Morgunblaðið - 02.02.1958, Blaðsíða 3

Sunnudagur 2. febrúar 1958
MORGTJlSBLAÐlh
3
Úr verinu
-- Eftir Einar Sigurðsson -
Togararnir
Tíðin hefur verið skapleg þessa
viku, sunnan og suðvestanáttir
með éljagangi á köflum.
Skipin hafa haldið sig á sömu
slóðum og áður, eru ekkert .far-
in að fara suður fyrir land, en
nokkur skip hafa reynt fyrir sér
út af Jökli. Á miðunum er urmull
af allra þjóða skipum.
Afli hefur verið sæmilegur og
góður hjá nokkrum skipum, aðal
lega þeim, sem hafa verið fyrir
austan Djúp. Virðist fiskur eitt-
hvað vera að ganga á miðin, og
orðið þannig seinni fyrir en í
fyrra. Lyfta nú aukin aflabrögð
undir vonir manna um, að rætast
ætli úr með vertíðina.
Röðull, sem var við Grænland,
fékk þar fullfermi á 5—6 sólar-
hringum og er á útleið með afl-
ann.
Jón Þorláksson var á útleið og
kominn 150 mílur suðaustur af
Vestmannaeyjum, er vél skips-
ins bilaði, einn strokkurinn, svo
að snúa varð skipinu við til
Reykjavíkur, þar sem það land-
aði aflanum.
Öll Reykjavíkurskipin sigla nú
með aflann á erlendan markað
nema Klettsskipin. Hafnarfjarð-
ar- og Akureyrarskipin hafa
einnig landað eitthvað í heima-
höfn.
Fisksölur erlendis s. I. viku
Akurey .... 130 t. DM. 108.000
Neptúnus .. 210 t. DM. 136.000
Fisklandanir s. I. viku
Askur .......... 212 t. 14 daga
Jón Þorláksson .. 130 t. 12 daga
Reykjavík
Tíðin hefur verið óhagstæð
þessa viku, fyrst norðaustan stór-
viðri og- síðan suðvestanátt með
lélegum sjóveðrum.
Afli hefur verið sama og eng-
inn. 2 bátar hafa stundað veiðar
með ýsunet og fengið frá engum
afla og upp í 2 lestir.
Einn bátur hefur róið með línu
á djúpmið, og hefur aflinn hjá
honum verið 2Vz—5 lestir í róðri.
Tveir minni bátar reru með
línu í fyrradag grunnt út af
Sandgerði og fékk annar 2 lestir
og _ hinn 5 lestir, mest stútung.
Útilegubátar hafa engir komið
inn í vikunni og koma sennilega
ekki fyrr en á morgun, fóru út
á þriðjudag.
Keflavík
Landlega var á mánudaginn, en
róið flesta hina dagana, en þó
ekki almennt fyrr en eftir miðja
vikuna.
Afli hefur verið afar rýr, al-
gengast 2—4 lestir fram yfir
miðja viku, en í fyrradag var að-
eins glaðara, og komst þá afl-
inn upp í 6V2 lest, almennast
4—5 lestir.
Yfirleitt er róið 2Vz—3 tíma
út, þó voru bátarnir einn dag-
inn á grunnmiðum, og var afli
þá svipaður.
Aflahæstu bátarnir í janúar:
Guðm. Þórðars...... 123 t. (ósl.)
Báran ............... 121 - —
Ól. Magn............105 - —
Bjarmi ........... 95- ( sl. )
Hilmir ................ 92 - —
Geir ................. 102 - —
Júl. Björnsson .... 99 - —
Helgi Flóv.......... 93 - —
Heildaraflinn í janúar er 1833
tonn (ósl.) og 491 tonn (sl.) sam-
tals 2.324 tonn. í fyrra var afl-
inn á sama tíma 975 tonn (ósl.)
og 945 tonn (sl.). Sennilega er
nú kominn aðeins meiri afli á
land en á sama tíma í fyrra þrátt
fyrir það að nú er 17 bátum
færra. Hæsti báturinn í janúar
1957 var með 97 lestir (sl.).
Akranes
Afli hefur verið með fádæm-
um lélegur þessa viku, 2—6 lest-
ir í róðri, algengast 4 lestir.
Yfirleitt er langsótt og verið
við IV2 sólarhring í róðrinum.
Er aflinn keiluborinn.
