Morgunblaðið - 19.12.1965, Síða 17

r
SuHnuflaffur 19. des. 1965
MORGUNBLAÐIÐ
17
Tilraun, sem vert
er að gera
MISJAFNLEGA er spáð fyrir
hinni íslenzku matvörumiðstöð,
sem opnuð var nú í vikunni í
London. Þessa tilraun er þó vissu
lega vert að gera. Kunnugir hafa
kvartað undan því tvennu, að ís-
lenzkt lambakjöt væri of lítið
þekkt erlendis, og þar sem því
hafi verið komið girnilega á
framfæri, þá hafi það ekki reynzt
fáanlegt þegar síðar var eftir því
spurt. Nú er ætlunin að bæta úr
þessu, þar sem markaðshorfur
eru taldar einna líklegastar. Um
árangurinn verður ekki sagt fyr-
irfram. Samkeppnin í London er
hörð, og engan veginn víst, hvort
við stöndum okkur í henni. Til
forustu þessarar tilraunar hafa
ráðist ágætir menn undir stjórn-
erformennsku Ólafs O. Johnsons,
stórkaupmanns, og framkvæmda-
stjórn Halldórs Gröndals, veit-
ingamanns. Ingólfur Jónsson,
landbúnaðarráðherra, hefur ver-
ið driffjöðurin í að hrinda þessu
nýmæli í framkvæmd. Öllum
nýjungum fylgir nokkur áhætta.
Ef menn þora aldrei að leggja
neitt í hættu, þá verður skammt
komizt áleiðis. Engir aðstandend-
ur þessa fyrirtækis búast við
beinum gróða. Allir eru við því
búnir að tapa því fé, sem fram
er lagt. Ef vel tekst til, þá kann
hér margt gott af að leiða.
Jólaskreyting i verzlunarglugg a í Reykjavik.
svo, sem allir atvinnuvegir væru
komnir í kalda kol, en í hinu, að
hinir mikilvægustu þeirra væru
mjög aflögufærir. Á þessu herti
hann enn í umræðunum um stór-
iðjuna. Þá sagði hann eitthvað á
þá leið, að íslendingar hefðu
aldrei haft meiri möguleika til
glæsilegrar uppbyggingar í land-
inu en einmitt nú. Magnús Kjart-
ansson, Þjóðviljaritstjóri, tók þó
enn sterkara til orða. Efni máls
hans var það, að við hefðum á
síðustu áratugum unnið afrek í
efnahags- og atvinnumálum, sem
þyldu samanburð við hvern sem
er. Auðvitað er hvort tveggja
rétt. íslendingar hafa á síðusfu
áratugum unnið meiri afrek I
uppbyggingu lands sínsj en vitað
er, að nokkrir aðrir hafi gert á
þessu tímabili. Og staða okkar er
nú, þrátt fyrir allt sem á bjátar,
svo sterk, að hún hefur aldrei
verið sterkari. Við höfum nú
meiri möguleika til velsældar og
framfara en nokkru sinni áður,
einungis ef við kunnum með að
fara. Þegar viðurkennt er, hve
vel hefur tekizt, þá er auðsætt
hvílík fásinna það er að halda því
samtímis fram, að hér sé nú og
hafi á ufidanförnum áratugum
verið fylgt einhverri óþurftar-
stefnu. Ekki er um það að villast,
að reynslan hefur sýnt, að þjóð-
skipulag okar er í höfuðdráttum
heilbrigt, og að stefnt hefur verið
í rétta átt.
Grundvöllurinn of
REYKJAVÍKURBRÉF
Laugard. 18 des. ■
Sá, sem bezt hafði
vit á búskap, klauf
sig f rá hinum
Framsóknarmenn sýnast seint
þreytast á því að narta í Ingólf
Jónsson. Ekki fer á milli mála,
að öfundin veldur mestu um ó-
hróður þeirra. í sinn hóp tala þeir
um, að hart sér að þurfa að játa,
*ð Ingólfur sé bezti landbúnaðar-
ráðherra eftir Tryggva Þórhalls-
#on! Með ólíkindum er, að hlusta
m um hvað Ingólfur Jónsson þarf
eð deila við landbúnaðarspek-
inga Framsóknar. Ingólfur segir
6em rétt er, að bændum ríði á
engu meira en að stækka bú sín,
ef búin verði nógu stór og vel
rekin, skapist aðstaða til að selja
íslenzkar landbúnaðarvörur á er-
Jendum markaði, styrkjalaust.
