Morgunblaðið - 05.04.1960, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 5. apríl 1960
íwtMðHfr
TTtg.: H.f Arvakur Reykjavík
rrarnkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson fábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannesse
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Kitstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 3.00 eintakið.
NÝ FISKISKIP
17'ÁTT er Islendingum nauð-
synlegra en að fylgjast vel
með öllum nýjungum og
reyna sjálfir nýjar leiðir
varðandi fiskveiðar. Nú hef-
ur Hjálmar R. Bárðarson,
skipaskoðunarstjóri, teiknað
mjög nýstárlegt fiskiskip að
tilhlutan Sturlaugs Böðvars-
sonar útgerðarmanns á Akra-
nesi. Á þessu skipi á að vera
hægt að stunda línuveiðar,
síldveiðar með kraftblökk,
togveiðar og reknetaveiðar,
en stærð þess verður 220—240
lestir.
Breyttar aðstæður
Með því að smíða fyrst eitt
til tvö slík skip væri hægt að
sannprófa notagildi þeirra, en
margt bendir til að þau, eða
önnur svipuð, eigi mikla
framtíð fyrir sér. Aðstæður
hafa breytzt hér við land eftir
útfærslu fiskveiðilandhelginn
ar og verður að taka mikið
tillit til þess við endurnýjun
fiskveiðiflotans.
Með alhliða fiskiskipum, i
eins og þeim sem hér hafa
verið gerð að umtalsefni, I
ætti að vera hægt að nýta
hinar sérstöku aðstæður við
ísland mun betur en á nokkr-
um öðrum skipum. Og útgerð
þeirra ætti að vera viðráðan-
leg á ýmsum stöðum, þar sem
togaraútgerð er lítt eða ekki
möguleg.
Smíði stálskipa
Þetta leiðir hugann að öðru
mikilvægu framfaramáli, en
það er bygging stálskipa inn-
anlands. Reynslan hefur sýnt,
að innlendir aðilar eru, tækni
lega séð, vel færir um að
smíða stálskip. En hin ranga
gengisskráning gerði erlend-
um skipasmíðastöðvum hægt
um vik að bjóða lægra verð.
Nú eru aðstæður allt aðrar
eftir að gengisskráningin er
orðin raunhæf.
Ef áðurnefnd gerð af fiski-
skipum reynist eins góð og
vonir standa til, þyrfti að
reisa skipasmíðastöð er gæti
fullsmíðað 2—3 slík skip á
ári. Þá myndi flotinn
endurnýjast eðlilega og verk-
efni vera tryggð um langa
framtíð.
DR. ADENAUER
VIÐSTAÐA dr. Konrads
Adenauers, kanslara Vest-
ur-Þýzkalands hér á íslandi
sl. laugardag var stutt. En
hún var engu að síður merki-
legur atburður. Hinn aldni
stjórnmálaskörungur ræddi
hér við forsætisráðherra og
utanríkisráðherra og rifjaði
upp gömul kynni frá því
hann kom hingað til lands og
heimsótti Þingvelli fyrir
nokkrum árum og frá heim-
sókn Ólafs Thors, forsætis-
ráðherra til Bonn. En í þess-
um gagnkvæmu heimsóknum
vestur-þýzkra og íslenzkra
stjórnmálaleiðtoga sköpuðust
persónuleg kynni og tengsl,
sem áreiðanlega eru íslenzku
þjóðinni gagnleg.
Misskilningur Krúsjeffs
En það voru ummæli dr.
Adenauers við íslenzka blaða-
menn á Keflavíkurflugvelli
á laugardaginn var, sem at-
hyglisverðust voru. Hann
lýsti því yfir að Nikita Krús-
jeff hefði misskilið hvernig
Frakkar hugsa. Þess vegna
hefði hann lagt á það megin-
áherzlu að fara hörðum orð-
um um Vestur-Þjóðverja. Til-
gangur hans hefði greinilega
verið, að reka fleyg milli
Vestur-Þjóðverja og Frakka.
Það hefði beinlínis verið höf-
uðmarkmið hans með heim-
sókninni til Frakklands.
