Morgunblaðið - 13.02.1963, Blaðsíða 23

Miðvikudagur 13. febrúar 1963
MORGVN BLAÐIÐ
23
Halina Czerny-Steíanska
Afkomandi Czernys
■ ■ ■ ■ i■ r ■■■ m r
í KVÖLD os annað kvöld heldur
pólska listakonan Halina Czerny
Stefanska Chopin-tónleika fyrir
styrktarfélaga Tónlistarfélagsins.
Hún er í hópi snjöllustu píanó-
leikara Póllands og hefur unnið
sér mikinn orðstír bæði heima
fyrir og erlendis, einkum fyrir
túlkun á verkum landa síns, Fr.
Chopins.
Blaðamenn fengu tækifæri til
eð spjalla stundarkorn við
Czemy-Stefanska á heimili Ragn
ars Jónssonar í Smára í gærdag.
IHún er, eins og nafnið bendir til,
afkomiandi Karls Czernys, hins
fræga nemanda Beethovens og
kennara Franz Liszts. Allir
sem læra að leika á píanó kom
ast fljótt í kynni við hiinar vanda
sdmu píanóæfingar hans: Czerny-
æfingiarnaæ.
Halina Czerny-Stefanska er
tfæctd í Krakow og var faðór I
Ihennar kennari við tónlistarhá-
skólann þar og hennar fyrsti
kennai-i.
Eiginmaðuir hennar er einnig
prófessor við sama tónlistarhá-
skóla. Fimm ára gömul hóf Ha.1-
ina píanónám: „Eg v-ar aðeins
tfjögurra ára, „og skömmu síðar
spurði kennarinn mig hvoirt ég
gæti ekki spilað á píanó fyrir
diarisi. Það var upphafið.“ Hún
sagðist hafa verið í dansskóla til
12 ára aLdurs og fengið tilsögn í
balLett, þjóðdönsum og fleiri dans
greinum. Hún hefði afar gaman
af þjóðlegri músík og taldá ,að
dansnámið hefði átt sinn þátt í
að skerpa tilfinningar sínar fyrir
hlj ómfallinu í t.d. pólónesum og
marsúrka.
Czerny-Stefanska sagðist ein-
göngu leika á pianó og hefði ekki
lagt stumd á aðrar tónlistargrein
ar. Hún er Litið hrifin af nútíma
músík ,og heldur sig aðallega við
verk gömlu meistaranna, svo sem
Mozart og Beethoven sem hún
hefur miklar mætur á. Hún sagði
að i heimalaindú sinu væri Mtið
um það að menn semdu píanó-
verk; yngri tónskáldin fengjust
yfirleitt við hljómsveitairverk og
kammermúsík.
Halina Czerny-Stefanska er
mjög víðförul kona. Tíu ára göm
I ul varð hún sigurvegari í Alfred
Cortot-keppninni, sem gerði
henni kleift að fara til Baiúsar og
stunda nám við Ecole Normale
hjá framúrskarandi kennurum.
j Og árið 1949 vann hún fyrstu
verðlaun í hinni IV alþjóðlegu
Chopin-keppni. Sama ár fór húnj
í hljómleikaför til London og
síðan rak hver ferðin aðra: hún
lék I Baríis, Vin,/Briissel, Moskvu,
Brag, Búdapest, Haag, Stokk-
hólmi, Osló, Kaupmannahöfn og
hefur leikið víðsvegar um Banda
ríkin, Kína og Japan. Hingað
kemur hún frá Kaupmannaihöfn
og fer aftur á laugardaginn til
Amsterdaim, þaðan til Þýzka-
lands, Austurríkis og svo Japans.
•
Chopin-verkin, sem Halina
Czerny-Stefanska flytur á hljóm
leikum TónlistarfóLagsins nú í
Austurbæjarbíói eru Bólónesa
nr. 1 og 2, op. 26, fjórar Ballötur
og 24 prelúdiíur, op. 28. Þ-ess má
geta, að flygiLLinn í Háskólabiói
hefur verið fenginn að láiý fyrir
þessa tónleika, og er búið að
flytja ha.nn inn í Austurbæjair
bíó.
— Höfum annab...
Framh. af bls. 24.
