Morgunblaðið - 12.06.1965, Blaðsíða 12

12
MQRGU N BLAÐIÐ
liaugardagur 12. Jtin! 198«
Fimmtugur:
Bjarni Vilhjálmsson
skjalavörður
BJARNT Vilhjálmsson, skjala-
vörður, á í dag fimmtugsafmæli.
Hann er Austfirðingur að ætt og
uppruna, fæddur í Neskaupsstað
■wg hélt þaðan til mennta í
Menntaskólann á Akureyri. Þar
lauk hann stúdentsprófi vorið
1936 með hárri einkunn. Cand.
mag frá Háskóla íslands varð
hann árið 1942. Síðan hefur hann
fengizt við bókaútgáfu, ýmis
konar rannsóknarstarfsemi og
kennslu. Formaður landsprófs-
nefndar hefur hann verið frá
stofnun nefndarinnar og þar til
'hann sagði því starfi af sér nú
fyrir skömmu. Síðustu árin hef-
ur hann verið skjalavörður við
Þj óðskj alasafnið.
Bjarni Vilhjálmsson er kvænt-
ur Kristínu Eiríksdóttur frá Hest
eyri, ágætri og dugandi konu og
eiga þau hjón fjögur mannvæn-
leg börn.
Bjarni Vilhjálmsson þótti þeg-
Tar á menntaskólaárum sínum
vera afbragð annarra manna.
2 stúdentar fá
K. Wulffs-styrk
FYRIR frumkvæði Hans Wulffs
forstjóra í Kaupmarmahöfn hafa
tveir íslenzkir stúdentar í Kaup-
mannahöfn notið myndarlegra
styrkja úr Minningarsjóði Heinr-
ichs Wulffs um danskan æsku-
lýð áranna 1940—1945. Stúdent-
arnir eru þeir Sigurður Þórðar-
son, er lauk fjrrir skömmu prófi
í byggingarverkfræði frá Tækni
háskóla Danmerkur, og Sigfús
Johnsen, er nýlega var úthlutað
styrk úr sjóðnum. Leggur hann
stund á eðlisfræði við Kaup-
mannahafnarháskóla. Lýsa styrk
veitingar þessar miklum vel-
vilja í garð íslendinga og eru
stórum þakkarverðar.
Hin skýra og glögga greind hans
naut sín strax á námsárum hans.
Hann var frábær íslenzkumaður
og er engum gert rangt til, þótt
sagt sé að hann hafi skarað fram
úr öllum er með honum voru í
menntaskóla á því sviði. En hann
var jafnframt mjög alhliða náms
maður, og jafnvígur á tungumál
sem talnaspeki.
Bjarni Vilhjálmsson er hið
mesta ljúfmenni og prúðmen-ni í
allri framkomu. Hann nýtur
trausts og vinsælda allra er hon-
um kynnast. Hann er skemmti-
legur og góður félagi. All-ar
minningar um samvistir við hann
eru bjartar og ánægjulegar.
Bjarni Vilhjálmsson er í eðli
sínu vísindamaður og grúskari.
Á því fer þess vegna vel að
hanft fari hug og hendi um forna
helgidóma í Þjóðskjalasafni. Við
vinir og félagar þessa góða
drengs og merka fræðimanns
þökkum honum liðnar gleði- og
samfagnaðarstundir. Um leið
árnum við honum langra lífdaga
og hverskonar gæfu og velfarn-
aðar.
Bekkjarbróðir.
SUMARKJÓLAR
Stórglæsilegir og hentugir terylenekjólar.
Hagstætt verð. — Margir litir.
Fást í verzlunum víða um land.
Heildsölubirgðir: ,
Bergnes sf.
Bárugötu 15. — Sími 21270.
85 ára:
Jón M agnússon
Jón R. Guð-
mundsson
frá Mosfelli
Þitt nú endað æviskeið
er, á jarðar brautum.
Þú á nýja leggur leið,
lífs frá sorg og þrautum
Saman okkar lá hér leið,
Ijúft er þess að minnast.
Samvinnan var góð og greið.
Gott var þér að kynnast.
Tíu árin vel þú vannst
verk í okkar þágu.
Hjá þér vinarhugur fannst,
hlýr, í stóru og smóu.
Trúmennskan þín trausta bar
tignu dyggðar merkin.
Bezta ávöxt blessunar
báru handaverkin.
Yfir þetta árabil,
unz hér skildu vegir,
urðu þættir ýmsir til,
ekki gleymanlegir.
Hryggð nú okkar hugi sker,
horfni vinur kæri.
Innilegar þakkir þér,
þessar. stökur færi.
Ei þig mæði efni vönd
eilífðar á brautum.
Veiti máttug herrans hönd
hjálp í öllum þrautum.
Jónína Loftsdóttir.
Daníel Benediktsson.
I DA.G á einn af þekktari sjó-
mönnum, þeirra sem stunduðu
sjó á skútum, 85 ára afmæli. Það
er Jón Magnússon, fyrrum skips-
stjóri frá Miðseli, sem gamlir
■Reykvíkingar kannast við. Jón
stundaði sjóinn um árabil og var
hin mesta kempa, enda frægur
fyrir stjórnsemi á mönnum og
iagni í átökum við Ægi konung.
