Morgunblaðið - 28.11.1953, Blaðsíða 2

MÖRGÚNBLAÐIÐ
Laugardagur 28. nóv. 1953
Þfóðleikhúsið:
99
HARVEV
64
6ú
LEIKHÚSIN hér, og þá einkum
Ljóðleikhúsið, hafa að undan-
förnu sætt harðri gagnrýni fyrir
lélegt leikritaval. Hefur þeim
mest verið fundið það til foráttu,
að þau sýndu of mikið af létt-
vægum gamanleikjum. Gagnrýni
þessi á vissulega mikinn rétt á
sér, en þó verða menn að gæta
þess, er þeir fella dóma sína um
leikritaval, að ekki verða allir
gamanleikir lagðir að jöfnu. —
Sumir eru efnislausir og einskis-
virði, en aðrir geta verið góður
■og gildur skáldskapur, og leik-
xænir í bezta lagi á borð við
•öndvegisleikrit alvarlegs efnis.
Er síður en svo ástæða til að
leikhúsin sniðgangi slík leikrit.
— Skopleikrit Holbergs og Moli-
ér’s eru á öllum tímum gjald-
geng og sumir þeirra gaman-
leikja annarra, sem hér hafa
verið sýndir, hafa haft sinn boð-
skap að flytja.
„Harvey“ er gamanleikur, sem
ýmsir hinna „vandfýsnu“ munu
sjálfsagt amast við og fjarri sé
því að ég ætli að halda því fram
að leikurinn hafi mikið skáld-
skapargildi. En hann er leikrænn
í fyllsta máta, og gefur því leik-
endunum ágæt tækifæri til veru-
legra leikafreka, en það út af
fyrir sig er mikils virði. Leik-
listin er sjálfstæð list og á því
fullan rétt á sér enda þótt hún
túlki ekki alltaf háleitar bók-
menntir.
Gamanleikur þessi hefur átt
miklum vinsældum að fagna í
Bandaríkjunum og víðar um lönd
og höfundur hans hlaut fyrir
hann Pulitzer-verðlaunin árið
1945. Auk þess lét einn af þekkt-
xist'u bókmenntafræðingum og
leikdómurum Bandaríkjanna þau
orð falla um leikritið á sínum
tíma, að það hefði verið annað
athyglisverðasta leikritið sem
sýnt var í New York leikárið
1944—45. Hitt var „The Glass
Menagerie" eftir Tennessee Wil-
liams.
Leikurinn gerist nú á tímum,
og allur á einum degi. Fjallar
hann um miðaldra mann, El-
vvood P. Dowd, að nafni, sem
hefur stundað knæpur og vínbara
borgarinnar um langt skeið ævi
sinnar með þeim árangri, að hann
hefur eignazt ósýnilegan vin og
öaðskiljanlegan förunaut — hvíta
kanínu — sem er 185 centimetra
sláni. Systir Dowds, frú Simmons
og dóttir hennar Myrtle Mae, búa
hjá honum í húsi hans og hafa
þær, sem geta má nærri, hin
mestu óþægindi af þessari vinóttu
Dows og kanínunnar, sem hann
hefur gefið nafnið „Harvey“. —
Verður það til þess, að frú Sim-
mons ákveður að koma bróður
sínum fyrir á geðveikrahæli. —
Legar þangað kemur tekst svo
illa til í fyrstu, að læknarnir
taka hana fyrir sjúklinginn og
loka hana inni í einum af klefum
sjúkrahússins. Þessi misskilning-
Ur leiðréttist þó eftir mikið vafst-
"ur. Dowd kemur nú í sjúkra-
húsið, þar sem þau eru stödd,
frú Simmons og dóttir hennar og
málfærslumaður þeirra. Er nú
ákveðið að dæla í Dowd lyfi, sem
Teynzt hefur óbrigðult við sjúk-
•dómi þeim sem hann er haldinn
af. En þegar læknarnir eru að
húa sig undir aðgerðina, ber bar
mann að garði er trúir frú Sim-
mons fyrir því að hann hafi
margreynt það að sjúklingar eins
og Dowd verði allra manna
naumastir á fé er þeir hafi feng-
ið heilsu sína aftur. Við þetta
hregður frú Simmons svo, að hún
þvertekur fyrir að Dowd verði
«prautaður. „Ef Elwood, Myrtle
Mae og ég viljum hafa Harvey á
Tieimilinu, þá er það einkamál
okkar“, segir hún að lokum. Og
þar við situr.
í einu af dagblöðum bæjarins
sá ég því haldið fram að leikritið
„Harvey“ fjallaði ura lífslygina
og hefði að því leyti dýpri merk-
mgu. Virðist sem leikstjórinn,
Iudriði VVaage og leikarinn, Lárus
Gamaiikikur efiir Mary Qtase
Leikst jóri; Indrrði Waage
Frumsýning í fyrrakvökl
Lífill bátur frá Húsavík
. ' I > :l
ferst — Mannbjörg varð
HÚSAVÍK, 27. nóv. — í norðan ofviðrinu í gær varð enginn
mannskaði, en sex tonna bátur héðan týndist. Áhöfninni, þrem
niönnum, var bjargað yfir í annan bát.
