Morgunblaðið - 19.09.1958, Blaðsíða 2

2
MORCVNBLAÐIÐ
Fðstudagur 19. sept. 1958
Bæjarsfjórnin vill oð verka-
menn fái verulegar kjarahætur
Kommúnistar heimta, oð bæjarstjórnin
semji strax við Dagsbrún jbó oð rikis-
stjórnin geri Jboð ekki
A BÆJARSTJÓRNARFUNDI í
gær Var tekin til umræðu svo-
hljóðandi tillaga frá Guðmundi
J. Guðmundssyni:
„Bæjarstjórnin ályktar, að
brýna nauðsyn beri til að hindra
að til vinnustöðvunar komi hjá
bænum og bæjarstofnunum í
vinnudeilu þeirri, sem framund-
an er milli verkamannafélagsins
Dagsbrúnar og atvinnurekenda,
og felur því borgarstjóra að und-
irrita samninga við Dagsbrún á
grundvelli þeirra krafna, er fé-
lagið hefur lagt fram“.
Guðmundur sagði, að það hefði
alltaf verið fast „prinsip“ hjá bæn
um, að sitja hjá og taka enga af-
stöðu, þegar vinnudeilur hefðu
verið á döfinni. Sagði hann að í
öllu því samningaströgli, sem
Dagsbrún hefði staðið í í sumar,
hefði bæjarstjórnin aðeins haft
áheyrnarfulltrúa. Veittist hann
nokkuð að meirihluta bæjar-
stjórnarinnar fyrir þetta og skor-
aði á bæjarfulltrúa að sam-
þykkja tillögu sína.
Þá tók til máls Kristján
Thorlacius, fulltrúi Framsóknar-
manna í bæjarstjórn. Kvaðst
hann efnislega samþykkur tillögu
G. J. G., en vildi þó bera fram
breytingartillögu, sem fæli í sér
nokkurn viðauka. Var viðaukinn
á þá leið, að bæjarstjórnin þakk-
aði Dagsbrún þjóðholla afstöðu
að undanförnu. Jafnframt lagði
hann til að borgarstjóra yrði falið
að undirrita samninga, í megin-
atriðum á grundvelli þeirra
krafna, sem settar hefðu verið
fram. Þá fór ræðumaður nokkr-
um orðum um baráttu ríkisstjórn
arinnar fyrir því að stöðva verð-
bólguna. Sagði hann að óheilla-
öfl í þjóðfélaginu hefði komið j
veg fyrir að ríkisstjórninni tæk-
ist þetta, en verkamenn hefðu í
orði og verki sýnt skilning á við-
leitni stjórnarinnar, og væri því
ástæða til að þeir fengju réttláta
lausn sinna mála.
Þá tók til máls Gunnar Thor-
oddsen, borgarstjóri, og fór hann
fyrst nokkrum orðum um tillögu
og ræðuflutning fulltrúa Fram-
sóknarflokksins. Sagði hann að
manni dytti helzt í hug að Krist-
ján Thorlacius hyggði á framboð
í Dagsbrún og væri því réttara
fyrir G. J. G. að vara sig. Þá
taldi hann að sú kommúnista-
forysta, sem Dagsbrún hefði not-
ið væri ekki það þjóðholl að
ástæða væri til að færa henni sér
stakar þakkir. Þá vék borgar-
stjóri að tillögu Guðmundar J.
Guðmundssonar og gat þess, að
Dagsbrún hefði ekki sent bæjar-
stjórninni né honum kröfur sín-
ar að öðru leyti en því að í gær
hefði borizt bréf þess efnis, að
félagið boði til vinnustöðvunar
og geri kröfu um 12% grunn-
kaupshækkun. Þá taldi hann að
þar sem bæjarfulltrúinn, sem
flutti tillöguna er einnig starfs-
maður hjá Dagsbrún, þá væri það
fyrsta krafa að hann hefði fram-
tak og manndóm til að láta bæj-
arstjórn fá þær kröfur, sem
Dagsbrún setur fram.
