEISISHEIMSOKN KOMM
ÚNISTKMNGMANNS Á FUND
JÓNS SIGUR9SSONAR
f HVERT skipti sem kommún- j húsið stóðu, og löggæslumönn-
istar á íslandi hafa framið gróf i um, sem reyndu að halda þar
svik við þjóðina, hefur j uppi reglu. Tókst með því að
í>að verið háttur þeirra að jlimlesta og særa nokkra menn.
vitna í einhverja af ástsælustu lEkkert lát var á þessari ..þjóð-
stjórnmálaleiðtogum • hennar á ! varnarbaráttu“, þegar löggæslu
liðnum tíma. Jafnframt hefur ' menn neyddust til að beita tára
verið gefið í skyn, að fimmta- jgasi til þess að flæma þessa
berdeild Stalins væri arftaki ! unnendur Jóns Sigurðssonar- frá
þessará þjóðarleiðtoga og berðjstvttu hans og Alþ-ingi íslend-
ist ein fyrir hugsjónum þeirra. ;inga.
«Ión Sigurðsson forseti. Hannes j
Hafstein og Einar Benediktsson j síðari þáttur
Skáld, hafa oftast sætt, þessum j
ókjörum af hálfu Moskva- i
. manna. Þegar mikið hefur þótt
við líggja, hafa verið birtar af
f|eim myndir, vitnað í ræður
■ þeirra' og kvæði. Með þessu hafa
’feommúnistar talið sig geta
breitt yfir svikræði sitt við
land og þjóð.
Forsetanum sýndur
sjerstakur sómi
Jón Sigurðsson forseti mælti
eitt sínn á endurreisnarári Al-
'þmgis. árið 1845, þessi orð:
,,Það er skylda þingmanna.
fcæfti við landið og þjóðina, við
iþingið og sjálfa sig, að þola
enga ósiðsemi á þeim stað.“ .
Þingmenn kommúnista sýndu
forsetanum þá sjerstöku sæmd
síðastliðinn miðvikudag. að f ram
kvæma þetta boðorð hans á
mjög frumlegan og nýstárleg-
an hátt. Þeir stefndu ,,æsku-
Iýðsfylkingu“ sinni og nokkrum
áhugasömum liðsmönnum á
Austurvöll. þar sem stvtta for-
setans stendur andspænis Al-
þingi. Þegar þangað var kom-
'jið, gáfu þíngmenn kommúnista
ini.K { þingsölunum skipun um
það til þessa liðs, að hraungrjót
iff við fótstall forsetans skvldi
Tiisgnýtt til þess að grýta með
þv; Alþingi og nokkur hundruð
friðsamra borgara, sem skipað
'feöfðu sjer íil varnar því. Gekk
Skal nú ekki þessi saga rak-
in nánar að sinni. en vikið að
öðrum þætti forsetahyllingar
kommúnista.
Klukkan rúmlega sjö að
kvöldi sama dags. er kyrt var
orðið við Austurvöll og sól af
lofti, laumaðist óupplitsdjarfur
fram veggjum þinghússins og
inn um dyr þess. í fylgd með
honum var annar maður, er
faldi verkfæri nokkurt undir
kápu sinni. Skotruðu þessir fje-
lagar augum í ýmsar áttir og
voru á svip eins og hrelldir
fuglar. Lögðu þeir leið sína upp
á salarhæð þinghússins, þar
sem grjót og glerbrot höfðu
flogið um bekki fyrr um dag-
inn. Varð nú fyrirliði farar
þessarar kenndur. Þarna var
kominn Hornafjarðarþingmað-
ur kommúnista og honum til
liðs ljósmyndari frá Þjóðvilj-
anum. StaulUðust þeir fjelagar,
hvimancli, í áttina til herbergis,
er liggur við hlið þingsalarins,
en þar er geymd brjóstmynd
af Jóni Sigurðssyni. Segir ekki
af ferðum þeirra annað en það,
að höfðingjarnir gengu fyrir
forsetann með kvéðju frá ,,þjóð
varnarliðinu“, sem fyrr um dag
inn hafði heiðrað minningu
hans með því að flytja töluvert
af hraungrjótinu kringum fót-
stall hans inn í þingsalina.
svo um hríð, að ,,þjóðvarnar .
lifú kommúnista sótti skotfæri j Bjástur Og Sliiellir
á þennan stað og að gang- i Á meðan kurteisisheimsókn
itr. þeim. sem liggja að ; þessi stóð yfir, heyrðist þrusk
frá einhverskonar bjástri, er
sj
st
styttunni, með þeim árangri. að
velílestar rúður salar þess, er
þíngstörf 'stóðu yfir í, brotnuðu
cr. glerbrotum og grjóti rigndi
yfir bekki ríkisstjórnar, forseta
og þingmanna.