Þrátt fyrir slæma veðurspá í*------
fyrrakvöld reru bátar héðan al- ' Um Víking er það að segja aS
mennt um nóttina. Munu sjó- ; jjann mUn hafa rekið til lands inn
! menn hafa talið, að þeir myndu meg Kinnarfjöllum og vonlaust
Dowd (Lárus Pálsson) fyrir framan málverkið af honum og Harvey
Pálsson hafi haft sömu skoðun.
Þetta held ég að sé á mis-
skilningi byggt. Hallast ég miklu
fremur að skoðun John Gassners
er hann lætur í ljós í formála
fyrir Best Plays of the Modern
American Theatre, en þar segir
hann svo: „Harvey, with ifs
charitable attitude toward a
confirmed toper, reflected our
congenial view of human frail-
ty....“ Með öðrum orðum, —
Dowd er ofdrykkjumaður og
kanían Harvey ofsjón hans, —
„delirium“ á háu stigi. En ef
þetta er rétt, þá er ekki hægt
að komast hjá þeirri niðurstöðu,
að leikur Lárusar Pálssonar sé
byggður á algjörum misskilningi j
á undirstöðuatriði leikritsins, því
að hann gengur alveg fram hjá
i þessari staðreynd í leik sinum.
j Hann sýnir aldrei drykkjumann-)
inn, hvorki í útliti né í fram-
komu. Að því leyti er hann í
engu frábrugðinn öðrum persón-
um leiksins. Mætti þó ætla, að
maður, sem lifað hefur um ára-
tugi í iðjuleysi og óhófsdrykkju
svo mikilli, að hann gengur með
„kroniskt delirium”, bæri þess ein
hver ytri merki. Og næsta ólík-
legt er, að á slíkum manni sjáist
ekki vín, eftir að hann hefur set-
ið á vínkrá og drukkið hvert
glasið á fætur öðru.
Ég er ekki í vafa um að skiln-
ingur Glassners er réttur og að
leikritið hafi því í höndum leik- j
stjórans og leikarans orðið i
raun og veru allt annað en höf-
undurinn hef ur ætlazt til. — j
Hins vegar ber að geta þess að'
út frá skilningi þeirra er leikur
Lárusar afburðagóður, fógaður
og nákvæmur út í æsar, fram-
sögnin til fyrirmyndar og lát-
bragð eðlilegt og viðfeldið.
Arndís Björnsdóttir leikur frú
Simmons, annað aðalhlutverk j
leiksins. Er leikur hennar frá-'
bær í einu og öllu og gerfið fram-
úrskarandi gott. Arndís Björns- ’
dóttir hefur oft sýnt það að hún
er mikilhæf leikkona, en í þessu I
hlutverki hefur hún ef til vill
sýnt mestan og tilbrigðaríkastan
leik.
Herdís Þorvaldsdóttir fer með
hlutverk Myrtle Mae, dóttur frú
Simmons og leysir það ágætlega
af hendi.
Guðbjörg Þorbjarnardóttir
leikur Ruth Kelly, hina uhgu og
glæsilegu hjúkrunarkonu. Guð-
björg sómir sér vel í því hlut-
verki og leikur hennar er prýðis-
góður, einkum þó í átökunum
milli hennar og Sanderssons
læknis, er Baldvin Halldórsson
leikur af góðum skilningi.
Þá er leikur Regínu Þórðar-
dóttur í hlutverki frú Chaurenet
bráðsnjall og skemmtilegur. —
Rúrik Haraldsson fer einnig eink-
ar vel með hlutverk Marvins
Wilson, hjúkrunarmanns og gerfi
hans var sérstaklega gott.
Haraldur Björnsson leikur
Omar Gaffney, gamlan málfærslu
mann og heldur sljóan, og gerir
því hlutverki hin beztu skil.
Indriði Waagé fer með hlut- ‘
verk Chumley’s yfirlæknis og
Anna Guðmundsdóttir leikur
konu hans Betty. Fara þau bæði
ágætlega með hlutverk sín. —
Þá leikur Klemenz Jónsson Löf-
gren bílstjóra og fór vel með það
hlutverk, og Þóra Friðriksdóttir
þjónustustúlku, lítið hlutverk.
Leiktjöldin hefur Konráð Pét-
ursson gert. Voru þau hin smekk
legustu.
Karl ísfeld hefur þýtt leikinn.
Leikhúsgestir tóku leiknum
forkunnarvel og hylltu leikstjóra
og leikara ákaft að leikslokum.
Forseti vor og frú hans voru
viðstödd sýninguna.
Sigurður Grímsson.
vera komnir að aftur áður en
ofviðrið skylli á.
VÉLIN BILAÐI
Einn bátanna Víkinkur, sem
á voru þrír menn varð fyrir vél-
bilun, svo alvarlegri að ekki varð
neitt að gert. Verðrið var gott og
bjart þegar þetta óhapp henti
bátinn.