Skiljanlegt er, að menn greini á
um samkeppnismöguleika svo
jiorðlægs lands við hin, sem við
miklu betri veðurskilyrði búa.
Hitt er með ólíkindum, sem var
haldið fram af hálfu Framsókn-
armanna á dögunum í umræðum
é Alþingi, að síður en svo væri
einhlýtt að stækka búin. Þvi
fylgdi þrældómur og aðrir ann-
markar. Ekki varð annað skilið
ef þessum orðræðum en æskilegt
væri að halda kotbúskap sem víð-
est við. Ekki er furða, þó að sá
Framsóknarþingmaður, sem mest
vit hefur á búskap, fengi sig ekki
til að fylgja flokknum í þessari
fáránlegu baráttu fyrir lítil-
mótleikanum. Björn Pálsson
greiddi ekki atkvæði um bráða-
birgðalögin um ákvörðun búvöru
verðs, þó að flokksbræður hans
hömuðust á móti þeim með öll-
um illum látum. Þá varð Fram-
■óknarmanni að orði, að Sjálf-
etæðismenn mættu láta sér í léttu
rúrr.i liggja, hvað hinir fjösuðu
úr því, að sá Framsóknarmanna,
sem héfði jafn mikið vit á bú-
skap og allir hinir samanlagt, ó-
merkti orð þeirra jafn greinilega
með gerðum sínum. Björn snýst
gegn flokksbræðrum sínum í öllu
því, sem hann hefur vit á, en er
þeim trúr og dyggur í því, sem
hann ekki þekkir og er það fleira
en flesta mundi gruna.
Ávítaður fyrir að
útvega meira fé
Dugnaður Ingólfs Jónssonar og
frábær eljusemi við að ýta fram
þeim málum, sem hann hefur
tekið að sér, er kunnari en frá
þurfi að segja. Ingólfur átti
manna mestan þátt í setningu
vegalaganna veturinn 1963, enda
er enginn honum skilningsbetri á
nauðsyn endurbóta á vegalagn-
ingu og vegakerfi. Þegar vegalög-
in voru sett varð það að ráði, að
halda í fjárlögum ákveðinni upp-
hæð til vegamála. Enginn ágrein-
ingur er um það, að úr þeirri
fjárhæð mátti ekki draga. En
þegar sýnt varð, að bæta þurfti
úr halla ríkissjóðs á árinu 1964
var um það tvennt að velja, að
hækka almenna skatta eða afla
fjár til sérþarfa. Á þetta reyndi
sérstaklega um framlagið til vega
mála. Auðvitað hefði verið hægt
að hækka almenna skatta og
halda sama framlagi og verið
hafði á fjárlögum. Hitt þótti ó-
líkt skynsamlegra, að efla hina
sérstöku tekjustofna, sem þegar
höfðu verið ákveðnir til vega-
mála og taka vegaútgjöldin alveg
af fjárlögum. Hér var eingöngu
um að ræða mun á aðferð, þ. á m.
hvort betra væri til yfirlits.
Efnislega skipti hitt öllu máli, að
heildarfjárveiting til vegamála
yrði ekki minni en lofað hafði
verið. Ingólfur Jónsson lagði á-
herzlu á efni málsins, og fékk
m.a.s. fram aukningu á vegafé.
Fyrir það afrek hafa ókvæðisorð
Framsóknarmanna dunið á hon-
um. Þeir láta eins og verra ódæði
hafi ekki verið framið en að út-
vega hið aukna fjármagn. Löng-
unin til þess að ná sér niðri á
hinum harðduglega landbúnaðar-
og samgöngumálaráðherra, ber
dómgreind Framsóknarmanna
gjörsamlega ofurliði.
