Morgunblaðið - 28.07.1968, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 28. JÚLÍ 1968
17
Jónas Jónsson
Með Jónasi Jónssyni frá
Hriflu er horfinn svipmikill og
Isérkennilegur persónuleiki, sem
hafði víðtæk áhrif á samtíð sína
Hann var mikill hugsjóna- og
baráttumaður. Framan af æfi
h,ans mótuðust þjóðmálaafskipti
hans af hörku og óvægni, sem
sköpuðu harða andstöðu og and
úð gegn honum Hann var um-
deildasti maður samtíðar sinnar.
Jónasar Jónssonar mun lengst
verða minnzt fyrir forigöngiu
hans um stofnun Ungmennafé-
lagsskaparins og Framsóknar-
flokksins Hann var með afbrigð
um hugmyndaríkur maður og
prýðilega ritfær. En það varð
hlutskipti þessa mikla baráttu-
manns að verða utangátta langt
fyrir aldur fram í þeim flokki,
sem hann hafði átt mestan þátt
í að skapa.
Á efstu árum sat Jónas Jóns-
son á friðarstóli en hélt þó áfram
að rita um menn og málefni. Hug
ur hans var sístarfandi og sí-
leitandi. Hann leit yfir farinn
veg, gladdist af eigin afrekum
og yljaði sér við eldana, sem
aldamótamiennirnÍT kveilktu.
Enda þótt leiðir hans og margra
samherja hans og samstarfs-
manna hefðu skilið, munu þeir
flestir minnast hans sem glæsi-
legs og mikilhæfs stjórnmálafor
ingja og hugsjónamanns.
Sprettuhorfur
hatnandi
Þegar só, sem þetta ritar, fór
um Vesturland og meginhluta
Vestfjarða um síðustu helgi var
sláttur hvergi byrjaður í þess-
um landshlutum. Spretta var
þar víðast mjög léleg, mikið kal
í túnum og snöggt. En síðustu
viku hafa hlýindi verið um allt
land og nokkuð hefur rignt. Má
Blágreni í Mörkinni á Hallormsstað. Þessi tré voru gróðursett árið 1905. Þau eru 10 til 12*4 m á
hæð og giídleiki bolanna í brjósthæð er er 30 til 40 cm.
REYKJAVIKURBREF
Laugardagur 27. júlí
því gera sér von um að töluvert
hafi rætzt úr með sprettu. Hér
á SuSurlandi hefur grasvexti
fleygt fram þessa viku. Auðsætt
er þó að um mikinn hluta lands-
ins verður heyfengur mjög rýr.
Er því líklegt að bændur verði
allvíða að draga saman bú sín.
Kemur það sér mjög illa, þar
sem fjöldi bænda varð að fækka
búpeningi á s.l. hausti.
Erfiðleikarnir af völdum gras
leysis vekja til umhugsunar um
það, hvort ekki sé unnt að skapa
aukið öryggi í þessum efnum.
Kernur þá fyrst ag fremist
til greina það sem nýlega var
bent á hér í blaðinu, að bænd-
ur ofnýti ekki tún sín og að
meiri áherzla verði lögð á að
tryggja það að hentugur áburð-
ur sé notaður. Það er ekki nóg
að túnin stækki og ræbtunin
aukist. Viðhald hins ræktaða
lands verður að byggja á fyllstu
þekkingu og fyrirhyggju.
Til athugunar er einnig að
koma á fót nokkurs konar hey-
banka. Má hugsa sér að það yrði
gert með því að safna heyjaforða
í góðæruim undir forustu sam-
taka bænda. Slíkan sameiginleg-
an heyjaforða mætti síðan nota
til almennrar hjálparstarfsemi,
þegar grasbrestur ber að dyrum.
Héraðsmót S jálf-
stæðisflokksins
Héraðsmót Sjálfstæðismanna
standa nú sem hæst víðsvegar
um land. Hafa þau verið ágæt-
lega sótt og sýnt áhuga mikils
fjölda fólks á að kynnast mál-
flutningi og stefnumiðum for-
ustumanna Sjálfstæðisflokksins
í hinum ýmsu landshlutum.
Héraðsmót Sjálfstæðismanna
eru vinsælar samkomur, sem sótt
ar eru af fólki úr öllúm flokkum
Óhætt er að fullyrða að þau
hafi átt sinn þátt í því að færa
fóJikið í héruðunum saman, skapa
aukin kynni og stuðla að skiln-
ingi og samúð manna á miLli.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
allt frá upphafi verið hið sam-
einandi afl í íslenzku þjóðlífi.
Hann hefur haft forustu um
stærstu framfarasporin, sem stig
in hafa verið og lagt hafa grund
völl að bættum Lfskjörum alls al
mennings í landinu. Hann hefur
átt ríkan þátt í að sameina stríð
andi öfl og stuðla að samstillt-
um átökum, þegar mikið hefur
verið í húfi.
íslenzku þjóðinni er það mik-
ils virði, að meðal hennar skuli
vera stór og öflugur stjórnmála
flokkur, sem byggður er upp af
fólki úr öllum stéttum og starfs
hópum þjóðfélagsins.
