Morgunblaðið - 12.04.1950, Blaðsíða 8

8
Miðvikudagur 12. apríl 1950
(Jtg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.),
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Ámi Garðar Kristinsson.
Ristjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Áskriftargjald kr. 12.00 á mánuði, innanlands,
». í lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Lesbók,
Kon ungsvandamál
Belgíu
KONUNGSVANDAMÁL Belgíu er enn óleyst. Rúmlega 57%
kjósenda lýstu yfir þeim vilja sínum í þjóðaratkvæðagreiðslu,
sem fram fór um það, hvort Leópold konungur skyldi koma
heim aftur, að konungurinrt skyldi hverfa heim og taka víð
konungdóini að nýju. En þrátt fyrir þessi úrslit virðist minni
hlutinn, sem er andvígur heimkomu konungs vera þess stað-
ráðinn að hindra hana. I því skyni hafa verkföll verið hafin.
Áíökin um valdatöku Leóplods konungs hafa einnig haft
þær afleiðingar að ríkisstjórnin hefur orðið að segja af sjer
og þrátt fyrir margendurteknar tilraunir ýmsra stjórnmála-
leiðtoga s.l. 3 vikur hefur ekki tekist að mynda nýja ríkis-
stjórn, sem treysti sjer til þess að bera ábyrgð.á heimkomu
lconungs.
Flokkaskipting í belgiska þinginu er þannig að Kaþólski
flokkurinn hefur hreinan meirihluta í efri deild þess, en
vantar örfá þingsæti í fulltrúadeildinni til þess að hafa
meirihluta einnig þar. Flokkurinn hefur því ekki bolmagn
til þcss einn að knýja fram samþykki þingsíns fyrir heim-
komu konungs, en hann hefur lýst því yfir að hann beygi sig
i'yrir ákvörðun þingsins. Frjálslyndi flokkurinn, sem studdi
íráfarandi ríkisstjórn, er hinsvegar nokkuð klofinn í þessu
rnáli. Talið er að allmargir flokksmenn hans hafi greitt at-
kvæöi með heimkomu konungs í þjóðaratkvæðagreiðslunni.
En þingflokkur hans virðist einhuga í andstöðu gegn honum
eins og flokkur jafnaðarmanna.
’ Auðsætt er að átökin um heimkomu Leópolds konungs
hafa haft mjög slæm áhrif á ástandið í innanlandsmálum
Belgíu. Landið logar í æsingum um málið. Nokkur meirihluti
þjóðarinnar er konungi fylgjandi, en minnihlutinn sættir sig
ekki við úrslit þjóðaratkvæðagreiðslunnar og sættir sig ekki
við neitt annað en að konungur afsali sjer konurigdómi í
hendur syni sínum.
Þessi átök hafa jafnframt haft þau áhrif að hin gamla
cieila hefur vaknað milli Vallóna og Flandernbúa. Skilnaðar-
hreyfing hefur jafnvel skotið upp höfðinu meðal Vallóna.
Um það, hver niðurstaðan verður í deilunni um heimkomu
Leópolds konungs, er ekkert hægt að fullyrða á þessu stigi
málsins. Talið er þó að hið misheppnaða allsherjarverkfall,
sem jafnaðarmenn efndu til hafi bætt aðstöðu konungs-
sinna nokkuð. En sú staðreynd verður ekki sniðgengin að
L.eópold konungur hefur með fastheldni sinni við konung-
dóminn átt þátt í miklu missætti, og deilum meðal þjóðar
isinnar.
• ♦
Omurlegt hlutskipti
ALÞYÐUFLOKKURINN, sem fór með stjórnarforystu í
þessu landi frá því í ársbyrjun 1947 til ársloka 1949 hefur
nú valið sjer það ömurlega hlutskipti að vinna kappsamlega
að því með kommúnistum að dylja þjóðina alvöru þeirra
vandkvæða, sem hún á nú við að etja.
Alþýðuflokkurinn, sem hafði forystu um hækkun tolla og
skatta, ætlar nú að ærast þegar sumar álögur hans eru fram-
lengdar, en aðrar felldar niður eða lækkaðar. Alþýðublaðið,
sem lofsöng gengislækkun þá, sem flokksmenn þess í Bret-
landi framkvæmdu, gerir nú hróp að þeim flokkum á íslandi,
sem breytt hafa gengi íslenskrar krónu og telur þá seka um
íilræði við alla launþega.
Fyrirlitningin fyrir dómgreind og heilbrigðri skynsemi
almennings hefur e. t. v. aldrei komið eins greinilega fram og
einmitt í þessum málflutningi Alþýðuflokksins.
Það er ekki ein báran stök hjá þessum flokki. Á s.l. hausti
(lýsti formaður hans því yfir eftir kosningaósigurinn, að flokk
urinn hefði ákveðið að draga sig út úr pólitík, fara í fýlu
vegna þess að hann fjekk ekki nógu mörg atkvæði. Ekki var
þetta karlmannlega mælt. En við þetta bætist svo það ein-
staka ólán flokksins að byggja vonir sínar endurreisn á kapp-
•blaupi við kommúnista um ábyrgðarleysi og skrum. Alþýðu-
Tlokkurinn má vera þess fullviss að þeirrar endurreisnar
verður langt að bíða.