— Varðskipið Þór. Hann
ikom aLLt í einu siglandi upp
• að ökkur, var engu líkara en
hann lægi yfir ferðum okkar.
Svo var eins og hann væri
ánægðuir, þegar hann var bú-
inn að ná okkur. Það voru
fieiri bátar þarna að togveið-
um og grynnra en við. Eg er
síður en svo að hlakka yfir þvi
að þeir séu teknir, en okkur
virðist sem það nægi land-
helgisgæzlunni að ná okkur.
FYRRVEBANDI forsætisráð-
herra Iraks, Abdul Karim
Kassem, lifði í stöðugum ótta
við stjómarbyltingu í landinu.
Allt frá því hann brauzt til
valda í júlí 1958 þar til liann
var tekinn af lífi síðastUðinn
laugardag gat hann daglega bú
izt við að verða fyrir skotum
launmorð'ingja. Og múgurinn
í Bagdad, sem eitt sinn hyllti
hann sem ákafast, hafði snúið
við honum hakinu.
Kassem þekkti bezt sjálfur
hvað bylting er. Hann stóð fyr
ir byltingunni 1958, en þá voru
Feisal II. írakskonungur,
Abdul Ilah krónprins, Nuri as-
Said forsætisráðherra og fleiri
forustumenn landsins líflátn-
ir.
Kassem (t. h.) og Aref, núverandi forsætisráðherra, eftir
byltinguna 1958.
Kassem lifði í stöðupn ótta
Stefna byliingarstjómarinnar í Irak
EKKI KOMMÚNISTI.
Þótt einkennilegt megi virð
ast var bylting Kassems, eins
og byltingin um síðustu helgi,
talin gerð m. a. í þeim tilgangi
að tryggja nánara samstarf við
Nasser forseta Egyptalands og
við Arabiska sambandslýðveld
ið. En þau tengsli stóðu ekki
lengi.
Litið var svo á um tíma að
Kassem hefði nána samstöðú
með kommúnistum. Ekki var
hann þó sjálfur kommúnisti,
og erfitt að skilgreina stjórn
málaskoðanir hans. Auðveld
ast er að skilja Kassem ef lit
ið er á hann sem mann, er
reyndi að fara með stjórn í
einu þeirra ríkja heims, er
erfiðast er að stjórna. írak
býr yfir miklum náttúruauð-
æfum, þar er nóg vatn og land
flæmi og dugmikið og gáfað
fólk. En þetta er tilbúið ríki,
sem Bretar mynduðu fyrir að
eins 40 árum.
Hin opinbera nafnbót Kass
ems var „hinn eini og sanni
leiðtogi íraks“. En hann hélt
völdum eingöngu með því að
tefla andstæðingum sínum
hvorum gegn öðrum. Einn af
fyrri samstarfsmönnum hans,
sem hlaut menntun sína í
Bretlandi, gefur þessa lýsingu
á stjórn Kassems: Hugsið ykk
ur að Montgomery marskálk-
ur stjórnaði Englandi, þá fáið
þið einhverja hugmynd um
hverskonar ringulreið við átt
um við að búa.
UMKRINGDUR LÍFVERÐI.
Kassem var 48 ára, ókvænt-
ur, og virtist gagntekinn af
metorðagirnd. Hann sagði svo
sjálfur frá að hann hefði unn
ið að undirbúningi byltingar
innar 1958 í 24 ár, allt frá því
hann var ungur liðsforingi í
íraksher.
Eftir að hann náði völdum,
bjó Kassem í varnarmálaráðu
neytinu, umkringdur öflugum
lífverði. Sagt er að hann hafi
aðeins sofið þrjár til fjórar
stundir á nóttu, oftast í hörðu
hermannarúmi í skrifstof-
unni með hríðskotabyssu sér
við hlið og lífvörðinn á næstu
grösum.
ÖRLöG KASSEMS.
Þegar byltingin var gerð á
föstudagsmorgun, var Kassem
að vanda staddur í varnamála
ráðuneytinu. Bandarískur
arkitekt, Beter Morton, kom
á sunnudag til Líbanon frá
Bagdad, og hefur hann skýrt
frá endalokum Kassems. Hann
var staddur á flugvellinum kl.
