Morgunblaðið - 17.12.1964, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐID
Fimmtudagur 17. des. 1964
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 90.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 5.00 eintakið.
ORSAKIR
OG AFLEIÐINGAR
Oíkisstjórnin hefur nú lagt
fyrir Alþingi frumvarp
um hækkun söluskatts úr 5Vz.
% í 8%. Orsök þessarar tekju-
öflunar ríkissjóðs er fyrst og
fremst samkomulagið sem
gert var í sumar milli ríkis-
stjórnarinnar og verkalýðs-
samtakanna. En þar var gert
ráð fyrir, að vísitölu yrði hald
ið niðri með niðurgreiðslum
'fyrst um sinn, en fjár til
þeirra aflað þegar Alþingi
kæmi saman.
Þar eð kaupgjald er nú
tengt vísitölu, er gert ráð fyr-
ir 3% kauphækkun. Hækkun
söluskattsins gengur inn í
vísitöluna, og hefur þess
vegna í för með sér launa-
hækkanir.
Jafnhliða hefur ríkisstjórn-
in ákveðið að nota heimild í
lögum til að hækka leyfis-
gjöld af bifreiðum og bifhjól-
um um 25%, en þau eru nú
100%. Enginn viti borinn ís-
lendingur þarf að vera í
minnsta vafa um orsakir og
afleiðingar í sambandi við
þessa nauðsynlegu tekjuöflun
ríkissjóðs.
í júnísamkomulaginu, sem
fyrr er nefnt, er hreinlega
gert ráð fyrir því, að vísitöl-
unni yrði haldið niðri með
niðurgreiðslum fyrst um sinn,
en fjár til þeirra aflað þegar
þingið kæmi saman. Það er
þess vegna vísvitandi blekk-
ing, þegar kommúnistar og
Framsóknarmenn halda því
fram, að með þessari tekju-
öflun ríkisstjórnarinnar sé
samkomulagið við verkalýðs-
samtökin frá í sumar svikið.
Það var meginkrafa verka-
lýðssamtakanna að verðtrygg
ing launa yrði tekin upp að
. nýju, en af því leiddi að afla
varð fjár til þess að halda
vísitölunni niðri, ef verðlag
átti að haldast óbreytt.
Ríkisstjórnin hefur því
fyllilega staðið við það sam-
komulag, sem gert var. Full-
trúar verkalýðssamtakanna
vissu nákvæmlega um það
sem gerast mundi í kjölfar
þess. Ekkert hefur komið
þeim á óvart, og engar ástæð-
ur eru þess vegna fyrir hendi
til þess að hafa uppi brígsl
um svik eða skattpíningu.
Almenningur í landinu sér
áreiðanlega í gegnum hróp-
yrði og æsingaskrum stjórnar
andstöðunnar í þessu máli.
Þjóðin veit, að það er ekki
hægt að leggja nýjar útgjalda
byrðar á ríkissjóð en neita
jafnframt að horfast í augu
við þá staðreynd, að afla verð
ur tekna til þess að mæta út-
gjöldunum.
Framsóknarmenn deila nú
harðlega á ríkisstjórnina fyr-
ir hækkun f járlaganna. Sjálfir
flytja þeir svo breytingartil-
lögur, við aðra umræðu fjár-
laga, sem myndu hækka þau
um 220 milljónir króna, ef
þær hefðu verið samþykktar.
Slík framkoma vekur hvorki
traust né virðingu fyrir þeim,
er þannig haga sér.
Ríkisstjórnin hefur komið
fram af fullri ábyrgðartil-
finningu í sambandi við af-
greiðslu fjárlaga. — Gunnar
Thoroddsen, fjármálaráð-
herra, hefur lagt á það meg-
ináherzlu, að fjárlög beri að
afgreiða greiðsluhallalaus. —
Væri og annað ósæmilegt í
einhverju mesta góðæri, sem
yfir landið hefur komið. Ríkis
stjórnin hefur einnig í hví-
vetna staðið við júnísam-
komulagið við verkalýðssam-
tökin.
Það þarf hinsvegar engan
að undra, þótt Framsóknar-
menn reyni enn að gera þetta
samkomulag tortryggilegt, og
leggi kapp á að efna til nýrra
illinda. Leiðtogar Framsókn-
arflokksins voru sárreiðir,
þegar svo giftusamlega tókst
til á síðastliðnu sumri, að
samkomulag tókst um vinnu-
frið til eins árs. Þóttust Fram-
sóknarmenn illa sviknir og
hafa síðan reynt að kynda
elda hverskonar ósamkomu-
lags og upplausnar.
