Morgunblaðið - 08.08.1959, Page 6

e
MORWNM'AÐ ÍÐ
Laugardagur 8. ágúst 1959
Sárin eftir
styrjöldina
grísku borgara-
eru ekki gróin
Sagt frá stjórnmálaástandinu i Grikk-
landi og dómnum yfir Manoel Glezos
ÞAÐ er. aðeins liðinn um einn áratugur síðan borgarastyrjöld
geisaði í Grikklandi. Griskir kommúnistar gerðu uppreisn gegn
löglega kjörinni stjórn landsins. Þeir náðu stórum landssvseðurn
á sitt vald í norðurhluta Grikklands og bjuggu um sig í fjalllendi
og öræfum suður um allt land, jafnvel í nágrenni höfuðborgar-
innar Aþenu.
Styrkur kommúnistaherjanna
var mestur við landamæri kom-
múnistaríkjanna í norðri, Al’ban-
íu, Júgóslavíu og Búlgaríu, enda
var það á allra vitorði, að þaðan
fengju þeir ógrynni vopna, skot
færa og vista.
Uppreisninni var stjórnað beint
frá Moskvu og átti smáríki eins
og Grikkland skiljanlega í vök
að verjast, þegar rússneska síór-
veldið hafði látið til skarar skriða
og sló hrammi sínum yfir það
með hemaðarofbeldi.
Um tíma var útlitið mjög svart.
Var ekki annað sýnna en að kom
múnistar myndu leggja Grikk-
land undir sig. Gríski herinn var
illa skipulagður og vanbúinn
vopnum til að mæta þessari
hættu. En allt snerist þó til betri
vegar. Með vaxandi skilningi
manna á útþenslustefnu Rússa
ákvað Truman forseti að veita
Grikkjum hernaðarlega aðstoð,
sem fólst í hergagnasendingnm
og tæknilegri aðstoð. Og enn
nokkru seinna kom upp sundur-
þykkjan milli Júgóslava og
Rússa, sem einnig olli misklið
meðal grískra kommúnista og
varð til þess að dró úr hernaðar
aðstoð kommúnistaríkjanna við
flokkurinn verið bannaður og
kommúnísk undirróðursstarfsemi
refsiverð að lögum.
Þótt þjóðfélagið hafi smám
saman jafnað sig eftir hernaðar-
átökin og stjórnmálalíf Grikk-
lands færzt , samt lag eftir lýð-
ræðislegum leiðum hefur því þó
verið frestað ár eftir ár, að leyfa
kommúnistum eðlilega flokks-
starfsemi á þingræðislegum
grundvelli.
Þetta er að mörgu leyti miður
farið. Meðan málum er svo háttað
má véfengja það að Grikkland sé
lýðræðisríki og einnig leiðir þetta
til þess að kommúnistar dylja sig
og auka áhrif sín með leynilegum
aðferðum í ýmsum flokkum og
félagasamtökum. Má í þessu sam
bandi benda á það að í allri
Vestur-Evrópu hefur það reynzt
happasælast í baráttunni gegn
kommúnistum, að takast á við þá
á vettvangi þingræðis og opin-
berra stjórnmála.
E'
IN helzta mótbáran gegn því
að veita kommúnistum aftur
pólitísk réttindi í Grikklandi er
einmitt hættan frá hinum fjöl-
menna hópi grískra kommúnista,
sem enn hefst við í Rússlandi og
þá. Smám saman sótti gríski rík- leppríkjunum og situr um færi
isheririn fram, umkringdi komm-
únistaflokkana og dreifði- þeim
á flótta. Lokaþátturinn var mik-
ill bardagi í hinu svonefnda
Grammos-fjalllendi, þar var beitt
fallbyssum á báða bóga, en hinn
skipulegi her kommúnista beið
þar lokaósigur.
★
ENN eru sárin eftir þessa harð-
vítugu borgarastyrjöld ógró-
in. Verst var það, að þegar tók
að halla undan fæti fyrir komm-
únistum, gripu þeir til óyndisúr-
ræða. Þeir réðust á fjölda frið-
sælla sveitaþorpa, lögðu þau í
rústir með skothríð og íkveikj-
um, myrtu marga íbúanna en
rændu öðrum, einkum konum og
börnum og fluttu þau nauðug til
kommúnistaríkjanna.
Þeir grískir menn sem fluttir
voru nauðugir til Júgóslavíu
fengu nokkrum árum síðar að
snúa heim og voru rúmlega 10
þúsund talsins. Nýlega fengu um
1000 grískir menn einnig að snúa
heim frá Póllandi.
