Morgunblaðið - 24.01.1964, Blaðsíða 8

8
MQRGUNBLADIÐ
Fostudagur 24. jan. 1964
IIMGI R. JÓHANIMSSOIM SKRIFAR UM SKÁKMÓTIÐ
Jafntefli Guðmundar og Tals
7. umferð.
Guðm. — Tal.
Byrjun: Griinfels-vörn.
TVÍMÆLALAUST mikilvseg-
asta skák kvöldisins. Tal
beitti sömu uppbyggingu og
Geller gegn Kortsnoj í Curaso
1962. Skákin tefldist eins og
áðumefnd skák þar til í 27.
leik er Guðmundur lék e2—e3,
en Kortsnoj Rc3—e4. Tal náði
um stundarsakir frjálsari
stöðu, en simám saman leystist
taflið upp og höggorusta hófet
með stórskotaliðinu. Þegar
flaekjurnar fóru að greiðast
kom upp hróksendatafl sem
keppendum fannst ekiki á-
stæða til að tefla áfraim. —
Ánægjulegur árangur hjá Guð
mundi.
Magnús — FriSri
Byrjun: Sikileyjar-vörn.
Þessi skák tefldist lengi vel
eins og skák min Og Fnðriks
á skáikþingi Reykjaivílkur 1961.
Magnús tefldi þó varlegar en
undirritaður og þegar drottn-
ingarkaup átt ueér stað, hafði
Friðrik aðeins örlitla stöðu-
yfirburði. Magnúsi urðu á mis
tök á drottningarvæng, sem
færðu Friðrik skiptamun. Eft
ir það var vandalaust fyrir
Friðrik að vinna.
Gligoric — Gabrindasviii.
Spánski leikurinn.
Gligoric varð lítið ágengt
í byrjuninni, en þegar líða
tók á miðtaflið fór stónmeist-
arinn að síga á, og í miikilli
tímaeklu misti stúlkan skipta
mun, og þar með alla mögu-
leilka á að halda jafntefli.
Wade — Arinbjörn.
Pirce-vörn.
Wade blés snermma til sókn
ar, og þegar honum hafði tek-
ist að koma h-peði sínu til
h6 inn í kóngsstöðu andstæð-
ingsins, virtust líikur hans all
góðar. Síðan náði hann að
opna f-línuna og skapa veik-
leiika á e6. Nú þótti Wade auð
sjáanlega tími til kominn að
hefjast handa, og varvn hann
Arinbjöm á harðri kóngssókn.
Jón — Freysteinn.
Byrjun: Tarrasch-vörn.
Jón tefldi byrjuqiina mjög
ónákvæmt, og virtist uim
stundarsaikir, sem Freysteinn
gæti unnið á kóngssókn, en
honum urðu mislagðar hendur
og Jón náði ai. jafna taflið
nokkuð. En síðan brosti gæf-
an við Freysteini á nýjan lei'k
og tókst honum að sigra and-
stæðing sinn fremur auðveld
lega.
Johannessen — Trausti.
Kóngsindversk vörn.
Jóhannessen fylgdi upp-
ákrift Benkös, ser.. hann hafði
beitt í skák sinni gegm Najdorf
í Los Angeles. í miðtaflinu
átti Svein augljóslega betri
stöðu, þó erfitt væri að koima
auga á hvernig haryi ætti að
notfæra sér aðstöðu sína. —
Trausti kom þó í hjálparsveit
ir, og tókst Norðmanninum
að notfæra sér skekkju hans,
og vann auðveldlega.
Ingi R. — Ingvar.
Benony
Ingvar tefldi byrjunina
mjög frumlega, en mér tókst
þó að fá örlítið hagstæðari
stöðu, sem reyndist þó mjög
erfitt að færa sér í nyt. Eg
lagði því út í mjög tvisýna
leikfléttu til þesis að freista
þesS að glepja andstæðingi
mínum sýn. Þessi áætlun tókst
en þá kom ný hætta til sög-
unnar. Umhugsunartími minn
var að þrotum kominn um
þessar mundir og höfðum við
þá einungis lokið við að leika
oa. 23. leiki. Ingvar átti þá
tæpar 20 þín. fyrir næstu 17
leiki. I viðleitni sinini til þess
að finna lausn á öllum vanda
málum stöðunnar notaði Ingv-
ar mikinn uimihugsunartkna,
og er tilskildum leikjafjölda
lauk skildu aðeins sekúndur á
milli tímamarkanna.
