Morgunblaðið - 29.06.1962, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
FBstudagur 29. júní 1962
Um hvað er deilt?
Athugasemd írd samninganefnd
S j ómannaf élaganna
A THU G ASEMD samninga-
nefndar sjómannafélaganna um
síldveiðikjör við greinargerð
L.Í.Ú. sem birt var í Morgun-
blaðinu laugardaginn 23. þ.m.
undir fyrirsögninni „Um hvað
er deilt?“
í greinagerð L.Í.Ú. um kjara-
mál síldveiðisjómanna er gróf-
lega einhliða og raunar villandi
túl'kaður málstaður Landssamío-
andsins í baráttu þess fyrir því
að lækíka hlutakjör sjómanna
við síldveiðar.
Áður en gerð er grein fyrir
viðhor'fi samninganefndarinnar
til aðalatriða gremargerðarinn-
ar, skulu leiðréttar nokkrar mis'
sagnir, í þeirri röð, sem þær
koma fram í greinargerðinni.
1. Talað er um að unnt hafi
verið að fækika mönnum við
veiðamar með tilkomu hinna
nýju tækja (þ.e. síldarleitar-
tækja og kraftblakka). Þetta er
alrangt. Mannfjöldi á skipunum
er hinn sami og áður og samn-
ingamenn L.Í.Ú. hafa ekki tal-
ið fært að fækka mönnum við
veiðarnar.
2. Talað er um að síðast hafi
verið samið um síldveiðikjör ár-
ið 1958, og á það sjálfsagt að
gefa til kynna að samningarnir
séu orðnir á eftir tímanum, því
að það ár voru fá skip komin
með hin nýju síldarleitartæki.
Þarna færa L.Í.Ú.-menn sig af
ósettu ráði aftur um eitt ár, því
að hin stóru síldarleitartæki
voru komin í mörg skip þegar
síðast var samið, en það var vor
ið 1959.
3. Talið er í greinargerð L.Í.Ú
að útgerðarmenn hafi almennt
sagt upp fyrri samningum á s.l.
ári. Þetta er að því leyti rangt
með farið, að útgerðarmenn á
Norðurlandi, Austfjörðum, Vest
mannaeyjum og í Sandgerði
svo og víðar á Vestfjörðum
viku sér undan því að hlýta
kröfum L.Í.Ú. á s.l. ári um það
að ráðast að kjörum sjómanna
og sögðu ekki upp samningum
á því ári.
Og nú á þessu ári eru enn
óuppsagðir samningar á 9 stöð-
um á Austfjörðum, 3 stöðum á
Norðurlandi, og í Sandgerði.
Eru hinir fyrri samningar í fullu
gildi á öllum þessum stöðum,
sem taka til 65 til 70 síldveiði-
skipa.
4. Um það sem er aðalatriði
í greinagerð L.Í.Ú. og þessarar
deilu, að önnur og lægri hluta-
skipti verði á þeim skipum sem
búin eru hinum nýju tækjum
við veiðarnar (kraftblökk og
stóru síldarleitartæki) en á hin-
um sem ekki eru búin hinum
nýju tækjum, á þeim verði ó-
breytt hlutaskipti, er það að
segja, að L.Í.Ú. hefir frá byrjun
krafist verulegrar lækkimar á
bátunum með eldri veiðiútbún-
aðinum og við það stóð til þess
síðasta. Það er því ekki rétt
með farið, að óbreytt hluta-
skipti hafi verið til boða á þeim
skipum.
Um það atriði, að hin nýju
tæki við síldveiðarnar hafi all-
mikinn aukakostnað í för með
sér fyrir útgerðina er ekki deilt
en hve mikill hann er greinir
hinsvegar mikið á milli samn-
ingsaðila. Við höfum ekki getað
metið hann meira en 80 til 90
þús. krónur á skip yfir sumar-
veiðitímann, en L.Í.Ú. taldi hann
í byrjun nær -300 þúsund krónur
en síðar a.m.k. 170 þúsund.