Einn dag vikunnar var róið á
grunnmið, og var aflinn þá 2—5
lestir.
Netjabátar fá ekkert, komizt
hæst upp í 1 lest og suma dag-
ana aðeins nokkra fiska.
Aflahæstu bátarnir í janúar: ■
Sigrún .... 12 sj.f. 88 t. (ósl.)
Reynir .... 11 — 76 - ( sl. )
Höfrungur .. 12 — 63 - —
Sigurvon .. 12 — 58 - —
14 bátar eru byrjaðir með línu
og 3 með net.
Heildaraflinn í janúar er 530 t.
(423 t. 1957) í 119 sjóferðum (109
sj.f. 1957). Við helmingur er mið-
að við óslægt.
V estmannaey jar
Veðrið var umhleypingasamt
þessa viku og slæm sjóveður og
ekki róið nema 4 dagana.
Nú eru 60 bátar byrjaðir róðra
með línu og nokkrir handfæra-
bátar.
Aflinn hjá línubátunum var al-
gengast 4—6 lestir á 35—40
stampa, þó höfðu nokkrir bát-
ar meiri afla og þá helzt þeir,
sem lögðu línuna á 80 og 90
faðma dýpi, en þá var aflinn aðal
lega langa og keila. Handfæra-
bátar komust upp í 7 lestir yfir
daginn. Stærsti róðurinn í vik-
unni var hjá Gullborgu, 14 lestir.
í fyrradag var fyrsti dagurinn,
sem ýsan var minna en helming-
ur af aflanum.
I janúar tóku frystihúsin á
móti fiski, sem hér segir:
ísfél. Vestm..........491 t.
Fiskiðjan ........... 490 -
Vinnslustöðin ....... 490 -
Hraðfr.st. Vestm. .. 482 -
Aflahæstu bátarnir í janúar:
Gullborg .......’..... 102 t.
Snæfugl SÚ ........... 96 -
Víðir SÚ.............. 93 -
Bergur ............... 92 -
Síðastliðinn sunnudag kom til
Eyja nýr bátur, Reynir VE. 15.
Var hann smíðaður í Strandby
í Danmörku. Er hann 72 br. lest-
ir að stærð með 320 ha. Völund-
vél. Er báturinn mjög fallegur
og búinn öllum nýjustu tækjum,
svo sem radar, dýptarmæli og
asdik og sjálfvirkri stýrisvél.
Eigendur bátsins eru Páll og
Júlíus Ingibergssynir.
10 ár eru um þessar mundir
frá því Vinnslustöðin tók til
starfa eða í janúar 1948. Vinnslu-
stöðin var stofnuð 31. des. 1946.
Skráðir félagsmenn eru nú 96 og
félagsbátar 40.
Afmælishóf var haldið í gær-
kvöldi fyrir félagsmenn og starfs
fólk, og sat það fjöldi manns.
Stóreignaskattur
Um þessar mundir er verið að
leggja síðustu hönd á álagningu
stóreignaskattsins, sem samþykkt
ur var í fyrra. Það má vera, að
skattur þessi leggist ekki þungt
á sjávarútveginn, þó mun þar
komið við eins og víðar. Þótt
miklar skuldir hvíli á útgerðinni
og fiskverkuninni, eru miklar
eignir, fastar og lausar, nauð-
synjar hennar vegna rekstrarins.
og þegar allt fasteignamat er
margfaldað og vátryggingarverð
skipa lagt til grundvallar skatt-
inum, getur hann hitt illa þenn-
an undirstöðu-atvinnuveg þjóð-
arinnar, sem sízt mátti við blóð-
töku. Að visu var reynt að létta
nokkuð á þessum atvinnuvegi
með því að veita honum veru-
legan frádrátt, en einnar milljón
króna eign fundin á þann hátt,
sem stóreignaskattslögin gera
róð fyrir er ekki orðin nein-
fjárhæð, sem heitir. Það mun
líka sýna sig, þegar til kemur,
að stóreignaskatturinn verður
heimtur af fjölda manns, sem
aðeins eru taidir bjargálna.
Slík skattheimta sem stór-
eignaskatturinn hefur marghótt-
uð áhrif í þjóðfélaginu, en hér
skal aðeins drepið á nokkur
atriði frá sjónarmiði útvegsins.