Þegar Ingvar tók til við að
hugsa biðleik sinn, feilreikn-
aði hann sig illilega og lék
skákinni úr jafntefli í tap í
biðleik.
— Söluskattur
Framhald af 1. síðu.
un á væntanlegt gjaldeyrisand-
virði fyrir % hlutum gjaldsins.
Tollyfirvöld aendá gjaldeyriseftir
litinu áví^nir þessar, og tekur
það fé til greiðslu á þeim af
söluandvirði gjaldskyldra afurða.
Tekjum af útflutningsgjaldi af
sjávarafurðum frá 1. febrúar ’64
sfeal ráðstafað þannig: Til
greiðslu á vátryggingariðgjöldum
fiskiskipa, samkvæmt regluim,
sem sjávarútvegsmálaráðherra
setur, 73,4%, til Fiskveiðasjóðs
íslandis 17,2%, til Fiskiimálasjóðs
5,9%, til byggingar haf- og fiski
rannsóknarskips 1,53%, til rann-
sóknarstofnunar sjávarútvegsins
1,17% og til Landssamibands ísl.
útvegsmanna 0,8%.
4. gr.
Tid viðbótar framlagi til Fisk-
veiðasjóðs samkvæmt 2. tölulið
2. gr. laga nr. 40/1955 (sbr. 9.
tölulið 16. gr. B í fjárlögum fyrir
árið 1964), greiðir ríkissjóður hon
um frá 1. febrúar 1964 árlega
fjárupp/hæð, seim er jafnhá tekj-
um sjóðsins af. gjaldi af útflutt-
um sjávarafurðum, sbr. 4. máls-
grein 3. gr.
5. gr.
Söluskattur samkvæmt II.
kafla laga nr. 10/1960, um sölu-
skatt, skal frá 1. febrúar 1964
nema 5% af andvirði seldrar vöru
og hvers konar verðmætis, eftir
því sem nánar er ákveðið í téð-
um lögum.
Við framtal til söluskatts fyrir
fyrsta ársfjórðung 1964 skulu
framteljendur skila tveimur fram
talsiskýrslum, annarri fyrir jan-
úar og hinni fyrir febrúar og
marz. Skattyfirvöld geta krafizt
þess, að söluskattsskyldir aðilar
láti í té hvers konar upplýsingar
varðandi skiptingu viðskipta
milli þessara tveggja tímabila,
þar á meðal má til samanburðar
ef ástæða þykir til, krefjast hlið
stæðra upplýsinga um slfiptingu
viðskipta á fyrsta ársfjórðungi
1963. "
Við tollafgreiðslu vöru til eig-
iin neyzlu eða nota innflytjenda,
sbr. j-lið 4. gr. laga nr. 10/1960,,
skal innheimta 5% sölusikatt frá
og með 1. febrúar 1964. Þó sikal
innheimta 3% söluskatt við toll-
afgreiðslu, slíkrar vöru, ef inn-
flytjandi hefúr fyrir 1. febrúar
1964 afihent til tollmeðferðar
skjöl, sem eru að öllu leyti full-
nægjandi til þess að unnt sé að
tollafgreiða vöruna, sbr. 14. gr.
toliskrárlaga, nr. 7/1963. Þetta
gilllr þó þvi aðeins, að tollaf-
greiðsla eigi sér stað fyrir H.
febrúar 1964.
Fyrirmœli 3. málsgr. þesssarar
gr. gilda við tollafgreiðslu vöru
til eigin neyzlu eða nota inn-
flytjenda, sem hefur verið af-
hent honum fyrir 1. febrúar 1964
með leyfi tollyfirvalda gegn
tryggingu fyrir greiðslu aðflutn-
ingsgjalda (sbr. 22. gr. tollskrár-
laga, nr. 7/1963), enda eigl fulln
aðartollaflgreiðsla sér stað innan
tveggja mánaða frá gildistöfku
laganna.
Fyrirmæli 2. máisgreinar 1. gr.
laga nr. 10/1960 taka ekfci til
þeirrar hækkunar söluskatts, sem
ákveðin er í 1. málsgr. þessarar
gr., sbr. a-lið 16. gr. laiga nr.