FJÁRLÖGIN
OG FÓLKIÐ
TT'járlögin gefa á hverjum
tíma greinilega mynd af
stjórnarstefnunni í fram-
kvæmd. Fjárlög ársins 1965
liggja að vísu ekki endanlega
fyrir, þó annarri umræðu
þeirra sé lokið á Alþingi. En
höfuðdrættir þeirra eru þó
þegar ljósir. Af þeim kemur
það í ljós, að aldrei í sögu
landsins hefur eins miklu
fjármagni verið varið til sköp
unar félagslegs öryggis, lýð-
hjálpar, og margvíslegrar
mannúðarstarfsemi. — Aldrei
hefur eins miklu fé verið
varið til sjúkrahúsabygginga
og heilbrigðismála, aldrei
hafa jafn stórfelldar fjárveit-
ingar átt sér stað til bygging-
ar skóla og menntastofnana.
Aldrei hefur verið lagt eins
mikið kapp á að styðja hvers-
konar rannsóknarstarfsemi og
uppbyggingu í þágu atvinnu-
vega til lands og sjávar.
Af þessu fáu dráttum má
sjá, að Viðreisnarstjórnin
10 millj. dollara
9 jíTT'® H
tyrir einn tisk
„Blár fiskur‘% sem liilinn var útdeuður fyriir
3 00 millj. árum, fékkst við Comoreseyjar
RÉTT fyrir s.l. heigi áttu sér
stað einhverjar þær aríbær-
ustu fiskveiðar, sem sögur
fara af. Þá veiddist fiskur einn
við Comores-eyjar, sem eru á
milli eyjarinnar Madagaskar
og Mosambique í Afriku, og
er þessi eini fiskur metinn á
14 milljónir Bandarikjadoll-
ara eða 430 milljónir ísl. kr.
Til að fyrirbyggja allan mis-
skilning má bæta því við, að
hér var um einstakt happ að
ræða, og vafasamt hvort borg
aði sig að reka útgerð í sam-
bandi við þessa fisktegund,
því að í mesta lagi veiðist
einn slikur á ári. Hft- er um
að ræða hinn mjög sjaldgæfa
„bláa fisk“ eða coelacanther.
Hann var talinn útdauður
fyrir 301) milljón árum, en
1958 veiddist hinn fyrsti, svo
vísindamenn hefðu spurnir af,
ái Comores-svæðinu.
Fiskurinn, sem fékkst 1938,
eyðilagðist í hitanum, aður en
unnt var að rannsaka hann
svo nokkru naemi.
St’tir síðustu hieimsstyrjöld
hafa nokkrir „bláir fiskar“
veiðst, og það var ekki fyrr en
þá að vísindamenn gábu stað-
fest að eitthvað aif þessum
furðufiski lifði í nágrenni
Comores-eyjanna. I
Fiskurinn, sem raú veiddist, I
var rannsakaður í sjúikra- L
■hiúisi á Oomores-eyjum sl. laug 7
ardag og úrskurðuðu vísinda- 1
menn síðan að hér væri um t
raunverulegan „Bláan fisk“ að k
ræða. Bandarískur vLsinda- í
maður, dr. Malcolm S. Gord-
on, hafur þegar gert tillboð í I
fiskinn, og nemur það 10, ■
millj. diollurum, að því er L
fregnir herma.
„Blái fiskurinn“ er tengilið-
ur milli hinna eigintegu fisika
og Láðs- og lagardýra. Hann er
li'ðlega einn metri á tengd
fulLvaxinn, og stáLblár að lit. i
íbúar Comores-eyjanna
urðu hvumsa við eftir styrjöld
ina vegna þess geysilega á-
huga, sem vísindamenn fengu
þá á fiskinum. Höifðu eyja-
skeggjar til þess tíma notað
roðið af þeim fáu fiskum, sem U
öfluðust, til þesis að skerpa l
gamla hjóLbarða á reiðhjólum J
sínum til þesis að mýkja þá. T
Loks má þess geba, að nafni f
þess heppna fiskimanns, sem I
bláa fiskinn dró í síðustu viku |
er haldið leyndu. i
heldur áfram hinu mikla
uppbyggingarstarfi í landinu.
