Morgunblaðið - 31.05.1967, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 31. MAÍ 1967.
Sigurveig Björnsdóttir
Minningarorð
Fædd 19. júní 1877.
Dáin 24. maí 1967.
I DAG verður jarðsungin frá
IPossvogskirkju frú Sigurveig
iBjörnsdóttir. Hún andaðist í
sjúkradeild Hrafnistu miðviku-
daginn 24. mai sl., eftir erfiða
baráttu við þungan sjúkdóm 1
mokkra mánuði og sárar þján-
ingar eíðustu viikurnar, sem þó
linuðust undir það siðasta, svo
að hún féklk að lokum hægt
andláit.
Sigurveig varð háöldruð kona,
fædd 19. júní 1877, og vantaði
því aðeins tæpan mánuð á að
Ihún næði níræðisaldrL Hún var
Snæfellingur að ætt og upp-
xuna og voru foreldrar hennar
iBjörn bóndi Jónsson á Gerðu-
bergi ög Sigurrós Sigurðardótt-
ir á SvarUhóli, Sigurðssonóir í
Miklaholtsseli. Sigurveig var
wppalin á utanverðu Snæfells-
mesi, að ætla má við fremur
kröpp kjör, eins og margur á
Iþeim harðinda- og bágindatím-
um Ihér á landi, síðustu tugum
nátjándu aldarinnar. Hún bjó
þar og með manni sínum,
Kristjáni Jónssyni frá Litla-
lónL Arasonar frá Reynhólum
í Miðfirði, Magnússonar, bróð-
ur Gunnlaugs á Tannstöðum í
Hrútafirði, föður Björns yfir-
kennara. Bjuggu þau fyrst á
LitlalónL síðan á Vaðstakks-
heiði, en fluttu þaðan á Hellis-
sand. Þau lifðu af landbúnaði
og fisbveiðum, hinum fornu og
nýju höfuðatvinnuvegum ís-
lendinga. Eftir um 20 ára sam-
búð missti Sigurveig mann
sinn, sem dó á sóttarsæng tæp-
lega sextugur að aldri og flutti
hún (þá skömmu síðar til
Reykjavikur, ásamt börnum
sínum, sem sum voru raunar
komin þangað á undan henni,
til náms og atvinnu, og þar átti
hún heima eftir það, síðustu ár-
in í dvalarheimilinu Hrafnistu.
Sigurveig eignaðist 5 börn með
manni sínum, sem öll eru bú-
sett í Reýkjavík, þau sem enn
eru á lífi. Þau eru: Frú Elsa
hjúkrunarkona, frú Aðalheiður
Bruun, frú Matthildur Petersen
og Anton skrifstofumaður. Óskar
sonur hennar, bifvélavirki, lézt
fyrir nokkrum árum, einn
þeirra sem kvöddu fýrir aldur
fram af bráðu hjartameini. Af-
komendur Sigurveigar eru orð-
inn allstór hópur, eru þeir alls
42 og allir á lifi nema einn.
Sigurveig var mikil starfs-
fcona og ef dæma má af elju
hennar á efri árum, hefir svo
vafalítið verið alla hennar æfi.
Vinnusemi hennar hefir án efa
verið eðlisliæg o>g aðstaðan í
Iffinu kallað á vinnuþörf og því
kalli hlýddi hún undanbragða-
laust. Sá er þessar línur ritar
kynntist henni ekki fýrr en á
efri árum hennar og þefckir því
ekki til starfa hennar sem
sveitakonu og fisfcimannskonu,
en ef að Mkum lætur hefir hún
ekki dregið af sér á þeim vett-
vangi, fremur en annars staðar.
