Morgunblaðið - 10.07.1970, Blaðsíða 14

14
MORiGUNlBlLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. JÚLÍ 1970
Útgefandi hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjómarfulltrúi Þorbjöm Guðmundsson.
Fréttasljóri Bjöm Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Ami Garðar Kristinsson.
Rltstjóm og afgreiðsla Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6. Stmi 22-4-80.
Askriftargjald 165,00 kr. á mánuði innanfands.
I lausasölu 10,00 kr. eintaklð.
FISKIMÁL EBE OG ÍSLAND
Camræmdar aðgerðir Efna-
hagsbandalags Evrópu í
fiskimálum hljóta að vekja
sérstakan áhuga á íslandi.
Nú þegar eiga íslendingar
mikilla hagsmuna að gæta
varðandi útflutning sjávaraf-
urða til Efnahagsbandalags-
landa, og þessir hagsmunir
minnka síður en svo, ef Nor-
egur, Bretland og Danmörk
gerast aðilar bandalagsins.
Það hefur í mörg ár verið á
döfinni hjá aðilum Efnahags-
bandalagsins að taka upp
samræmda stefnu í fiskimál-
um. Ráðherrar bandalags-
liandanna sex hafa nú ákveð-
ið að hrinda þessari stefnu i
framkvæmd frá 1. nóvember
n.k. Slík tímamörk hafa að
vísu verið sett fyrr, en ekk-
ert orðið úr framkvæmdum
vegna brýnna hagsmuna ein-
hvers aðildarríkisins. En viij-
inn til samræmingar er ávallt
fyrir hendi, og af henni \ erð-
ur fyrr eða síðar.
Sú fyrirætlun Efnahags-
bandalagsins að ákveða lág-
marksverð á ýmsum sjávar-
afurðum eins og þorski, ýsu
og síld, snertir óhjákvæmi-
lega hagsmuni íslands. í
framkvæmd yrði þetta þann-
ig, að innflutningur yrði
bannaður til Efnahagsbanda-
lagslanda frá löndum utan
þess, ef verð þessara fiskteg-
unda færi undir ákveðið lág-
mark. Það er stjórnarnefnd
E f na h a gsb an d alags i ns, sem
ákveður þetta lágmarksverð.
Sú hætta er fyrir hendi, að
l'ágmarksverðið yrði ákveðið
svo hátt, að ógerningur væri
að komast inn á markaðinn.
Verðið myndi miðast við
framboð á fiski innan banda-
lagsins. Það myndi hækka,
ef fiskveiðar bandalagsland-
anna ykjust. Einmitt vegna
þess eykst vandi íslendinga,
ef jafn miklar fiskveiðiþjóðir
og Norðmenn, Bretar og Dan-
ir yrðu aðilar bandalagsins.
Þá gæti komið að því, að
bandalagið gerðist fiskút-
flytjandi í stað þess að vera
fiskinnflytjandi eins og nú.
Þegar svo væri komið, yrði
ógemingur fyrir nokkurn u.t-
an bandalagsins að flytia
þangað inn fisk, nema með
sérstöku samkomulagi.
íslendingar flytja nú út
sjávarafurðir til ýmissa Efna
hagsbandalagslanda, og má
þar sérstaklega nefna Ítalíu
og Vestur-Þýzikaland. Á mark
aðnum á Ítalíu hafa íslend-
ingar nú lítinn toilkvóta fyr-
ir skreið og saltfisk, af öllum
innflutningi á ísfiski til Vest-
ur-Þýzkalands verðum við
hins vegar að greiða 13% toll.
Þrátt fyrir tilraunir til að fá
þennan toll felldan niður,
hefur það ekki tekizt.
íslenzka ríkisstjómin hefur
farið þess á leit við Efnahag's
bandalag Evrópu, að fulltrú-
ar hennar taki þátt í við-
ræðum bandalagsins við
EFTA-löndin. Þátttaka fs-
lendinga í þeim viðræðum
mun gera okkur kleift að
koma sérstökum hagsmuna-
málum okkar á framfæri,
ekki sízt á því mikilvæga
sviði, sem hér hefur verið
rætt um.
