Morgunblaðið - 13.04.1965, Blaðsíða 10

10
MORCUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 13. apríl 1965
VÍS ND OOG TÆKNI

\J
Ný kynsldö af rafheilum
ÞVÍ hefur verið spáð, að raf-
heilinn muni hrinda af stokk-
um eins umfangsmikilii bylt-
ingu í lífi nútímamannsins,
eins og gufuvélin gerði á sín-
um tíma í lifsbaráttu afa okk-
ar, þegar iðnbyltingin mikla
gerbreytti högum Englend-
inga og siðan velmegun ann-
arra þjóða. Því hefur einnig
verið spáð, að rafreiknirinn
eigi eftir að verða almennings
eign.
Flestir rafreiknar í dag eru
stór bákn, bæði dýr og fyrir-
ferðamikil, sem smíðuð eru til
þess að leysa verkefni á á-
kveðnum smiðum. Sumir heil-
arnir eru byggðir fyrir við-
skiptaútreikninga, aðrir til
þess að leysa flókin stærð-
fræðidæmi, hinir þriðju til
þess að stjórna flugumferð,
hinir fjórðu til þess að segja
fyrir um veðrið, hinir fimmtu
til þess að kenna börnum lest-
ur, hinir sjöttu til þess að
stjórna verksmiðjum, hinir
áttundu til þess að þýða tungu
mál, og þannig má lengi telja.
Allir þessir rafheilar hafa
valdið miklum framförum
hver á sínu sviði, og Banda-
ríkjamenn, meðal annarra
þjóða, eru að gera sér það
ljóst, að byltingarspádómur-
inn er smám saman að rætast.
Þeir hafa sett á laggirnar
nefndir og styrkt menntastofn
anir til þess að rannsaka á-
hrifin, sem verða munu af
byltingunni, í því skyni að
verða viðbúnir öllum þeim
breytingum, sem búast má við
að verði á högum manna og
efnahagskerfi þjóðarinnar í
heild.
Ekki er hægt að segja, að
síðarnefndi spádómurinn hafi
uppfyllzt. Enn eru undratæk-
in nær eingöngu í eigu stórra
fyrirtækja, verzlunarsam-
banda, ríkisstofnana eða rann
sóknarfyrirtækja. Þetta er
ekkert undarlegt, þegar tekið
er með í reikninginn, að ekki
eru liðin tuttugu ár síðan
fyrsti rafheilinn var smíðað-
ur. Hann bar nafnið ENIAC
og var óskaplegt ferlíki. Við
hliðina á nýjustu rafheilunum
er hann eins og kassabíll á
móti kádilják, hvað flýti, hag-
nýtni og útlit snertir, og þó er
samlíkingin ekki sönn, því
kassabíll er ekki mörgum sinn
um stærri heldur en Kádilják,
heldur öfugt.
En þótt Adam-raflheilinn
hafi verið frumstæður, sem sí-
fellt var að sprengja lampana
í sér, hefur hann verið frjó-
samur. Fáir forfeður geta
stært sig af fleiri afkomend-
um á ekki lengri tíma. Þróun-
in hefur gengið fljótt fyrir sig
og hefur að mestu stjórnast
af nýjum uppfyndingum á
sviði rafeindatækninnar. Með
uppgötvun transistoranna kom
strax fram ný kynslóð, sem
bar af þeirri gömlu í öllum
atriðum. Aðferðir til þess að
geyma upplýsingar, sem nota
þarf við útreikninga, í heil-
unum sjálfum (þ.e. minni
þeirra), hafa einnig verið ör-
lagaríkur þáttur í framþróun
þeirra.
Rafreiknarnir eru sífellt að
verða fljótvirkari, fjölhæfari,
sparneytnari og smágerðari og
það er margt sem bendir til
þess að síðari spádómurinn
eigi einnig eftir að uppfyllast
alveg eins og hinn fyrri. Að
minnsta kosti er nýr rafheili,
sem IBM hefur nú hafið fram
leiðslu á, stórt skref í þá átt.
Hann verður ekki aðeins völ-
undarsmíð fyrir verkfræðinga
og vísindamenn, heldur einnig
ódýr í leigu. Mánaðarleigan
Hinn nýi rafreiknir frá IBM
verður lægri heldur en á
nokkrum öðrum IBM-raf-
eindaheila.
Greinarhöfundur átti ný-
lega samtal við Otto Michel-
sen, forstjóra fyrir IBM-fyrir-
tækinu á íslandi, og ræddi við
hann um hinn nýja heila. —
Otto sagði meðal annars, að
1130 rafreiknirinn væri smíð-
aður til þess að meðhöndla
með litlum kostnaði mikinn
fjölda af verkefnum, sem
krefðust fjölþættra útreikn-
inga og margvíslegra ákvarð-
ana. „Kostnaðurinn ætti að
minnsta kosti ekki að hindra
það, að lítil verkfræðifyrir-

tæki og viðskiptastofnanir
geti hagnýtt sér hann. AðaÞ
atriðið er, að hægt er að hafa
rafheilan staðsettan, einmitt
þar sem verkefnin þurfa að
leysast".