í fyrsta lagi rýrir skatturinn
rekstrarféð og lamar þannig getu
manna til þess að endurbæta og
auka framleiðslutælcin, en það er
sérstaklega varhugavert, þegar
um jafn mikilvægan atvinnuveg
sem sjávarútveginn er að ræða,
því auk hlutverks hans í gjald-
eyrisöfluninni, er þarna um að
ræða undirstöðu undir atvinnu
í öllum kaupstöðum og sjávar-
þorpum landsins.
í öðru lagi dregur slík skatt-
heimta mjög úr viðleitni manna
til að leggja fé sitt í eignir, þar
sem hægt er að rýja þá gegnd-
arlaust með fárra ára millibili.
En að byggja hús eða kaupa
skip er engu síður mikilvægt, ef
ekki mikilvægara, en safna spari-
fé. Sá einn er munurinn, að í
fyrra tilfellinu ráðstafar ein-
staklingur fé sínu sjálfur, en í
hinu tilfellinu bankastjórar.
Mikilvægi sparifjárins er hins
vegar talið svo mikið, að það er
haft algjörlega skattfrjálst.
í þriðja lagi ýtir gegndarlaus
skattheimta á eignir undir eyðslu
manna, sem hugsa sem svo, að
betra sé þó að eyða því, sem
aflast, en láta það opinbera
svelgja mikinn hluta af því.
Ætlunin er að verja stóreigna-
skattinum i hinu nytsamlegasta
augnamiði, lán til íbúðabygginga,
en það má mikið vera, ef það
þykir ekki ofrausn, þegar til
kemur, en sleppum því. Fátt er
jafnánægjulegt á hinum miklu
framfaratímum, sem verið hafa
í landi voru, síðan styrjöldin
brauzt út og fram á þennan dag,
sem hinn mikli og góði húsa-
kostur og hve almennt það hef-
ur verið, að fólk hefur komið
þaki yfir höfuðið á sér. En þáð
má ekki gleymast, að allt hlýt-
ur þetta að taka skjótan enda,
ef gengið er of nærri útgerðinni.
Og þótt margir vilji kenna hin-
um miklu byggingarframkvæmd
um um skortinn á sjómönnum
og fólki til hagnýtingar á afl-
anum, er þetta allt nauðsynlegt.
Verst af öllu er að fara svo með
fé, að ekkert sjáist eftir af því.
Það á að skattleggja eyðsluna en
ekki verðmætasköpun, hvort
heldur um er að ræða fasteignir,
skip eða sparifé.
Enginn veit, hvar síldin leggur
leið sína, .
geta Norðmenn sagt um þess-
ar mundir. Hafrannsóknarskip
þeirra, „G. O. Sars“, sendi nú í
vikunni fyrstu tilkynningarnar
um, að síldin væri á leið upp að
ströndinni og hefði farið í gegn-
um hið svonefnda kalda belti og
væri komin inn í heitan sjó. En
þetta voru aðeins 7 litlar torfur,
aðalmagnið lætur bíða eftir sér.
Norðmenn eru samt enn vongóð-
ir um, að síldin komi.
Norskt verksmiðjuskip,
„Havkvern“, verður á íslands-
miðum í sumar og veiðir í snyrpu
nót og vinnur síldina jafnóðum.
Fyrsti þýzki gastúrbínutogarinn,
„Sagitta", er farinn í jómfrú-
ferð sína til Grænlands. Varpan
er tekin inn að aftan. í skipinu
eru danskar flökunar-, hausing-
ar- og roðflettivélar. Skipið rúm-
ar 45 lestir af hraðfrystum fiski
— 1800 kassa — og 260 lestir af
isfiski. Gastúrbínan er 1800 hest-
öfl, og gengur skipið 15 mílur.
Danir gera veiðitilraunir
Danir eru í þann veginn að
hefja nýjar tilraunir með flot-
troll á einum báti. Ætla þeir að
reyna að sameina kosti danska
trollsins hins kanadiska (beitingu
víranna) og þess sænska (kosti
sænsku hleranna).
Ensk skýring á aflaleysinu
Brezkur fiskifræðingur gefur
eftirfarandi skýringar á hvers
vegna jafnlítið veiðist af þorski
í horðurhöfum og raun er á:
1) Veiðin 1956 var mikil og
Þorhergur Kristjánsson:
er mesfur sem er beztur
rr
rr
NIÐURSTAÐA mín í síðasta
sunnudagsþætti varð sú, að eina
leiðin til þess, að mannkynið
kæmist frá þeim ógöngum, er
nú blasa við, væri að sem flestir
einstaklingar allfa þjóða tækju
á móti Guði í Kristi.