Söltuðu grásleppuhrognin
A flabrögðin uni allt land eru
^ mjög góð um þessar
mundir. Að vísu hefur eng-
in síld veiðzt svo nokkm
nertii, en menn em hættir að
treysta um of á síldveiðamar
og leita sér famga annars
staðar. Enda er næg atvinna
í öllum landshlutum við fisk-
vinnslu. Til dæmis um ný-
breytni í fiskveiðum má
nefna nýtingu hörpudisksins.
Samkvæmt yfirliti Hagstofu
íslands um fiskafla í janúar
til marz 1970 og 1969 hefu.r
hörpudiskaflinn þrefaldazt,
hann var á þessu tímabili
1969 40 tonm en 115 tonn á
sama tíma í ár. Aflaverðmæti
hörpudisks er mjög mikið.
I nýútkomnu yfirliti Fiski-
félags íslands um framleiðslu
sjávarafurða 1. janúar til 31.
marz 1970 og 1969 kemur
m.a. fram, að það lætur nærri
að framleiðsla íslendinga
nemi um 70% af heildareft-
irtspurn niðurlagningaverk-
smiðja eftir söltuðum grá-
sleppuhrognum. Auk þess
eru gæði íslenzku hrognanna
þau mestu, sem þekkjast „og
nota framleiðendur þau til
blöndunar í hrogn frá öðrum
löndum, til að fá. betra útlit
á vöiuna“, segir í skýrslu
Fiskifélagsins og ennfremur:
„Kemur þetta m.a. fram í
því, að fyrir íslenzku hrognin
er greitt tæpum 5 kr. meira
fyrir hvert kiló en fyrir fram
leiðslu annarra landa. Gæða-
yfirburðir og 70% af heims-
framleiðslu hráefnis ættu að
hafa eitthvað að segja varð-
andi samkeppnisaðstöðu á
stöðugum og vaxandi mark-
aði“.
Athugasemdin í niðurlagi
hinna tilvitnuðu orða er
vissulega rétt. En það er
fróðlegt að athuga, hvert
söltuð grásleppuhrogn eru
einkum flutt frá íslandi.
Samkvæmt yfirliti Hagstof-
unnar um útflutning í janúar
— maí 1970, þá voru flutt út
758,4 tonn af söltuðum grá-
sleppuhroghum á tímabilinu.
Þar af fóru 320.8 tonn til

EFTIR
ELÍNU PÁLMADÓTTUR
í BLÖÐUM er saigt friá Iþví að iislenzk
hjón hafi óiikiað eftir að baika sem kjör-
börin börn af Asíukyinistofini, eiitt frá Irnd-
lamdi oig þrjú börin frá Kóreiu. Þa'ð fyl'gdi
fréttinimi a'ð því virtist ætla að verðia vel
tekið af opinberuim alðiluim að giera böm
af öðruim kynstofmuim að íslenzkuim rík-
iisborguruim. Þetta þótti mér góðs viti.
Bg hiefi nefinileiga stuinidium velt því fyr-
ir mér, bv'emiig við miuindum bregðast
við því, sem stumdium er kallað vanda-
mál í öðrum lönidum, þ.e. að fólik af
öðruim kyinstofn'um m'eð dfökikian litar-
hátt setjist að og blaindist okkiur.
Þegar þetta er siagt sivona almennt,
þá eru víst allir Ísiiendiimigar á móti kyn-
þáttamisrétti. Eiinkiuim ef þaið eir í öðrum
löniduim — hielzt í aem mesitri fjarlæig’ð.
Þá vituim við upp á hár hvemig þetta
á að vera. En eftir að ég fór sjálf að
kynmiasit ofurlítið öðrum þjóðum, þar
sean býr dlölkikit fólk, tók áð læðast að
miér gruinur um að við yrðuim sieinmilega
etoki barmainma bezt, ef þetta færi að
sruerta oikbuir.
Ég man t.d., að sköimimu eftir a!ð ég
kioim frá Niigleríu oig hafðd skrifað cg fluitt
útvarpserindi uim nokkrar þjóðir í Vest-
ur-Afríkiu, þá kioim ég eitt simm í siam-
kvæmi, þar isiem var heldur létt yfir
samræðum. Um leið og éig kom inn
kallaði glað'lieiga til mín þebkt sfcáld,
sem yrfcir af fítonsikrafiti um jafnrétti oig
bræðralag: — Þaima kleimur sú sem ég
er hræddaisitur við! O'g þeigiar ég spurði
af hverju, saiglði hanm eittihvað á þá leíð,
að ég væri odðiiin svo hrifin af svertingj-
uim að hamn væri d'aoðlhræddur um að
ég muindi viljia fara að flá þá til íslands.
