Morgunblaðið - 24.09.1967, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. SEPT. 1987

Útgefandi: Hf. Áryakur, R’eykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar; Sigurður Bfernason frá Vigur.
Matthías Jphannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri: Björn Jóhannsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjóm og afgreiðsla: Aðaistræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar: Aðalstræti 6. Sími. 22-4-80.
í lausasölu: Kr. 7.00 eintakið.
Askriftargjald kr. 105.00 á mánuði innanlands.
BREYTINGAR
í BRETLANDI
\
1 “-ukakosningar í tveimur
kjördæmum í Bretlandi hafa
vakið mikla athygli. Verka-
mannaflokkurinn beið mik-
inn ósigur í báðum kjördæm-
unum og sá ósigur var sér-
staklega sár í hinu gamla
kjördæmi Attlees. Fyrir
íhaldsflokkinn eru þessi úr-
slit kærkomin visbending
um, að hann eigi nú vaxandi
fylgi að fagna meðal kjós-
enda, en fram til þessa hefur
reyndin verið sú, að vinsældir
íhaldsflokksins hafa ekki
aukizt að mun þrátt fyrir
óvinsældir Verkamanna-
flokksst j órnarinnar.
Þegar Harold Wilson komst
ttl valda í Bretlandi 1964 hét
hann brezku þjóðinni því, að
hann mundi koma efnahag
Breta á réttan kjöl, og beita
sér fyrir vísindalegri og
tæknilegri byltingu í brezk-
um atvinnuvegum, sem
mundi auka samkeppnishæfni
þeirra á erlendum mörkuð-
um. Um langt árabil fram að
valdatöku Wilsons má segja
að efnahagsþróunin í Bret-
landi hafi gengið í hring. Að-
gerðir, sem áttu að örva efna-
hags- og atvinnulífið urðu til
þess að neyzla innanlands
jókst að mun með þeim af-
leiðingum, að útflutningur
drógst saman og halli varð á
viðskiptum við útlönd. Til
þess að leysa þann vanda var
gripið til aðgerða sem leiddu
til samdráttar í efnahagslíf-
inu en jafnan þegar talið var
að þær aðgerðir hefðu gengið
of langt var blaðinu snúið
við. Út úr þessum vítahring
komst íhaldsflokkurinn aldrei
-meðan hann var við völd og
svo virðist nú sem Wilson
muni ekki heldur takast að
brjóta hann.
Tæplega er hægt að segja,
að Verkamannaflokksstjórn
Wilsons hafi reynzt mjög sósí
alísk. Utan þjóðnýtingar stál-
iðnaðarins, sem vinstri öfl í
flokknum knúðu fram hefur
Wilson yfirleitt beitt sömu
ráðstöfunum í efnahags- og
atvinnumálum og íhaldsflokk
urinn og hann hefur í engu
breytt utanríkisstefnu Breta.
fjún er jafn háð utanríkis-
stefnu Bandaríkjanna sem
fyrr. Wilson hefur óneitan-
lega sýnt töluvert pólitískt
hugrekki í stjórnarathöfnum
sínum á stundum en sýndar-
mennska hans virðist verða
stöðugt gagnsærri og valda
miklu um persónulegar óvin-
sældir hans.
Þótt staða Verkamanna-
flokksins og Wilsons sé nú
mjög erfið er varhugavert að
draga af því þær ályktanir, að
íhaldsflokkurinn muni örugg-
ur um sigur í næstu þing-
kosningum. Margt getur gerzt
fram til þess, að þær fara
fram og Edward Heath hefur
ekki enn sannað hæfni sína,
sem pólitískur leiðtogi, þótt
hæfileikar hans til að gegna
hinum mikilvægustu stjóm-
arstörfum séu hafnir yfir all-
an efa. Hann virðist hins veg-
ar ekki kunna að vera leiðtogi
stjórnarandstöðu.
Harold Wilson hefur ekki
tekizt að leysa efnahagsvanda
mál Breta fremur en Sir Alec
Douglas Home, eða Harold
MacMillan eða Sir Anthony
Eden á undan honum. Ed-
ward Heath hefur ekki enn
fengið tækifæri til að sýna,
hvort honum getur tekizt það
sem öðrum mistókst. Hins
vegar er ljóst, að Bretar leysa
ekki vandamál sín fyrr en
þeir gera sér fulla grein fyr-
ir þeirri köldu staðreynd, að
þeir eru ekki lengur stórveldi
og hætta að haga sér eins og
þeir væru það. Þeir draumór-
ar hafa reynzt brezka ljóninu
býsna dýrir.
