Morgunblaðið - 16.11.1954, Blaðsíða 16

Yeðurúflil í dag:
Vaxandi S-A, hvassviðri og
rígning með kvöldinu.
rogittiMiiliife
262. tbl. — Þriðjudagur 16. nóvember 1954.
LESID
hina stórmerku ræðu Gunnars
, Gunnarssonar í blaðinu í dag.
Þurramæði einkemún kcifia
fyrsf fram að 6 árum liðnum
Fróðlegi erindi Gu5m, Gíslasooar
um athuganir hans á þurnimæðiimi
% GÆRKVÖLDI flutti Guð-'®-
1 mundur Gíslason læknir við
rannsóknarstöðina að Keldum,
frásögn af athugunum sínum og
niðurstöðum í sambandi við
þurramæðina, sem gert hefur
vart við sig í haust í Skagafirði
og Dalasýslu. í Dölunum hefur
verið slátrað á 12. hundrað full-
orðinna kinda. Hafa þurramæði-
skemmdir fundizt í 110 lungum.
í DALASÝSLU
Sýkin í Dalasýslu hefur bor-
izt þangað með fjárskiptafé, frá
bænum Valþúfu á Fellsströnd. í
Dalasýslu hefur veikinnar orðið
Gekk í svefni út
um glugga féll 7
metra sakaði ekki
AÐFARANÓTT sunnudagsins
féll 18 ára piltur hér í Reykja-
vík út um glugga á þriðju hæð
og féll niður í kjallaratröppur
undir glugganum og sakaði mann
inn ekki við fallið.
Hér var um svefngengil að
ræða. — Sofandi steig hann upp
í gluggann í herbergi sínu, braut
rúðuna með handleggnum og
........ , . steig út af gluggakistunni. Um
vart a sjo bæjum, og alhr keyptu le-8 vaknaði hann _ f fallinu
Umræðufundur Heimdallar á sunnudag var mjög fjölmennur og ræða Gunnars Gunnarssonar var
mikill viðburður. (Ljósm. Mbl. Ól. K. M.)
Einræðisvald lamnr listirnar
þeir í fjárskiptunum fé frá Val
þúfu. — Hvernig veikin hefur
horizt að Valþúfu kvaðst Guð-
xnundur læknir ekki geta fullyrt
neitt um. En allar líkur benda
til þess að smitun hafi átt sér
stað strax eftir fjárskiptin 1947.
Læknirinn kvað það sannað að
liðið geti um það bil 6 ár frá
þ vi þurramæðismitun hefst, unz
Bfeendur verða sýkinnar varir í
fénu.
náði hann með hendinni í niður-
fallsrör frá þakrennu hússins og
mun það nokkuð hafa dregið úr
fallinu. — Kjallaratröppurnar
voru ekki djúpar sem hann kom
niður í. —- Lögregla og sjúkralið
var kallað á vettvang.
Óttast var að pilturinn myndi
mikið slasaður, en svo reyndist
ekki. — Aðra áverka var ekki
á honum áð sjá, en á handlegg,
en hann hafði skorizt er hann
braut rúðuna. Fallið úr gluggan-
um og niður í tröppurnar rriun
vera rúmir sjö metrar.
Sagði Ragnar Jónsson á himsm fjölsótfa
fumSi Heimdallar á sunnudag
A SUNNUDAGINN boðaði Heimdallur, félag ungra Sjálfstæðis-
manna til fundar í Sjálfstæðishúsinu. Fundarefni var „Vest-
ræn menning og kommúnismi" og var frummælandi Gunnar
Gunnarsson rithöfundur. Fundur þessi var mjög fjölmennur og
sáu menn nú nýja hlið á frummælanda, sem eins og kunnugt er
hefur getið sér einna mesta heimsfrægð allra íslendinga sem
| rithöfundur. Nú stóð hann hér sem ræðumaður og hugsuður og
brá upp fyrir mönnum með snilldarlegri ræðu mynd af þeim
verðmætum, sem vestræn menning felur í skauti sér og bar hana
saman við grimmdaræði það og ómenningu, sem fylgt hefur í
kjölfar kommúnismans.
