Morgunblaðið - 03.09.1970, Blaðsíða 27

MO RG UNB-LAÐIÐ, PIMMTUDAGUR 3. SBPTEMÐER 1970
27
Sigöldufoss
Hér að ofan birtist mynd af Sigöldufossi, sem Guðmundur Ágústs-
son tók fyrir skömmu, en eins og kunnugt er, stendur nú yfir
undirbúningur að virkjunarframkvæmdum þar og er gert ráð fyrir,
að Sigölduvirkjun verði 150 MW að stærð. Með viðtali við Jóhann
Hafstein, forsætisráðherra, í gær birtust myndir af Dettifossi og
Hrauneyjarfossi, en eins og lesendur blaðsins munu hafa séð, varð
textavíxl með myndunum. Undir mynd af Dettifossi var texti, sem
átti við myndina af Hrauneyjarfossi og öfugt.
Jóhann Hafstein, forsætisráð
herra, flytur ræðu sína í gær-
kvöldi.
— Samstaða
Framhald af hls. 28
ir fiskistofnana i kringum land-
ið, að risatogarar sækja nú mjög
á fiskimið við mörk landgrunns-
ins og sagði, að þessi aukna á-
sókn ýtti mjög undir nauðsyn
þess, að Islendingar tryggðu
rétt sinn yfir landgrunninu öllu.
I lok ræðunnar mælti forsætis-
ráðherra nokkur hvatningarorð
til Sjálfstæðismanna.
Eftir að Jóhann Hafstein hafði
lokið máli síiiu tók Birgir
Kjaran, alþingi»maður, til máls
og ræddi viðhorfin í efnahags-
málum. Hanm sagði, að á fyma
helmingi þessa árs hefði verð-
mæti út f 1 u t n i rigsf r am 1 e i ðslunn-
ar aukizt um nær 68% miðað við
sama tímabil 1969. Frá ársbyrj-
un 1969 og til júníloka 1970
hefðu innlán banka og spari-
sjóða aukizt um nær 46 %_ eða
um 4800 mi'lljón.ir krónia. Áætl-
anir um þjóðartekjur á árinu
1970 bentu til aukningar sem
næmi 7,8%.
Birgir Kjaran sagði, að í kjöl-
far hinnar hagstæðu þróunar
efnahagsmála síðari hluta árs
1969 og fram eftir þeseu ári,
hefðu nú skipazt veður í lofti.
í stað hóflegra hækkana launa
og annarra ráðstafana til að
færa almenningi þær kjambæt-
ur, sem aukning þjóðartekna og
bættur greiðslujöfmuður leyfði,
hefðu átt sér stað almen-nar
launiahækkanir, svo að við
blasti hættuleg verðbólguþróun,
sem íslendimgar þekktu allt of
vel af fyrri reynslu. Ef ekki tæk
ist að stöðva þessa þróun mundi
hún á skömmum tíma raska sam
keppnisaðstöðu atvinnuveganna
og valda verulegum og vaxandi
halla á viðskiptum þjóðarinnar
út á við og skerða fjármagns-
myndun og hagvöxt.
Birgir Kjaran sagði í ræðu
sin.ni, að meginviðfangsefnið nú,
væri að gera sér ljósar þær af-
leiðingar, sem hin nýja verð-
bólgualda mundi hafa í för með
sér, ef hún fengi óhindraða fram
rás. Það væri lanigbrýnasta verk
efnið við stjóm efnahagsmála á
næstunni að kanna, hvort hægt
væri að finna færar leiðir til
þess að stöðva verðlagsskrúf-
una á því stigi, sem hún nú væri.
Á þetta þyrfti að leggja höfuð-
áherzlu í þeim viðræðum, sem
nú færu fram. Með því einu móti
yrði efnahagsbatanum viðhald-
ið og jafnframt skapaðir mögu-
leikar til örari og stöðugri hag-
þróunar og batmandi lífskjara al-
mennings. Að því vill Sjálfstæð
isflokkurinn stefna, sagði Birgir
að lokum.