ALÞJÖÐLEGUR
GJALDMIÐILL
^ viðtali við Morgunblað-
:ð í gær skýrði dr. Jóhannes
Nordal m.a. frá því, að á árs-
fundi Alþjóðabankans og Al-
þjóðagjaldeyrissjóðsins, sem
hefst í Brasilíu á morgun
verði rætt um alþjóðlegan
gjaldmiðil sem fyrirhugað sé
að koma á Verði af þessari
ráðagerð er þar um að ræða
mikilvægustu breytingu á
peningakerfi heimsins síðan
Alþjóðabankinn og Alþjóða-
gjaldeyrissjóðurinn voru
stofnaðir fyrir tveimur ára-
tugum.
Dr. Jóhannes Nordal sagði
m.a.: „Þær tillögur, sem nú
liggja fyrir, gera ráð fyrir
úví, að fyrir milligöngu Al-
3jóða gj aldeyrissj óðsins verði
komið á sérstökum yfirdrátt-
arréttindum, sem dreift verði
út milli þátttökuríkjanna, án
endurgjalds, í hlutfalli við
kvóta þeirra hjá Alþjóða-
gjaldeyrissjóðnum. Þessi yf-
irdráttarréttindi geti ríkin
síðan notað til greiðslu til
annarra ríkja, ef um greiðslu-
nalla út á við er að ræða.
Um þýðingu þessa nýmælis
fyrir okkur íslendinga sagði
dr. Jóhannes Nordal: „Fyrir
ísland er þetta mikilvægt frá I
Sukarno þegar hann var og hét í hópi hermanna.
BARÁTTUNNI gegn áhrif-
uim Sukarnos fyrrum Indónes
íuforseta er hvergi nærri lok
ið. Herforingjastjórnin í Indó
nesíu hefur nú látið til skar-
ar storíða gegn Þjóðernissinna
fldkknum, sem hefur fylgt
hinum fyrrverandi forseta að
málum. Þó hikar stjórnin
enn við að banna algerlega
starfsemi flotoksins, en hefur
í hótunum um að gera það,
ef flokkurinn segir etotoi al-
gerlega skilið við Sukarno og
!lýsir yfir stuðningi við nú-
verandi stjórn.
Þessi barátta gegn Þjóðern
issinnaflokknum hefur vissar
hættur í för með sér, því að
ef hann verður bannaður get
ur svo farið að meðlimir
hans gangi í .lið með Komm
únistaflokknum, sem starfar
neðanjarðar. Kommúnistar
njóta nú þegar samúðar mik
ils fjölda meðlima Þjóðernis-
sinnaflokksins.
Síðustu aðgerðirnar gegn
þjóðernissinnum hafa eink-
um átt sér stað á Súmatra. f
héraðinu Bukit á Norður-
Súmatra hefur yfirmaður
hersins þar, Had hershöfð-
höfðingi, bannað flotoknum
að halda fundi og gefa út á-
róðursrit og gert honum í raun
og veru ótoleift með að starfa.
Áður hafði starfsemi flokks-
ins verið bönnuð í héraðinu
Atjeh á Súmatra og einnig
á Suður-'Súmatra. Þá hefur
deild flokksins á Suður-
Celebes verið leyst upp, og
herstjórinn á Austur-Java
hefur raunverulega einangrað
flokkinn þar. Java hefur löng
um verið helzta vígi flokks-
ins, og fylgi flotoksins hefur
verið mest á austurhluta eyj-
unnar.
Stjórnin gagnrýnd.
Aðalmálgagn flotoksins
„Suluh Marhaen" hefur snú-
izt hatrammlega gegn síðustu
aðgerðum stjórnarinnar gegn
flokknum og héldur því
fram, að aðgerðir Hads hers-
höfðingja á NorðuT-Súmatra
brjóti í bága við landslög.
Blaðið sagði, að landsstjórar
hersins hefðu enga lagalega
heimild til að banna starfsemi
flotoka, sem leyfðir væru lög-
um samkvæmt. Þetta er harð-
asta árásin, sem blaðið hefur
gert á herforingja þá, sem
ráða lögum og lofum í Indó-
nesíu.
Áður hafði blaðið kallað
herstjórann á Suður-Súmatra
lygara, þar sem hann hefði
látið svo um mælt, að flokks-
deildin þar hefði lagt niður
starfsemi sína af fúsum vilja.
