Morgunblaðið - 04.07.1970, Blaðsíða 8

8
MORGU'NBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. JÚLÍ 1970
Lofsamlegir dómar
um Islendingasögu Jóns Jóhannss.
EINS og kuininiuigt er, kom fyrra
bindið af íslendinga sögu dr. Jóns
Jóhanniesgoniair fyrir nökkiru út
í Noregi í þýðingu dir. Hallvaird
Magerþys. Nonsdair sagnifraeðiimgar
ha/fa mjög fagniað útgááu þessairi
og haifa fainið um harua lofsaim-
legum orðuim.
Dr. Magerþy hefuir baeitit við
þýðfagumia tilvísuniuim og dkýr-
ingum, svo að sagam venðuir að-
genigilegri fyrir norsfca lesenidiuir,
og faer þýðíinig han-s lofsaimlega
Dr. Jón Jóhannesson
dónna. Dr. Maigerþy ritar edminSig
í eftiiirim/ála um dr. Jóm og nekiuir
verfc hams og verðmæitd þeiirna,
og í stuitifcum forrrnála netouir foir-
seti Íslands, dr. Krisitján Eldjárm,
sagrafræðilegt gildi þesea rit-
verks.
í mörguim niifcdónvuntuim er bent
á, hve mikdlvægt rit þessd saga
sé fyriir nammisókmflr á sögu
Noregs. Sem dæimli um þáð miá
miefnia ummæli Annlfinm Jemssoms
í Kulfcurmyötis Litterafcurtjeniesifce,
mir. 50, 23. marz 1970, em hanm
segir: „Á miargan háifct er saga
íslands fyrsfcu aldimar hluti iatf
sögu norsku þjóiðarininiar. Þessi
saga fjallar eðlilega fynsit og
fnemst um þjóðveldisitáimiabiliíð á
íslamdi, en á þeám tímíuim var
sambaindið samat sem áður nán-
ara milli Noregs og íslamds en
lalmiennít gerist milli tveggja
sjálfstæðna bjóða, seim úthafið
aðskilur. Sá, sem vill fá mokfcurm
veginin staðgóða og mákvæmia
mynd af miðaldasögu Nonegs,
mruun hafa mifcil niot af þessu
trausita rritverki um sögu þeirrar
þjóðar, sem skyldust var okkur
fyrsifcu fjónar aldiiroar.“
í Bergems Tidemdie 9. miarz sl.,
dkrifair próf. Alfned Jaköbsiem um
íslenidiniga sögunia og segir im. a.:
„Jóm Jóhaniniessom, som lézit 1957
Oðeiiins 48 ána að aldri, var einin
allna fnemstti sagmfiræðtinígur, sem
íslanid hefur átt. Víðtæk þefck-
ing, atorkuseimli, vísámtdialeig sfaarp
sfcyggná og dkýr firaimisdtniimg enu
eifiit af ’höfuðeiníkieininium hains sem
sagmfræðlimigs.“ Síðan retour próf.
Jakobsen ihielzitu þætiti söguininiar
og helztu rttað'ar hieimildir um
sögu íslemdfimiga á þjóðveldás-
tímiabilimiu og siögir að lokuim, iað
dr. Jóm hafii uppfyllt allair þær
knöfur, sem gena venður tlil sagn-
frseðimgs sem fæst Við íislenzfcar
sagnifnæðliiðbanir.
í möngum öðrum mordkium
blöðum er farið álífca lofsiamleg-
um ummælum um íslendinga
'sögu Jómis Jóhammiessoniar, sem
mefnlist í miordkiu þýðinigumimi:
Islainids histonie d miellomialderen,
Fnistatstíida, og gefiin var út aif
Univengiifcefcsforlaget, sem einm
liður í útgáfu þeirma á ís'lenzkum
ritum.

Það var brakandi þurrkur í Rey kjavík í fyrradag á bezta sólskin sdegi ársins. Þetta unga fólk not
aSi líka tækifærið og sneri heyi upp á gamla móðinn í Laugard al. (Ljósm. Mbl.: Sv. Þ.)