Tapaði veski með
um 60 þúsund kr.
VESKI með um 60 þtisund krón-
um tapaðist í Þórskaffi í fyrra-
kvöld.
Maðurinn, sem veskinu tapaði,
hafði tekið út úr banka 50 þús-
und krónur fyrr um daginn og
segist auk þeirrar upphæðar
hafa verið með 12 þúsund krón-
ur, þegar hann fór út að
skemmta sér. Um hálfeitt leytið
saknaði hann veskisins og er það
fannst ekki, þrátt fyrir mikla
leit, var lögreglan kvödd á vett-
vang. — Þjónustustúlka 1 veit-
ingastaðnum ber það, að hún
hafi séð manninn með veski út-
troðið af þúsund króna seðlum.
Tilraun um manninn
- ný bók eftir Þorstein Gylfason
ÍSLENZKAR bókmenntir hafa
al'lt fram á vora daga veiniið harla
fátækar að frumsöcmclum ritum,
heimspeikilegis eðlis. Br það ihvoirt
tveggja, að firá öndverðu 'hefur
andlegt uppeldi þjóðariimnair
beint hugum mamna fyrst og
fremst að skáldskap og sagn-
fræðidegum iðkuinum, og í anmam
stað hefur verðandi merentamönm
um þótt flest fýsilegra tii ver-
addangengiis en heidabrot um heim
spetkileg viðfamgsefni. Á þessu
hefur að sönrvu orðið allmikil
breyti.ng i seinmi táð, og nú mun
öllum þorra manna Skiljaist, að
þessi fræði eru engam veginn jafn
órauniiæf og þeir hafa haldið.
Samt sem áðuæ má það eran tedj-
ast til vemlegra tíðinda, þegar
þessu vanræikta siviði mannlegrar
hugsunar bætist mýr liðsmaður,
sem að auki kveður sér hljóðs
með óvenjuskorinorðum og af-
dráttarlausum hætti.
Sú bók, sam hór er átt við
nefniist Tilraun um manninn og
er fyrsta rit ungs menntamanns,
Þorsteins Gylfasonar. Hann staind
aði niárri við hás/kóla í Bamdairíkj-
umurn, Bretlandi og Þýzkalandi,
og var kjörinm styrkþegi heim-
spekisjóðs Hanmesar Ámasonar,
en það þykiir máikjd og eftirsókn-
airverð viðurfkenning, þó að sjálf
styrkveitingin sé nú lítið meira
en nafnið tómt. Á útmánuðum
1969 flutti hanin á vegum sjóðs-
ins fyrirlestra við Háskóla ís-
lands. Vöktu þeir hina mestu at-
hyglii eins og kunnugt er, en upp
úr þeim er bók þessi samin.
Tilraun um manninn er í tveim
ur meginihlutum. Nefnist hinn
fyrri Frumspelld og framstefna,
og hefur að geyma minnisverðar
fmsagn-ir af „heimspeikilegum
fræðum í sögu og samtíð“. Síðari
hlutínn, sam nefnist Mannssál og
meðvitund fjallar um greinar-
— Mikil gróska
Framhald af bls. 2
eyintgar 3 stóra verkstmiðjuitioig-
ara, auk margra nýtíziku -fisiki-
stkripa og biefur rekstur þessara
sikipa gienigið mjög vel. Nú eiga
Færeyirugar 7 stór fisidsikiip í
scníðuim, bæði hjeima ag í Noregi
og í hópmuim, sem hér er, eru
fjórir menn, siem eru að kynma
sér íslenzikiar sikipasmiðar með
huigsanlag stkipafcaup fyrir aug-
um. Þá kom það fram, að á sd.
fimm árum hefur saltfiisikfram-
leiðsla minnkiað um hielming,
vegna hireyttra veiðiáðferða og
nú stunda aðeiins 30 sikip salt-
fiislkiveiðar og muin þeim fiara
fæfekandi á næsitu árum.