•"Hkatií. . __
MORlrVlStiLAÐltí
\Jíhar óhrifar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Næsta tíðindalaust
ÍSLENSKIR skíðagarpar, sam-
an komnir til keppni á Siglu-
firði, unnu ýmiskonar afrek, en
að öðru leyti má segja að helgi-
dagarnir hafi verið næsta tíð-
indalausir. „Þúsundir Reykvík-
inga“ þustu á skíði á skírdag
og föstudaginn langa, voru vel
heppnir með veður og sneru
rjóðir og sjálfsánægðir aftur til
bæjarins. En fyrir norðan, þar
sem skíðakeppendurnir voru að
vinna ýmiskonar afrek, háði
þeim fyrst votviðri og síðan
snjókoma og loks hvassviðri.
Svona erfitt er að gera mönn-
um til hæfis á frídögum þeirra.
"* •
Strandaglópar
í Eyjum
FJÖLDI manns eyddi páskafrí-
inu hjá vinum og vandamönn-
um. Frá Reykjavík fór meðal
annars álitlegur hópur til Vest-
mannaeyja, og í gærdag var þar
vænt safn strandaglópa, sem
biðu óþreyjufullir eftir flugvjel
um frá höfuðstaðnum. Flestir
þessara strandaglópa munu
hafa haft í hyggju að fara frá
Eyjunum á annan páskadag, en
þá voru vindstigin þar orðin tíu
talsins og alls ekkert flugveður.
Um tvöleytið í gærdag ljet
flugveðrið til Vestmannaeyja
enn standa á sjer.
•
Biðraðir við bíóin
EN hvað um það, allir tala
mætavel um frídagana bless-
aða, gerast jafnvel háfleygir og
kalla þá, eins og kunningi minn
einn, „upplyftingu fyrir líkama
og sál“.
Og vissulega voru þeir ein-
mitt það. Þó verður því ekki
neitað, að svo var komið á
mánudag, að mörgum bæjarbú-
um fannst sem nóg væri komið
af kyrrsetu, bókalestri og legu-
bekkjahvíld; þetta sást greini-
lega á biðröðunum, sem mynd-
uðust við bíóin löngu áður en
miðasalan hófst.
Kallað á lögreglu
VIÐ Austurbæjarbíó var komin
geysilöng biðröð klukkustundu
áður en auglýstur sölutími byrj
aði, og skömmu fyrir kl. 11 var
kallað á lögregluna, til þess að
hafa hemil á fólkinu.
Börn voru þarna í miklum
meirihluta, og þau gerðu nokk-
uð hróp að lögreglunni, að lík-
indum til þess að stytta sjer
stundir.
Vandamálin
óbreytt
OG svo hefst vinnan aftur og
skömmtunarseðlarnir eru tekn-
ir fram og kaupmennirnir
spurðir blíðlega, hvort þeir eigi
nú ekki svolítið kaffi. Við er-
um endurnærð eftir hvíldina
og „upplyftingu líkama og sál-
ar“, en að öðru leyti hefur eng-
in breyting orðið á högum okk-
ar svo sjáanlegt sje. Og þótt
óstaðfest sje að vísu af ríkis-
stjórninni, má að líkindum slá
því föstu, að við horfumst í dag
í augu við nákvæmlega sömu
vandamálin og í síðastliðinni
viku.
Enn um
sumartímann
FYRIR páska var tvívegis drep-
ið á það hjer í dálkunum, að
menn virtust almennt óánægð-
ir með „fiktið við klukkuna“.
Birt var brjef frá einum óá-
nægðum, en sá fullyrti, að það
hefði alls enga hernaðarlega
þýðingu að flýta klukkunni og
taka til við svokallaðan sumar-
tíma.
En nú er komið brjef frá
manni, sem er allt annars sinnis
og hefur eftirfarandi að segja
um tímabreytinguna:
Sjálfsögð ráðstöfun
„ÞEGAR rætt er um sumartíma
(skrifar hann), langar mig til
að láta í Ijós skoðun mína á því
máli. Sumartími er að mínu á-
liti sjálfsagður. Það er mjög
hagkvæm tilhögun að flytja þá
birtu, sem allur almenningur
notar á morgnana á þessum
tíma árs, yfir á síðari hluta
dagsins, þar sem þörf er fyrir
hana, eins og gert er í nær öll-
um löndum heims.
•
* Ef ekki væri
sumartími
„JEG er mikill sundlaugamað-
ur og sólbaðsunnandi, þegar jeg
kem úr vinnu kl. 5. Er það mík-
ill munur á sumrin, hve sólin
er sterkari þá en klukkustundu
seinna, og þar er sumartíman-
um fyrir að þakka. Þetta á og
sjerstaklega við um Nauthóls-
vikina, því varla nokkur mað-
ur fer þangað áður en hann fer
í vinnu. Það væri því nær ó-
mögulegt fyrir fólk, sem vinn-
ur úti að fara í sjóinn eftir há-
degi, ef ekki væri sumartími,
nema þá um helgar“.