1130 raflheilinn er fyrst og
fremst smíðaður sem tæki til
þess að leysa verkefni fyrir
einstaklinga, hvort sem þeir
eru verkfræðingar, vísinda-
menn eða stærðfræðingar.
Samt sem áður er hann einnig
hentugur fyrir byggingarfé-
lög, iðnfyrirtæki og aðrar
þess háttar stofnanir. Tilgang-
urinn er að hafa hann eins
auðveldan í notkun og mögu-
legt er, og þess vegna "fylgja
með honum hundruðir af
leystum verkefnum í formi
prógramma, sem verkfræð-
ingurinn eða vísindamaðurinn
fyllir inn í með þeim stærð-
um og tölum, sem hin ein-
stöku verkefni þeirra bjóða
upp á. Einnig fylgir sérstakt
FORTRAM-kerfi, sem gerir
notandanum kleyft að skrifa
upp verkefni sín á sérstöku
stærðfræðimáli, sem rafreikn-
irinn skilur og getur auðveld-
lega unnið úr.
Notkun hins nýja heila er
einnig gerð auðveldari með
nýrri aðferð til þess að geyma
upplýsingar, sem orsakar það,
að það verður eins létt að
meðhöndla upplýsingar eins
og það að nota hljómplötu,
Notaður er segulmagnaður
diskur, sem getur geymt allt
að 512.000 orð af upplýsing-
um. Þegar mata skal rafheil-
ann með upplýsingunum, er
hulstrinu sem heldur disknum
einfaldlega stungið inn um
rifu á framhlið rafheilans.
Raflheilar eru undraverð
tæki, séð frá sjónarhóli tím-
ans. Vísindamenn segja, að
við mennirnir hugsum í stökk
um, sem vara í einn sextándu
hluta úr sekúndu. Okkur
finnst það vel af sér vikið, ef
við getum lesið hátt í sextán
orð á sekúndu. Ef ef við ber-
um okkur saman við rafheil-
ana á því sviði, verður þó
harla lítið úr okkur. Þeirra
„hugsanastökk“ vara nefni-
lega ekki lengur en einn millj
ónasta úr sekúndu. Ef ef við
berum okkur saman við raf-
heilana á því sviði, verður þó
harla lítið úr okkur. Þeirra
„hugsanastökk“ vara nefni-
lega ekki lengur en einn millj-
ónasta, einn billjónasta eða
Á tuttugu ára æviskeiði rafheilans hafa nú komið fram
þrjár kynslóðir. í þeirri fyrstu voru framhlutarnir gerðir
úr lömpum. Síðan kom transistorakynslóð, og nú er sú
þriðja að fæðast í I.B.M. verksmiðjum. f hinum nýju raf-
heilum þjóna agnirnar í þessari mynd sama hlutverki og
lamparnir í hinum úreltu-kynslóðar rafheilum. Hagnaður-
inn lýsir sér í minni, hagnýtari og almennari rafreiknum.
jafnvel einn trilljónasta hluta
úr sekúndu. Þessi „hugsana-
hraðamismunur“ veldur því,
að allt það sem raflheilinn seg-
ir, verður hann að skrifa nið-
ur, svo við getum lesið það 1
ró og næði. 1130 rafheilinn get
ur til dæmis framkvæmt 120.
000 samlagningar (eða ca.
36.000 margfaldanir) á einni
sekúndu. Þetta er honum
kleift með nýju mikró-raf-
rásakerfi, sem kallað er á raf-
eindamáli Solid logik tækni.
Með öllum rafheilum þarf
sérstaka „túlka“ bæði til þess
að koma boðum til þeirra og
til þess að taka við boðun og
niðurstöðum frá þeim. Þess-
ir túlkar eru aðallega þrenns
konar: 1) tæki sem meðhöndla
upplýsingarnar með götuðum
pappírsborðum, 2) þau sem
nota gataspjöld, 3) þau sem
nota ritvélaborð. Allar þessar
gerðir eru fáanlegar með 1130
rafreikninum, eftir því hvaða
aðferð hentar bezt fyrir kaup-
endurna. Á 1130 rafreikninum,
sem er eins og lítið skrifborð
í laginu, er þó bæði ritvélar-
borð til þess að koma upp-
lýsingum til heilans og einnig
prenttæki, sem skilar niður-
stöðunum. Einnig er sérstakt
Ijósaborð, þar sem hægt er að
fylgjast með starfsemi heilans
í heild.
Sérstakt tæki, sem getur
dregið upp niðurstöður raf-
reiknisins í teikningar, er einn
ig fáanlegt með IBM 1130.
Teikningar sem gerðar eru
eftir niðurstöðum raflheila,
krefjast oft margra tíma
vinnu af verkfræðingnum eða
vísindamanninum. Plottarinn,
en svo er hið sérstaka tæki
kallað, framkvæmir verkið á
nokkrum mínútum. Hann er
t.d. hentugur fyrir alls konar
verksteikningar og einnig til
þess að draga upp landakort
og veðurkort.