VEIKIN FRA HOLMAVIK
Að Hlíð í Hjaltadal í Skaga-
firði, en þar fannst þurramæði
1 einni kind, önnur með greini- I
leg einkenni og hin þriðja þótti fðlk gangi í svefni. Þessi urigi
grunsamleg. — I fjárskiptunum maður hefur áður farið ; svefn.
var Hlíðarféð keypt úr Stranda- j g5ngurj að þvi er aðstandendur
sýslu árið áður en þurramæð- , hans skýra frá
innar varð vart á Hólmavík. —1
Taldi Guðmundur læknir senni-
legt, að kindin í Hlíð sem slátr-
að var, hafi smitazt á Hólmavík.
En ekki tókst að fá neina nánari
vitn,eskju um upphaflegt mark
hennar eða annan uppruna.
BÆNDUR VERÐI
VEL Á VERÐI
Síðari hluti erindis Guðmund-
ar Gislasonar læknis voru hvatn
ingarorð til bænda um að vera
strangir á verðinum gagnvart
þurramæðinni. Þeir mættu ekki
láta það villa sig, þó ekki sjáist
sjúkleg einkenni á fénu í nokkur
ár, þegar það er vitað að svo
langur tími getur liðið frá því
sýking á sér stað unz sjúkdóms-
einkennin koma í ljós.
Það er óhætt að segja að
þessi ræða Gunnars Gunnars-
sonar rithöfundar er mikill
viðburður í íslenzku menning-
arlífi og ætti hún að geta orð-
ið til þess að opna augu
margra fyrir hve mikil hætta
menningu vorri stafar af hin-
um austræna kommúnisma og
hve mikils er um vert fyrir
oss að verja menningarverð-
mæti vor. Hlýddu menn orð-
um hans með hrifningu. Ræða
hans birtist í heild í blaðinu
í dag.
Eftir ræðu hans voru frjálsar
umræður.
EINRÆÐISOFLIN
LAMA LISTINA
Ragnar Jónsson forstjóri tók
fyrstur til máls og þakkaði frum-
mælanda fyrir merkiléga og af-
burðasnjalla ræðu. Hann kvaðst
vera sammála honum um hve
mikilsvert sé að Vestrænar þjóð-
ir tækju upp baráttu gegn hinni
lamandi einræðisöldu, sem gerir
vart við sig bæði á sviði bók-
mennta, vísinda og lista. Hann
rakti það hvernig valdhafarnir
gerðu kröfu um að listamenn
„ynnu fyrir fólkið“ eins og þeir
orðuðu það, en með því væri
átt við að listamennirnir skyldu
fylgja fyrirskipunum valdhaf-
j anna. Þeim væri skipað að skrifa
j um afrek þeirra, t. d. í iðnaði og
mundi það þykja niðurlægjandi
á íslandi ef listamenn yrðu að
hlíta fyrirskipun um að skrifa
blóðheita byltingasinnaða skáld-
sögu um nýjasta Chevrolet-bílinn
frá Sambandinu, en slíkt er ekki
meira en það sem gengur og
gerist í Sovétríkjunum.
Ragnar kvað listamönnum
nauðsynlegt óskorað frelsi til að
lýsa hug sínum öllum. Það sem
einkennt hefði flesta andans
menn, væri að þeir ynnu með
hárbeittri gagnrýni. Þannig
plægja þeir jarðveginn, og ef
þeir ekki fá frelsi til þess, verð-
ur hann fúll og ófrjór.
Ragnar minntist á það að fyrir
nokkru hefði Bjarni Benedikts-
son menntamálaráðherra mælt
svo, að hann vildi styðja en ekki
stjórna listunum. Þetta kvað
hann drengilega mælt. Því að
það má umfram allt aldrei múl-
binda listamennina, eins og gert
er í einræðisríkjunum. í ofbeldi
einræðisaflanna myndum við
glata trú á guð og lífið, landið
og manneskjurnar og að lokum
væri tekinn frá okkur sjálfuf
lifsviljinn.
j
EKKERT HLUTLEYSI TIL
GAGNVART KOMMÚNISMA
Thorolf Smith blaðamaður
benti á það að siðleysi hins
kommúniska áróðurs kæmi m. a.
fram í bm, að kommúnistar af-
skræma hugtök. Þeir leyfðu sér
t. d. að nefna einræðisskipulag
í löndum kommúnista lýðræði.