69/1962, u>m tekjusinfna sveitar-
félaga.
6. gr.
Ef atvinnuástandið 1 landinu
eða fjárhagur ríkissjóðs gerir
það nauðsynlegt, er heimilt að
fresta til ársins 1965 verkleguim
framkvæmdum ríkisins, sem fé
er veitt til í fjárlögum fyrir árið
1964. Sama gildir um greiðslu
framlaga til fraimkvæmda ann-
arra aðila, sem ákveðin eru í
fjárlögum 1964.
7. gr.
Ríkisstjóminni er heimilt að
setja með reglugerðum eða á ann
an hátt nánari fyrirmæli um
fraimkvæmd þessara laga.
8. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi.
Bráðabirgðaákvæði.
a. Stjórn Aflatryggingasjóðs er
heimilt að ákveða, að bætur
til togara úr sjóðnum vegna
aflabrests 1963 ákuli miðast
við úthaldstíma þeirra á því
ári, svo og að setja um þetta
nánari reglur, með samþykki
s j á varútvegsmólaráðheira.
b. Fyrirmæli 4. málsgr. 7. gr.
laga nr. 28/1962 um, að 62%
af tekjum af útflulningsgjaldi
renni til greiðslu á vátrygg-
ingariðgjöldum fiskiskipa,
skulu halda gildi sínu til 1.
febrúar 1964, sbr. 1. gr. laga
nr. 98/1962.
Athugasemdir við laga-
frumvarp þetta:
í sambandi við lausn kjara-
deilunnar í desembermánuði s.l.
lýsti ríkisstjórnin yfir því, að ráð
stafanir skyldu gerðar til þess að
bæta hraðfrystihúsunum með
einum eða öðrum hætti þá 15%
kauphæikkun, sem um var sam-
ið. Þetta frumvarp er fram bor-
ið til þess að efna þetta fyrirheit.
Jafnframt felur það í sér ráð-
stafanir vegna sérstakra erfið-
leika togaraútgerðarinnar.
Samkvæmt útreikningum Fiski
félags íslands nemur aukning út
gjalda hraðfrystihúsanna vegna
15% kauphækkunarinnar sem
svarar 5,2% af framleiðsluverð-
mæti húsanna. Miðað við 1200
millj. kr. árlega framleiðslu
frystihúsanna, sem ©r áætluð
framleiðsla þeirra árið 1963, er
hér um að ræða 62 millj. kr. upp
hæð. Þetta frumvarp gerir ráð
fyrir, að útflutningsgjald á sjáv-
arafurðum, sem nú er 6%, verði
lækkað í 4.2% af freðfiski, salt-
fiski og skreið. Jafngildir þetta
19 millj. kr. fyrir hraðfrystihús-
in, og enn fremur 11 millj. kr.
fyrir framleiðendur’ saltfisks og
skreiðar. Þá gerir frumvarpið
ráð fyrir, að ríkissjóður leggi á
árinu 1964 fram 43 millj. kr. til
framleiðniaukningar og annarra
endurbóta í framleiðslu freð-
fisks. Eru þetta samtals 73 millj.
kr., en af þeirri upphæð mundu
62 millj. kr. ganga til hraðfrysti-
húsanna, og 11 millj. kr. til fram
leiðenda saltfisks og skreiðar.
í lok ársins 1962 skipaði sjáv-
arútvegsmálaráðherra nefnd til
að raainsaka hag og afkomuhorf
ur togaraútgerðarinnar og gera
tillögur um rekstur togaranna í
framtíðinni. í nefnd þessari áttu
sæti þeir Davíð Ólafsson fiski-
málastjóri, Jónas Jónsson fram-
kvæmdastjóri, og Svavar Páls-
son endurskoðandi, og skilaði
nefndin áliti í nóvembermánuðd
s.l. Nefndin komst að þeirri
niðurstöðu, að togaraútgerðin
væri rekin með miklum og vax-
andi halla. Stafaði þessi halli
fyrst og fremst af tvennu. Ann-
ars vegar af slæmum aflabrögð-
um, sem ekki sízt ættu rætur
sínar að rekja til þess, að tog-
ararnir hefðu ekki lengur að-
gang að mörgum þeim veiði-
svæðum, sem áður voru þeim
drýgst. Hins vegar væri vinnu-
fyrirkomulag um borð í skipun-
um ekki lengur í samræmi við
þær aðstæður, sem ráðandi væru
í togaraútgerðinni. Nefndin
taldi, að við ntiverandi aðstæður
skorti ekki minna en 3 millj.
kr. til þess, að togari af nýsköp-
unargerð væri rekinn með skap-
legum hætti, og virðist sá út-
reikningur ekki verða véfengd-
ur með rökum. Sé gert ráð fyrir,
að greiðsla tryggmgariðgjalds
og greiðslur til togara úr Afla-
tryggingasjóði haldi áfram með
líkum hætti og verið hefur, fæst
um 1*4 millj. kr. á hvert skip.