Islenzk tónlistarhátíð
JÓN Þórarinsson, tónskáld,
skrifaði í Helgafell haustið
1955 grein um íslenzka tón-
listarhátíð. Morgunblaðið birt-
ir hana hér með leyfi höf-
undar vegna þess, hversu til-
lögur Jóns koma skemmtilega
heim við þá listahátíð, sem
nú er orðin staðreynd:
V'ið íislendiimgair, sem fyrir fáum
áraitugum voruim sönglítil og
hljóðifaerial'aiuis þjóð, höfium á
óltrúlaga stuittuim tímia ræktað
midð okfcuir 'tónlistairlíf, sem vek-
uir unidirun og jrafinvel aðdáiun út-
lendiniga ekki sízt þeimna, sem
hér eru kuniniugir sfcalðháifctium aið
öðru leyti. Það eir jafinivel ekki
óalgemgt að erlanidlir tónlistair-
mianin, sem aldlrai hafia tlil íslamids
komiið, kuninli þó miokkutr sfcil á
í'slenzfcum tómliiSfcammáluirn efitiir
sögusögmium stéttairbræðma sámma,
sem hér hafia verið, og þ'að er
óhæitit olð fullyrða, aið þeiir haf'a
ekfci borið oktour illa söguraa.
Straiumiuir erlemdira listamiaminia
hinigað hefiuir fiairiið stöðiugt vax-
andi síðustu 10 árin, og atvikin
hafa hagað þvi þamndlg, a"ð vor-
mánruðiimir haifia omðlið miestu
tómleikamiániuðir ánsims í Reykja-
vík. ÞaninSig miun og verfða firam-
vegis, og liiggjia til þess ýmisair
ástæður, sem óþarift eir að rekja
hér.
Nú, þegar það hefiur sýnit silg
að ininlemdur tiómlisitairflutmfiinigur
er kominm á það Sti:g, að hér fier
fram miorræn tómlisitairlhiátáð mieð
fiullum glæsibiriag, vemður mjög á
það litamdi, hvomt elklká kæmi til
greiraa iað fcalda hér árleiga tóni-
liigfcairhátlíð að voirfiniu, þar sem
miamgvísleg 'tómliislt yrðá. flutt 'af
Breytingar
í Kambódíu
Fhniom Penh, 2. júlí NTB-AP
ÞJÓÐHÖFÐINGI Kambódíu,
Cheng Heng, gerði í dag víð-
tækar breytingar á stjóm sinni
og fól Lon Nol forsætisráðherra
og Sirik Mataka aðstoðarforsætis
ráðherra það verkefni að leysa
þau alvarlegu vandamál, sem
landið á nú við að stríða.
Chenig Hemig sagði í útvarps-
ræðu, að stjómarbreytinigamar
hefðu verið gerðar til þess áð
treysta baráttu landsirus gegsn
Viet Corjg og Norður-Víietnöm-
um. Hamn sagði, að lamdið þarfn
aðist nú trauistra leiðtoga, sem
gætu sameimað þjóðina í heilagri
baráttu gegn irmrásarmönnum.
Einm valdamesti maður stjórn
arinmar, Yen Sambaur, hefur
verið sviptur embætti varafor-
sætisráðherra og utanríkisráð-
herra, em verður áfram dórns-
mnálaráðherra. Við starfi utan-
ríkisráðherra tekur reyndur
diplómat, Koun Wiok. Eini að-
stoðarfonsætisráðhierramn eftir
breytingamiar á stjórninmi er
Siiswat Sirifc Matak fursti.
Kim Anig, fyrrveramdi fjár-
málaráðherra, verður imiruamríkis-
ráðherra, en því emibætti hefur
Lon Nol, forsætiisráðherra, gegnt
til þessa. Einin þeirra ráðiherra,
sem hafa þakað, er Trinh Ho-
amh, upplýsiimigamálaráðherra,
sem hefur verið taliinm eimm nán-
asti samistarfsmiaður Lom Nols,
em Lom Nol verður áfram varn-
armá laráðhierr a.
I Bamigkok var frá því skýrt
í dag, að flugvélar úr thailemzka
flughiemum hefðu farið fyrstu
árásarferðir sínar gegn skot-
mörkum immiam lamidamæra Kam-
bódíu. Ráðizt var á stöðvar
kommúnista um 10 km frá landa
mærunium, eftir að þaðam hafði
verið gerð eldflaiugaárás inm fyr-
ir lanidamiæri Thailamds, að því
er árei'ðanlegar Iheimildir herma.
í Phniom Penh er sagt, að fjöl-
memnt suður-víetniamiskt herlið
haldi áfram að sækja fram á
breiðri víglímu mieð stuðninigi
flugvéla og þyrilvæmigjia um 65
km norðvestur af Phmom Pemih,
þar sem kommúmiistar hófú mik-
inm liðKsafniað fyrr í mánuðinum,
ef ti*l vill til uindirbúmings árás
á höfúðborgimia. Sagt er, að allir
þj óðvegir í Kambódíu séu nú
opmiir umferð.