Þetta var aiuðvitað í spaiuigi s agt, og
sjálfsagt enigiin mieiminig á bak við. En
það stafck mitg ómotaleiga. Ef maður, seim
yrkir uim jiafnrétiti, svo mdkið sem huigs-
ar í þá átt, hivað þá rrneð hina? Og
ég svaraði í saimia tón: — Mér fiinmst nú
vera komiinm timd til að þú gierir það
upp við þig hvað þér fkiimst í þessum
efnuim, hvort ekki er sjólfsaigt að hieiim-
urinm blamdiist og verði köfióititur og við
íslandiinigör m.eð! —■ Já, saigði hamm og
varð andartak alvarlegiur. — Þetba er
alveg rétt hjó þér. Bn ég glet emfbvem
vaginm eikikii sætt máig við tilhugisiuniTiia.
Skomimu síðar stöðvaði miig á götu
kenmari, sem æ'vilamigt hefur talað mikið
uim jafmrétti stétta og þjóða og spurðli
mig um Gbama. Þar sem shortur var á
kennuruim þar og þau störf víst vel
borguð, hafði hann verið að huigsa uim
að fara þamigað og v'ena þar um hríð. Em
Ghainiamenin höfðu viljað fá keinmarapróf
hans og skjaliega staðfesitinigu á því að
hiamn hefði hér full kleinmararéttindi. Nú
hafði sá gióðd matður ekbi slífct skiírteini
upp á vaisainm, en fammist auðlhey rilega
broslegt að lítt rnieininituð svört þjóð krefð
ist ikianiniairaréttimda af ístenizkum miainmi,
sem hiefði verið hiógu góðuir til að kenrn a
hér. Oig þar sem samd miaður ta.laði
gjiarnan ilia uim Biamdairífcjamiemin oig sak-
aði þá um lítilsivirðimgu í giarð sivertimigja,
þá sbaikfc þetta tal mig illa. Og þatð sett-
isit að mér gi'Uinur uim, aið við íslemd-
inigar yrðuim líkliagia afieitir „rasiistar“,
ef til þeisis kæmii. Og ýmis álíka dæmi
hafia staðfest þá sboðuin mímia siíðar.
Nú vita ailir, að sjálf erurn við ætt-
göfuigt fólk, kiomiiin af mtorræmiuim víkirag-
um og það mœrri eimtómum Ihöfðimigjum
úr Noragi. Svo að þó cfckiuir fimmist for-
kiastantegt að þj'óðiir vilji ekki blanda
blóði viö aðma kynistofnia, þá er varia
hæigt að ætlast til þass að við höldum
ekikii okikar stofmi hreiiniuim. Aininairs er
hianm víst eitthvaið blandiaiður þrælum
frá Bretlar»disieyjium, að því er oikkur
var kemint í barniaisbóia, Og þá tel ég
alitaf forfieður mímia, þeigar úttendimgar
fara að taia uim vikimgamia við mig. Hefi
ég ekfci ómerkari manrn ein Pétur heit-
inn Biemiediktsisiotn fyrir því að ég muni
koimiiin af þræluim.
Það var ©iniu siinini í veizlu suðuir í
París, þeigar ég vaiiun þar í íslemzika
semidiriáðiiniu hjá Pé-tri, seim var semdi-
herra, að harnin var alð útskýra fyrir ein-
hverjuim úttenidinigum hvaðan ístendimig-
ar væru uppriuinmir. — Porfeður þeirra
yoru morsíkdr víhinigiar, siem siettust að á
íslanidi, saigði Pétur. Þaiðam. kiemuir þessd
Ijósi litarhátfcur oig ljóist hiár meðal Is-
leinidiniga. Líitið á t.d. Mörtu, kiorniu mína
og frú Björmsisiom (Gíigju Björmisisom, nú-
verandi seindihierrafrú í Parlís), svom.a
ljósihærðiar og bláieyigðar! — En, bætti
Pétur við, víki'niglarmiir ttóku gjarmam
írisfca þræia á Brietlamdlsieyjum oig 'höfðu
mieð sér, oig eru ísliemdimigair jafmframt
af þieim kominir. Þaðiam kiemiur þetba
kielbniesfca útlit, bliá augu oig jiarpt hár.