Sukarno var fyrsti foringi
Þjóðernissinnaflokksins og
hann var ö'flugasti stjórnmála
flokkur Indónesíu þar til
toommúnistar gerðu hina mis-
heppnuðu byltingiartilraun
sína í október 1965.
Stjórnmálasérfræðingar eru
mjög uggandi vegna eyðu ,
þeirrar er mun myndast í
indónesís'kum stjórnmálum
ef Þjóðernissinnaflokkurinn
verður algerlega brotinn á
bak aftur. Floktourinn hefur
tvær milljónir meðlima, og til
þess að viðhalda áihrifum sín-
um er hugsanlegt að flctofcur-
inn gangi í lið með toommúnist
um og öðrum vinstrisinnum,
sem starfa neðanjarðar. Þótt
talið sé, að toosningar fari
etoki fram í ár eða á næsta
ári býr flotókurinn sig af
kappi undir næstu kosningar
eins og aðrir helztu stjórn-
málaflotokar Indónesíu.
Á því leikur enginn vafi,
að það er herforingjastjórnin
í Djakarta, sem staðið hefur
á bato við bannið við starf-
semi þjóðernissinna á hinum
ýmsu stöðum en ekki land-
stjórarhersins. En ekki er
ljóst hve langt herforingja-
stjórnin hyggst ganga í bar-
áttunni gegn Þjóðernissinna-
flokknum. Hins vegar hefur
herstjórnin á Austur-Java
veitt Þjóðernissinnaflokkn-
um frest til áramóta til þess
að styðjia nýskipunina í Indó-
nesíu. Hótað er róttækum að-
gerðum, ef flokkurinn hefur
etoki verið hreinsaður, fyrir
þann tíma.
Iveimur sjónarmiðum. í
fyrsta lagi er það mikið hags-
munamál íslendinga, eins og
allra þjóða, sem eiga afkomu
sína að miklu leyti undir ut-
anríkisviðskiptum, að ráðstaf-
anir séu gerðar til þess, að
Dróun alþjóðaviðskipta haldi
áfram með svipuðum hraða
og verið hefur og ekki komi
til samdráttar, sem ætíð bitn-
ar harðast á þjóðum, sem háð
astar eru útflutningstekjum.
! öðru lagi mundu íslending-
ar, þegar slíkt kerfi kæmi til
framkvæmda fá í sinn hlut
yfirdráttarréttindi, sem væru
mikilvæg viðbót við gjaldeyr-
isforða þjóðarinnar og mundu
því skapa henni meira öryggi
út á við“.
REYKJAVÍKURBRÉF
Framhald af bls. 17
er óverjandi. Af greinargerð
Tímans er svo að sjá, sem þessi
margreyndi forystumaður lifi í
allt öðrum heimi en allur þorri'
samlanda hans. Hann sýnist
ekki hafa hugmynd um þá alveg
sérstöku erfiðleika, sem nú
steðja að íslenzfcu þjóðlífi. Á
sömu misserum hefur það bor-
ið við, að vetrarvertíð reynist
hin erfiðasta hlutfallslega um
hálfrar aldar skeið, að síld held-
ur sig fyrir norðajn hafsauga,
verðlag á frystum fiskafurðum
er mun lægra en á fyrri hluta
síðasta árs, eftirspurn eftir hrað
frystum fiski fer minnkandi eða
eykst ekki með eðlilegum hætti,
skreiðarmarkaður í Afríku lok-
aist vegna borgarastyrjaldar,
verð á síldarmjöli er með allra
lægsta móti og síldarlýsi nær
nú ekki helming þess verðs, sem
það var í fyrri hluta .1. árs. Allt
er þetta lagað til þess að skapai
stórkostlega erfiðleika í ís-
lenzku atvinnulífi, en ef marka
má frásögn Tímans, þá er
eins og Eysteini Jónssyni sé
þetta allt með öllu ókunnugt.
Þegar sá í hópi Framsóknar,
sem helzt er þó að vænta nokk-
urrar yfirsýnar af, lætur sig
henda slíkt, þá er sannarlega
ektoi við miklu að búast af hin-
um, sem minni háttar eru.
Gimsteinum stolið úr bíl.
Bedford, Englandi, 21. sept. NTB:
Gimsteinum að verðmæti um 1,8
milljónir íslenzkra króna var í
dag stolið úr bifreið á auðutn
þjóðvegi í grennd við Bedford á
Englandi. Verið var að flytja kim
steinana til Wobum Abbey, óðals
hertogans af Bedford, þar sem
þeir áttu að vera til sýnis.