Gáfust upp við
tillögugerð
Til þess að auglýsa enn betur
öfund sína í garð Ingólfs, báru
Framsóknarmenn þá eina til-
lögu fram við afgreiðslu fjárlaga,
að halda þar sömu upphæð til
vegamála og verið háfði og er
það lægri upphæð en aflað verð-
ur samkvæmt tillögu ríkisstjórn-
arinnar. í fyrra fór lítið fyrir
lækkunartillögum Framsóknar-
manna við fjárlögin, en því meira
fyrir hækkunartillögunum. Þá
vildu þeir láta hækka útgjöld um
hundruð milljóna. Ef bætt var
við tekjumissi, sem ríkið hefði
orðið fýrir, ef Framsókn hefði
tekizt að stöðva þau tekjuöflun-
arfrumvörp, sem hún snerizt á
móti, þá hefði hagur ríkissjóðs
orðið átta hundruð til þúsund
milljónum lakari á þessu ári en
ella. Fyrir réttu ári fullyrtu
Framsóknarmenn æ ofan í æ, að
ríkissjóður mundi vel standast
slíka útgjaldaaukningu og tekju-
missi. Framsóknarmenn sögðu
tekjuafgang undanfarinna ára
smáræði miðað við þann tekjuaf-
gang, sem verða mundi á árunum
1964 og 1965. Fátt sýnir betur
algera fjármálaglópsku þeirra en
þessar fullyrðingar. Virðingar-
vert væri, ef tillöguleysi þeirra
nú stafaði af því, að þeir skömm-
uðust sín fyrir það, hversu full-
yrðingar þeirra í fyrra reyndust
gersamlega Tit í hött. Vonandi
verkar þvílík skömmustutilfinn-
ing eitthvað á undirvitund þeirra.
En ekki hafa þeir sómatilfinningu
til að viðurkenna skömm sína.
Þvert á móti, þá fullyrða þeir nú,
að hagur ríkissjóðs sé svo bág-
borinn, að þýðingarlaust sé að
bera fram einstakar breytingar-
tillögur til að fylla þá botnlausu
hít. Sá stóryrðavaðall á að skýla
algjöru úrræðaleysi þeirra sjálfra.
í hinu orðinu reyna þeir þó að
afsaka eymd sína með því, að þá
vanti ríkislaunaða sérfræðinga til
að setja hugmyndir þeirra í fram-
bærilegt form! Ofan á þetta raus
bætast fullyrðingar um að láns-
traust ríkisins sé orðið svo sterkt
út á við, að engin vandkvæði
muni á, þó að við höfnum hag-
kvæmum framkvæmdum og velj-
um hinn verri kost í rafmagns-
virkjunum!
„Hann Ingólfur
sagði það!“
Vesaldóminn fullkomna Fram-
sóknarmenn með því að reyna að
skjóta sér á bak við um-
mæli Ingólfs Jónssonar frá því
í vor um Búrfellsvirkjun. Sú
frammistaða Eysteins Jónssonar
var þeim mun miður sköruleg,
sem Ingólfur var sjálfur ekki við-
staddur, heldur erlendis í emb-
ættiserindum. í tilvitnaðri ræðu
velti Ingólfur málum fyrir sér að
hygginna manna hætti, án þess
að nota stór orð um leið og hann
byggði á þeim tölum um kostn-
aðarmun, sem ekki verður með
neinu móti fram hjá komizt. Þá
er það ekki síður hlálegt að heyra
Framsóknarmenn nú vitna til
orða ríkisstjórnarinnar í greinar-
gerð um landsvirkjunarfrumvarp
ið sl. vor, að virkjun stór-
fljóta landsins sé litlu meira átak
hlutfallslega, en virkjun Sogsins
á sínum tíma. Vafalaust er þetta
rétt, því að þá er einmitt byggt
á þeirri forsendu, að unnt sé að
selja nægan hluta rafmagnsins
þegar í stað til stóriðju.
Vill nota málið til
að komast í stjórn
Út yfir tekur, að Framsókn
skuli ótilneydd minna á aðdrag-
anda Sogsvirkjunarinnar. Ein af
ástæðunum, sem af hennar hálfu
voru færðar fram fyrir þingrof-
inu alræmda á árinu 1931, var
einmitt sú, að þá höfðu þingmenn
Reykvíkinga flutt frumvarp um
virkjun Sogsins. Framsókn hélt
því þá fram, að með slíkum fjár-
glæfrum væri hag og öryggi ríkis
sjóðs og þjóðarinnar stefnt í stór-
kostlegan voða! Sogsvirkjunar-
frumvarpið var flutt þing eftir
þing, en fékkst ekki samþykkt,
fyrr en Sjálfstæðismenn voru
komnir í stjórn með Framsókn.