Jón Þórarinsson
ininlendum og erlemdum lista-
mianum, ekki ósvipað og gert er
í Ediinlbong og mú síðuöbu árin
eininág t. d. í Bengein. Þóitit ýmisir
laininmairka'r séu í svipinin á finam-
kvæmdum í þessa átfc, hlýbur
þessii hugmynd þó iað korna mjög
'tiil laitibuguiniair í mláiinind. finamltíð,
og liggja til þess bæði fjárhags-
leg og listræm rök.
Edinibarígairihátiíðiin er vafalaust
orðin fynirfieriðarmiegt af ölluim
tóinl'isitiarhábíðuim, gem haldraair
eru. Hún eir lífca orðfin stánfielld-
ur latviinmiuvegur og tekjuliind
fynir borginia, — fyránfcæifci, sem
veltir árlega gem svamair huindir-
uðum miilljóna í íslenzkum króm-
um ag gkilatr gníðairmliklum airði
í vasia bangananmia,
íslenzk tómligtarhátáð yrðli að
ajálfisögðu miamgfialt mdmmi í snið-
um en Ediruborgairhátíðim, em
gæti þó gkilað góðum liigtiræiniuim
og fjáirhags'legum afinafcgtini á
okfcar miælikivairða. Og efi 'hátíðin
vaerii vel gkiipulagð ag auiglýst
erlendig, muindi hún gata vakið
meiri althygli ó íslandi' út á við
heldlur en allt animað, sem niú er
gent til landkymnfiinigair, og auik-
ið fienðamianiniaigtnaum himgað til
gbómna muma,
Hátíðiin æt'tii að fiama firam
k'rimg um 17. júni Hún igæfcli stað-
ið t. d. fcvæir vfikuir, og þar þyrfiti
að halda 10—12 tánliefilka mieð
innleindini og erlendri' tómliist,
gamialli og nýnri. V'eirkeifmiaval
þyrfitii lað vanda mjög, og það
þynfitd að veina sem allria fjöl-
bneyttiaat. Með tiltölúLega litlum
tilkogtmiaði muindi mega fiá heimis-
fræig tónsfeáld til þess að látia
finumflutnlimg á verlkum sfautm
lama fnam hér og jiatfmivel til að
semja verk befimlánlis fyriir há-
tíðliina, og miuinidi slíklt út afi fyiriir
sig géta vakáð heimigathygli.
Jaifinfinamit yrði að giæta þess vel
að gema hlult íislenizkna tóinsfcálda
'Seim beztan, því iað hún á að
verða þeiirm til hváfcminigar og
uppönvumiar an ekki tiil miðuir-
dneps. Má þar seninilaga hiaifia
mokkuirin variniað ,af Ediinboirgair-
hátíðiininii.
Mairgiir munu nú telja að þetta
ynði 'hið mesta glæfinafyrir'tæki,
því að hér þyrfiti *að feoslta til
miiklu fé umfiriam það, sem ann-
'airs er vairiið til tómiiistairfluitníinigs
og fcómleitoalhalda. En svo ar alls
eíkká. Hár er að lamgmiegtu leyti
um að raeða skipulalgnúngu þairira
tónleika, sam hvorlt sem er eru
haldnir, en lítil eða enigin aiulka-
fjáir'útlált. Nægir í því samibamdi
iað ráfja uipp, að ef tómleikiahald
í Reyfcjiavík mú síðastliðliið var
hefðli veinið skipulagt á þann hátfc,
sem hór 'er gerit máð fyrir, h-efiðu
niaumiast kamázt fyriir á hátilðfiinmi
-allir þeir támlelifcatr, sem haldmlir
varu á hálfiuim öðrium mánuðá.
Við hiefðum sam saigit gatiað kom-
ið hér upp tónlistairfa'átiíð án
nokkuns aukatilkogbniaiðar, þ*ar
sem Siníónlíiuhljómisveiltfiin h-efðá
haldlið 3—4 tómlefilka, ísleinzikttir
listamieinin hefiðu komáð fnam á
tvenmum kamimiantómieiilkum og
ðinium tiil tivennum sjálfgtæð-
um tiónliðikium og að auki
h-efðu svo fcomlið firiam erlandiir
listbamenn eims og sönigkomam
Malfatti
tekur við
af Rey
Briissel, 2. júlí — NTB
ÍTALINN Franco-Maria Malfatti
tók í dag við embætti formanns
ráðherranefndar Efnahagsbanda-
lagsins af Belganum Je?/i Rey.