®ftir að hún var orðin ekkja og
eigin fyrirvinna og sonar síns,
'hefir ekki ævinlega verið hægt
að kjósa sér vinnu, en orðið að
taka því sem bauðst og margur
man þann skorna skammt, sem
borinn var úr býtum á milli-
stríðsárunum, fyrir vinnu unna
hörðum höndum. En Sigurveig
kunni margt til verka, meðal
annars vel til saumaskapar, sem
hún vann mikið að, fram á síð-
asta æviár og ótaldar eru þær
flíkur, sem hún prjónaði. Allt
var þetta vel og smekklega unn-
ið og bar vott um eðlislæga
vinnugleði og listfengi í hand-
bragðL
Þeir sem hún vann hjá og
fyrir munu ekki hafa þurft að
kvarta um það, að það sem hún
tók að sér hafi ekki verið sam-
vizfcusamlega af hendi leyst og
öll hennar loforð stóðu eins og
stafur á bók.
Ekki mun Sigurveig hafa not-
ið skólalærdóms, svo nokkru
næmL fremur en margur af
hennar kynslóð, en hún var gáf-
uð bona, sem margt lærði á eig-
in spýtur í lífsins skóla á langri
ævi og það sem hún kunni og
mundi bar vott um að gott næmi
hefir henni verið gefið og hæfi-
leikar til að njóta orðsins listar.
Einfcum hafði hún mætur á kveð
skap og var um árabil félagi í
Kvæðamannafélaginu og virkur
þátttakandi í starfsemi þess fé-
lagssfcapar. Hún hafði á hrað-
bergi margar stemmur og kvað
oft við raust, meðan röddin ent-
ist. Sjáltf var hún prýðilega hag-
mælt og kastaði fram margri vel
kveðinni stökunni, við ýms tœfci-
feeri. Hún átti heldur ekki langt
að sækja það, að geta brugðið
því fyrir sig að koma saman
vísu, er svo bar undir. Sigur-
rós móðir hennar, sem var föð-
ursystir Jóhanns Gunnars Sig-
urðssonar skálds, mun hatfa ver-
ið skáldmœlt og Sigurrós og
Ólöf á Hlöðum voru systlkina-
dætur. Því miður mun fátt af
vísum Sigurveigar hafa varð-
veizt í minni eða á blaði og
kveðskapur hennar ekki verið
hljóðritaður, svo mér sé kunn-
ugt, fyrr en hana var tekið mik-
ið að bresta rödd. Hún var
gjarna glöð og hress á manna-
mótum, bom vel fyrir sig orði
og kunni þvi vel að glatt væri
á Hjalla, með léttri tónlist og
söng og sjálí mun hún hafa leik-
ið á hljóðfæri á yngri árum,
sér til gamans.
Sigurveig var sannfiærð um að
veröldin væri efcki öll þar sem
hún er séð, með þeim skynfær-
um sem upp eru talin í almenn-
um fræðurn. Sálræna reynslu
sína og annarra mat hún mikils.
Hún var trúhneigð kona og fáa
hefi ég þefcíkt sannfærðari um
persónulegt Mf manns etftir Mk-
amsdauðann en hana. Vék hún
oft að þeirri sikoðun sinni og
trú, að handan grafar byði
mannsins mikið og startfsamt Mf.
Hún dó södd Mfdaga hér, í ör-
uggri vissu um framhald Mfs-
síns í öðrum heimi og sannfær-
ingtu um að hitta þar aftur, nú
og stíðar, látna vini og vanda-
menn og hugsaði gott til þeirra
endurfunda.
Svo sem vænta máltti um jafn
langlífa ikonu, sem lifði mikinn
hluta æfi sinnar í mesta þéttbýli
þessa lands, eignaðist Sigurveig
mikinn fjölda vina og fcunningja,
sem höfðu á henni miklar mæt-
ur, enda áttu margir henni gott
upp að inna. Hún var flestum
greiðviknari og hjálptfúsari,
einkum við þá sem voru minni
máttar og sérstaklega hjálpar-
þurfi og fiáitt mun henni hafa lík-
að verr, en að sjá eða finna hlut
slíkra fyrir borð borinn. Og geð-
rik var hún, svo að sikorizt gat
í odda með henni og stöku sam-
ferðamanni, ef verulega bar á
milM og lét hún þá gjarnan ekfci
hlut sinn, meðan hún þóttist
hafa satt að mæla. Hitt er jafn-
víst að hún bar einlægan hlý-
hug til vina sinna og samferða-
fólks og sérstakt þakklæti lét
hún ofit í Ijós, í garð þeirra sem
greitt höfðu götu hennar veitt
henni vinnu og vikið að henni
gjöfum og vinsemd. Hún mat
mikils vináttu góðra manna og
minntist þeirra í bænum sínum.