Hanin leit í krinigum isdig, koim auigia á miig
og bætti við. — LítiÖ á Ellímiu, týpískur
írslkur þræll!
Síðarn hefi ég jaifiniam saigt, að ég væri
koimin aif írslkum þræluim. Og auðvátað
alltaf beett við, að þeir hafi siamfcvæmt
Islenidinigaisöigium flesitir verið konumgis-
dætur oig synir. Pétri fyringaf óg fús-
lega, þar sem hiamin var þá liíka sernidi-
herra í írlamidi og hafði miikLar meetur
á þeirri þjóð.
Svo við víkjuim aftur að viðhorfi til
byinistofna af öðnum litairhœtti em við, þá
læddist smiemimia atð mér grumur um að
sieninilieiga yrði eiklkii sértega mikil reisn
yfir okkur, ef við mieyddiuimist til að taka
afstöðu í slíbu —- fyrir oklkur sjiálf, ekki
bara aðna. Þóttiist ég sjá það í fiari
sumra ianda mininia í New York þagar
ég fiór fynst að vinoa erlenidis. Sjálf var
ég ákiafleigia heppim með miín fyrstu
kynrni. Ég vanm hjá Sameinuðu þjóðum-
uim, með og ininiain um hvíta, svarta, gula
o. s.frv., sem allir voru á svipuðu miemm-
inigar- qg mienintaabiigi. (Þetta varáðuren
fulltrúar mieðlimaliamdaininia fiónu að
Framhald á bl«. 17
þriggja Efnahagsbandalags-
landa, Vestur-Þýzkalands,
Frakklands og Belgíu og 397.9
tonn til Danmerkur, sem nú
sækir um aðild að bandalag-
inu. Svo kann að fara, að
stjórnamefnd Efnahagsbanda
lagsins ákveði að koma í veg
fyrir innflutning á grásleppu
hrognum til bandalagssvæð-
isins.
Okkur dugar ekki að fram
leiða beztu vöruna og stunda
fjölbreyttar fisikveiðar, ef við
tryggjum ekki um leið, að
framleiðslan komist á bezta
markaðinn. Dæmið um sölt-
uðu grásleppuhrognin kann
að verða einkar sikýr sönnun
þesis, hversu nauðsynle'gt það
er fyrir okkur, að fylgzt sé
ítarlega með nýjum leiðum í
verðmætaöflun, um leið og
framleiðsiunini er tryggður
öruggur markaður.
Héraðsmót Sjálfstæðismanna
TTm síðustu helgi héldu
Sjálfstæðismenn fyrstu
héraðsmót sín á þessu sumri.
Þau voru mjög vel sótt og
sannaðist enn, að þessar há-
tíðir Sjálfstæðismanna eru
vinsælar meðal alls þorra
fólks. í þessum mánuði og
þeim næsta munu forystu-
menn Sjálfstæðismanna í
landsmálum og einstökum
byggðarlögum, auk fulltrúa
ungra Sjálfstæðismanna heim
sækja öll héruð landsins til
þesis að kynna stefnu Sjáif-
stæðisflakksims og ti'l að
kynnast viðhorfum einstakra
byggðarlaga.
Það sýndi sig í bæjar- og
sveitarstjómarkosninigunum í
lok maí, að Sjálfstæðisflokk-
urinn nýtur mikils fylgis
jafnt í höfuðborginni sem um
allt land. Innan árs verður
efnt til þingkasnimga, þar
sem landsmönnum gefst enn
tækifæri til að velja á milli
ábyrgrar stefnu Sjálfstæðis-
flokksins og úrræðaleysis
andstæðinga hans. Góð þátt-
taka í héraðsmótunum um
síðustu helgi sýnir, að fólk
hefur áhuga á að kynnast
stefnu Sjálfstæðismanna og
taka um leið þátt í góðri
skemmtum.