Morgunblaðið - 26.08.1958, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 26. ágúst 1958.
MORCUNBL4Ð1Ð
9
Eyjólfur á sundi í niðamyrkri.
Eyjólfur varð að gefast upp,
þegar skipstjórinn var orðinn
rammvil Itur
Sundkappinn sigraðist á sjóveikinni,
en fylgdarmennirnir ekki á skip-
stjóranum
Eftir
ÞORSTEIN THORARENSEN
LONDON, sunnudag: — Eyjólf-
ur varð að hætta sundinu kl. 2
á Iaugardaginn, því að með næsta
aðfalli hefði straumurinn borið
hann út í Norðursjó. Hann var
þá óþreyttur, en vonlaust var að
halda lengur áfram.
Tók engum sönsum
Enginn vafi leikur á því, að
meg'inástæðan til þess að Eyjólf-
ur varð að hætta voru mistök og
fákunnátta leiðsögumannsins,
Cyril Shayes, skipstjóra á bátn-
um Romulus, sem ráðinn var til
þess að fylgja sundmanninum.
Shayes lét Eyjólf taka stefnu
allt of austarlega þrátt fyrir
ákveðnar aðvaranir Islending-
anna. Afleiðingin varð sú, að
Eyjólfur synti lengst af þvert í
strauminn, jafnvel á móti
straumnum — og um síðir varð
ljóst, að aðstaðan var vonlaus orð
in. Shayes skipstjóri tók engum
sönsum þrátt fyrir ítrekaðar að-
varanir okkar og leiddi sund-
manninn í ógöngur, sem ekkí var
hægt að bjarga sér úr. Síðast en
ekki sízt má kenna flónsku skip-
stjórans um það, að Eyjólfur varð
sjóveikur á sundinu. Það hefði
vafalaust ekki orðið, ef skipstjór-
inn hefði ekki tekið stefnu gegn
straumnum. Sjóveikin olli því,
að verulega dró úr sundhraða
Eyjólfs í fjórar stundir, en engan
veginn olli veikin því, að hætt
var á miðri leið.
fc
Við Eyjólfur og Ernst höfðum
ráðfært okkur vel við Mohsi, leið
angursstjóra Pakistana. Við skoð
uðum vandlega landabréfið og
kynntum okkur straumana til
hlítar og vorum sammála um,
það, að bezt væri að komast sem
lengst til vesturs í útfallinu —
strax frá Griz Nes.
á daginn, að 12 stundum síðar var
Eyjólfur staddur 8 mílur austan
Goodwin Sands og aðstaðan von-
laus.
Ég segi þó ekki, að fullvíst sé,
að Eyjólfur hefði getað synt yfir
sundið, ef réttri stefnu hefði venð
fylgt. En hann hefði þó alPaf
verið nær markinu, fengið land-
sýn gegnum mistrið hjá Dover.
Það var dapurlegt hjá okkur í
bátnum, er Eyjólfur sagði okkur
kl. 2 síðdegis, að hann væri nú
orðinn vonlaus. Það var einkum
sorglegt vegna þess, að þessi þrek
mikli maður hafði með furðuleg-
um viljastyrk yfirunnið sjóveik-
ina, allir vita hvaða áhrjf húti
hefur á menn, og var orðinn
sterkari en nokkru sinni fyrr.
Enginn vafi lék á því, að rr.’.i.l
gat synt miklu lengur, því að
nær óþreyttur var hann.
★
Aðdragandi keppninnar var
engu síður spennandi en keppnin
sjálf. Kl. 3 á föstudag fóru sund-
mennirnir ásamt fylgdarliði flug-
liti. Greta var sú eina, sem ekkert
virtist fá á. Hún var alltaf jafn-
hýr og hress, en Brenda Fisher
var aftur á móti þungbúin. Hún
óttaðist greinilega að tapa — og,
að heimsmeti hennar yrði e. t. v.
hnekkt.
Óv' r.n
Tugþúsundir áhorfenda söfn-
uðust saman í-kolamyrkri á send-
inni ströndinni. Þar afklæddist 31
sundmaður við vasaljóstýrur og
síðan voru þeir smurðir ullarfeiti
til skjóls fyrir sjávarkuldanum.