Iðnaður Færeyja stiendiur nú á
tímamótum mifcidla breytinga. I
sl. mámuði samiþykikti Lögþing
Færeyja sfofnun Iðmlámasjóðs,
sem tafca á til starfa um naestu
áraimót og miuin til að byrja með
hafa 4.5 milljóndr færeysikra kr.
til úthlutumar. Iðnaðurinin í Fær-
eyjuim hefur átt erfitt uppdrátt-
aT fram til þessa ag orðið að
sæikja bæ’ði stofn- og reikstrarfé
til sama bamfca. Iðnlámasjóð-
urinin mum mú aftur á móti veita
iðmreklen'dium stofndán, bæði til
nýrra iðngreiinia, svo og tól end-
urbóta og Uippbytgigiingar þeirra
iðnfyrirtækja sem fyrir eru.
Færeyingar fagnia stofnun sjóðs-
ins og teljta að banin muini hafa
mijög örvandi áihrif á iðnaðanmál
sín, en í dag starfa aðeinis 5%
Færeyinga við iðrnað, utan fisk-
iðnaiðarins.
Fæneyimigar gengu í EFTA ár-
ið 1968 og að sögn Jack»b6 Linid-
enskovs, ætla þeir að afneima
alia vemdartolla árið 1974, eða
aðeinis 6 áruim eftir inmigönigu.
Um þessiar mundir vinniuir sex
nmainma niefínd að könmum á mól-
efniuim og hagsimiuinium Færeyja í
sambandi við Efnahaigsibamdadag
Bvrópu, en 20. sept. n.k. hiefja
Darair formlagar viðr'æður í
Brússel um imtnigönigu í Efnaihags
bandalagið. Nefndin er skipuð
þremiur Færeyinigum óg þremur
Dönum,
f Færeyjum búa nú 40.000
mamims og befur fjölgað um 10
þús. frá því 1950. Tadsrvert er um
að umtgt fól'k flytji til Islamds og
Danmerkiuir og ílendifet þar og á
þalð eiinkum við um meninta-
mienn, en Færeyjar geta ekki séð
þeim fyrir niægilega mörgum
storfum. Þá má geta þess að um
20% af yfirmönmium á daraska
kaupskipaflotamum eru Fæney-
imgar. Mik.il atvinma er nú í Fær-
eyjum og ekkert atvinoudieysi.
Jaokob Lindiensfcov sagði að
lokum að hamn og lamdar síniir,
sem hér eru, fögniuðu tækifær-
irau að koma til íslamds, tid að
kymnia sér íslenzkan iðmað og við-
skiptaibættí og að þedr vomiuðust
til að ferðin yrði þeirn lærdóms-
rík, því að það væri mjög mik-
ilvaegt fyri.r Færeyimga, að kynn
aist sem bezt og læra siem rnest af
fsiendimtguim, því að líflsskilyrðin
væru Ukuist í þessium tveimur
lömdium og felenzkwr iðnaður
loominin yfir þröskuldimn, sem
færeyskiur iðmaður stæðd nú við.
Verkfall
Rotterdam, 2. sept. NTB.
16.000 Hafnarverkamenn í Rott
erdam héldu áfram verkfalli í
dag til stuðnings launakröfum
þrátt fyrir áskorun verkalýðs-
foringja að snúa aftur til
vinnu. Rúmlega 100 skip bíða
fyrir utan höfnina, þar sem áhafn
ir dráttarbáta hafa gert samúð-
arverkfall, en flestir hafnar-
verkamenn í Amsterdam hafa
hætt samúðarverkfalli.
Hver tók stafinn?
í GÆR hafði aldraður maður
samband við Mbl. og sagði farir
sínar ekki sléttar. Hanm hafði
farið að sækja peninga í Trygg-
ingastofnun ríkisins á Lauga-
veginum og studdist við staf
simn. Meðam hann var þar tók
einhver stafinn og er maðurimn
nú nær bjargarlaus, þar sem
hanm getur ekki staflaus gengið.