Síðast en ekki sdzt leyndi sér
ekki hve þakklát hún var þeim
sem hjúkrun hennar á banabeðn
um mæddi mest á. Var henni það
eflst í huga og fremst á tungu
til hinztu stundar.
Mikill fjöldi afkomenda,
vandamanna og vina kveðja í
dag hina látnu dugnaðar- og
sæmdnarkonu, með söknuði og
þakklæti í huga, unnandi henni
maklegrar hvíldar eftir langan
og oft strangan ævidag, og þess
að henni verði að trú sinni og
fyllstu vonum.
Stefán Guðnason.
Skólaslit
skólans í
Kvennaskólanum í Reykjavík
var sagt upp laugardaginn 20.
maí sl. að viðstöddu fjölmenni.
Skólaslitaræðu flutti frú Hrefna
Þorsteinsdóttir settur skólastjóri
í orlofi frú Guðrúnar P. Helga-
dóttur.
Forstöðukona gerði grein yfrir
stairfsemi skólans þetta skóla-
árið og skýrði frá úrslitum, vor
prófa. 225 námsmeyjar settust í
skólann í haust og 35 brautskráð
ust úr skólanum í vor. Hæstu
einkunn á lokaprófi hlaut Soffía
Eggertsdóttir námsmær í 4. bekk
Z. 9,37. Miðskólaprófi luku 32
stúlkur, en landspróf þreyta 27.
á miðskólaprófi hlaut hæstu
einkunn Ásta Ásdís Sæmunds-
dóttir 9,14. Unglingaprófi luku
63 stúlkur. Hæstu einkunn hlaut
Guðný Ása Sveinsdóttir 9,43.
Prótfi upp í 2. bekk luku 63 stúlk
ur. Hæstu einkunn þar hlaut
Sigríður Jóhannsdóttir 9,52.
Mikill mannf jöldi var við skóla
uppsögn, og voru Kvennaskólan-
um færðar góðar gjafir. Fyrir
hönd Kvennaskólastúlkna, sem
útskritfuðust fyrir 25 árum talaði
frú Guðrún Gísladóttir og færði
sá árgangur skólanum forkunnar
fagran fundarhamar gerðan af
Ríkharði Jónssyni. Fyrir hönd
Kvennaskólastúlkna, sem braut
Arfleiddi Styrkt-
arfélag lomoðra
og fatlaðra
KRISTJÁN Benediktsson, gull-
smiður frá Kópaskeri, andaðist
að Hratfnilstu hér í borg 9. marz:
rl966.
Hann lét eftir sig rúmar 100
þús. kr. í verðbréfum og pen-
ingum, sem hann ánafnaði
Styrktarfélagi lamaðra og fatl-
aðra.
Bú Kristjéns var tekið ,til
opinberrar skiptameðferðar hjá
Skiptarétti Reykjavíkur og voru
allar eignir hans afhentar
Styrktarfélagi lamaðra og fatl-
aðra laugardaginn 27. maí s.l.
Stjórn Styrktrfélagsins kann
hinum látna maklegar þakkir,
fyrir þessa stóru dánargjötf.
Frá Styrktarfélagi
lamaðra og fatlaðra.
vel sé hægt án þeirra að vera,
ef þau atvik eru horfin. Um-
fram allt verða menn að hafa
í huga, að á meðan meirihluti
þjóðarinnar sjálfrar vill hafa
höft og hömlur verður þeim
haldið við.
- SIS
Framhald af bls. 2.