Jfnframt hefur verið fækkað í
nefndinni úr 14 mönnum í 9. —
Hollendingurinn Sicco Mansholt
verður áfram forstöðumaður
landbúnaðardeildarinnar og
Frakkinn Raymond Barre verð
ur sem fyrr yfirmaður fjármála
deildar, en á næstu dögum verð
ur skipað í stöður yfirmanna ann
arra deilda.
Blairacfae Thiebom, fiðlugnillimiguir-
inm Ohrfigtfiain Ferwais, blágama-
kvinlbettiinin firá Phiilaidelphliia o. s.
frv. Á saimia tfimia -hefiði svo Þjöð-
leiiklhú-gið .getað hiaifit í ganigi
mynidarlaga óperusýnimgu. Slík
hátíð, þótt ekltoi vaerii mieini í
sniiðum, 'hefðli vakið -aithy-gli víða
-um lönd. Og ef liitiilð er svo sem
fimlm ár firiam í 'tímanin og jiafn-
friamt hafit í huiga hvaðia fmam-
fiairiir hér hafa arðfið á tónlistiair-
sviðiiniu á sl. fliimim ámum, þafftf
-elkki mlikið hugainfl-ug tiil oð
hugaa sór íslanzika tóm-listiairhiátíð
með enin mynidarlegria aruiði. 1
Samibandi Við slílka hátíð miyndu
svo -stoapast mairigh-átitaðir mögu-
léikar tiil þesis að kynma j-afin-
flnairrit -aðma íslenzikia list, alveg
-sénstaklega íslen®ka myndl'iist,
sem er allfc of líitlt kuinin meiðal
aniniarma þjóða.
Þeiir aninimiarikair, sem hér emu
einlkuim á fr-amlkvæmdum, -enu
þéiir aöimiu sem garia alla iaind-
kyntn/inigu í svipinm ákafl-ega
vafiaisiamia, sem sé ®ú sitaðlneymd,
að hér er -allsendiis ófiullnæigjiaindi
vi-ðtoúiniaðúir tál þeas -að taka á
mióitli feirðiamiöininium og veitia þeim
sæmiileigam beimia. En ólhjakvæimii-
leigt vinðiiislt -að úr því hljó'tfi -að
varða b-æitit á iniæsibuininli, -hvað sem
þesigu móli líðuir.
Það er einmiiig orðliin mlikil
mauðsyn fyriir okkar eligið tón-
listarlíf, -að hér verðii neistiuir tón-
leikasaluir, siam rúmli að miiinimsitia
kosti 1000 miamin-s í sæltii og með
vininiuskilyirðum fyrliir Siiinifón-íu-
hljóm'sveiitimia, baéði tiil æfi-niga
og fcónleik-ahaldis. Þegatr þetsisi 'tvö
mál eru leysit, ætti efckieir't -að
vena því til fyriirSböðu að hr'inida
hér af -stokkuiniuim árleigri tóin-
lisltarhátíð -mieð héiimtíbnag, setm
bæðfi fj-árhiagslega og listiræmt
muinidi géba orðið þjó-ði-runíi tiil
gaigns og sómia.
Jón Þórarinsson.
Ætluðu að
fá fanga
í skiptum
Rio de Jamieiro, 2. júlí. AP
BRASILlSKU flugvélarræningj-
arnir, sem gáfust upp fyrir lög-
reglumönnum í gær, ætluðu að
skipta á farþegum flugvélarinn-
ar og 40 pólitískum föngum, að
því er hin opinbera fréttastofa í
Brasilíu skýrði frá í dag.
Þrír toarknienm ag ein kana
ræmdu fluigvélimni er hún v-ar á
ledð til B-ueniois Aires ag nieyddu
fluigstjóramm til að snúa aftiur til
Rio. Þar voru hj-ólibarðar flugvél-
-arimmiar skotmir í surndur og tára-
gaa motað til að yfirbuiga ræm-
inigjiania. Einm ræmiinig j anma
reyndi að fyrirfara sér og er í
lífshættu. Nokkrir fiarþegar og
áhafmiarmeðlimir sær’ðuist.