Morgunblaðið - 14.09.1969, Blaðsíða 14

14
MOBGUNBLAÐIÐ, SUNIMUDAGUR 14. SEPT. 1009
150 þúsund ferðamenn á íslandi 1980
Ferðamannastraumurinn eyksf í sam
rœmi við gistirýmið í Reykjavík
rœtt við Ludvig Hjálmtýsson,
framkvœmdastjóra Ferðamálaráðs
„Árið 1967 er áætlað, að al-
þjóðlegar tekjur af ferðamönn-
um hafi numið 14.1 billjón
bandarískra dollara, sem jafn-
gildir u.þ.b. 803.700.000 000.00
ísl. króna (og er þar ekki meðtal
inn ferðakostnaður milli landa),
en þessi uppbæð jafngildir um 7
hundraðshlutum af heildarútflutn
ingsverðmæti allrar millirikja-
verzlunar í heiminum, sem sama
ár (1967) var talin nema um 215
billjónum bandaríkjadala Þá
ber þess að gæta, að heildarút-
flutningsvermæti milliríkjaverzl-
unar hefur að jafnaði aukizt um
7 af hundraði undanfarin 1 ár,
en á sama tíma hafa tekjur af
ferðamönnum aukizt um 11 af
hundraði.
En þótt tölur þessar séu glæsi
legar, þá segja þær ekki nema
hálfan sannleikann, því að í
þessum tölum er ekki meðtalinn
kostnaður við innanlandsferð
ir (þ.e. ferðir ferðamanna innan
eigin lands) né ferðakostnaður
milli landa. Áætlað er, að 75 af
hundraði allra útgjalda manna til
ferðalaga sé varið til innanlands
ferða. Sé tekið tillit til útgjalda
til ferðalaga innanlands og utan
og ferðakostnaðar milli landa,
kemur í ljós, að heildarútgjöld
til ferðalaga hafa á árinu 1966
(nýjustu tölur, sem til eru um
öli atriðin) numið rúmlega 65
billjónum bandaríkjadala, sem
er hátt í þriðjung af heildarút-
flutningsverðmæti heimsins."
Þessar upplýsingar koma fram
í kandidiaftainirtigieTð Tómaoar
Zoega, oamid. oecoai, seon birtiidt í
tímaritinu Hagmál í vor. Séu þær
bornar saman við tölur hér á fs-
landi frá árinu 1968, kemur í
ljós, að það ár námu tekjur okk-
ar af ferðamönnum um 560 mill-
jónum eða um 10 prs. af útflutn-
ingsverðmætinu. Hér er aðeins
átt við eyðslu ferðamanna inn-
an lands, ekki ferðakostnað
þeirra til eða frá landinu né
Húsmœðraskóli
Reykjavíkur
verður settur þriðjudaginn 16. september kl 2 e.h.
Nemendur heimavistar skili farangri sínum í skólann mánu-
daginn 15. september mili kl. 6 og 7 síðdegis.
SKÓLASTJÓRI.
Afgreiðslumoður óskusf
í nýja kjörbúð í Austurborginni.
Umsóknareyðublöð liggja frammi á skrif-
stofu Kaupmannasamtaka íslands, Marar-
götu 2.
KAUPMANNASAMTÖK
ÍSLANDS
Matreiðslan er auðveld
og bragðið ljúfíengt
ROYAL
SKYNDIBÚÐINGUR
M œ I i ð '/2 liter af kaldrl
mjólk oq hellið 1 skál
Blandið mnihaldi pakk-
ans saman við og þeyt-
ið i ema mínútu —
Bragðtegundir -
Súkkulaði
Karameilu
Vanillu
larðarberja
kaup þeirra í Fríhöfninni á
Keflavíkurflugvelli. Samanburð-
urinn leiðir því til þess, að tekjur
okkar af ferðamönnum eru hærri
en almennt gerist í heiminum.
Fyrir skömmu sneri Mbl sér til
Ludvigs Hjálmtýssonar, fram-
kvæmdastjóra Ferðamálaráðs, og
leitaði hjá honum upplýsinga um
ferðamál, þróun þeirra síðustu
ár og verkefni framtíðarinnar.