Að sjálfsögðu er á margan
hátt erfiðleikum bundið að meta
þetta bæði hvað snertir nóta-
kostnaðinn, eins og matsgerð
hinna dómkvöddu matsmanna
ber með sér, og einnig hvað
snertir leitartækin, sem eru nú
í öllum skipunum en mjög mis-
munandi að styrkleika og gæð-
um, og þá einnig í misgóðu lagi
hvað snertir niðursetningu í
skip o.fl. Það er því naumast
'hægt að skipta skipunum í tvo
afmarkaða flokka hvað þetta
snertir. Fiskileitartækin hafa
verið að koma i skipin á mörg-
um árum, og þó þau hafi bor-
ið greinilega góðan árangur í
aukinni veiði, og þó sérstaklega
í síldveiðinni, eru þær tækni-
framfarir naumast öllu kostn-
aðarsamari en ýmsar aðrar
meiriháttar breytingar, sem orð-
ið hafa við fiskveiðar okkar.
Telur samninganefndin ekki
rok fyrir þvi að breyta hluta-
skiptum vegna hinna nýju tækja
nú, frekar en áður, þegar um-
bætur hafa orðið í veiðitækni,
og því síður þar sem sjómönn-
um er nú í fyrsta sinni með lög-
um, gert að standa undir vá-
tryggingagjöldum skipanna til
jafns við útgerðarmenn, og pa
einnig hins, að hin nýju tæki
hafa borið það góðan árangur
fyrir útgerðina að s.l. 18 ár hef-
ir aldrei verið álitlegra að hefja
síldveiðar en nú.
Útvarpsstjórar Norðurlanda
Fundur útvarpsstjóra
hófst í Rvík í gœr
í GÆR hófst í Reykjavik fundur
útvarpsstjóra á Norðurlöndum 0.g
sækja hann útvarpsstjórar frá öll
um Norðurlöndunum nema Finn
landi,- en hann hætti við að fara
vegna anna á síðustu studu. Á
fundinum í gær var rætt um ým-
is mál varðandi útvarp og sjón-
varp, fréttaflutning í útvarpi,
stjórnmálaútvarp, skóla og
fræðsluútvarp o. fl. — Fundur-
inn mun halda áfram í dag, en
hann sitja' auk Vilhjálms Þ.
Gíslasonar, útvarpsstjóra, Hans
Sölvhöj, útvarpsstjóri og Einar
Jensen forstjóri frá Danmörku,
H. J. Ustvedt, útvarpsstjóri frá
Noregi Og Olof Rydbeck útvarps.
stjóri frá Svíþjóð.
Samninganefndin hefir kynnt
sér reksturskostnað síldveiði-
báta eins og hann er talinn með
hinum nýju veiðitækjum. Einn-
ig aflaverðmætið eins og það er
þegar ákveðið, hvað bræðslu-
síldarverð snertir og líklegt er
að verði um síldarverð til sölt-
unar, og telur að með líkum afla
og var í fyrra og með óbreyttum
hlutaskiptum eigi afkoma með-
alaflabáts að verða góð.
f greinargerð L.Í.Ú. er brugð-
ið upp nokkrum tölum um afla
'hluti háseta á nokkrum síld-
veiðiskipum sem veiðar stund-
uðu á s.l. sumri. Annars vegar
á skipum, sem voru með hin
fullkomnu tæki við veiðarnar
og hins vegar eldri veiðibúnaði.
Á þessi samanburður, eða öllu
heldur talnaihagræðing, að leiða
lesendur greinagerðarinnar i
sannleika um að tækin ein útaf
fyrir sig leiði til tvöföldunar á
hlutum sjómanna, og að þeir
megi því vel við una kröfur
L.Í.Ú. um lækkun hlutaskipta.
Kröfumar séu því í fyllsta 'máta
réttlátar gagnvart sjómönnum.
Jafnframt er með bessu verið
að auglýsa að sjómenn geti haft
góðan hlut eftir sem áður þegar
vel veiðist. Til glöggvunar fyr-
ir ókunnuga á þessum villandi
dæmi vill samninganefndin
skýra frá því, að L.Í.Ú.-menn
velja bátana sjálfir af þeim
stærðarflokki, sem þeim þykir
hagstæðastur fyrir sinn málstað
Einnig er þess að geta, að beztu
• Óþolandi áhvaði
Danskur bóndi, sem hér var
á ferð og bjó á Hótel Borg, Kr.