Aldrei en þetta þýðingarmeira
en á erfiðum tímum, þagar marg-
vísleg vandkvæði knýja dyra
hjá örfámennri þjóð. Þá skiptir
það ekki mestu máli að rífast
um það, hverju erfiðleikarnir séu
að kenna heldur hitt að mæta
þeim sameiginlega, af manndómi
og festu.
Hver jar eru ástæð-
ur ^rfiðleikanna?
En hverjar eru meginástæður
þeirra vandkvæða sem nú steðja
að íslenzku þjóðlífi?
Stjórnarandstæðingar segja að
meginástæðan sé röng stjórnar-
stefna.
Þetta er mikil mistúlkun stað
öreynda. Núverandi ríkisstjórn
kom við upphaf valda sinna í
veg fyrir yfirvofandi hrun. Hún
gerði róttækar ráðstafnair til
þess að koma á jafnvægi í efna-
hagslífinu og leggja jafnhliða
grundvöll að miklum framförum
í landinu.
í skjóli þeirra ráðstafana hafa
stórfelldar umbætur verið unn-
ar á öllum sviðum íslenzks þjóð-
lífs í tæpan áratug. Framleiðslu
tæki landsmanna til lands og
sjávar hafa verið stórbætt og
aukin. Tæknin hefur verið tek-
in í þjónustu bjargræðisveganna
í ríkari mæli en nokkru sinni
fyrr. Þess vegna hefur þjóðar-
framleiðslan aukizt að miklum
mun. Stjórnarstefnan hefur þess
vegna í höfuðdráttum verið rétt.
Það sem nú veldur vandræð-
um er stórfellt verðfall útflutn-
ingsafurða og áhagstætt árferði.
Þetta er kjarni málsins.
Framsóknarmenn og kommún-
istar hafa ekki getað bent á nein
ar nýjar leiðir, sem leyst gætu
nokkurn vanda. Þeir hafa látið
við það eitt sitja að ráðast á
stjórnarstefnuna og reyna að
torvelda framkvæmd hennar á
alla lund.
Um það getur engum hugsandi
manni blandast hugur að ein-
mitt þessi afstaða stjórnarandstöð
unnar hefur átt verulegan þátt
í að gera vandkvæðin erfiðari
viðfangs. Framsóknarmenn og
kommúnistar hafa ekki viljað
hlýta úrskurði þjóðarinnar í
frjálsum og lýðræðislegum kosn
ingum um það, hverjir með völd
in skyldu fara.
Þetta er meginyfirsjón stjórn-
arandstöðuflokkanna. Er hún
vissulegia Sízt til þess fallin að
auka á þeim traust.
Mcrk skógræktar-
áætlun
Fyrir nokkrum árum sam-
þykkti aðalfundur Skógræktar-
félags íslands tillögu frá Skóg-
ræktarfélagi Austurlands um að
gerð skuli áætlun um skógrækt
arframkvæmdir á vegum bænda.
Tillaga þessi var svohljóðandi:
„Með hliðsjón af þeim athug-
unum, sem fram hafa farið og
áætlunum, sem gerðar hafa ver-
ið á vegum Skógræktarfélags
Austurlands, um skógræbt sem
þátt í búskap í Fljótsdalshreppi
í Norður-Múlasýslu, beinir aðal-
fundur Skógræktarfélags fs-
lands því til stjórnar félagsins
og Skógræktar ríkisins að þess-
ir aðilar veiti því brautargengi
að stjórnvöld landsins veiti
slíkri skógræktar og búskapar-
áætlun þann fjárhagsgrundvöll,
að hún verði framkvæmd með
nauðsynlegum hraða, og hafist
verði handa þegar á næsta ári.
Er það álit fundarins, að að-
stæður í Fljótsdal, samfara ná-
lægðar hans við Hallormsstað,
með þeirri ágætu reynslu í skóg
rækt, sem þar er fengin, leiði
styrk rök að því að Fljótsdalur
sé öðrum stöðum ákjósanlegri til
uipphafs s'kipulegarar skógræktar
í búrekstri bænda hér á landi“.
Síðan þessi samþykkt var gerð
hafa forustumenn skógræktar-
málanna unnið að undirbúningi
áætlunar um skógrækt í Fljóts-
dal. Með henni er stefnt að fjöl-
breyttari atvinnuháttum í þessu
héraði, þar sem búrekstur hefur
byggzt nær eingöngu á sauðfjár-
rækt. Talið er að gróðrarstöðin
á Hallormsstað geti án verulegr
ar viðbótarfjórfestingar framleitt
nægilegt af trjáplöntum til fram
kvæmdar fyrrgreindri skógrækt
aráætlun. Miðað er við að tekn-
ir verði til skógræktar samtals
1500 ha. lands á næstu 25 árum.