En Krúsjeff hefur skjátl-
azt um hugarfar almennings
í Frakklandi. Og hann hefur
ekki þekkt de Gaulle rétt,
sagði dr. Adenauer.
Þessi ummæli kanslara
Vestur-Þýzkalands hafa áreið
anlega vakið mikla athygli út
í Evrópu. Og margt bendir til
þess að hann hafi rétt fyrir
sér. Harðyrði Krúsjeffs um
Vestur-Þjóðverja og Bonn-j
stjórnina hafa samkvæmt
fréttum ekki fallið í eins góð-
an jarðveg meðal almennings
í Frakklandi eins og hann
hafði gert ráð fyrir.
Verða að vinna saman
Mikill meirihluti frönsku
þjóðarinnar gerir sér það
Ijóst, að þótt Þjóðverjar hafi
á liðnum tíma sært Frakka
djúpum sárum, þá er nú svo
komið, að þessar tvær gömlu
menningarþjóðir Vestur-Ev-
rópu geta ekki komizt hjá því
að vinna saman. Það er bein-
línis frumskilyrði þess að
þær geti varðveitt frið og,
öryggi og haldið áfram hinu
mikla uppbyggingarstarfi,
sem hafið var að lokinni síð-
ari heimsstyrjöldinni.
UTAN ÚR HEIMI

J
Tal við taflborðið
Gamli skákmeistarinn
og ungi áskorandinn
Mikhail Tal
TAL eða Botvinnik? Það er
spurningin sem ríkir meðal
skákáhugamanna um allan
heim og ekki einungis í
Moskvu þar sem einvígið um
heimsmeistaratitilinn er háð.
Mun hinum 49 ára gamla
rafmagnsverkfræðingi, Mik-
hail Botvinnik, takast að
halda heimsmeistaratitli sín-
um, sem hann hefur tvisvar
unnið, eða missir hann titil-
inn til Mikhails Tal, nemanda
frá Riga, sem er helmingi
yngri? Tal hefur enn sem
komið er vinninginn, hefur 5
vinninga gegn 4 eftir 9 skákir.
Þessi ungi, afburða skák-
maður öðlaðist rétt til að
tefla um heimsmeistaratitil-
inn á síðasta hausti eftir að
hafa með yfirburðum sigrað
skákmenn eins og fyrrver-
andi heimsmeistarann Smys-
lov, Keres, Petrosjan,Glicoric,
undrabarnið Bobby Fisher,
Frikrik Ólafsson og fleiri. —
Það var fimmti sigur hans í
sex alþjóðamótum á tveimur
árum, svo það er verðugur
andstæðingur sem mætir
Botvinnik.
Tal er einnig. mjög vinsæll.
Hann teflir djarft, fullur sjálfs-
álits og notar sér sína sérstöku
hæfileika til að meta í skyndi
alla möguleika flókinnar stöðu.
Þá hefur hann alveg sérstakt
minni. Einn af mótstöðumönnum
hans hélt því eitt sinn fram að
Tal dáleiddi andstæðinga sína.
Þegar hann teigir fram höfuðið
og veltir vöngum, eða eins og í
þriðju skák þeirra Botvinniks,
þegar Tal gekk fram og aftur um
gólfið milli leikja, stenzt það eng
inn. Tal teflir bæði hratt og
djarft. í einni skákinni hafði
hann 50 mínútur til góða fram
yfir Botvinnik -g r jl hart á eft-
ir. Það endaði með jafntefli.
Tal er meðalmaður á hæð,
grannur með slétt svart hár.
Faðir hans var læknir en lézt
fyrir nokkrum árum. Nýlega var
haldið í Riga alþjóðaskákmót, en
sama morgun kom hann gang-
andi inn á fógetaskrifstofu borg-
' arinnar með ungri stúlku og
spurði hvernig væri hægt að fá
þau gefin saman. „Þér eruð svo
vel þekktur að við sleppum öll-
um formálum", var honum svar-
að. Sama dag giftu þau sig, sama
kvöldið tefldi hann gegn stór-
meistaranum Spassky frá Lenin-
grad og aldrei þessu vant, en
skiljanlega þó, tapaði hann.