Nú veit ég vel, að ýmsir menn
hafa tilhneigingu til þess að bera
brigður á réttmæti þessarar stað-
hæfingar. En þetta er ekki órök-
studd fullyrðing mín. Reynsla
allra okkar sannar það, að hinn
guðlegi kærleikur er þess raun-
verulega megnugur að umbreyta
svo hjörtum þeirra, er heilir og
óskiptir veita honum móttöku, að
þeir hætta í raun og veru að lifa
sjálfum sér, en lifa Guði í Kristi,
með því að þjóna náunganum,
taka að sér hlutverkmiskunnsama
Samverjans, hvar sem færi gefst,
gjöra sér það ljóst og breyta
samkvæmt þeirri vitund, að þeir
eru „fæddir til þess að fækka
tárunum í veröldinni"
Vér þurfum ekki að leita lengi
til þess að koma auga á slíka
menn. Vér minnumst þess. t. d.
að lærisveinarnir fyrstu höfðu
lengi vel sína „jarðligu skiln-
ingu“ á mikilleik og tign, —
alveg eins og vér svo margir, en
svo fór þó áður en lauk, að þeir
öðluðust hina „andligu spekt“ og
fórnuðu lífi sínu í þjónustu Guðs
ríkis. Og þeir eru ótaldir, sem í
fortíð og nútíð hafa fetað í fót-
spor þeirra. Vér þekkjum nöfn
þeirra margra, þótt hinir séu að
sjálfsögðu langtum fleiri, sem
ókunnir eru og gleymdir mönn
unum, því að kærleiksþjónustan
lætur eigi mikið yfir sér, og sá
sem ríkastur er að kærleika er
stundum snauðastur að jarðnesk
um auði og síðastur allra að
mannlegum skilningi.
En vér getum aðeins, til dæmis
nefnt menn eins og heilagan
Frans frá Assisi, sem eftir svall-
sama æsku tók afturhvarfi og
helgaði kærleiksþjónustunni allt
sitt líf, eða kristniboða eins
og David Liwingstone, er lét sér
jafnannt um sálarheill og líkam
lega velferð hinna óupplýstu
svertingja. Og vér getum af sam
tíðarmönnum vorum nefnt mann
eins og Albert Schweitzer, sem
hafnaði hinni glæsilegustu fram
tíð, fé og frama til þess að fara
og líkna þjáðum og hrjáðum
frumstæðingum suður í Afríku,
og þannig gætum vér haldið
áfram að telja.
En það er slíkum mönnum, sem
raunverulega hafa af alvöru
reynt að lifa kristindóminum, og
komizt svo langt, að þeir hafa
nálgazt það mjög í ýmsum atrið-
um „að vera náunga sinum
Kristur" — það er slíkum mönn-
um öllum öðrum fremur að
þakka, að vér þrátt fyrir allt og
allt höfum leyfi til þess að vera
svo bjartsýnir á manneðlið, að
ekki sé ástæða til þess að ör-
yfir meðallag, og virðist aflinn
1957 af þeim sökum vera minni
en hann raunverulega er. Þótt
aflinn 1957 sé 15% minni en
1956, er hann samt aðeins 7%
minni en 1955. Hér er að sjálf-
sögðu átt við brezka togara, mun-
urinn er enn meiri hjá íslenzk-
um.
2) Eftir stríðið hafa aðeins
verið tvö góð klakár (1948 og
1950) af þorski. Skýrir þetta ef
til vill hinn góða afla 1956 og
minnkandi þorskafla síðan.
3) Síðastliðin 10 ár hefur
meðalhitinn í sjónum verið iy4°C
minni en árin eftir 1930, en þá
voru góð aflaár.
4) f fyrra var mikill hreyfing
norður á Vestur-Spitsbergen-
straumnum með þeim afleiðing-
um að margra áliti, að þorsk-
stofninn hafi færzt lengra norð-
ur á bóginn.