Enn munu þó milli 40 og 00
þúsund Grikkja dveljast í lepp-
ríkjum Austur-Evrópu. í þessum
hópi eru bæði landflótta komm-
únistar og fólk sem haldið er þar
nauðugu, unglingar, sem fluttir
voru sem ungbörn frá heima-
landi sínu, en hafa verið aldír
upp við kommúnískt uppeldi.
Harmleikur alls þessa fólks
hefur verið saminn og settur á
svið af höfðingjum alþjóða-
kommúnismans. Þeir hugsa sér
að nota hina landflótta Grikki
sem varaskeifu, ef tsekifæri gefst
til að efna til nýrrar borgara-
styrjaldar í GrikklandL Enn
sitja fjölmennar hersveitir
grískra kommúnista í Búlgaríu
og Rúmeníu, reiðubúnir að hefja
stríðið hvenær, sem merki er
gefið frá Moskvú.
★
ÞORPIN sem kommúnistar
lögðu í rústir bera þess enn
menjar, þrátt fyrir ötult og ár-
angursríkt uppbyggingarstarf. En
erfiðast verður að þurrka út ;ir
minningunni hryðjuverkin.
Það er einnig ein afleiðing
grisku borgarastyrjaldarinnar að
siðan hefur gríski kommúnista-
til valdbeitingar og árása. Hætt-
an frá þeim er áberandi og því
í rauninni skiljanlegt, að grískir
forustumenn séu ófúsir að stíga
þetta skref. Þjóðin reynir að
verja sig gegn slíkum utar.að-
komandi áhrifum.
Þó kommúnistaflokkurinn sé
bannaður og kommúnísk starf-
semi refsiverð, er það athyglis-
vert dæmi um aukið frjálslyrdi
og stefnu til aukins lýðræðis, að
opinberlega er vitað, að allmargir
kommúriistar eru starfandi í
helzta stjórnarandstöðuflokkn-
um, hinum vinstrisinnaða EDA-
flokki og amast stjómarvöld ekki
við því. Annað dæmi þessa er
að á síðustu tveimur árum hefur
mörg hundruð kornmúnistum,
sem verið höfðu í haldi síð-
an á árum borgarastyrjaldarinn-
ar verið sleppt úr fengelsum.
Lagaframkvæmdinni gegn
kommúnistum hefur aðallega og
nær því eingöngu verið beint
gegn beinni samvinnu við útsend-
ara Moskvuvaldsins.
Útlagasveitir kommúnista i
Austur-Evrópu halda uppi stanz-
lausum útvarpsáróðri, sem þeir
beina til Grikklands. Þeir smygla
áróðursblöðum og vopnum inn í
landið, aðallega frá Búlgaríu og
þeir reyna að halda tengslum og
skipuleggja kommúnistadeildir í
Grikklandi, með þvi að smygla
yfir landamærin æfðum áróðurs-
og skemmdarverkamönnum.
Það er gegn slíkn landráða-
Manoel Glezos
starfsemi fyrst og fremst sem lög-
gjöfinni gegn kommúnistum er
nú beitt.
★
FYRIR nokkru hófu kommún-
istablöð um gervallan heim
upp samstilltan söng vegna har.d-
töku nokkurra kommúnista í
Grikklandi, sem urðu uppvísir
að beinu samstarfi við hið út-
lenda vald kommúnismans. Er
augljóst mál, að hér er um sam-
stillta áróðursherferð að ræða,
sem rekur rætur sínar beina leið
austur til Moskvu.
Hér þóttust kommúnistarnir
fá sérstakt tækifæri til smeðju-
legs áróðurs vegna þess, að einn
hinna handteknu, gríski blaða-
maðurinn Manoel Glezos var hálf
gildings þjóðhetja úr síðustu
styrjöld, frá því hann vann bað
þrekvirki, að rífa þýzka haka-
krossfánann niður af háborg
Aþenu, Akropolis. Hefur hinn
samstillti áróður kommúnista oið
ið smeðjulegastur í kringum nafn
þessa manns. Fjöldi blaðagreina
um heimilislíf hans hefur verið
saminn í Moskvu og þær þýddar
og birtar I kommúnistablöðum
um allan heim.
Til þess að skera viðkvæm
hjörtu var því m. a. haldið fram
statt og stöðugt í þessum áróðri
í marga mánuði, að það ætti að
dæma Glezos til dauða. Við hlið-
ina á þeim staðhæfingum voru
svo birtar myndir af konu hans
og barni.
