Morgunblaðið - 06.10.1970, Blaðsíða 16

r
16
MORCUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. OKTÖBER 1970
fllttgMltMfttöfr
Útgefandi hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjöm Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Augiýsingastjórí Ami Garðar Kristinsson.
Ritstjóm og afgreiðsla Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6. St'mi 22-4-80.
Askriftargjald 165,00 kr. á mánuði innaniands.
I tausasölu 10,00 kr. eintaklð.
ISLENZKI KAUPSKIPAFLOTINN
Cíðastliðinn laugardag var
^ Esju, nýju strandferða-
skipi í eigu Skipaútgerðar
ríkisins, hleypt af stokkunum
í Slippstöðinni hf. á Akur-
eyri. Það er jafnan nokkurt
fagnaðarefni, þegar nýtt skip
bætist í skipastól land,s-
manna. Á þessu ári hafa þeg-
ar tvö sikip bætzt við kaup-
skipaflota landsmanna; ann-
að í eigu Eimskipafélagsins,
en hitt í eigu Skipaútgerðar
ríkisins. En tilkoma hinna
tveggja nýju strandferða-
skipa Skipaútgerðar ríkisins
marka þó nokkur tímamót á
öðru sviði, þar sem þau eru
fyrstu skipin sinnar tegundar,
sem smíðuð eru hér á landi.
Á þann hátt eru þau tákn
nýrrar atvinnugreinar, skipa-
smíða, sem nú er að verða
allverul'egur þáttur í íslenzku
efnahagslífi.
Þannig mætti í fljótu
bragði gera ráð fyrir, að
kaupskipaflotinn færi vax-
andi, en sú mun þó ekki vera
raunin. Fyrir nokkru birtist
í Morgunblaðinu grein eftir
Magnús Gunnarsson, við-
skiptafræðinema, þar sem
rakin er þróun kaupskipaflot-
ans liðinn hálfan áratug. Á
þessum tíma hefur kaupskipa
flotinn minnkað um 28 af
hundraði. í ársbyrjun 1966
var 41 kaupskip í eigu lands-
manna, en í ársbyrjun 1970
voru þau 34; á sama tíma hef-
ur heildarstærð skipanna
minnkað úr rúmlega 71 þús-
und brúttórúmlestum niður í
51 þúsund brúttórúmlestir.
Þannig hefur meðalstærð
skipanna minnkað á þessum
árum úr um það bil 1750
brúttórúmlestum niður í 1500
brúttórúmlestir. Við þetta
bætist svo, að meðalaldur
skipanna hefur hækkað um
rúm'lega þrjú ár; nýju skip-
in tvö bæta þó nokkuð úr í
þessu efhi, en meðalaldur
skipanna er engu að síður
hærri en árið 1966.
Ef litið er á ednstaka teg-
undir kaupskipa kemur í ljós,
að olíuskipaflotinn hefur
dregizt saman um 80 af hundr
aði. Hér er um gífurlegan
samdrátt að ræða, sem hlýtur
að vekja menn til umhugsun-
ar um þetta efni. Erlend skip
annast alla olíuflutninga til
landsins, og fyrstu átta mán-
uði þessa árs hafa verið
greiddar tæpar 89 milljónir
fyrir þá þjónusfu í vöruskipta
gjaldeyri. í ársbyrjun 1966
var unnt að filytja samtals 536
farþega með íslenzkum far-
þegaskipum, en í ársbyrjun
1970 aðeins 236. Þetta er sam-
dráttur um tæplega 56 af
hundraði og þessi þróun á
sér sfað á sama tíma og unn-
ð er að því að aufca ferða-
mannastrauminn til landsins.
Sömu sögu er að segja um
vöruflutningaískipin, sem
voru 31 í ársbyrjun 1966, en
eru nú 28. Samanlögð stærð
þessara skipa var 21. septem-
ber sl. rúmlega 42 þúsimd
brúttórúmlestir, en var í árs-
byrjun 1966 rúmlega 47 þús-
und brúttórúmlestir.
Auk skipsins, sem hleypt
var af stokkunum sl. laugar-
dag munu vera í smíðum
fjögur önnur skip fyrir inn-
lenda aðila, en áætlað er, að
þau verði samanlagt um 10
þsund brúttórúmlestir. Til-
koma þessara skipa mun
viisisulega stuðla að endurnýj-
un vöruskipaflotans, en óvíst
er, hvort þau munu hafa
veruleg áhrif til stækkimar,
þar sem gera má ráð fyrir
að selj a verði einhver eldri
skipanna. Þessi skip eru þó af
basitameiri en eldri skipin.
Hitt er fuffljóst, að tilkoma
þessara fimm nýju skipa
breytir engu um þá stað-
reynd, að í heild hefur kaup-
skipaflotinn dregizt verulega
saman á þessu umrædda ára-
bili.