•
Tvo vantar
sambönd
TVEIR erlendir frímerkjasafn-
arar hafa skrifað Morgunblað-
inu og segjast vilja komast í
brjefasamband við safnara á ís-
landi.
Nafn og heimilisfang annars
er: Basil Coombe, Post Office
Staff, Palmerston North, New
Zealand.
Hinn heitir Karl Sanne og
hefur heimilisfangið: Aspe-
haugvn. 7 •— 9, Smestad, Oslo,
Norge.
Sá síðarnefndi segist helst
vilja hafa brjefaskipti og frí-
merkjaskipti við 14—15 ára ís-
lenskan strák.
| MEÐAL ANNARA ORÐA . . . .
nitiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiHiiniiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiHi'iniiimiiiMmimiiMHmimiHiiiiiiimtiiiiii
7n
Um náttúruvernd
í HAUST sem leið flutti Sig-
uðrur jarðfræðingur Þórarins-
son fyrirlestur í Náttúrufræði-
fjelaginu um náttúruvernd og
nauðsyn þess, að samin verði
og samþykkt lög um það efni
hjer á landi. Birtist þetta erindi
hans í Náttúrufræðingnum.
Lagasetning um þessi efni er
sjálfsögð, svo föst skipun geti
komist á verndun náttúruverð-
mæta. En 1 aga smíðin ein er
ekki nægileg. Fróðir menn og
færir í náttúrufræðum, verða
að gera grein fyrir því, hvað
það er, sem varðveita þarf frá
skemmdum og gera almenningi
sklljanlegt hvers vegna hvað-
ein er verðmætt.
Þeir, sem rjeðust á Rauðhól-
ana t.d., hafa sennilega aldrei
heyrt þess getið, að hjer er um
sjerstakt náttúrufyrirbrigði að
ræða. Annað dæmi tilfærir Sig-
urður í erindi sínu hjeðan úr
nágrenninu, Grænavatn við
Krýsuvík, sem er stórmerkileg-
ur gígur.
S. Þ. segir frá því, að eigend-
ur Krýsuvíkur hafi gerst ó-
þarflega nærgöngulir við þetta
einkennilega vatn, eða gíg, með
því að byggja fjós, og hlöðu-
turna, rjett hjá og farið með
jarðýtu út á vatnsbakkann.
• •
HANN KOMST M.A.
ÞANNIG AÐ ORÐI:
Þá talar hann líka m.a. um
þær hugleiðingar, sem fram
hafa komið um, að hækka vatns
borð Mývatns, svo hægt yrði
að nota vatnið í miðlun við Lax,
árvirkjunina.
Vonandi tekst, að afstýra
slíkum spjöllum á hinni óvið-
jafnaanlegu Mývatnssveit. Ann
ars er ekki nema eðilegt, að ein
mitt „Hið íslenska náttúru-
fræðifjelag" beiti sjer fyrir því,
að löggjöf um náttúruvernd
komist hjer á sem fyrst og komi
að sem fylstum notum.
• •
NÁTTÚRUSPJÖLL
Yfirleitt virðist mjer vera ó-
þarlega mikið um náttúruspjöll
og slæma umgengni í sambandi
við mörg mannvirki hjerlendis,
einkum eftir að jarðýtur og
önnur stórvirk vinnutæki komn
til sögunnar. í okkar nakta,
skóglausa landi er slíkur sóða-
skapur meir áberandi en víðast
annars staðar, og því meiri á-
stæða til að varast hann. Það
er ömurlegt að sjá frágang eins
og t.d. á Skeiðfossrafstöðinni
eða sumum vegarspottum, sem
gerðir hafa verið með jarðýtum.
Sem betur fer eru undantekn-
ingar. T. d. er frágangurinn á
Ljósafossstöðinni til fyrirmynd
ar, sama má segja um t.d. veg-
ina yfir Vatnsskarð og Holta-
vörðuheiði. Eitt dæmi um fyrir
myndar frágang vildi jeg sjer-
staklega nefna. Fyrir einum f jór
um árum var byggð brú yfir
Laxá í Þingeyjarsýslu á vegin-
um frá Arnarvatni norður með
Mývatni að vestan. Laxá renn-
ur þarna sem annars staðar
milli fagurra, gróðursælla
hraunbakka og á brúarstæðinu
er undurfagur hólmi í ánni,
vaxinn hvönn og blágresi. Þeir
Mývetningar, er stjórnuðu brú-
arbyggingunni, fluttu grjót og
hnausa í hleðslu allangt að, til
að þurfa eki að skemma bakk-
ana, og svo nærgætnislega var
unnið, að í hólmanum var varla
troðin niður Öin einasta blágres
isplanta. Slík ræktarsemi og
snyrtimennska er sannarlega
þess verð, að henni sje haldið
á lofti.