Sannleikurinn er sá, að Manoel
Glezos hefur nú um nokkurra
ára skeið fengið átölulaust að rit-
stýra dagblaði í Aþenu, sem lef-
ur látið í Ijósi kommúnískar skoð
anir og það var á almannavitorði,
að hann væri kommúnisti. Fram-
kvæmd löggjafarinnar um bann
við kommúnistastarfsemi er svo
mild, að ekki var hreyft hár á
höfði Glezos meðan hann hélt sér
á vettvangi innan.andsstjórn-
mála.
★
EN í desember sl. komst gríska
lögreglan á sr,. Liir um það, að
Glezos hafði náið samband við
grísku útlrgana og átti þátt
í skipulagningu leynistarfsemi
þelrra j. Grikklandi. Lögreglan
lét til skarar skríða og fann þá
m. a. tvo sendiboða frá Moskvu,
sem Glezos hélt á laun.
Hér var um mjög alvarlegt
brot að ræða og væri talið land-
ráð í hvaða ríki sem er. Þó Glez-
os hafi rifið niður nazistafána
fyrir nærri tveimur áratugum
breytir það engu og getur ekki
leyzt hann undan refsingu. Mála-
ferli gegn honum og nokkrum
félögum hans fóru fram í herrétti
í Aþenu fyrir opnum tjöldum.
Hann var ekki dæmdur til dauða
eins og áróður alþjóða-kommún-
ismans hafði haldið fram, heldur
í fimm ára fangelsi og fjögurra
ára vist á eyju einni í Eyjahafinu.
En eins og aðrir fangar hefur
hann möguleika á styttingu refsi-
tíma, ef hann hegðar sér vel.
Það er að sjálfsögðu ætíð scg-
legt þegar ungir myndarlegir
menn hljóta slíka dóma með inni-
lokun í mörg ár. En hitt er jafn
furðulegt, að kommúnistar skuli
ætla sér að riota málið sér til
framdráttar í pölitískum tilgangL
Þeir gætu sannarlega litið sér
nær, þar sem einkenni þjóðskipu
lags kommúnismans er misbeit-
ing dómsvaldsins í þágu vald-
hafanna og valdaferill hans
stráður aftökum á saklausu fólki
og stærstu og hörmulegustu
fangabúðum, sem mannkynssag-
an kann að greina frá.
!Áttrœður í dag;
Þórarinsson
í dag, 8. ágúst, er vinur minn
Magnús Þórarinsson, Bakkastíg
1, 80 ára.
Mig setur hljóðhn er ég hugsa
um liðinn tíma, hve ört árln
fljúga og öldur tímans skola
manni fram í tímans fljót. sem
fyrr eða síðar hverfur í hafsins
djúp.
Ég man það glöggt, er ég ?á
vin minn Magnús í fyrsta sim,
með litla stjúpdóttur sína í fang-
inu, gripinn sorg og nístandi
harmi, því dauðinn hafði hrifið
unga og glæsilega konu hans með
sínum þungu fangtökum, sem
þeir skilja bezt er í slíkum spor-
um hafa staðið. Þær vonir er
hann hafði eygt og í hans hlut-
skipti fallið brustu. Hin gáfaða
kona flutti til annarra heim-
kynna. Litla dóttirin hafði nú
misst föður og móður, en Magn-
ús gleymdi ekki umhyggju sinni
og kærleika til litlu stjúpdóttur
sinnar, þótt örlögin væfu sína

skrifar úr daglega lífínu J
H
Banna á akstur um
gangstéttir
ANNES Jónsson sendir mjólk
urbílstjóra svohljóðandi svar
við bréfi, sem birtist hér í dálk-
unum 5./8.
„Mjólkurbílstjóri er óánægður
við mig, af því að ég notaði orð-
ið narri um tal þeirra félaga.
Þetta orð er viðhaft um hvatvísa
menn í biblíunni, sem ég las þeg-
ar ég var barn. Varla fara mjólk
urbílstjórarnir að mólistera b'b-
líuna, þó þeir hafi Samsöluna í
bakhöndinni.
Við erum auðvitað hreinir
enguar hérna vesturfrá, en pó
dálítið jarðbundin. Því verður
okkur þröngur vegurinn um ör-
mjótt sund milli bíls og búðar,
þegar bílstjórinn stendur þar bi-
sperrtur eins og illa gerð kross-
rella.