Óvissan lá í loftinu, aðeins kol-
svart myrkrið og kaldur sjór var
fram undan. Enginn veit fyrir
fram hver sigrinum hrósar, eng-
inn ætlar að gefast upp, en þó
verða margir að leggja árar í bát
áður en markinu er náð. Mörg
sorgarsagan er sögð um ógæfu-
sama sundkappa, allir vita áð ir
en lagt er af stað, að kuldi, straum
ar og þreyta höggva skörð í fylk-
inguna — og einn af öðrum helt-
ast kapparnir úr lestinni.
Handagangnr í öskjunni
Við íslendingarnir höfðum rétt
lokið undirbúningi, þegar við sá-
um grænt blys tendrað — og
ALLIR AF STAÐ.
Við Ernst fórum úr buxum og
skóm og örkuðum niður í flæðar-
lá við festar skammt fyrir utan
og beið okkar.
Við höfðum auga með Eyjólfi,
vorum með ljóskastara, og gát-
um fylgzt með honum á leiðinni
út í Romulus. Þegar ég var að
klöngrast um borð féll ég harkar
lega og hefði dottið útbyrðis, ef
Shayes skipstjóri hefði ekki
gripið í mig, svo að ekki er skip-
stjóranum alls varnað!
Um borð í Romulus voru
Björn Björnsson, Jóhann Sigurðs
son, Ólafur Egilsson og Eyjólfur
Snæbjörnsson, sem komið höfðu
á bátnum frá Englandi.
Einn sklpstjóri þó verri
Við vorum með seinni skipun-
um að komast af stað, en veður
var gott og stjörnubjart. Ekkert
hafði enn á bjátað og sem betur
fór vorum við ekki jafnóheppnir
og Irinn McClelland. Hans skip-
stjóra var nefnilega dauðadrukk-
inn, festi kaðal í skrúfuna, of-
hlóð síðan litla árabátinn (fjór-
um mönnum) svo að hann sökk
— og leiknum lyktaði með því,
að skipstjórinn strandaði bátn-
um, ekki við England, heldur
Frakkland. Af íranum var það
að segja, að hann fékk að fylgja
ísraelsmanninum Klinghoffer og
báti hans.
Shayes skiþstjóri okkar var
geðugur maður og unglegur, en
það breytir ekki mistökum hans.
Eftir kurteislega og hógværa
deilu létum við hann ráða ferð-
inni og hann lofaði okkur að við
skyldum ekki þurfa að sjá eftir
því að hafa farið með honum.
Sá fyrsti gefst upp
Eftir að við höfðum verið
hálfa stund á ferð kvartaði
Eyjólfur yfir því, að sundgler-
augun hans væru óþétt og fyllt-
ust alltaf af sjó. Hellti hann
nokkrum sinnum úr þeim, en
skipti síðan og fékk önnur, sem
við áttum í pússi okkar.
í næturmyrkrinu sáum við
báta á báða bóga, Ijós við Ijós
— og ,okkur virtist við vera í
miðjum hópnum. Eftir tvær
stundir sáum við, að einn bátur-
inn setti skyndilega á fulla ferð:
Sá fyrsti hafði gefizt upp, Það
var elzti þátttakandinn, Svíinn
Martin, 55 ára að aldri.
Eyjólfur fékk sér ekki nær-
ingu fyrr en eftir þrjár stundir,
þá mjólkursopa. Allt virtist
ganga að óskum.
Klukkan sex sáum við grænt
ljós á bakborða — á fullri ferð.
Þar fer Mexikaninn Valladores,
sem hefur gefizt upp. Hann er
einn af þremur bringusunds-
mönnunum, sem lögðu á sundið.
Hálfri stundu síðar siglir Kan-
adamaðurinn Cloutier hraðbyr
Eyjólfur nærist á hafi úti.
Ljósm.: Þ. Th.