— ísland er orðið ferðamanna
land, hvort sem mönnum líkar
það þetur eða verr, sagði Lud-
vig. Ef við lítum á þróunina frá
1950 sést, að það ár komu hing-
að 4300 ferðamenn, árið 1960
voru þeir 12.800 og á síðasta ári
voru þeir 47.647, eru þá farþeg-
ar á skemmtíferðaskipum taldir
með. Berum við þessa síðustu
Ludvig Hjálmtýsson.
tölu saman við fjölda lands-
manna annars vegar og sambæri
legar tölur annarra landa hins
vegar, verður ekki um villzt, að
ísland lendir í tölu ferðamanna-
landa.
— Hvaða þættir ráða mestu um
öra þróun síðustu ára í þessum
efnum?
— Þeir eru margir. Stórbætt-
ar samgöngur landsins við önn-
ur lönd ráða mjög miklu. Niður-
felling gjaldeyrishaftanna árið
1960 og aukið frjálsræði í gjald-
eyrisskiptum síðan hafði í för
með sér, að dvöl ferðamanna hér
auðveldaðist, svo að ekki sé á
það minnzt, hverju mjög tekjur
okkar af íerðamönnum jukust eft
ir þessar ráðstafanir. Síðasti þátt
urinn, sem ég ætla að minnast á,
og ef til vill sá veigamesti er
aukið hótelrými höfuðborgarinn
ar, en um hana fara allir ferða-
menn, sem hingað koma.
— Lítum aðeins nánar á tvo
síðustu þættina, sem ég ræddi
um, heldur Ludvig áfram. Arið
1950 var meðaleyðsla ferða-
manns, sem hingað kom, 193
krónur og er þá aðeins átt við
þann gjaldeyri, sem skipt var í
bönkum. Árið 1959 nam eyðslan
247 krónum, árið 1960 nam hún
1344 krónum og árið 1968 3.652
krónum. Tölurnar sýna gjör-
breytingu árið 1960. Þá höfðu
ötftin verið numin úr gildi, svarta
markaðsbraski lauk og ferða-
menn gátu hafið eðlileg viðskipti
með gjaldeyri sinn og selt hann
á réttu gengi.
— Um hótelmálin er það að
segja, að samkvæmt skýrslu, sem
Þorvarður Elíasson, viðskipta-
fræðingur, hefur unnið að til-
hlutan Ferðamálaráðs, helzt það
nokkurn veginn í hendur, að
ferðamannafjöldinn eykst við
það, að ný hótel taka til starfa.
f skýrslu Þorv-arðs kemur fram,
að á árunum frá 1954 fram til
1959 var stöðnun í ferðamálum
okkar. Árið 1959 var City Hótel
tekið í notkun og jókst fjöldi
ferðamanna mikið við það. En
hótelið nægði ekki eitt á móti
allri aufcningu .þannig að aft-
ur varð stöðnun fram til ársins
1962, þegar Hótel Saga hóf starf
rækslu sína. Varð þá mesta
aukning, sem orðið hafði fram
til þess tíma. Síðan hafa Hótel
Holt og Hótel Loftleiðir bætzt í
hópinn og með þeim jókst hótel-
rýmið um 140 prs.
— Er ekki svo komið nú, að
skortur á hótelrými hér í Reykja
vík veldur truflun og hindrar
jafnvel komu ferðamanna til
landsins?
— Jú, það er orðin brýn nauð-
syn, að hafizt verði handa um
gerð nýs hótels. Og eins og
kunnugt er hefur verið ákveðið,
að innrétta hús Kr. Krist-
jánssonar við Suðurlandsbraut
sem hótel. Við undirbúning þess
máls hefur verið farið inn á þá
braut, að ætlunin er að nýta hó-
telið að nokkru leyti fyrir íbúð-
ir námsmanna á veturna. Ég tel
þessa lausn hárrétta. Reynsla
Stúdentagarðanna hefur fært
nnum heim sanninn um, að þetta
er mögulegt. Tvennt veldur
mestu um það, að nauðsynlegt er
að fara þessa leið. f fyrsta lagi
koma flestir ferðamenn til lands-
ins á þremur mánuðum, eða 60
Útsölumenn
N itto-hjólbarða
á Austurlandi eru Stefán Guttormsson, Reyðarfirði og
Vignir Brynjólfsson við Lagarfljót.