Guðmundur krefðist þess, að
bæjarstjórnin gangi á undan og
semji, en málflutningur hans
hefði verið ádeila og áirás á bæj-
arstjómarmeirihlutann, og
minnti það á þegar Njálssynir
fóru til liðsbónar. Þá hefði ræða
Guðmundar hljómað undarlega í
eyrum þeirra, sem áður hefðu
heyrt hann tala á bæjarstjórnar-
fundum. Þegar til umræðu var í
bæjarstjórninni tillaga um að
stofna starf félagsmálafulltrúa,
heíði hann lagzt eindregið gegn
því og sagt að sér væri ókunn-
ugt um að nokkrar deilur eða
ágreiningur væri milli bæjar-
stjórnarinnar og verkamanna.
Nú segði bæjarfulltrúinn hins
vegar, að það væri föst regla hjá
bæjarstjórninni að leggjast á
sveif með atvinnurekendunum á
móti verkamönnum.
Þá vakti borgarstjóri athygli
á því, að ríkið væri stór aðili að
þessari vinnudeilu og varpaði
fram þeirri spurningu til flutn-
ingsmanna, hvort ríkisstjórnin
hefði þegar gengið að öllum kröf
um Dagsbrúnar. Ef hún hefði
ekki gert það þegar, með sjálfan
forseta Alþýðusambandsins sem
einn að ráðherrunum, kvaðst
hann ekki sjá með hvaða rétti
Guðmundur gæti hellt úr skálum
reiði sinnar yfir bæjarstjórnar-
meirihlutann.
Borgarstjóri kvað það nauð-
synlegt og sanngjarnt, að verka-
menn fengju verulgar kjarabæt-
ur. Hann benti á, að verðbólgan,
sem nú gengi yfir, stafaði í veru-
legum atriðum af efnahagsráðstöf
unum rikisstjórnarinnar og éstti
þó enn marg; eftir að koma í Jjós.
Kvað hann alla finna fyrir hækk-
unum og þá ekki sízt verkamenn.
Þá benti hann á, að þingmenn
Alþýðubandalagsins hefðu allir
að einum undanskildum greitt
atkvæði með þessum ráðstöfun-
um á Alþingi í vor. Verðbólgan
væri á ábyrgð stjórnarflokkanna,
þjóðinni stefnt hratt út í ófæruna
og því yrði ekki við bjargað
meðan þessir flokkar væru við
völd. Að lokum lagði borgarstjóri
til gð tillaga Guðmundar yrði af-
greidd með svohljóðandi tillögu
frá bæjarfulltrúum Sjálfstæðis-
manna:
„Þar sem stjórnskipuð sátta-
nefnd vinnur nú að lausn vinnu- |
deilunnar og í trausti þess, að j
fyrir forgöngu hennar takist sem
fyrst að koma á samningum, þar
sem tryggðar eru verulegar kjara !
bætur til handa verkamönnum,
tekur bæjarstjórnin fyrir næsta
mál á dagskrá“.
Þá tók Guðmundur J. aftur til
máls. Kvaðst hann ekki getað j
tekið undir tillögu Kristjáns ;
Thorlaciusar og gekk verst að
sætta sig við orðalag tillögunnar:
„að undanförnu". Nokkuð vafð-
ist fyrir honum að skýra, hvers
vegna kröfur Dagsbrúnar hefðu
ekki verið lagðar fyrir bæjar-
stjórn, sagði að sömu kröfur
hefðu verið gerðar til ríkisstjórn
arinnar en hún hefði því miður
ekki samið.