Þá telja vísindamenn ekki frá-
1 leitt að hin beinu áhrif aukinna
• veiða geti átt nokkurn þátt í
J minnkándi aflamagni, þ. e. of-
veiði.
vænta. Slíkir menn hafa stað-
fest hina fornu kenningu, að mað
urinn sé skapaður til samfélags
við Guð. Ef aðeins nógu margir
lifðu í samræmi við það og opn-
uðu líf sitt fyrir áhrifunum að
ofan, þá væri framtíð mannkyns-
ins örugg. Ef hins vegar nógu
margir hafna Guði og hugsa um
það eitt að lifa sjálfum sér, þá
glatar mannkynið gæfu sinni og
vér fáum helvíti á jörðu.
Nú eru þeir víst margir, sem
álíta, að unnt sé að fara ein-
hverjar aðrar leiðir til þess að
tryggja hagsæld og heill mann-
anna. Það hefir verið bent á
ýmislegt í þessu sambandi. Á
vorum dögum mun sú af slíkum
kenningum eiga einna mest fylgi,
er telur, að unnt sé að skapa
þjóðunum og mannkyninu öllu
hamingju og heill með því einu
að gjörbreyta stjórnarfyrirkomu
lagi þjóðanna og framkvæmd
þjóðmálanna í heild. En reynslan
hefir þegar rækilega sýnt, að
þetta er tálvon ein og blekking,
enda er hér ekki byggt á þeim
forsendum, sem einar geta tryggt
farsælt og fagurt mannlíf, —
þeim að uppbyggja og umbreyta
sjálfum manninum. Það verður
að ganga frá grunninum, áður en
farið er að reisa húsið, og grund-
völlurinn, sem lagður verður hér
er aðeins einn. Það er aðeins eitt
vald til, sem sterkara er en synd
mannsins, sjálfshyggja hans og
eigingirni. Sá máttur er kærleik-
urinn, sem leitar ekki síns eigin.
Já, valdastreiturnar, efnis-
hyggjan og önnur asklokssjónar-
mið hafa leitt og hljóta ávallt að
leiða óhamingju og böl yfir heim-
inn. Sá, sem er á valdi þessara
afla er því í þjónustu niðurrifsins
og dauðans. — Hinn sem tekur á
móti Guði í Kristi og þá um leið
hinum fórnandi kærleika, hann
á það raunar ekkert víst, að hon-
um hlotnist elska frá mannanna
hendi eða veraldargengi í venju-
legum skilningi. Sá, sem birti oss
þennan kærleika og einn hefir
lifað hann til hlítar — „Hann
stóð einn við yzta myrkrið svarta
og með síðu stungna inn að hjarta
stungna blindni sinnar samtíðar"
Og þó er það staðreynd, sem
ekki verður mótmælt með rök-
um, að enginn þeirra, sem menn-
irnir hafa sæmt virðingarheitinu
„hinn mikli“ — enginn þeirra,
sem jörðin hefir borið hefir skilið
eftir sig varanlegri og gifturíkari
spor en einmitt hann. Allt hið
fegursta og bezta í vorri ófull-
komnu menningu getum vér rak-
ið til hans bæði beint og óbeint.
Þeir, sem síðan hafa af ein-
lægni og alvöru reynt að feta í
fótspor hans, hafa að vísu margir
mátt reyna það, að
„Guðsmanns líf er sjaldan
happ né hrós
heldur tár og blóðug þyrnirós“
En þrátt fyrir það eru einmitt
slíkir menn eins og logandi
kyndlar á ferli mannkynsins, þar
sem svo margt er ömurlegt og
öðru vísi en skyldi. — Þeir eru
það vegna þess, að þeir voru í
þjónustu kærleikans, sem hreykir
sér ekki upp, heldur byggir upp,
—þeir voru í þjónustu lífsins.
Vér mennirnir erum í raun-
inni allir börn, sem ætlað er að
vaxa frá óviti til vits, frá blekk-
ingu til veruleika, frá jörðu til
himins. En vér megum aldrei
gleyma því, að til þess að þessu
vaxtarmarki verði náð, verðum
vér að kunna að taka á móti
þeim mætti, sem einn getur vöxt
inn gefið.
Fyrir tæpum 2000 árum var
sagt um ungan svein austur í
Gyðingalandi, að „hann óx og
styrktist, fullur vizku, og náð
Guðs var yfir honum“ — Innst
inni viljum vér allir vaxa að
vizku og náð, — það er eðli heil-
brigðs manns, að hann vill vera
vaxandi maður, en minnumst
þess í framsókn vorri, að —
„rétta stefnu siglir aðeins sá,
sem hið góða mestu ræður hjá".