Annar bátur héðan frú Húsa-
vík, formaður Þormóour Kristj-
ánsson, einnig sex lesta, var nær-
staddur. Bátarnir voru þá staddir
vestur undir Kinnarfjöllum, und
an svonefndum Haug.
VÍKING RAK AÐ LANDI
Um hádegið, er Grímur var að
ljúka við að draga línuna var
farið að hvessa. Er hann kom Vík
ingi til hjálpar, var hann kominn
allnærri landi. Um klukkan 2
síðd. lagði Grímur af stað til
lands með bátinn.
En veðrið hafði farið ört versn
andi og kominn stórsjór og blind-
hríð. Eftir 3 klst. hafði bátunum
lítið sem ekkert miffað áfram, en
dráttarvírinn slitnað fjórum
sinnum. Voru bátarnir nú báðir
komnir í yfirvofandi hættu. Er
vírinn slitnaði í fimmta sinn var
ákveðið að bjarga mönnunum af
Víkingi, en sleppa bátnum.
MÖNNUNUM BJARGAÐ
Skipverjum af Víkingi skyldi
bjarga með þeim hætti, að er
Grímur renni meðfram bátnum,
skyldu þeir’stökkva yfir í bátinn.
Þetta tókst mjög vel þegar í
fyrstu atrennu.
ÓLAG Á BÁTINN
Vegna hríðar áttu skipverjar
mjög erfitt með að átta sig, en
þaðan sem þeir voru og til hafn-
ar hér er venjulega um einnar
klst. sigling. Bátnum sóttist ferð-
in seint vegna dimmu og kominn
var stórsjór. Fékk báturinn á sig
ólag og braut rennuna og sópaði
veiðarfærum fyrir borð. — En
um kl. 10 um kvöldið kom bát-
urinn hér inn á höfnina með þá
skipbrotsmennina af Víkingi sem
voru þeir Sigurbjörn Ó. Kristjáns
son formaður og Arngrímur Guð-
mundsson og Friðfinnur Kristj-
ánsson.
að honum verði bjargað.
IPB
fagnaður Ileim-
dallar 1. desember
FUS Heimdailur efnir til full-
veldisfagnaðar í Sjálfstæðis*
húsinu að kvöldi 1. des. —
Efnisskrá verður að vanda
fjölbreytt og auglýst í blað-
inu á morgun. Sem kunnugt er
hefur fullveldisfagnaður Heim
dallar verið afarf jölsóttur,
enda hin bezta skemmtun, og
eru því Heimdellingar hvattir
til að tryggja sér miða í tíma.
stúdenia 1. des.
STÚDENTAR minnast 1. desem-
bers að venju, og hefjast hátíða-
höldin með guðsþjónustu í kap-
ellu Háskólans kl. 11 f. h. Sr. Jó-
hann Hannesson prédikar, en sr.
Þorsteinn Björnsson þjónar fyrir
altari.
Kl. 1.15 e. h. safnast stúdenl r
saman við háskólann og ganga
skrúðgöngu á Austurvöll. Kl. 2
flytur Jóhann Sæmundsson p: ó-
fessor ræðu af svölum Alþingis-
hússins.
Síðar um daginn verður sam-
koma í hátíðasal Háskóláns og
hefst hún kl. 3.30. Formaður
Stúdentaráðs, Björn Hermanrs-
son, stud. jur., flytur ávarp, Pét-
ur Sigurðsson, háskólaritari, flyt-
ur erindi og prófessor Guðmund-
ur Thoroddsen ræðu. Ingvar J ón-
asson leikur einleik á fiðlu r.reð
aðstoð Jóns Nordals og Jóhann
Konráðsson syngur einsöng með
undirleik Karls Billich.
Um kvöldið halda # stúdentar
hóf í Þjóðleikhússkjallafanum.
Þar syngur Guðmundur Jóncson
einsöng og Lárus Pálsson les upp.
í hinum gamla Miðbæjarskóla eru skólastofurnar bjartar
Fundur með Malenkov?
WASHINGTON, 24. nóv. —
Dulles sagði í dag, að honum
þætti sennilegt, að Churchill
mundi vilja ræða á Burmuda-
fundinum um ráðstefnu með
Malenkov hin rússneska.
— NTB
i ÞÓTT Miðbæjarskólinn sé 53 ára
gamall, er hann hinn vistlegasti.
Var skólinn byggður af hinum
mesta stórhug og forsjálni. Hann
var vígður 19. okt. 1898. Árið
1907 var nýrri álmu bætt við
skólahúsið. Fyrir nokkrum árum
fór fram gagngerð viðgerð á
skólahúsinu. í nokkrum stofun
eru enp gömul skólahúsgögn, þ.e
samföst bórð og bekkir, en :
hverju ári er nýjum húsgögnun
bætt við, en gömlu borðin lögi
til hliðar. Skólaborðin og stól
arnir, sem sjást á myndinni eri
íslenzk framleiðsla.