Þá tók til máls Magnús Ást-
marsson, sem kvaðst ekki hissa á
því, þó Guðmundur bæðist und-
an að taka á móti þeim blóm-
sveig, sem Kristján hefði viljað
sæma hann. Magnús taldi brýna
nauðsyn bera til, að hindra vinnu
stöðvun, og lagði til að svohljóð-
andi viðbót yrði gerð við tillögu
Guðmundar. Var hún efnislega
á þá leið, að samningar félagsins
við atvinnurekendasamtökin gildi
eftir að þeir hafa tekizt.
Þá tók til máls Björgvin Fred-
eriksen, og taldi hann tillögu
Guðmundar líkarí dagskipan en
tillögu. Hins vegar kvað Björgvin
Dagsbrún almennt eiga skilið
verulegar kjarabætur, en lýsti
undrun sinni á því, hve seint
kröfur þeirra kæmu fram. Þá fór
hann nokkrum orðum um kaup
og kjaramál launastéttanna, sem
hann taldi á ýmsan hátt á eftir
tímanum. Spurði Björgvin, hvort
ekki væri eðlilegast að fulltrúar
vinnuveitenda og verkamanna
ræddust við eins og tíðkaðist í
þeim iöndum, sem lengst eru
komin í félagsmálum, Hann gat
þess, að í þeim löndum, þar sem
skipan þessara mála er lengst
komin, væri sá háttur hafður, að
málin væru rædd og fengin nið-
urstaða um það, hvenær raun-
hæfur grundvöllur væri fyrir
kjarabætur. Sagði hann að menn-
irnir sem þykjast fyrir stöðvun-
arstefnunni og þykjast vera að
gera launin meiri væru sífellt að
gera þau minni.
Nokkrar meiri umræður urðu
um málið, en að lokum var borin
upp dagskrártillaga frá bæjar-
fulltrúum Sjálfstæðisflokksins og
samþykkt með 10 atkvæðum gegn
4 atkv.

' *í' ’//y,'"í ,.
Þessi mynd var tekin í ágúst sl. í Vestmannaeyjum er vél-
báturinn Skúli fógeti var að landa þar um 2 þús. kg. af hum-
ar. Mjög góður afli var hjá bátunum, sem stunduðu þessar
veiðar í sumar. Er humarinn orðinn mjög vinsæl fæðutegund
í Vestmannaeyjum. En meginhluti aflans mun þó fluttur út.
(Ljósm. Stefán Nikulásson).
Greinargerð Vinnuveitendasam-=
bandsins vegna kröfu Dagsbrúnar
VEGNA blaðaummæla að undan-
förnu, þar sem því hefur verið
haldið fram, að Vinnuveitenda-
samband íslands hafi dregið alla
samningsgerð við Verkamanna-
félagið Dagsbrún á langinn, ekki
viljað semja og litlar sem engar
kjarabætur boðið, telur Vinnu-
veitendasambandið rétt að eftir-
farandi staðreyndir komi fyrir
almenningssj ónir:
f lok aprílmánaðar s. 1. bárust
Vinnuveitendasambandi íslands
uppsagnir frá Verkamannafélag-
inu Dagsbrún á kjarasamningum
félagsins við Vinnuveitendasam-
band íslands og féllu þeir úr gildi
samkvæmt því 1. júní s. 1., nema
samningur um kjör vélgæzlu-
manna í frystihúsum, sem féll
úr gildi 1. júlí s. 1.
Fyrrihluta júnímánaðar bárust
tilmæli frá Dagsbrún um að samn
ingarnir yrðu framlengdir nær
óbreyttir, þó þannig, að þeir yrðu
uppsegjanlegir með eins mánaðar
fyrirvara hvenær sem væri.
Stjórn og framkvæmdanefnd
Vinnuveitendasambands íslands
ræddi málið og var samþykkt að
ekki væri fært að verða við þess-
um kröfum, en ef samningarnir
yrðu framlengdir til 1. desember
n. k. gæti Vinnuveitendasamband
ið tekið til nánari athugunar ein-
hverja hækkun á mánaðarkaupi
og ráðstafanir til aukins öryggis
á vinnustöðum. Þetta var fulltrú-
um Dagsbrúnar tilkynnt á fundi
12. júní s. 1., en þeir höfnuðu
þessari hugmynd. Nokkrar frek-
ari viðræður fóru fram og var
rætt um samninga til 1. júní
1959.