. Ekki þótti kommúnistum þeir
frarnkvæma boðorð Jóns Sig-
urSfiSMnar nægilega dyggilega
þessu. Hófu þeir þvj harða
bríft með sömu vopnum að frið-
fram fór inni í herberginu, en
síðar lágir smellir, líkt og þeg-
ar Ijósrnyndir eru teknar. — í
þessu sambandi ber að geta þess
að mildur andvari Ijek um her-
bergið, þessa stundina, þar sem
aliar rúður þess nema ein, höfðu
verið btotnar, að sjálfsögðu í
virðingarskyni við forsetann.
Að vörmu spori sást Horna-
■fmmvo. .borgucum, ,er„-v*ð, feiug- víiai'.3aiý,ingmmninuni r ( br^gða
fyrir á ný, og var hann nú sýnu
hnarreistari og auðsjeð, að hann
þóttist hafa unnið allmikið af-
rek með heimsókn þessari.
Nokkru síðar, þegar timrætt
herbergi var opnað. kom í ljós,
að brjóstmynd Jóns Sigurðsson-
ar horfði til veggjar. Voru á því'
tvær skýringar, sú fyrst, að for-
setinn hafi snúið sjer til veggj-
ar, er hann sá Hornafjarðar-
mánann renna upp í dyrunum,i
en önnur hin, að bjástrið hafi
átt þátt í því. Má ekki á milli
sjá, hvor skýringin er líklegri,
en fullyrða má, að önnurhvor
sje rjett. Til enn frekari skýr-
ingar er svo þess að geta, að
blað kommúnista birtir í_ gær
mynd Jóns Sigurðssonar öfuga
á stalli sínum í rúðulausu her-
bergi hans.
Alvarlegri hlið
málsins
Hjer að ofan hefir merkileg
saga verið sögð í Ijettum tón, en
bak við hana liggur djúp al-
vara og staðreyndir, sem íslend
ingar geta dregið af mikilvæg-
ar ályktanir. Snúningur lítillar
brjóstmyndar er tiltölulega lítil
fjörlegt attvik, en engu að síð
ur táknrænt fyrir það, sem
gerðist þennan dag, er óður
kommúnistaskríll svívirti minn
ingu og starf þess manns, er
mest og best hefir unnið fyrir
íslenska þjóð og frægastur er
allra forseta Alþingis. Grjóthríð
in, er dundi á veggjum Alþing-
ishússins og löggjafarsamkom-
unni, sem fjallaði þar um ör-
yggi Íslands og framtíðarsjá1f-
stæði, er verðugt háðsmerki aft
an við ástarjátningar kommún-
ista til bestu sona íslands.
Skrílslæti og tilraunir kom-
múnista til manndrápa sýna
framkvæmd þeirra á því boð-
orði, er Jón Sigurðsson setti um
hegðun þjóðfulltrúa á hinu end-
urreista Alþingi fyrir 104 árum.
dóffur á Svaðasföðum
Þjóðviljamynd, sem altaf
mun snúa öfugt
Allar myndir af Jóni Sigurðs
syni og öðrum frelsishetjum ís
lands munu snúa öfugt á blað-
síðum Þjóðviljans, jafnvel þótt
enginn kommúnistiskur Horna
fjarðarmáni. hafi á þær-skinið.
Aðeins Jósef Stalin og menn
með hraungrjót á loftí munu
snúa þar rjett. Aðeins þeir, sem
svikið. hafa ísland, framið hafa
,...... , Framh; bls, 12
HJER er merk kona horfin af
landi lifenda. Viðskilnaður henn
ar kom að vísu engum á óvænt.
Hún var orðin háöldruð þegar
hún ljest, var hátt komin á fyrsta
ár hins tíunda tugar. Hún hafði
legið rúmföst hart nær tveggja
ára skeið á heimili dóttursonar
síns, Friðriks Pálmasonar á
Svaðastöðum og konu hans Ástu
Friðriksdóttur við hina bestu
umhyggju þessara tveggja ást-
vina sinna. Allan sinn langa æfi-
dag hafði hún unnið af sjald-
gæfum styrk og áhuga, og þeir
er þekktu hana, munu róma hið
mikla þrek, sem henni var gefið
til sálar og líkama. Hún var fjöl-
hæf kona til allra þeirra átaka
sem lífið heimtar, af þeim, sem
fremstir fara á hverjum tíma. —
Munu samtíðarmenn hennar og
konur hafa virt hana og dáð því
meir sem viðkynningin var
lengri.
Hallfríður var fædd 22. apríl
1858 á Skálá í Sljettuhlíð í Skaga
firði, dóttir Björns dannebrogs-
manns og hreppstjóra Þórðarson-
ar, en móðir hennar var Anna
Bj arnadóttir. Hallfríður var ekki
hjónabandsbarn, en kona Björns
á Skálá var önnur systir henn-
ar, og hjet einnig Anna, sem
móðir hennar, og var hún uppalin
hjá þeim föður stnum og konu
hans frá því fyrsta, sem þeirra
einka barn. Lífið brosti við henni,
hún ólst upp á ríku fyrirmyndar
heimili, og ekkert skorti á alls-
nægtir eftir því sem heimtað var
á þeim tímum. í háðar ættir var
hún mjög vel kynjuð, í föðurætt
af Stórubrekkuætt, en í móður-
kyn af Hrólfi Bjarnasyni sterka
lögrjettumanns á Álfgeirsvöllum.