Jón sigldi á mörgum skútum, en
fór síðan á togara og loks var
hann með síldarbát á sumarver-
I tíð fyrir Norðurlandi. Það var
1931. Þá slasaðist Jón svo illa,
að hann bar þess aldrei bætur.
En þó hafði ekki lokið samskipt-
um hans og Ægis. Hann setti upp
seglasaumaverkstæði til þess að
vera í nánari snertingu við sjó-
inn á elliárunum en heilsa han3
leyfði að öðru leyti. Undanfarið
hefur Jón Magnússon legið rúm-
fastur, en er hress og fylgist vel
með. Morgunblaðið sendir hinum
aldna heiðursmanni afmælisóskir
í tilefni dagsins.
flnhinn ís'enzhu
óhugi í Noregi
Osló 9. júní - NTB.
„FORENINGEN Norden“, norska
léktorasambandið og kirkju- og
menntamálaráðuneyti Noregs,
munu efna til námsskeiðs í nú-
tíma íslenzku í lýðháskólanum i
Utgarden dagana 28. júní til 3l
júlí nk. í frétt frá NTB í gær
segir að á'hugi á íslenzkukennslu
í norskum skólum fari stöðugt
vaxandi, og að námskeiðið í Ut-
garden eigi einkum að vera fyrir
norska lektora. 28 lektorar hafa
innritað sig á námskeiðið. Nám-
skeiðsstjóri er Ivar Orgland, og
auk hans mun kenna á námskeið
inu Magnús Stefánsson, hinn ís-
lenzki lektor við háskólann I
— Kreml
Framhald af bls. 17.
ið of langt úit af sinni rétttrún-
aðarbraut ef þeim ekki vilja
eiga á hættu að missa fo,rystu-
hlutverkið í heimskommúnism
anum úr höndum sér. Þetta
vandamál þeirra varpar ljósi á
viðbrögð þeirra í Vietnam-
máliirau.
Þeir vilja þessvegraa ekki
stofraa til neirana nýnra ævin-
týra, ekki eiga fruimkvæðið að
neinu stórkostlegu, ekkert það
gera, yfir höfuð, er vakið gæti
hatuir eða heimsathygli. Þess
vegna þarf rússraeska þjóðin
. tæplega að óttast neitt aftur-
hvarf til harðsjómar Sailíns-
ímararaa. Ólíklegt er líka að
Krúsjeff vei*ðd níddur opiníber-
lega, því mistök hans nutu auð
skilinna vinsælda og tæplega
verður heldur stofnað til ill-
deilna við andstæðinga Sovét-
ríkjanna innara leppríkjarana
eða utan. (Óhlýðni Rúmeníu
hefur til dæmis verið tekið
með furðulegu umburðarlyndi
í'Moskvu). En jafnframt munu
Sovétríkin framfylgja eftir
megni kommúnískum rétttrún-
aði, enda þótt skilningur sá
er núverandi stjórn leggur í
marxism-lenúnisma sé í ein-
hverjum atriðum eitthvað frá
brugðinn því sem var á dögum
Krúsjeffs. Til dæmis um þetta
er m,a. grein er birtist í Pravda
nú fyrir nokkrum dögum, þar
sem því var haldið fram, að
kommúnismi væri ainraað og
meira en eiraber efnaihaigsleg
velmegun.
Stjóm Æðstaráðsins stendur
staðföst við þá kemmingu síraa,
þrátt fyrir varadlætiragu Kín-
verja, að heimsstyrjöld sé ekki
óumflýjianleg, og að ágreining
þann sem uppi sé, megi jafna
me’ð samningum um gagrakvæm
ar tilhliðrarair og sanngjama
málamiðlun. Alit bendir til
þess að þeir láti Berlíraarmálið
liggja í láginni enn um sáran,
vegraa þess að orðstír þeirra
sjálfrg er þar ekki í beinrai
hættu, (eiras og var um Krúsj-
eff). Hinir nýju leiðtogair hafa
þó sýnt V-jÞjóðverjum tölu-
verða sáttfýsi á ýmsum sviðum
og hafa m.a. leyft v-þýzku
frétta þjónustunmd að opna
skrifstofu í Moskvu og leyft
véluim v-þýzka flugfélagsiras
Lufthansa að lenda þar. Tæp-
lega veiður leitað eftir nein-
um framtíðarsamniingum við
Vesturveldin, en ólíklegt er, að
þeim verði ógnað á nokkrum
mikilvægum stö'ðum. Það er
sem sé ekki fyrirsjóamiegt í
nárairarai ínamtíð neitt 'beint lát
á átökum, heldur miklu frekair
áframhaldaradi hlé.
Lykillinn að öllum getgátum
um það hver murai veirða næsti
eiraræðisiherra Sovétríkjarana,
hlýtuir a‘ð liggja hjá fram-
kvæmdanefnd flokksins. Þessi
fámenrai hópur níu mararaa sem
ur og sendir frá sér öll mikil-
vægustu flokksskjöliin og haran
fær aðsendar allar uppilýsingar
skýrslur og tillögur frá hinu
víðfeðma flokksneti út um larad
ið og haran ræðuir eiranig, síðast
en ekki sízt upp talið, yfir öll-
um fjölmiðluraairtækjunum.