Fjárlögin mótast af víðsýnni
og raunsærri framkvæmda-
og framfarastefnu. Þeirri stað
reynd fagna allir íslendingar,
sem vilja landi sínu og þjóð
vel, og trúa á framtíð þess, og
möguleika fólksins til þess að
búa í rúmgóðu og réttlátu
menningarþjóðfélagi.
MERKUR NORÐ-
MAÐUR LÁTINN
’Sfið lát Carls J. Hambro er
* merkur Norðmaður horf-
inn af sjónarsviðinu. Hann
var nær níræður er hann lézt.
Nokkur síðustu árin hafði
hann dregið sig í hlé úr stjórn
málabaráttunni, sem hann
hafði árum saman tekið þátt
í af miklum þrótti og skör-
ungsskap.
Carl Hambro tók mikinn
þátt í alþjóðamálum af hálfu
þjóðar sinnar. Hann lét mikið
til sín taka á vettvangi Þjóða-
bandalagsins, og var síðar
einn af fulltrúum Noregs á
Allsherjarþingi Sameinuðu
þjóðanna. En lengst mun
Hambros verða minnzt vegna
viðbragða hans, þegar nazist-
ar réðust á Noreg 9. apríl 1940.
Hann var þá forseti Stórbines
ins. Átti hann ríkan þátt í
hinni einörðu afstöðu þings
og stjórnar, sem neitaði allri
samvinnu við ofbeldisöflin.
Hambro flýði iand ásamt
konungi og ríkisstjórn Noregs,
og hélt baráttunni áfram frá
Bretlandi. Vakti fordæmi
Norðmanna á þessum þreng-
ingarárum aðdáun um allan
hinn frjálsa heim.
Hambro var ekki aðeins
merkur og mikilhæfur stjórn-
málamaður, heldur afkasta-
mikill fyrirlesari og rithöfund
ur. Hann var um árabil rit-
stjóri Morgunblaðsins í Ósló
og á þingi átti hann sæti ára-
tugum saman fyrir Hægri
flokkinn. Var hann meðal sér-
kennilegstu og stórbrotnustu
ræðumanna Stórþingsins, með
an hann átti þar sæti. Þeir
ísleridingar, sem kynntust
þessum stjórnmálaskörungi,
geyma minningu hans og
senda norsku þjóðinni sam-
úðarkveðju við fráfall hans.
Jölablað
Faia
er komið út. Blaðið er 72 síður
og flybur margvíslegt efni. Kápu
mynd er af fiskaðgerð í Kefla-
vík um 1912.
f blaðinu er meðai annars
Utan við gistihúsið. Jólahug-
leiðing eftir sr. Björn Jónsson.
Minningar frá Keslavik* Marta
Valgerður Jónsdóttir.
Framfarir við sjávarútveginm.
Ritstjórinn, Hallgrímur Th.
Björnsson ræðir við Margeir
Jónsson útgerðarmann.
Jórunn Jónsdóttir Innri Njarð-
áttræð. Afmælisgrein og Ijóð
eftir Jón Tómasson og Guðmund
Finnbogason.
Suður með sjó. Ferðapistlar
eftir Gils Guðmundsson rithöf-
und,
Sefljóð. Lag og ljóð eftir Krist
in Reyr.
Þegar' m/l» Hugur var talimn
af, Gísli Guðmundsson,
Frá afmælishófi Iðnaðarmamma
félags Keflavíkur. En félagið
varð 30 ára 4. nóv. s.l.
Mannskaðaveðrið 1925 (Hala-
veðrið svokallaða) Þorkell Guð-
mundsson segir frá.
Barnablaðið „Æskan“ 65 ára,
eftir ritstjórann.
„Hún amma Jtnín sagði irnér .
eftir Pál Jónsson járnsmið.
Úr fórum Magnúsar í HöskuM
arkoti. Söguþáttur.
Synd eða sjúkdómur? Ágúst
Guðmundsson prentari þýddi.
Aðfangadagurinn hans Karls.
Jólasaga fyrir börn eftir Garðar
Ó. Schram.
Færeyjaför Bridgefélags Kefla
víkur og frá starfsemi félagsins.
Úr flæðarmálinu. Fréttapistlar
úr Keflavík.
Pétur Bjarnason frá Hákoti og
Magnús hreppst. Bergmann í
Fuglavík. Ævisögu þættir úr
„Óðni“ frá 1907.
Sjö sinnum níu og sjö sinnum
átta. Saga fyrir börn.
Frá aðalfundi málfundafélags-
ins Faxi og margt fleira.