Hygg.jeg að þetta nægi þeim, sem
nokkuð láta sjer ættfræði skifta
til að sjeð verði að sterkir og
merkir stofnar stóðu að henni í
bæði kyn. Tvítug að aldri gift-
ist Hallfríður Friðriki Stefáns-
syni alþingismanni Skagfirðinga,
þá bónda á Ytra-Vallholti í Vall-
hólmi í Skagafirði, hinum mesta
gáfu og fróðleiksmanni. Var hún
seinni kona hans. Þótt hún væri
ung að árum, er hún gekk í hjóna
bandið, fórst henni öll bústjórn,
sem vænta mátti, með snilld úr
hendi. Hún rjeði ætíð fyrir mann
mtirgu heimiii, var rausn hennar
og skörungsskap viðbrugðið. En
þó engu að síður hinu, hve hjálp-
söm hún var öllum; sem einhvers
burftu við. Og voru þeir ekki fá-
ir bæði börn og gamalmenni, er
um lengri tíma höfðu athvarf
á hennar heimili án endurgjalds.
Þau Friðrik og Hallfríður bjuggu
fyrstu árin á Vallhólminum bæði
á Ytra-Vallholti og í Húsey. Þar
næst fluttu þau á föðurleyfð Hall
fríðar, Skállá og bjuggu þar um
skeið. En síðustu búskaparár sín
voru þau í MáTmev Þaðan flutt-
ust bau vorið 1909 til dóttúr sinn-
ar, Önnu konu Pálma Símonar-
sonar óðalsbónda á Sváðástöðum.
Hjá" þeirn hjónum dó Friðrik 9.
mars 1917...Öimur
Hallfríðar og Friðriks voru Sigur
björg, dó ung Björn tollþjónn 1
Reykjavik, giftur Maríu Sig-
valdadóttur og Stefanía gift Grími
úlfi Ólafssyni yfirtollverði í Rvík,
Björt voru elliár Hallfríðar allt
til haustsins 1938, þá dregui’
skyndilega ský fyrir sólu. Það
haust andaðist tengdasonur henra
ar, Pálmi á Svaðastöðum. Verð-
ur nú skamt stórhögga á milli,
því 1939 um sumarið andaðisis
dóttir hennar Anna, haustið
1940 missir hún hinn tengdason-
inn, en um sumarið 1941, deyr
dóttir hennar Stefanía. Ekk!
væri undarlegt að ætla að lífs-
þrek hinnar 82 ára konu, væri nú’
ofboðið, en svo var eigi um Hall-
fríði, hún tók öllu þessu mótlætl
á þann hátt, sem þeim einum er
fært, sem sanna guðstrú hafa. —■
Hún var örugg í þeirri trú, að
samfundirnir væru vissir, er hún
hefði lokið sínu lífsstarfi. Við
fráfall Svaðastaðahjónanna hafð.i
hún fengið nýtt köllunarverk. Þá
tók hún í sínar hendur bústjórn
innanhúss á heimili dóttursonar
síns, Friðriks, þar til hann gift-
ist 1943. Og þetta starf leysti húii
af hendi, með með snildarbrag,
að enginn hefði ætlað að kona á
níræðisaldri væri þar við stjórn.
Öllum mun vera það Ijóst, að
hjer var engin miðlungsmann-
eskja að verkí, heldur stórhrotin
hefðarkona, er skipar sjer við
hlið þeirra fornkvenna, er mest
hugrekki og drenglund sýndu við
ástvinamissi þótt stór væri.
Hallfríður var sú kona, sem
með rjettu mátti segja um, ati
væri vitur. Jeg held að ekkeril
orð* hæfi henni betur. Hún var
langminnug, rjettorð, hreinskil in
og djörf í allri framkomu. — Á'
fyrri árum há og tíguleg, tröll-
trygg vinum sínum, en átti enga
óvini.
Allir hennar mörgu vandamenn
og vinir, blessa minningu henn-
ar, og þakka þeim, sem gaf og
tók.
H. J. E.
Friðaríi&æður að
NANKING, 1. apríl: — Se^
manna samninganefnd, und.ii'
forustu Chang Chin-Chung hers
höfðingja. flaug til Peiping £
dag til þess að hefja friðarvið-
ræður við kommúnista.
Ho Ying-Chin ' forsætisráð-
herra kvadc^i nefndina á flug<
vellinum. — Reuter.
Marshallhjáipin
BERN — Svissneski utanríkis-
ráðherrann heíur tjáð þinginu^
að S visslendingar muni ekki íaka
þátt í Marshallhjálpinni úr þýl
sem komið er. Hánn. iskýrði fjá
þvíýað „efnahagsástandið 1 Eý-
rópu hefur gfeinilega batnað,
börn þeirra ,ypgna aðstoðar Band^j^j^n^.«