Þessar upplýsingar, sem
fram komu í áðurnefndri
greinargerð, eru allar hinar
athyglisverðustu og niður-
stöðurnar á þann veg, að ekki
verður unnt að komast hjá
því að taka þær til gaumgæfi-
legrar athugunar. Nú er hins
vegar á það að líta, að á þessu
tímabili varð íslenzka þjóðin
fyrir þyngri efnahagsáföllum
en dæmi eru til um í annan
tíma. Ekki er ólíklegt, að þess
ir erfiðleikar hafi að ein-
hverju leyti átt sök á þesisari
alvarlegu þróun, enda gætti
þeirria í öllum þáttum efna-
hagslífsinis. En hitt er jafn-
ljóst, að nú verður að snúa
þessari þróun við, enda getur
það tæpaist talizt eðliiegt, að
kaupskipaflotinn haldi áfram
að minnka á sama tíma og
viðskipti landsins við aðrar
þjóðir fara ört vaxandi og
fleiri erlendir ferðamenn
leggja leið sína hingað. Á síð-
astliðnu ári mun 67 af hundr-
aði innflutnings hafa verið
fluttur með erlendum skipum
og 39 af hundraði útflutnings-
ins mun hafa verið fluttur á
sama hátt. Al'lt gefur þetta
vísbendingu um að taka verði
þessi mál föstum tökum. Auð-
vitað er þetta erfitt viðfangs-
efni fyrir fámenna þjóð, en
það dregur ekki úr mikil-
vægi þess, að við ráðum sjálf-
ir, íslendingar, yfir kaup-
skipaflota, sem annast getur
vöruflutninga til og frá land-
inu, þó að hafa verði í huga,
að sveiflur í þessari atvinnu-
grein geta torveldað það, að
unnt verði að ná þessu marki.

Jórdanskir hermenn afferma Gargolux-flugvélina á flugveliinum 1 iimman.
Islenzk áhöf n flaug
fyrstu borgaralegu
vélinni til Amman
Luxembourg, 2. okt.
Víða hafa Loftleiðaflug
vélar tekið þátt í hjálparstarf
semi, fyrst í Biafra, síð-
an Rúmeníu og Perú og
núna Jórdaníu.
Nýlega vorum við hjá
Cargolux sendir frá Bret
landi til Amman ineð 25 lest
ir af lyfjum og blóðvatni.
Var þetta gjöf frá brezku
ríkisstjórninni til Alþjóða
Rauða krossins.
Við flugum í einum áfanga
frá Manston i Suður-Eng-
landi. Þegar við komum að
botni Miðjarðarhafs gekk
okkur illa að ná sambandi við
Sýrlendinga til að fá yfir
flugsheimild, en ekki er talið
ráðlegt að fljúga yfir nein
lönd á þessum slóðum án
slíkrar heimildar. Náðum við
þá sambandi við Israela
í Tel Aviv og fengum strax
heimild hjá þeim til að fljúga
yfir þeirra land.
Vegna rafmagnsleysis í
Amman voru engir radíó- eða
aðflugsvitar í gangi, en okk
ur gekk samt greiðlega að
finna flugvöllinn. Við gátum
náð sambandi við flugturn
inn, sem hlýtur að hafa haft
sína eigin rafstöð, en vegna
þess að við komum úr áttinni
frá Israel voru þeir í fyrstu
mjög tortryggnir og spurðu
okkur spjörunum úr um þjóð
erni, flugvélartegund, farm o.
fl. o. fl. áður en við fengum
lendingarheimild.
Á flugvellinum var urmull
af hermönnum stjórnarinnar
og víða skriðdrekar og fall
byssur. Þar sem þetta var
fyrsta borgaralega (civil)
flugvélin sem lenti eftir að
vopnahléið var samið, var for
vitnilegt að sjá hvers konar
móttökur við fengjum. Var
ekki laust við að við hefðum
smávegis áhyggjur. Þær
reyndust samt alveg óþarfar,
og var tekið mjög hlýlega á
móti okkur.
Stór hópur hermanna lagð
ist til atlögu við að afferma
vélina undir eftirliti rauða-
kross manna, og gekk þetta
allt mjög fljótt og vel fyrir
sig. Á meðan við stóðum við,
lenti svissnesk rauða-kross-
flugvél frá Saudi Arábíu.
Allt virtist með kyrrum
kjörum. Að vísu heyrðist
brakið í vélbyssu í nokkr-
ar sekúndur ekki allfjarri
flugvellinum, en enginn virt
ist kippa sér upp við þetta
og allir héldu áfram störfum
sínum ótruflaðir.
Okkur var sagt að ástand
ið í borginni væri vægast
sagt ömurlegt og ógerlegt að
áæ-t'la tölur falli<mnia og særðra
þar sem margir lægju ennþá
undir rústunum. Vatnslaust
væri og mikill fæðuskortur,
og varla væri nokkurt hús
eftir i borginni óskaddað.
Næstu tvo daga fórum við
tvær ferðir i viðbót á vegum
brezku krúnunnar, frá Kýp
ur i annað skiptið með 25 lest
ir af matvælum og hitt skipt
ið með tjaldsjúkrahús og öll
viðkomandi tæki.
Áhöfn mín í þessum ferð
um var Jón Valdimarsson,
Baldur Þorvaldsson og Andri
Karlsson.
Þorsteinn E. Jónsson.
Fagnaðarlæti
ÞAÐ er e<klki oft, sem ísle,n<zkir
ileiklhúsgestir rísa úir sæ*tutm sín-
um að lokinni sýnimgu og hrópa:
Húrra, húnra, bdaivo, braivo. E<n
þetta gerðiist eftir sýn'imgiu Skot-
anina á Albert Herrinig sl. fimimtu
dagskvöld. Þjóðleilklhúslð vair
þétit seti'ð. Aið sýniinigu loifcLnmii
þafckia'ði Þjóðleilklhússrtjóri ©esitun
uim fyriir boimunia, en ópeirustjór-
inn Peter Heimimiin<gs þakk<aiði fyr
ir ihömd Sko<tainin<a og mælti á ís-
lenizifcu.
'Eins og fyrr se-gir verða sýn-
ingair aiðedms fjórar oig verð«r
síðaista sýmingin á siuniniudag M.
15.
Myndin v<ar telkin að liokiininit
sýniiingu á fiimimtudagskvöld.