Mikhail Botvinnik
Mikhail Botvinnik varð heims-
meistari í fyrsta sinn árij 1948
og sigraði þá fjóra taflmeistara.
Á næstu árum varði hann marg-
oft titilinn, en tapaði honum ioks
til Vasili Smyslov árið 1957.
Þeir eiga ekki endurkomu auð-
ið er sagt. En Botvinnik lék það
eftir fyrri heimsmeistaranum
A'jechin að endurheimta titilinn.
Árið 1958 vann hann Smyslov
með 2 vinninga yfir eftir 24 skák-
ir.
Alla sína tíð sem fremsti skák-
meistari Rússa, hefur hann verið
meðal hinna útvöldu hjá þjóð
sinni, og gefur það hugmynd um
af hvílíkum áhuga er þar fylgzt
með öllu er viðkemur skák. Hon-
um hafa verið veittar margar
orður, hann er heiðursdoktor í
keppa um
heimsmeist-
aratitilinn
tæknivísindum fyrir störf sín á
sviði rafmagnstækninnar, auð-
ugur, og getur lifað góðu lífi með
íbúðir á stærstu hótelum og
einkabifreið. Sagt er að hann sé
einn hinna „400 útvöldu í
Kreml“.
Hann virðist taugaspenntari
við taflið en Tal. Hann rær sífellt
á stólnum, rennir fingrunum sí
og æ gegnum hár sitt, nýi augun
og reykir mikið að því er sagt er.
Hann hefur teflt frá því hann
var mjög ungur og tók þátt í
fyrstu alþjóðakeppni sinni 15 ára
gamall, en það var í Stokl...óimi
í keppni milli Stokkhólms og
Leningradborgar. Ári áður hafði
hann á einkamóti unnið meistar-
ann Capablancka. Árið 1935 sigr-
aði hann á alþjóðamóti í Moskvu
og fékk í verðlaun frá ríkisstjórn
inni bifreið með einkabílstjóra,
en þannig er „hetjunum" launað
á þeim breiddargráðum. Siðan
hfaa honum hlotnast óteljandi
heiðursverðlaun, og nú standa
menn á öndinni g bíða eftir því
1 ->rt Sovétríkin eigi áfram að
tilbiðja þennan gamla snilling,
eða hvort á að fylkja sér um
nýtt átrúnaðargoð, ungan mann,
sem skotizt hefur með ofsahraða
fram í sviðsljósið, þegar það er
haft í huga að hér er um skák
að ræða en ekki íþróttir.
Réðist cnn
á Adenauer
LILLE, 29. marz. — Krúsjeff
réðist enn harkalega á Adenauer
í ræðu í dag og var það ein harð-
asta árásin, sem hann hefur gert
það sem af er Frakklandsferð-
inni. Sagði hann að Adenauer
væri að endurlífga kynþátta-
hrokann og ofsóknirnar frá Hiti-
erstímanum í Þýzkalandi.
Slökkviliðið
1. APR. var slökkviliðið tvisvar
sinnum kvatt út með brunaboð-
um, en í bæði skiptin reyndist
um aprílgabb að ræða. Fyrra
skiptið var boði brotinn á Njarð-
götu og hafði sá hugvitsami ná-
ungi, er það vann, skilið eftir
miða með áletruninni „apríl-
gabb“.
Þá var brunaboði brot-
inn á Vesturgötu 27, en það var
líka gabb, reyndar ekki tekið
fram að sérstaklega væri um
aprílgabb að ræða
Er þessi saklausi leikur nokk-
uð langt genginn, er menn grípa
til slíkra ráða, sem geta orðið af-
drifarík, ef eldsvoða bæri að
höndum.
Katalína flughátur-
inn hefur ferðir á ný
KATALÍNA flugbátur Flugfélags
íslands, sem hefur annazt ferðir
til Vestfjarða hefur verið í alls-
herjar skoðun undanfarinn mán-
uð. Er henni nú lokið og mun
flugvélin aftur taka upp ferðir
á þessum leiðum eftir helgina.