Biður hann nú þann sem stafinn
tók að skila honum aftur í Trygg
ingastofnunima, þar sem hann
mun vitja hans.
- Snjór
Framhald af bls. 28
armúla og talinn mjög viðsjár-
verður vegna grjóthnms.
Tadisvert snjóaði á Vaðlaheiði,
en í gær ruddi hefild vegimn og
vair hanin því fær, þótt hálka
væri mikil. Jökuldalsheiði varð
ófær minni bílum vegrta hálku
og snjóa, en vegheflar voru þar
í gær og ruddu vegimn og aðstoð-
uðu bíla, sem með þurftu. Á
Grfensstöðum á Fjöllum snjóaði
í gær og e<r Mbl. talaði við Aðal-
björgu Vilhjáknisdóttur á Gríms-
stöðum sagði hún að grátt væri
í rót og hiti um fnostmark og
væru 'kýr hafðar inni.
Veðurinn um Axarfjarðarheiði
er taJinm ófær minmi bSlum og
Hellisheiði eystri er ófær öllum
bílum vegna snjóa.
Á Kjalvegi hefur talsvert snjó-
að en veguriron þar er talinn fær
þótt háli sé, en Vegagerðin taldi
í gær hættu á að Sprengisands-
leið værl ófær.
mun þessarra tveggja hugtafca,
rekur hugmyndir manna um sól-
ina og reifar þann „heimapeki-
lega atnda“, sem að þessu efni
snýr. En eins og höfundurinn
kemst sjálfur að orði, er tilgarag-
ur hans „fremur sá að vekja til
uanhugsunar og efasemda en að
flytja og rökstyðja hnitmiðaðair
kenningar“.
Það er þetta sjónairmið höfúnid-
arins öðru fremur, sem gerir bók
hans óvenj'U förvitnilega, og jafra-
framt Skemmtilega. Tilraun um
manninn er ekki aðeiins „saman
sett í þeirri trú, að um mainmlega
hug.sun sé mikils vert“, heldur
leiðréttir hún ræídlega þann mia
Þorsteinn Gylfason.
skilning, sem hér hefur tíðast
verið landlægur, að rökræður um
heimspekileg efni séu ógjama
við alimenmimgs hæfi En hér ber
það fyrst tid, hversu hiron uragi
höfundur er blessunarlega óháð-
ur hvers konar hefðbuind.num
skoðunuim og skirrist lítt við að
leggj a á þær persónulegt mat.
Tilraun um manninn á utgg-
laust fyrir sér að hrinda af stað
umtali og deilum. Þar er víða
við komið af hreinskilni og
hispursleysi mörgu fomu goði
steypt óþynmilega af staddi og
nærri höggvið ýmsum átrúnaði.
Það er Almenna bókafélagið
sem gefur bókina út. Hún er 201
bls. að stærð, prentuð og bundin
í Prentsmiðju Hafnarfjarðar, en
Erna Ragnarsdóttir teiknaði
kápu.
(Frá Aknenna bófcafélaginu).
Nýr sendiherra
Sovétríkjanna hér
HINN nýskipaði sendiherra Sov
étríkjanna á Islandi Sergei Asta-
vín kemur til Reykjavikur i
næstu viku. Hann er 52 ára, sagn
fræðingur að menntun. Áður en
hann hóf störf i utanrikisráðu-
neytinu var hann við flokksstarf
og stjórnsýslu af hálfu hins opin-
bera í Mið-Rússlandi. Hann hef-
ur starfað erlendis, einkum i
Þýzka alþýðulýðveldinu, sem
sendiráðunautur. Hann hefur frá
árinu 1960 stjórnað hinni póli-
tísku deild sovézka utanríkis-
ráðuneytisins.
Eiginkona Astavins, Ljúbov
Efímovna, er hagfræðingur að
menntun. Þau eiga tvo upp-
komna syni, Alexander (24 ára),
sem er verkfræðingur og Vlad-
ímir (17 ára), stúdent við verk-
fræðiháskóla. Þeir feðgar hafa
allir miklar mætur á skák.