Sjálfur hvorki vil ég né get
dulið þá skoðun mína, að ég
er að meginstefnu fylgjandi
frjálsri verzlun. Engu að síð-
nr hefur það komið í hlut
minn að vera í rikisstjórn,
sem beitt hefur harkalegum
verzlunarhöftum. Vissuiega
höfum við talið okkur gera
það af nauðsyn, og er þó lík-
legt, að hver um sig mundi
færa ólík rök fyrir þeirri
nauðsyn, vegna þess, að
grundvallarskoðanir og við-
horf okkar, sem um sinn höf-
nm starfað saman eru að
ýmsu leyti mismunandi.
En við þá, sem á annað
borð eru fylgjandi frjálsri
verzlun vil ég segja þetta:
Við verðum að varast, að
fyrir okkur fari eins og hesti,
sem verið hefur í hafti. Eftir
að hnappeidan hefur verið af
honum leyst heldur hann á-
fram að hoppa eins og engin
breyting hafi á orðið, hann
heldur að hann komist ekki
áfram með öðru móti. Við
verðum að gæta þess, að það
hugarfar skapist ekki, að ó-
mögulegt sé, að vera án haft-
anna, að allt hljóti um koli
að keyra, ef höft eru leyst
eða verulega á þeim linað.
Þetta hnappelduhugarfar
ríkti hjá ýmsum ráðandi
mönnum, þegar rætt var um
afnám einokunarinnar gömln.
Nú er hún verst þokkuð af
öllum stofnunum, sem verið
hafa á fslandi. En henni var
ekki ætíð haldið uppi af ill-
viljuðum mönnum, heldur
þvert á móti af ýmsum, sem
voru afbragð af góðvild og
umhyggju en trúðu statt og
stöðugt á, að nauðsyn væri,
að stjórnarvöldin hefðu vit
fyrir þegnunum. Valdhafarn-
ir óttuðust þá eins og nú, að
allt mundi um koll keyra, ef
slakað yrði á höftunum, sem
sett voru á framkvæmdaþrek
einstaklinganna. Reynslan
sýndi, að sá ótti var með ölllu
ástæðulaus.
íslenzka þjóðin sökk ekki i
skuldafen, heldur komst ein-
mitt úr algerri örbirgð og
alisleysi meðan fullt verzl-
unarfrelsi var og ætti þó að
vera ólíkt hægara fyrir hana
að lifa nú af tekjum sínum,
sem eru hlutfallslega miklu
meiri en þá var. Það er einn-
ig hollt fyrir okkur að rifja
npp, þótt óþarft ætti að virð-
ast, að nú á dögum eru til
þjóðir og einmitt þær þjóð-
ir, sem vegnar bezt um fjár-
hag og atvinnu, sem eru án
hafta og hamla nokkuð til
jafns við það, sem við höf-
um búið við um nærri tvo
áratugi. Auðvitað er um
þetta sem annað, að engin
regla er án undamtefcninga.
Sitt hentar hverjum og
hinum sama hentar misjafnt
á ólíkum tímum. Höft og
hömlur geta verið nauðsyn-
leg og óhjákvæmileg, ef viss
atvik eru fyrir hendi, þótt
Það er þjóðin sjálf, sem
segir endanlega til um, hvern
ig þessum málum skuli hátt-
að. í því efni fara Alþingi og
ríkisstjórn einungis eftir því,
sem þjóðin ákveður. Hún er
sá eiginlegi valdhafi, sem úr-
slitaráðin hefur."
Með þessujm orðum lýstí.
Bjarni Benediktsson, við-
horfi Sj á'l’ís t æ ðisflofck s i n s
tii hafba eða frjúlsrar
verzlunar í byrjun ágúst
1949. í samræmi við þá
meginstefnu, sem fram
kemur í þessari ræðu var
það eitt meginbaráttumál
Sjállifstæðisflokkisins í al-
þingiskosningunum í okt.
1949 að taka upp frjálsari
verzllunarhætti, en Fram-
sðkn barðist fyrir nýju
skömmtumarkerfi, sem
hentaði henni beitur.