Á fundi 11. júlí með fram-
kvæmdanefnd Vinnuveitenda-
sambands fslands og 7 fulltrúum
Dagsbrúnar gat Eðvarð Sigurðs-
son nokkurra atriða til breytinga
á samningunum, en þær voru
óljósar, og ekki endanlegar þrátt
fyrir óskir vinnuveitenda þar um.
Á fundi 21. júlí lögðu fulltrú-
ar Dagsbrúnar fram 10 skrifleg
atriði til breytinga á samning-
unum. Fulltrúar Vinnuveitenda-
sambandsins óskuðu enn eftir
endanlegum kröfum. Hinn 23.
júlí voru tíu „punktarnir“ rædd-
ir á ný og virtist samkomulag
um suma þeirra.
Enn höfðu ekki borizt hinar
almennu kauphækkunarkröfur,
þrátt fyrir ítrekuð tilmæli. Hinn
26. júlí skrifaði Vinnuveitenda-
samband fslands Dagsbrún svo-
hljóðandi bréf:
„Til svars fyrirspurnar yðar,
er Eðvarð Sigurðsson bar fram
við samband vort í gær, varð-
andi efni væntanlegra kjarasamn
inga á milli félags yðar og sam-
bands vors, viljum vér taka fram,
að vér getum ekki tekið endan-
lega afstöðu til þess, fyrr en oss
hafa borizt endanlegar tillögur
félags yðar til breytinga á kjara-
samningum félags yðar við sam-
band vort, er féllu úr gildi 1.
júní s. 1., en viljum þó benda á,
að nýgerðir kjarasamningar, er
samband vort er aðili að, hljóta
að gefa vísbendingu um hugsan-
legar kjarabætur í væntanlegum
samningum.
Loks leyfum vér oss að ítreka
fyrri tilmæli vor, er vér höfum
borið fram á viðræðufundum
fulltrúa sambands vors og félags
yðar, um að þér við fyrstu hentug
leika látið oss i té endanlegar
tillögur félags yðar til breytinga
á fyrri kjarasamningum, svo
samningaviðræður geti haldið
áfram“.
Það skal tekið fram, að 24. júlí
voru undirritaðir samningar við
Verkamannafélagið Hlif í Hafn-
arfirði um 6% grunnkaupshækk-
un og mun það, ásamt ýmsum
fleiri samningum sem gerðir
höfðu verið í júlí, hafa verið
ástæðan til fyrirspurnar Dags-
brúnar.
Þá höfðu verið gerðir eftirtald-
ir samningar sem Vinnuveitenda-
sambandið var aðili að:
Félag íslenzkra rafvirkja,
Reykjavík, samningur dags. 1.
júlí 1958.
Félag jámiðnaðarmanna, Rvík,
samningur dags. 4. júlí 1958.
Félag bifvélavirkja, samningur
dags. 4. júlí 1958.
Félag blikksmiða, samningur
dags. 4. júlí 1958.
Sveinafélag skipasmiða, samn-
ingur dags. 4. júlí 1958.
Félag bifreiðasmiða, samningur
dags. 10. júlí 1958.
Sjómannafélag Reykjavíkur:
hásetar, samningur dags. 12. júlí
1958, kyndarar, samningur dags.
12. júlí 1958.
Félag ísl. kjötiðnaðarmanna,
samningur dags. 14. júlí 1958.
Sveinafélag pípulagningar-
manna, samningur dags. 21. júlí
1958.
Verkamannafélagið Hlíf, Hafn-
arfirði, samningur dags. 24. júlí
1958.
Síðan hefur verið samið við
eftirtalin félög:
Trésmiðafélag Reykjavíkur,
samningur dags. 31. júlí 1958.