Nitto-umboðið
Austurlandi.
prs. þeirra. í öðru lagi höfum
vlið ísJendingar sérisitöðu á við
aðrar þjóðir, að því leyti, að
sjálfir búum við tiltölulega lítið
á hótelum lands okkar. f athug-
un, sem ég hef gert, kom fram,
að milli 400 og 500 utanbæjar-
menn eru hér í borginrri á hverj-
um sólarhring. Fæstir þeirra
búa þó á hótelum heldur gista
hjá vinum og kunningjum. Ætla
mætti, að Hórtael Saga gæti fengið
eitthvað af þessum fjölda til gist-
ingar hjá sér, en í ljós kemur
að aðeiins 24 prs. gesta Sögu á
ári eru íslenzkir.
— Hvað segið þér um að nýta
meira af erlendu fjármagni í
ferðamálum t.d. við gerð nýrra
hótela?
— Á öllum sviðum er stefnt
til nánari efnahagslegrar sam-
vinnu milli landa og þjóða. Mér
finnst slík samvinna eðlileg og
sjálfsögð jafnt á sviði ferðamála
sem annars staðar. Hér á landi
höfum við Ferðamálasjóð, sem
veitir lán til umbóta í ferðamál-
um. Fé til sjóðsins er að mestu
aflað með erlendum lántökum. Ef
við lítuin t.d. til Noregs sjáum
við, að þar hafa hótel verið
reist fyrir enskt og bandarískt
fjármagn, og er það ekki talið
óeðlilegt. Danir eyddu hluta af
fé því, sem þeir fengu úr
Marshallaðstoðinni til hótelbygg
inga. Varla hefði það ávaxtað
sig betúr annars staðar. Reynsl-
an hefur sýnt, að fé því, sem
varið er til ferðamála, er vel
varið og skilar fljótt arði.
— Hvað um framtíðina Lud-
vig?
— Þegar við hugsum til fram-
tíðarinnar í ferðamálum blasir
við okkur stóraukning í heim-
sóknum ferðamanna hingað. ef
svo fer fram sem nú horfir. 1
þeirri greinargóðu skýrslu eftir
Þorvarð Elíasson, sem ég vitn-
aði til að framan, gerir hann
spá fram til ársins 1980 um
fjölda ferðamanna á íslandi.
Hann gerir þar ráð fyrir 11 prs.
árlegri aukningu. Samkvæmt því
verða ferðamenn orðnir 100 þús-
und árið 1976 og 150.000 árið
1980. Ég tel þetta alls ekki frá-
leitt, því að spá Þorvarðs
um árið 1969 virðist nær því
En hann spáði því, að hingað
mundu koma í áir um 47 000
manms uiban þeima sem koma með
skemmtiferðaskipum, en allar töl
ur í spánni sleppa þessu fólki,
því að það flyzt efcki inin á ís-
lenzk hótel.
Þorvarður hefur einnig reikn-
að það út, hver þörfin verður
fyrir gistirými samkvæmt þess-
ari spá. Miðar hann þar aðeins
við Reykjavík. Hann telur, að
fyrir 1970 verði 130 ný herbergi
að hafa bætzt við, fyrir 1975
þurfi 400 herbergi að bætast
við og fyrir 1980 alls 1180 her-
bergi frá því, sem nú er og er
það miðað við 70 prs nýtingu á
hótelum, sem telst eðlilegt. Þetta
eru lærdómsríkar tölur og sýna
glöggt, hversu mikið áták þarf
að gera. Hér ó landi dvaldist
nýlega ferðamálasérfræðingur
frá Sameinuðu þjóðunum. Hann
kom á vegum samgöngumálaráðu
neytisins og utanríkisráðuneytis
ins og mun væntanlega skila
álitsgerð sinni um framtíð ferða-
mála á íslandi um næstu mánaða
mót.
Að lokum vil ég víkja að ein-
um atburði, sem ég tel, að hafa
muni mikil áhrif til kynningar á
íslandi um allan heim og á ég
þar við 1100 ára afmæli byggðar
á íslandi árið 1974. Við, sem
eldri erum, munum áhrif Alþing-
ishátíðarinnar árið 1930 og lýð-
veldistökunnar árið 1944. Nú á
tímum berast fréttir skjótar og
víðar en þá og áhrif stóratburða
eru meiri. Þetta verðum við mjög
að hafa í huga, þegar við hugs-
um uim ferðamál framtíðarinnar
og löngun erlendra ferðamanna
til að koma hingað.