Hann rakti það einnig hvernig
vaidhafamir í Rússlandi gefa
bióð sinni alrangar hugmvndir
af umheiminum, segðu t. d. að
í Bandaríkiunum væri ekkert
nema glæpamenn eins og A1
Cannone og hinsvegar kúgaðir
svertingjar.
Að lokum lagði Thorolf mikla
áherzlu á það að hlutleysi gagn-
vart kommúnima væri ekki til.
Minntist hann orða Arnulfs Över
lands um það að milli vestrænna
þjóða og kommúnismans væri
mikil gjá, sem mætti ekki brúa,
því að við megum ekki fallast
á né sætta okkur við þá ómenn-
ingu, sem fylgir kommúnism-
anum.
Að lokum talaði Benedikt
Gíslason frá Hofteigi. Hann var
á öndverðum meið við aðra
ræðumenn, og talaði'einkum um
það að menn ættu ekki að vera
hræddir við Rússa. Menn ættu
að varpa af sér Rússagrýlunni,
sem hann svo kallaði.
Stjórnmálanániskeið
Heimdallar
FUNDUR verður í kvöld kl.
Sjálhlæðlsfólk,
Akureyrl!
AKUREYRI — Ámi Jónsson
tilraunastjóri flytur erindi um
landbúnaðarmál á sijórnmála-
skóla Sjálfstæðisflokksins í
Verzlunarmannahúsinu í dag
kl. 6 e. h. — Kl. 8,30 flytur
Matthías Jóhannesson stud.
mag. erindi um bókmenntir
— Öllu Sjálfstæðisfólki er
heimill aðgangur, og sem flest
ir hvattir til að mæta.
Bœr brann á Hvallátrum
í fyrrinótt—Engu bjargað
HVALLÁTRAR, 15 nóv.
INÓTT brann Miðbær hér að Hvallátrum, án þess að nokkru
yrði bjargað. — Ofsaveður var af suðaustri og úrhellisrigning.
i — Kona bóndans var ein heima og drengur, en bæði björguðust
þau út um glugga hússins ómeidd.
Örin bendir á gluggann, sem
maðurinn gekk út um í svefni
og þar sem barnavagninn stend-
ur, kom hann til jarðar.
Það var um klukkan tvö í nótt,
sem frú Herdís Jónsdóttir kona
Ingólfs bónda Jónssonar að Mið-
bæ, vaknaði við að húsið var
allt orðið fullt af reyk. Ingólfur
var ekki heima, hafði farið með
togaranum Gylfa á veiðar nú
í síðustu veiðiför hans.
Bæjarhúsið í Miðbæ var all-
stórt hús tvílyft. — Ekki gat
Herdís húsfreyja komist út um
bæjardyrnar, því svo mikill var
eldurinn þá orðinn á neðri hæð-
inni. En með drenginn, sem heit-
ir Helgi Hólm, og er úr Reykja-
vík, komst hún út um gluggaj
og vakti hún upp hér að Látrum.
Neðri hæð hússins stóð í
björtu báli er hún kom hingað.
Ekkert varð aðgert, á var ofsa-
veður sem fyrr segir og fáeinum
augnablikum síðar var efri hæð
hússins einnig í báli. — Eftir
eina klukkustund var Miðbær
fallinn í rústir og þau Ingólfur
og kona hans misstu ekki aðeins
húsið, heldur alla innanstokks-
muni heimilisins, en þeir voru,
ásamt húsi, lágt vátryggðir.
Ekki mun Ingólfur bregða búi
og verða þau hjónin hér að Sæ-
bóli.
8.30 i Vonarstræti 4. Jóhann
Hafstein alþm. flytur erindi
AKUREYRI
ABCD EFGH J
REYKJAVlK J
21. leikur Reykvíkinga:
Da6—d3