Þarf þá enn að sjá* togurunum
fyrir um það bil \Vz millj. kr.
á skip, og er gert ráð fyrir, að
sú upphæð fáist með þeirri sér-
stöku greiðslu til Aflatrygginga-
sjóðs, sem þetta frumvarp felur
í sér og ætlunin er, að úthlutað
sé til togaranna mðiað við út-
haldstíma.
Þá lagði nefnd sú, er rann-
sakaði afkomu togaranna, það
til, að ráðstafanir vqgru gerðar
til að halda uppi»samfeildri fiski
leit og leiðbeiningastarfsemi á
veiðum fyrir togarana, og að til
þess væri varið 6 millj kr. á ár-
inu 1964. Hluti þeirrar upphæð-
ar er innifalinn í -fjárveitingu í
fjárlögum, og gerir þetta frum-
varp ráð fyrir, að 4 millj. kr.
til viðbótar sé varið í þessu
skyni.
Vegna þeirrar lækkunar, sem
samkvæmt þessu frumvarpi
verður á tekjum af útflutnings-
gjaldi, er nauðsynlegt, að ríkis-
sjóður taki að sér að greiða hluta
þess fjár, sem nú fæst af því
gjáldi. Gerir frumvarpið ráð
fyrir, að ríkissjóður taki að sér
helming þeirrar upphæðar, sem
hingað til hefur runnið af út-
flutningsgjaldi til Fiskveiðasjóðs
íslands, og er það nokkurn veg-
inn sama upphæð og lækkun-út-
flutningsgjaldsins nemur. Mundi
þá svipað fyrirkomulag verða á
greiðslum til Fiskveiðasjóðs og
nú gildir um Stofnlánadeild land
búnaðárins.
Þau útgjöld, sem ákvæði þéssa
frumvarps skapa rikissjóði, eru
samtals um 128 millj. kr. á árinu
1964. Þar að auki munu greiðsl-
ur ríkissjóðs til almannatrygg-
inga hækka um 27 millj. kr. til
samræmis við þá almennu kaup-
hækkun, sem varð í desember-
mánuði. Um þetta hefur vérið
lagt fram sérstakt frumvarp, og
veiður að taka tillit til þessarar
upphæðar, þegar lögð eru drög
að nauðsynlegri fjáröflun. Þá
var í fjárlögum ársins 1964 gert
ráð fyrir lækkun niðurgreiðslna
um 55 millj. kr. Þessa lækkun
telur ríkisstjórnin hins vegar
ekki rétt að framkvæma að svo
stöddu. Verður því að gera ráð
fyrir, að ákvæði þessa frum-
varps, hækkun greiðslna til al-
mannatrygginga og frestun á
lækkun niðurgreiðslna muni
valda ríkissjóði auknum útgjöld
um umfram áætlun fjárlaga, er
nemi 210 millj. kr.
Þetta frumvarp gerir ráð fyrir,
að tekna til þess að standa
straum af hinum auknu.útgjöld-
um verði aflað með hækkun sölu
skatts úr 3% í 5%. Hækkunin
mundi að öllu leyti renna til
ríkissjóðs. Þar sem hækkun
skattsins verður ekki i'gildi alit
árið 1964, verða tekjur af henni
nokkru minrii en svarar hlutfalls
lega til núgildandi söluskatts, og
má áætla þær um það bil 210
millj. kr. á árinu 1964. Þá telur
ríkisstjórnin rétt, að henni sé
veitt heimild til þess að fresta
tll ársins 1965 verklegum fram-
kvæmdum ríkisins og greiðslu
framlaga til framkvæmda ann-
arra aðila, sem ákveðin eru I
fjárlögum ársins 1964, ef atvinnu
ástandið í landinu eða fjárhagur
ríkissjóðs gerir það nauðsynlegt.