Hafa 15 ábúendur þegar ákveð-
ið að taka um 700 ha. lands til
skógræktar. Er gert ráð fyrir að
skógræktin verði fastur liður í
búskap bænda á Fljótsdal. Rætt
er um að einkum verði gróður-
sett lerki frá Siberíu. Hefur þá
verið gert ráð fyrir að gróður-
settar verði 5000 trjáplöntur ár
lega.
Eins og kunnugt er hefur Síb
eríulerkið þrifist sérstaklega vel
í Hallormsstaðarskógi, en þar
voru gróðursettar rétt fyrir síð-
ustu heimsstyrjöld nokkur þús-
und lerkiplöntur, sem nú eru
margar orðnar 12-14 metra há
tré.
Hér er um að ræða merkilega
nýjung, sem verðskuldar fyllsta
stuðning. Skógrækt og hverskon
ar landgræðsla er mikið framtíð
armál. Með vísindalegum vinnu-
brögðum hefur það nú sannast
svo að eigi verður um vlllzt, að
hér er hægt að rækta nytjaskóga
Áhugi á trjárækt fer nú vax
andi um land allt. Hafa skóg-
ræktarfélögin og Skógrækt rík-
isins unnið merkilegt brautryðj-
endastarf á þessu sviði undir
forustu Hákonar Bjarnasonar
skógræktarstjóra.
..öllum hafís verri
er híarlans ís
Það sætir að sjálfsögðu engri
furðu, þótt mönnum verði um
þessár mundir tíðrætt um verð-
fall afurða, ísalög, grasbrest og
erfitt árferði yfirleitt. Fer svo
jafnan að mönnum verður tíð-
rætt um erfiðleika, sem bitna á
þeim í daglegu lífi. En mestu
máli skiptir þó ekki að draga
upp sem dekksta mynd af vand
kvæðunum, heldur hitt að snúast
gegn þeim og sigrast á þeim.
f þessu sambandi má minnast
niðurlagsorða Hannesar Haf
steins í kvæði hans um hafísinn.
En þar kemst skáldið að orði á
þessa leið:
„Öllum hafís verri er hjartans
ís,
er heltekur skyldunnar þor.
Ef hann grípur þjóð, þá er
glötunin vís.
Þá gagnar ei sól né vor.“
Það sem skáldið á við, er að
þeirri þjóð sé glötun búin, sem
kali á hjarta, fyllist vonleysi og
vantrú á framtíð sína.
Sem betur fer er okkur fs-
lengingum óþarft að örvænta
þótt á móti blási í bili. Við höf-
um fyrr mætt erfiðleikum og
sigrast á þeim. Öll fslandssag-
an er saga þrotlausra erfiðleilka
og baráttu við fátækt og harð-
indi. En þjóðin hefur lifað hin-
ar dimmu aldir af, og býr nú
við betri kjör og þroskavæn-
legri en nokkur kynslóð hefur
búið við í tæp 1100 ár í þessu
landi. Mótstöðuafl þjóðarinnar
er all't annað í dag en áður. Fólk
ið býr í góðum og hlýjum húsa-
kynnum á fuMlkomin framleiðsliu-
tæki og nýtur góðrar samgagna
utanlands og innan. Og þrátt
fyrir erfiðleikana standa yfir
stórfelldar framkvæmdir, sem all
ar miða að umbótum og bættri
aðstöðu almennings í lífsbarátt-
unni. Nægir að nefna hinar
miklu virkjunarframkvæmdir á
Suðurlandi, byggingu álverk-
smiðju við Faxaflóa, miklar hafn
arframkvæmdir um land allt, um
bætur í vegamálum, brúargerð-
ir skólabyggingar og ótal aðrar
framkvæmdir.
Það sem mestu máli skiptir nú
er að þjóðin líti raunsætt á hag
sinn, geri sér það ljóst að henni
sæmir ekkert annað en að ráðast
af manndómi og kjarki gegn erf
iðleikunum, sem aðeins eru brot
af því sem horfnar kynslóðir
hafa átt við að etja á liðnum
tíma. Mikilvægast er að þjóðin
miði eyðslu sína og lífskjör við
arð og afkomu bjargræðisvega
sinna. Það er frumskilyrði þess
að okkur takizt að sigrast á erf
iðleibunum og tryggja áframhald
andi velmegun og uppbyggingu
í landinu.
Málum skipað af
heiðarleik og rétt-
sýni
Þjóðin verður líka að gerásér
Ijóst að hún getur ekki búið við
atvinnuöryggi og lífvænlega af-
komu ef atvinnutæki hennar
stöðvast vegna hallareksturs
Fiskiskip, hraðfrystihús og iðn-
fyrirtæki verða að geta gengið
til þess að fólkið hafi atvinnu
og geti iifað við mannsæmandi
lífskjör.
Allt þetta verða ungir og aldn
ir að gera sér Ijóst. Við skulum
heldur ekki hika við að viður-
kenna að margt mætti betur
fara í þjóðfélagi okkar. Það þarf
að uppræta ýmiskonar spillingu
og ranglæti. fslenzkt fólk þarf
umfram allt að finna að málum
þess sé skipað af heiðarleiik og
Framhald á bls. 23