Ég hef aldrei lagt neinum bíl
upp á gangstétt, vegna þess að ég
hef aldrei átt bíl, né heldur feng-
ið leyfi til bess. þó ég hafi beðið
með gátandi tárum. En það er
svo sem eftir strákunum mínum,
að hafa lagt farartæki sínu í veg
fyrir mjólkurbílana, svo þeir
gætu ekki ekið eftir hellunum
‘fram hjá húsdyrum tnínum. við
sjáum eftir hellunum, sem eru
laeðar r.ieð prýði og ærnum
kostnaði.
En aðalatriðið er þetta: Það á
að banna akstur um gangstéttir,
og stöðu bíla þar. Umferðarhætt-
an er nóg fyrir því. Við sem ferð-
úmst eins og postularnir eigum
rétt á gangstéttunum Einhvers
staðar verða vondir að fara “
H
Margur fyllist svartsýni.
AFNFIRÐINGUR" telur ág
að ástæðulausu hafa orðið
fyrir svo freklegri móðgun hjá
opinberum embættisrnanni, að
hann telur ástæðulaust að kyrrt
liggi. Hann skrifar:
„Ég er einn af þeim, sem und-
anfarin ár hefi unnið að því að
koma upp eigin íbúð af litlum
efnum í frístundavinnu. Þetta
hefur tekizt með þrotlausri
virnu. Við erum fimm í heimili
og höfum búið í eitt ár i íbúðir.ni.
En tl þess að geta staðið í skilum
varð konan að vinna úti af og til
síðastliðið ár, óg er þet.ta auð-
vitað ekkert einsdæmi.
Nú síðustu daga hefur skatta-
og útsvarsskráin legið frammi
hér I Firðinum, og margir lagt
leið sína á skattstofuna. Var ég
einn af þeim. Eg bað um að fá
að líta á framtal mitt, og fé«ck
það. Ekki skal ég draga í efa
hæfileika skattstjórans til að riag
ræða tölum rétt í sambandi við
framtöl manna. Hitt er annað mál
að margur fyllist svartsýni á rétt
lætið, þegar skattaupphæðin hef-
ur verið birt, einfaldlega vegna
þess að hann eigir ekki mögu-
leika á að framfleyta sér og
standa í skilum. Þess vegna leyfði
ég mér að spyrja þennan virðu
lega mann hvaða tilgangi svona
álagning ætti að þjóna, þar sem
ég lít svo á, að heppilegast sé
fyrir alla, að tölurnar séu ekki
hærri en svo, að menn þurfi ekki
að missa eigur sínar eða segja sig
til sveitar.
E
Röskleg afgreiðsla.
N skattstjórinn var víst ekki
sammála, því svarið, sem ég
fékk var: „Enga ósvífni hér, út
með þig“, og til frekari áherzlu
gerði maðurinn sig líklegan til
að hjálpa mér út.,
Nú er mér spurn: Eru engin
takmörk fyrir því, hvað skatt-
stjórinn í Hafnarfirði má bjóða
óbreyttum borgurum?
voð, en svona er lífið, fullt af
hverfulleik, brostnum vonum og
þó oft lífgandi geisla nýs lífs og
hamingju. Veit ég að Magnús
Þórarinsson þekkir þessar hliðar
lífsins báðar.
Ég hefi átt því láni að fagna
að í nærfellt fimmtíu ár að eiga
samleið með þessum ágæta
manni. Höfum við staðið hlið við
hlið i gleði og sorgum lífs okk-
ar og sólskinsdögum, sem skir.ið
hafa eftir skúrir hins jarðneska
lífs, og höfum mætzt og fagnað
hver Öðrum.
Magnús Þórarinsson er fædd-
ur að Flankastöðum á Miðnesi,
sonur hjónanna Þórarins Eiríks-
sonar og Kristinar Magnúsdóttur
Norðdahl prests frá Sandfelli í
Öræfum. Þau fluttu ung frá
æskustöðvum sínum til Suður-
nesja, sem altítt var í þá daga.
Þau hjónin eignuðust 11 börn,
en aðeins þrjú komust til full-
orðins ára sem talið var. Magnús
var elztur þeirra, þar næst Pétur
og síðan Halldóra, sem var yngst
þeirra. Pétur var formaður á
Miðnesi og drukknaði rúmiega
tvítugur, hinn efnilegasti maður.
Á þeim tímum um síðustu alda
mót og nokkuð fyrr var Viða
þröngt í búi, og þurftu allir að
lesggja fram krafta sína til lífs-
bjargar. Var það hlutverk Magn-
úsar svo fljótt og hann gat vett-
lingi valdið að fljóta á hafsins
bárum til að leita lífsbjargar, þó
hugur hans stefndi að öðru marki
þá knúði þörfin hann og skyldu-
ræknin U1 þess er verða varð.
Framh. á bls. 15.