Sjálfstæðisflokkiurinn
myndaði minnihluitastjórn
í des. 1949 og sat hún að
Kvenna-
R-vík
skráðust fyrir 20 árum talaði frú
Borghildur Fenger og færðu þær
Systrasjóði peningagjöf til minn
ingar um látna bekkjarsystur
sína Guðrúnu Steinsen. Frú Arn-
dís Nielsdóttir talaði fyrir hönd
16 ára árgangs og færðu þær
skólanum peningjagjöf í Lista-
verkasjóð skólans. Fyrir hönd 10
ára árgangs talaði Guðný Frið-
steinsdóttir færðu þær Systra-
sjóði einnig þeningagjöf. Að lok
um talaði Guðný Hinriksdóttir
fyrir hönd 5 ára árgangs og géfu
þær skólanum peningaupphæð til
frjálsra ráðstafana. >á barst
Systrasjóði peningagjöf frá frú
Ágnesi Kragh. Sömuleiðis frá frú
Kristensu og Vilhelm Steinsen,
bankaritara og Emil Ágústssyni
til minningar um frú Guðrúnu
Steinsen, látna dóttirr og eigin-
konu.Forstöðukona þakkaði eldri
nemendum skólans alla tryggð,
sem þeir hefðu sýnt skóla sín
um, og kvað skólanum og hinum
ungu námsmeyjum mikinn styrk
að vináttu þeirra. Hún væri þeim
öllum hvatning.
Þá fór fram verðlaunaatfhend-
ing. Verðlaun úr Minningarsjóði
frú Thoru Melsted, veitt fyrir
beztan áranguir í bóklegum grein
um á lokaprófi, hlaut Soffía
Eggertsdóttir 4. bekk Z. >á voru.
veitt verðlaun úr Thomsensisjóði
fyrir beztan árangur í útsaumi.
Þau hlaut Sigríður D. Benedikta
dóttir 3. bekk C. Verðlaun úr
Verðlaunasjóði frú Guðrúnar J.
Briem fyrir beztan árangur í fata
saumi hlaut Soffía Eggertsdóttir
4. bekk Z. Þýzka sendiráðið gaf
þrenn Verðlaun fyrir bezta<
frammistöðu í þýzku. Þau hlutu
Sotffía Eggertsdóttir 4. bekk Z.,
Kristín Halldórsdóttir 4. bekk Z
og Eygló Yngvadóttir í 4. bekk
C. Þá gaf danska senidiráðið
tvenn verðlaun fyrir beztu
frammistöðu í dönsku og þau
hlutu Brynj'a Jónsdóttir 4.
bekk Z og Ólöf Hulda Marís-
dóttir 4. bekk Z. í lok skólaárs-
ins hafði verið úthlutað styrkjum
til námsmeyja úr Systrasjóði kr.
24.000, Úr Styrktarsjóði Thoru
og Páls Melsted 3000 krónum og
úr Kristjönugjöf kr. 9.000.
Að lokum þakkaði forstöðu-
kona skólanefnd og gestum
komuna, þakkaði kennurum á-
gætt samstarf á liðnutm vetri og
ávarpaði stúlfcurnar, sem braut-
skráðust, og óskaði þeim gæfu
og gengis á komandi árum.
völdum þangað til í marz
1950. Hún lagði fram tíl-
liögur um ítarlegar ráðstaf-
anir í efnahagsmálum, og
voru frjáisari verzlunar-
hættÍT grundvalaraitriði í
þeirri tillöguigerð, Vegna
þessara tillagna var að
frumikvæði Framsóknar
samþykkt vantraust á
minnihlutast j ór n Sjálf-
stæðiisflokksins en nokkr-
um dögum síðar gekk
Framsókn til samstarfs við
S j á Ifs t æði sf 1 ofck i n n um
hinar sömu tillögur.
Frá 1960 hefur Sjálfstæð
isflliokikurinn svo haft for-
ustu um að gefa 86,4% inn
flutningsins frjálsan en
Framisókn er enn á sama
stigi og áður. Hún hefur
ekkert lært og engu
gíleymt. Hún predifcar enn
höft og auðvitað vegna
þess, að í sfcjóli þeirra ætl-
ar hún að tryggja SÍS fior-
réttindi alveg eins og ætl1-
unin var með skömmtunar
kerfinu 1949. Framsókn er
enn söm við sig