9,30 á föstudagsmorgun, þegar
orrustuvélar úr flughernum
gerðu loftárás á varnarmála-
ráðuneytið. Segir Morton að
vélarnar hafi gert um 60 árás
ir á ráðuneytið, og hafi það
verið hrikaleg sjón að sjá. Um
1500 manna lífvarðarsveit var
í ráðuneytinu, og um kl. 17,30
gáfust 600 þeirra upp, en hin-
um mun flestum hafa tekizt að
komast undan. Kassem og
nokkrum af nánustu fylgis-
mönnum hans tókst þó að verj
ast áfram fram á aðfaranótt
laugardags, en voru þá teknir
höndum. Um hádegið á laug-
ardag voru Kassem og þrír
samstarfsmenn hans dregnir
fyrir herrétt og dæmdir til
dauða og skotnir nokkrum
mínútum eftir dómsuppkvaðn
ingu.
- XXX ----
Til aS sannfæra fylgismenn
Kassems um að hann væri
látinn, lét byltingarstjórnin
sjónvarpa myndum af líkun-
um fjórum, og eru sjónarvott-
ar sammála um að þar hafi lík
Kassems verið. Hafði einn af
foringjunum í byltingarhern-
um gripið í hár Kassems til að
snúa andlitinu betur að mynda
vélinni, svo ekki hafi verið um
neitt að villast.
(JTAN ÖR HEIMI
— Og þú varst með skipið
að þessu sinni, þótt skipstjóri
sé jafnan Kristján bróðir
þinn?
— Já, ég var með hann
núna.
— Hvar var Kristján?
— Hann var veikur.
— Hainn hefiir þá verið í
landi?
— Nei, hann var um borð
og rólfær, en var hinsveigar
það veikur að hann gat ekfki
sofið og vissi skipsihöfnin það
vel.
— Hafði þið landJbækistöð,
eða íbúð í Vestmannaeyjum?
— Nei, það höfum við ekki,
— Og varst þú skráður skip
stjóri?
— Nei, við létum ekki um-
skrá á skipið þótt ég væri með
það í þessum túr.
— Hvar taldir þú ykfcur
vera, er þið voruð teknir?
— Eg taldi okfcur utan við
liínu, en vissi þó að við værum
nálægt henni. Við ætluðum
okikur efcki að fara innfyrir,
en toga eins nálægt línunni
og fært væri.
— Og þetta er í þriðtja
sinn á skömmum tírna?
— Já, við lentum tvisvar í
þessu í síðustu viku og svo
vorum við búnir að vera úti
í sólarhring, þegar þeir náðu
okkur í þriðja sinn. Það er
helvíti snúið að fá ekki að
bjarga sér. Við höfum annað
að gera en að vera að elta varð
skipin til haÆnar. Maður verð
ur vist að fara í land og reyna
að tó sér vinnu þar. Annars
hef ég 8 manna fjölskyldu og
þvi nóg með það að gera sem
ég afla mér.
— Hvað heldurðu um dóm
inn? Hefir það áihrif á hann
að þetta er nú í þriðja sinn,
sem báturinn Lendir í þessu?
— Það gietur svo farið að
Kristján verði dæmdur, þótt
ég væri skipstjórinn. Og það
verður sjálfsagt þungur dóm
ur. Hann missir þá sjálfsagt
réttindin og fær tugtihús.
— Voruð þið lengi búnir að
vera á togveiðum, þegar þdð
voruð fyrst teknir?
— Nei, það var annar túr
inn. Það er orðið nær ómögu
legt að tó menn á net eða
linu.
Við láturn samtali þessu
lokið við Björn Gústafsson.
Hann var að sjálfsögðu ekfci
sérlega glaður yfir þessu mádi
þótt hann svaraði greiðlega
öllum spurningum okkar.
SKEMMTIR
HEIMDALLUR F.U.S.
í SJÁLFSTÆDISHÚSINU skemmtir unga
FÓLKIÐ SÉR—
HINN
VINSLI
E U G E N
T J A M E R
SJÁLFSTÆÐISHÚSIÐ er í kvöld opið ungu
fólki — Enginn aðgangseyrir —
Capri-kvintett
Söngkona: Anna Vilhjálms.