Skipstjórinn féklc ráðið stefnunni
Okkur brá því í brún strax og
við komum um borð og líkaði
stórilla, því að skipstjórinn tók
stefnu í norð-vestur, þvert í
strauminn — og stundum jafnvei
móti straumnum. Sögðumst við
óttast, að aðfallið bæri Eyjólf
austur fyrir Goodwin Sands, ef
ekki yrði breytt um stefnu. Marg
ítrekuðum við þetta, en létum þó
skipstjórann ráða. Það kom líka
leiðis til Calais og þar var snædd-
ur kvöldverður í boði borgar-
stjórnarinnar. Um miðnætti var
ekið til Griz Nes — og tók öku-
ferðin eina stund og 20 mín. Það
var einkennilegt að litast um í
bílnum, fæstir gátu leynt kvíð-
anum og eftirvæntingunni. Þegar
bílferðin var um það bil hálfnuð
kom steypiregn og allir urðu
mjög kvíðafullir, hálfgerður ang-
istarsvipur skein úr hverju and-
málið í sundskýlum einum fata
til þess að leita að Shayes sxip-
stjóra. Bátur hans átti að bera
númerið 14. En auðvitað sást ekk-
ert í myrknnu svo að við urðum
að hrópa hver ‘ Kapp við annan
í von um að skipstjórinn heyrði
til okkar. Svo var einnig um aðra
fylgdarmenn, ströndin ómaði öll
af hrópum. Loks fundum við
Shayes í smábát nr. 14 og rerum
við með honum út í Romulus, sem
til Englands, hann hefur þá líka
gefizt upp. Og í loftskeytatækj-
unum heyrum við skömmu síðar,
að Ken Wray hefur fengið
krampa og líka orðið að hætta
sundinu.
Þegar klukkan er stundar-
fjórðung gengin í sjö drögum við
íslenzka fánann að húni. Nú er
farið að birta allmikið og eigum
við von á landsýn. Við sjáum
hins vegar aldrei til lands og seg-
ir skipstjórinn, að það sé vegna
mistursins.
Sjóveikin segir til sín
Klukkan sjö höfum við samflot
með Dover-stúlkunni Rosemary
George og hollenzku stúlkunni
Stinu, sem brátt fór fram úr
okkur. Eyjólfur ætlar líka að
herða sundið, en þegar klukkan
er stundarfjórðung yfir sjö sjást
fyrstu einkenni sjóveikinnar á
honum. Hann fær kakó, en kast-
ar oft upp og klukkan átta er
dálítið farið að draga af honum.
Rosemary er nú komin fram úr
okkur, en Eyjólfur fær sér oft
kakó til þess að reyna að hressa
sig.
Klukkan ellefu segir hann
okkur, að nú sé honum farið að
líða betur. Hann spaugar við
okkur, ferðin eykst og hann er
farinn að draga á skriðsunds-
mennina.
Eyjólfur hrópar til Shayes:
„Think we have got over the
difficulties“.
fc
Eyjólfur er nú farinn að synda
af miklum krafti og kominp
langt fram úr Rosemary — og
safnar stöðugt kröftum. Enn er
engin landsýn vegna dimmrar
móðu, en skipstjórinn er von-
góður sem fyrr og telur sig
skammt undan Folkestone.
Þegar hér var komið virtust
því miklar líkur fyrir því að allt
gengi að óskum. Við vorum farn-
ir að halda, að skipstjórinn væri
ekki svo bölvaður eftir allt.
Þetta er vonlaust
Klukkan eitt gerir hellirign-
ingu, hvessir jafnframt á vest-
an, en Eyjólfur hefur nú náð
sér að fullu og syndir með enn
meiri hraða en áður.
í tuttugu mínútur rignir lát-
laust, en þá styttir skyndilega
upp og mistrið er horfið. Nú sést
langt, það er orðið nær heiðskírt.
Allir verða fyrir sárum von-
brigðum, því að hvergi er land-
sýn — og klukkan hálftvö segir
skipstjórinn: — Þetta er von-
laust. Ég veit ekkert hvar við
erum, veit bara það, að við erum
svo langt frá landi, að þýðingar-
laust er að halda þessu lengur
áfram.
Var rammvilltur
Skipstjórinn neitaði beinlínis
að ræða málið frekar, því að
okkur var gramt í geði. Við
höfðum alltaf verið mótfallnir
því að þessi stefna væri tekin.
Hálftíma síðar segjum við Eyjólfi
að öll von sé úti — og klukkan
14,05 kom hann upp í bátinn.
Skipstjórinn var þá orðinn svo
rammvilltur, að hann áttaði sig
alls ekki á því hvert ætíi að sigla
til þess að ná landi. Rákumst við
þar á flutningaskip og sigldi skip
stjóri upp að því og bað um stað-
arákvörðun. Kom þá í ljós, að við
Framh. á bls. 15.