Enda þótt hin 12 rraararaa
stjórn Æðstaráðsáns sé í orði
kveðrau sú er stjórnaæ landinu,
er hi'ð raunverulega vaid í
höndum framkvæmdaraefndar
flokksins, sem alltaf S'tarfar,
hvort sem stjóm Æðstaráðsins
heldur fundi eða ekki. Fram-
kvæmdanefndira undirhýr fundi
stjórraar Æðstaráðsinis, semur
dagskrá þeirra og skipar í öll
embætti á vegum flokksins.
Menn þeir, sem vert er að
gefa gaum eru því þeir, sem
sitja bæði í stjórn Æðstaráðs-
ins og í framkvæmdanefnd
flokksins.
í orði kveðnu er Brezlhraev,
aðalritari flokksiras og einn
manniarana í stjóm Æðstaráðs-
iras, valdamesti maðurinn í
Sovétríkjunum í dag og félag-
ar haras sýraa horaum tilihlýði-
lega virðiragu á opinberum
vettvangi. En fæstir þeirra sem
um mál Sovétríkjanna fjalla,
telja haran líklegain arfitaka
Krúsjeffs í eiraræðisiherrastóli
og segja að hanra hafi ekki til
að bera nægilegt þrek, líkam-
legt og aindlegt, tál þess að
verða einræðisherra. Kosygira,
forsætisráðherra, situr lika í
stjórn Æðstaráðsinis en ekki í
framkvæmdanefradinini og er
talinn máður Mtt sækinin til
metorða. í hópi æðsitu rraanna
Sovótríkjainraa raú er engam
þann maran að firaraa, sem hafi
til að bera hæfileika og dugnað
til þess að hrista af flokknum
doðaran og gæða haran nýnri til-
firaningu fyrir sókn að mairkinu
engiran sitjómmiálajöfur eða hug
myndaisraillingur. Sumir hverjir
eiins og t-d. Mlkoyan, forseti og
Kuusinen, em orðrair of gamlir,
aðrir eins og t.d. Suslov, helzti
hugmymdafræ'ðiragur flokksins,
hafa ekki á þvi neiiran hug, eran
aðrir eru annað hvort óreyndir
menra eða líitils megandi.
Þó hiilir undir þrjá menra,
sem telja má hugsaralega keppi
nauta um æðstu völd í Sóvét-
ríkjunum. Sá þeinra, sem bezt
stendur að vígi nú, er' líklega
Nikolai Podgarny, rnaður nokk
uð komin yfir fimmtugt, ættað
ur frá Úkraiínu og gegnir þvl
hJutverki iraraam framkvæmda-
nefndarininar að sjá um stjóm-
unarmál flokksins. Þeir tveir
meran aðrir sem hér koma tiil
greina exu báðir nokkm yngri.
Annar þeirra er Alexander
Shelepin, sem mörgum þykir
mjög sigurstranglegur. Shelep-
in er 46 ára gamall og á sæti
bæ'ði í framkvæmdairaefndimni
og í stjórn Æðstaráðsins. Styrk
ur haras er fólginn í því að
hann hefur með höndum yfir-
stjórn ailra öryggismála ríkis-
ins. Þriðji maðurkm er Dmitri
PolyaraSki, 48 ára gamall, Úkra
níuiiraað'ur eiras og Podgorny, ýt
iran rnaður og ekki undanláts-
samur, gott dæmi um metoirða
gjarnan yngri flókksmanna.
Polyanski, sem situr í stjórn
Æðstaráðsiins, er eiran fárra
manna, sem aldrei virtist
standa stuggur af Krúsjeff.
En bollaleggingar af þessu
tagi hljóta alltaf a® verða get-
sakir einar, því það er syo
margt í Sovétríkjunum sem eng
ira veit og kemur mörarauim á
óvart. Þegar öllu er á botnin
hvolft, hefði til þess þurft
óvenju glöggan mann, fram-
sýnan og út undir sig, tii þess
að segja fyrdr uim það árið 1953,
að gildvaxinn maður og ekki
ýkja hár í loftirau, öruggur
flokksmaður sunnain úr Úkra-
írau, Krúsjeff a’ð nafni, myndi
orðinn einræðisherra yfir öllu
Rússaveldi fjórum órum síðar.
Og airftaki Krjúsjeffs á einræð
islherrastóli í Sovétríkjunium
gæti allt eins orðið einhver
þeirra 17ö manna, sem sœti eiga
í miðstjóm flokksins, maður
sem enn er þar enginra framá-
rnaður og í eragiu kunnur öllum
þeim mör-gu sem utan Sovét-
ríkjarana og úr fjarlægð fram-
andi larada pira íhugu'lir og
forvitnir inin í myrkur það sem
umlyk-ur ley-ndardómia so-
vézkra stjórnimála.
(Þýtt og endursagt úr
The Sunday Times).