1130 rafreiknirinn er byggð
ur fyrir smáfyrirtækin og
einstaklinginn og táknar nýtt
þrep í framfarastiga hins al-
menna rafreiknis. Leigan er í
samræmi við það, eða allt nið-
ur í 725 dollara á mánuði. —
Framleiðslustaðir hins nýja
rafreiknis eru aðallega tveir:
San Jose í Kaliforníu og
Greenock í Skotlandi. Fyrstu
tækin verða tilbúin til af-
greiðslu seint á þessu ári.
Vin Hólm.
— Tollskrá
Framh. af bls. 8.
hugaðar á tollskránni væru vélar
til framleiðslunnar tollaðar á
fimm mismunandi vegu og væri
það óeðlilegt og kvaðst hann
ekki geta séð neinna skynsam-
lega ástæðu fyrir því.
Björn Jónsson (Alþbl.) gerði
grein fyrir nefndaráJiti því og
breytingartillögum við frumvarp
ið, sem hann stóð að, en þær til-
lögur miðuðu flestar að því að
lækka tolla af vélum og tækjum
til neyzluiðnaðarins niður í sama
tollflokk og sjávarútvegur og
landbúnaður eiga hæsta við að
búr.
Auk framarngreindra ræðu-
manna tóku til máls Ásgeir
Bjarnason (F) og Gunnar Thor-
oddsen fjármálaráðherra, en síð-
an fór fram atkvæðagreiðsla um
frumvarpið. Breytingartillögur
meiri hluta fjárhagsnefndar voru
teknar aftur til 3. umræðu, en
breytingartillögur beggja minni
hlutanna felldar.
★
Þriðja umræða um frumvarpið
fór svo fram að lokinni annarri
umræðu, en þá var fundur settur
í Efri deild að nýju. Fór þá fram
atkvæðagreiðsla um breytingartil
lögur meiri hl. fjárhagsnefndar
ag einnig um breytingartillögur,
sem þá komu fram frá nefnd-
inni í heild og voru hvoru tveggja
tillögurnar samþykktar og frum-
varpið þannig afgreitt til Neðri
deildar. ,
— KR — Gullfoss
Framhald af bls. 30
markverðirnir, sem sennilega
einnig áttu í örðugleikum í litlum
markteig Hálogalandshússins. —
Það má búast við miklu meira
af þessu danska liði en sást á
laugardag. Það tryggja hinir fjöl
þættu hæfileikar liðsmanna bæði
í línuspili og langskotum.
Beztu menn liðsins voru Skipp
ar Nielsen sívinnandi fyrirliði og
skemmtilegur leikmaður; Ger-
hard Böving sem skoraði 8 mörk;
Ove Mathisen sem skoraði 6
mörk og línumennirnir Erling
Petersen og Tom Lund. Allir leik
menn liðsins að markvörðunum
undanskildum skoi-uðu 1 eða
fleiri mörk, svo sem er óvenju-
legt.
Hjá KR var Karl með sín 14
mörk langbeztur og síðan Ellert
og Reynir með 5 mörk. En hraði
og ákveðni var ríkjandi hjá lið-
inu þar til á siðustu mínútunum
að „uppgjöfin“ varð.
Dómari var Magnús Pétursson
og dæmdi ágætlega.
- VALUR
Framhald af bls. 30
meiri. Sigurlína sem kom frá
Osló einkum vegna þessa leiks
styrkti liðið mjög.
> Gróf vörn.
í yngri flokkunum fóru fram
úrslit einnig þetta kvöld. í 2.
flokki kvenna vann ÍBK Fram
með 5—3 eftir mjög har'ðan og
tvísýnan leik sem framlengja
varð en 3—3 var staðan eftir
venjulegan leiktíma. Fram lék
öllu betur en harka Keflví'S. g-
anna tryggði sigurinn. Raunar
var hún með ólíkindum stundum
og hefði hvergi liðist nema hjá
slökum dómara.
Hið sama harka í vörn endur-
tók sig í úrslitum 3. flokks karla
þar sem Víkingur vann ÍR með
12—1,1. Varnarspil Víkings var
mjög gróft -— móíherjum hrein-
lega haldið föstum. Dómari
dæmdi reyndar 6 vítaköst gegn
Víking fyrir þetta en enginn
leikmanna Víkings lét sér segjast
við þa'ð.
Nú kemur á daginn að saml
þjálfari er hjá ÍBK í 2 fl. kvenna
og 3 fl. karla hjá Víking. Gagn-
rýnin hlýtur því að falla á hann
fyrir að kenna slíkan handknatt-
leik og Guð hjálpi handknatt-
leiknum ef ekki verður tekið
fyrir svona leik í byrjun.
Úrslit fengust ekki.
í 2 fl. karla varð hörkuleikur
milli Vals og KR. Varð að tví-
framlegja því jafnt stóð 9—9 i
leikslok og 11—11 eftir fram-
lengingu og aftur var jafnt 13—13
eftir áðra framlenginu. Verður
aukaleikur fram að fara og verð-
ur í kvöld undan leik Gullfoss
og Fram.
í 1. fl. sigraði Fram lið KR
með 12—9 eftir mjög jafnaa
leik framan aL