Þá var hún knúin til að láta af
mótstöðu sinni.
Það skyldi þó aldrei vera eitt-
hvað svipað sem nú vakir fyrir
Framsókn? Ætlunin sé sú, að
nota stóriðjuráðagerðir til að
reyna að vekja tortryggni og
fjandskap í garð ríkisstjórnarinn-
ar og flokka hennar, og tefja
málið til þess að geta samið um
það, ef Framsókn kemst í ríkis-
stjórn á ný? Þá múndi hún þakka
sér framkvæmdirnar og kenna
öðrum um, hversu þær hefðu
dregizt úr hófi! Þegar yfirlýsing
Framsóknar er athuguð, sést ó-
tvírætt, að þessi möguleiki er þar
mjög hafður í huga.
„Aldrei meiri
möguleikar - afrek
síðustu áratuga“
Ekki er tvískinningur komm-
únista í lýsingu þeirra á efna-
hagsástandinu nú minni en Fram-
sóknar, þó að afstaða þeirra til
sjálfrar stóriðjunnar sé alveg ó-
tvíræð. Athygli hefur vakið, að
Lúðvík Jósepsson hefur í öðru
orðinu að undanförnu lýst því
veikur
Hitt væri fásinna að viður-
kenna ekki, að hér er umbóta-
þörf í mörgu. Grundvöllur vel-
sældar okkar og framfara er of
veikur. Erfiðleikarnir við að búa
í þessu norðlæga eylandi eru ærn
ir, þó að við hagnýtum allar auð-
lindir þess. Þá blasir fyrst við hið
óbeizlaða fossaafl. Virkjun stór-
fljótanna hefur hingað til reynzt
okkur ofurefli. Þar verður strax
að virkja meira afl en við þegar
í stað höfum sjálfir not fyrir.
Ráðið við þeim vanda er, að selja
öðrum aflið um sinn. Nú tala
kommúnistar um að hyggilegra
kynni að vera að leiða þetta afl
til annarra landa og selja það
þar. Þeir vilja ekki hafa á sama
hátt sem frændur okkar í Noregi,
að leita samvinnu við útlendinga
um að koma upp atvinnurekstri
í landinu sjálfu. Atvinnurekstri,
sem Norðmejnn telja, að hafi haft
úrslitaáhrif um eflingu þeirra
eigin iðnaðar vegna þess lær-
dóms og njargháttuðu reynslu,
sem þeir öðluðust í samvinnu við
erlendu sérfræðingana. Van-
traustið á eigin getu okkar fslend
inga er svo yfirgengilegt, að
furðu hlýtur að vekja. Á því van-
trausti er sú skýring helzt, að
kommúnistar segi ekki hug sinn
allan. Það, sem þeir óttast, er
samvinna við lýðræðisþjóðir.
Jafnvel þá þjóð, þar sem lýðræði
er rótgrónast, svo sem í Sviss-
landi. Kommúnistar mundu hins-
vegar bregðast allt öðru vísi við,
ef um samvinnu við Sovétmenn
væri að ræða.
r
Atta stip; á þýðingu
tækni op; hagræð-
ingar
Baráttan gegn hagnýtingu
tækninnar er vonlaus til lengdar.
Tæknin hefur þegar gjörbreytt
sjávarútvegi og landbúnaði. Hver
einasti skyniborinn maður sér
hvílík þjóðarskömm það er, að
láta vatnsaflið stöðugt renna ó-
notað til sjávar. Sú var tíðin, að
verkamenn í Reykjavík mót-
mæltu bættum starfsháttum við
uppskipun, eins og t.d. vegna kola
kranans: þeir héldu, að slíkt
mundi svipta þá atvinnu. Nú
skilja þeir manna bezt, að hagnýt
ing vélaafls, tækni og hagræðing
vinnubragða er frumskilyrði fyr-
ir bættum lífskjörum þeirra eins
og þjóðarinnar í heild. Ómetan-
legt er, að þessi skilningur hefur
fengið staðfestingu í nýgerðum
samningum milli vinnuveitenda
og Alþýðusambands. Vonandi
verður samvinnu í sömu átt hald-
ið áfram.