Verkakvennafélagið Framsókn
(aðalsamn.), samningur dags. 3.
ágúst 1958.
Verkakvennafélagið Framtíðin,
Hafnarf., samningur dags. 3.
ágúst 1958.
Félag matreiðslumanna, samn-
ingur dags. 15. ágúst 1958.
Verzlunarmannafélag Reykja-
víkur, samningur dags. 22. ágúst
1958.
Skipstjórafélag Islands, samn-
ingur dags. 28. ágúst 1958.
Vélstjórafélag íslands, samn-
ingur dags. 28. ágúst 1958.
Stýrimannafélag Islands, samn
ingur dags. 28. ágúst 1958.
Félag ísl. loftskeytamanna,
samningur dags. 28. ágúst 1958.
Félag bryta, samningur dags.
28. ágúst 1958.
Verkakvennafélagið Framsókn
(ráðskonur í mötuneytum), samn
ingur dags. 28. ágúst 1958.
Næsti viðræðufundur var
haldinn 1. ágúst sl. og setti Dags-
brún þá fram 9% grunnkaups-
hækkunarkröfu auk 10 „punkt-
anna“, sem fyrr er getið.
Vinnuveitendasambandið svar-
aði 6. ágúst með gagntilboði sem
fól í sér eftirfarandi:
1. 6% grunnkaupshækkun um-
fram þau 5%, sem lögboðin voru
frá 1. júní sl.
2. Kaup mánaðarkaupsmanna
skuli ákveðið sem 200 sinnum
samsvarandi tímakaup, sem þýð-
ir 2—2,8% hækkun til viðbótar
6%.
3. Verulegur hluti þeirra
manna, sem stjórna þungavinnu-
vélum skyldi auk þess hækka
um einn kaupflokk, sem gefur
2,6% kauphækkun umfram 6%.
4. Fyrir upp- og útskipun i
fiskibótum skyldi greiða sama
kaup og við togaraafgreiðslu.
5. Lýst var yfir vilja vinnu-
veitenda til að stórvirkar vinnu-
vélar væru skoðaðar af öryggis-
eftirlitinu einu sinni á ári af ör-
yggisástæðum fyrir verkamenn.
Þetta munu margir vinnuveitend
ur hafa framkvæmt, en það er
ekki lagaskylda.
6. Vinnuveitendur lýstu yfir
fyrri vilja sínum að bæta aðbún-
að á ýmsum vinnustöðum, sér-
staklega í byggingarvinnu og virt
ist fullt samkomulag um það.
7. Vinnuveitendur samþykktu
að athugaðir skyldu möguleikar
á að krefjast einhvers hæfnis-
prófs til þess að öðlast rétt til
stjórnar sumra tegunda stór-
virkra vinnuvéla.
Það skal tekið fram, að mestu
kauphækkanir, sem Vinnuveit-
endasambandið hefur samið um
í sumar, eru 6% og er það til
verkamanna í Hafnarfirði og
verkakvenna í Reykjavík og
Hafnarfirði.
Hinn 15. þ. m. barst svo verk-
fallsboðun Dagsbrúnar og var þá
kauphækkunarkrafan hækkuð í
12%.
Loks komu fram í dag vænt-
anlega síðustu kaupkröfurnar, en
þær eru kr. 710.40 í grunn á viku
fyrir þá sem stjórna stórvirkum
tækjum. Til samanburðar má
geta þess að vikukaup bifvéla-
virkja, blikksmiða, jámsmiða,
pípulagningarmanna og rafvirkja
þ. e. a .s. faglærðra manna er
kr. 665,00 á viku.
Vér vonum, að af þessu sé ljóst,
að það er á engan hátt sök Vinnu
veitendasambands íslands, að
samningarnir við Dagsbrún hafa
dregizt svo mjög á langinn, sem
raun ber vitni. (Frá Vinnuveit-
endasambandinu).
<