Odgaard að nafni skrifar Vel
vakanda. Hann kveðst hafa
ferðazt.um ísland fram og aft
ur í 8 daga og er ákaflega hrif
inn af fegurð og tign landsins,
ásamt öllum þeim velvilja og
elskulegheitum sem honum
mættu hvarvetna. Síðan segir
hann:
Meðal alls þessa fagra og
góða, er eitt, sem ég held að
ferðamönum hljóti að finnast
fráhrindandi og leiðinlegt i
bænum Reykjavík. Mér finnst
það óþolandi og furða mig á
að bæjarbúar skuli líða bílflaut
ið og gauraganginn, sem ungt
fólk gerir langt fram á nætur
Eg get vel fallizt á að ekki sé
nema eðlilegt að fólk vilji
njóta hinna ljósu sumarnótta.
En það gengur alltof langt, þeg
ar örlítið brot af ilbúunum,
eyðileggur næturfriðinn fyrir
hinum.
• Til hvers eru
kapparnir
Húsmóðir í Vesturbænum skrif
Til hvers eru kapparnir, sem
afgreiðslustúlkurnar í mjólkur
búðunum bera? Eru þeir til
skrauts eða til að hlífa hár-
inu? Hinu siðarnefnda á ég þó
bágt með að trúa. Mér blöskr-
aði alveg, þegar ég kom út í
mjólkurbúð í morgun að kaupa
mjólk. Ung stúlka afgreiddi
mig. Hún var með örmjóan
kappa um hárið festan niður
með hárklemmum, til þess að
hann tylldi. Svo stóð hártopp
urinn fnam á ennið og fannst
mér heldur óskemmtilegt að
sjá þessa ungu stúlku mæla
mjólkina á brúsana. Hvers
\ V / /
-W> '
©PIB
C0PENHA6EN

aflamennimir í síldveiðunum
hafa að jafnaði fengið í báta
sína góð veiðitæki á undan öðr-
um, sem ver hefur gengið að
afla, og á þetta vafalaust veru-
legan þátt í hinum mikla afla-
mun, o.fl. getur komið til álita
í þessu sambandi. En þessi sam-
anburður sýnir, að forsvars-
menn L.Í.Ú. eru ekki vandir að
meðulum til að villa um fyrir
almenningi í þessu deilumáli við
sj ómannastéttina.
Samninganefndin vill gvo að
lokum lýsa yfir fyllstu mótmæl
um við setningu bráðabirgða-
laganna og telur slík afskipti
ríkisvaldsins af kjaramálum
sjómanna, að svipta þá ákvörð-
unarréttinum um kjör sín, með
öllu óviðunandi.
vegna er afgreiðslustúlkunum
ekki fyrirskipað að hafa á
höfðinu hyrnur, sem skýla öllu
hárinu? Það er þó nokkuð
langt síðan afgreiðslustúlkur
fengu allar eins sloppa, merkta
MS á brjóstvasanum, en það
vantar ennþá góða kappa, sem
skýla hárinu.
Velvakandi kannast við
þetta. í hans mjólkurbúð er við
afgreiðslu ung stúlka, sem
tyllir 3—4 s-m. breiðu hvítu
bandi með tveimur hárspenn-
um einhversstaðar aftan i
hnakkanum, en hárið stendur
í allar áttir fyrir framan. Það
þarf ekki að taka það fram að
við treystum okkur ekki til að
kaupa skyr eða mjólik í lausu
máli úr döllum, sem þessi
stúlka beygir sig yfir oft á dag
• Skyrið í lokaðp^
umbúðir
Annars er dallafyrirkomulag
ið á skyrsölunni auðvitað
löngu úrelt. Eg hefi séð skyr
frá Akureyri, pakkað 1 lokað
ar plasthymur í mjólkurstöð—
inni sjálfri. Því er ekki hægt
að koma því við hér líka.
Mjólikurvörur eru ákaflega
viðkvæmur matur og þarf ekkl
að eyða orðum að því hv»
miklu hreinlegra það er að fá
skyrið pakkað í lokaðar um-
búðir við hreinlegar aðstæður
í mjólkurstöðvunum og tryggt
að eftir það komi engin óhrein
indi í það, hvorki í flutningn
um né í búðinni áður en kaup
andinn fær það.