Hér fara á eftir skýringar við
einsta^car greinar frv.
Um 1. gr.
K.--r er lagt til, að rlkissj’ður
leggi á árinu 1964 fram 43 millj.
kr. til hraðfrystiiðnaðarins til
framleiðniaukningar og annarra
endurbóta í framleiðslu freð-
fisks. Hraðfrystihúsin þurfa
stöðugt að endurbæta rekstuc
sinn, og er eðlilegt, að hlutazt
sé til um, að beinum framlögum
rikisins sé varið í því skyni, enda
er þar um óhjákvæmilegan kostn
að að ræða. Gert er ráð fyrir, að
framlag þetta sé bundið við árið
1964, og að Stofnlánadeild sjáv-
arútvegsins úthluti fénu til til-
tekinna framkvæmda í samráði
við Landsbankann og Útvegs-
bankann, eftir reglum, sem sjáv
arútvegsmálaráðherra setur. —
Hér vísast að öðru leyti til inn-
gangs almennu athugasemdann*
að framan.
Um 2. gr. ,
í almennu athugasemdunum
hér að framan er gerð grein fyr-
ir þeim stuðningi við togaraút-
gerðina, sem kveðið er á um 1
þessari grein, og vísast til þess.
Rétt þykir, að þessar aðgerðir
til hagsbóta fyrir togarana verði
tengdar skuldamálum þeirra, og
er því í 2. gr. ákvæði um, að
fjárúthlutun til togara sam-
kvæmt greininni sé bundin þvl
skilyrði, að samið hafi verið um
greiðslu lána, sem hvíla á við-
komandi togara og eru í van-
skilum við Ríkisábyrgðarsjóð.
Ákvæði 2. málsgr. þarfnast
ekki skýringa hér, þar sem um
þau er fjallað í almennu athuga-
semdunum að framan.
Um 3. gr.
f 7. gr, bráðabirgðalaga AT.
80/1961, sem gefin voru út sem
lög nr. 28/1962, eftir að Alþingi
hafði samþykkt þau, var svo
fyrir mælt, að útflutningsgjald
af sjávarafurðum skyldi nema
6% af fob-verði afurða. Þó
skyldi það nema 2% af niður-
soðnum sjávarafurðum og af af-
urðum af selveiðum. Hefur svo
verið síðan 4. ágúst 1961. Nú er
skv. 1. málsgr. 3. gr. frv. lagt
til, að útflutningsgjald af freð-
fiski, frystum rækjum, hrognum,
sumar og fiskúrgangi, af salt-
fiski, saltfiskflökum, söltuðum
þunnildum og hrognum svo og
af skreið lækki úr 6% í 4.2%.
Útflutningsgjald af öðrum sjáv-
arafurðum á samkvæmt ákvæð-
um 3. gr. að haldast óbreytt, 2%
af niðursoðnum sjávarafurðum
og afurðum frá selveiðum og
6% af öllum öðrum sjávaraf-
urðum, sem ekki eru sérstak-
lega tilteknar.
Fyrirmæli 2. og 3. málsgr. X
gr. hafa gilt síðan 4. ágúst 1961,
sjá 7. gr. í bráðabirgðalögum nr.
28/i 962. Eru þau tekin upp í frv.
samhengisins vegna.
í 4. málsgr. 3. gr. er gert ráð
fyrir annarri skiptingu tekna af
útflutningsgjaldi en gilt hefur
frá ágústbyrjun 1961, sbr. 4.
málsgr. 3. gr. í bráðabirgðalög-
um nr. 80/1961 og í lögum nr.
28/1962. í hinum nýju hundraðs-
tölum skiptingar þessara tekna
felst þó það eitt, að tekjur Fisk-
veiðasjóðs af útflutningsgjaldl
eiga samkvæmt frv. að lækka
um helming. Aðrir, sem hér eiga
hlut að, eiga að halda sömu tekj
um af útflutningsgjaldi og þeir
hefðu fengið að öllu óbreyttu, og
eru hundraðstölur umreiknaðar
til samræmis við það. Gert er
ráð fyrir, að ríkissjóður bæti
Fiskveiðasjóði þennan tekju-
missi með því að greiða honum
Frh. á bls. 23