Morgunblaðið - 04.10.1972, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 4. OKTÓBER 1972
11
Björa Matthíasson;
Er stefnubreyting í landbún-
aðarmálum tímabær?
1 fyrri umræðum tnínum og
annarra um Iandbúnaðarmál
hefur ekki enn verið komið
að þvi, hver hin eiginlega
stefna í iandbúnaðarmál-
um eigi að vera og hvaða
breytingar væru æskilegar á
núverandi stefnu. Langar mig
til að setja fram nokkrar hug
myndir á þessu sviði nú. Þó
vil ég taka fram í upphafi, að
engin skoðun í þessum mál-
um er einhiít, og mættu and-
mælendur mínir og aðr-
ir gjarnan leggja hér orð í
belg.
Björn Matthíasson.
Nf VKRAMM STFFTS’A
I KANDBfjNAÐARMAKUM
Ef leitað er vandlega að
einhverri yfirlýsingu um,
hver núverandi stefna i land
búnaðarmátum sé, þá finnst
hún mér vitandi ekki. Verð-
ur þvi að reyna að ráða hana
í aðalatriðum af aðgerð-
um undanfarihna ára á land-
búnaðarsviðínu. Ég held, að
sanngjarnt sé að skilgreina
stefnu undanfarinna ára í
landbúnaðarmálum svo:
1. Stefnt er að því, að
framleiðsla landbúnaðarins
af nautgripa- og sauðfjáraf-
urðum sé nægileg til að
standa undir þörfum þjóðar-
innar fyrir mjólkur- og kjöt-
vörur, en auk þess sé stefnt
að talsverðri framleiðslu þar
umfram til útflutnings.
ÞARFAFUIXNÆGINGAR-
SJÍÓNARMIÐIÐ
Hér á Iandi hefur inn-
flutningur á mjólkur- og
kjötvörum verið bannaður
um árabil. Að nokkru er
þetta réttlætt með þvi,
að með slíkum matvælum geti
borizt sjúkdómar til Iandsins,
en ekki er þó sú ástæða sú
veigamesta, þar sem aðr-
ar þjóðir • gæta jafnmikils
hreinlætis við framleiðsiu
slíkra vara og við. Hin ástæð
an fyrir innflutningsbanninu
er mun veigameiri, en hún er
sú, að stjórnvöld vilja
vemda landbúnað fyrir sam-
keppni erlendra landbúnað-
arvara. Er það ekki að ófyr-
írsynju.
Ég hef reynt að bera sam-
an verð á nokkrum helztu
landbúnaðarafurðum hér-
lendis og samsvarandi verð
erlendis og er sá samanburð-
ur í meðfylgjandi töflu.
en það argentínska. Ég læt
fyigja með verð á svínakjötí
og fleski til almennra upp-
lýsinga án samanburðar.
Eftir að hafa kynnt
sér þessar tölur, verður ekki
um villzt, að innflutnings-
bannið á landbúnaðarafurð-
um er íslenzku þjóðinni mjög
dýrt, þótt það komi ekki
fram í krónum, sem hægt er
að teija saman í ákveðnar
upphæðir eins og heildarupp
hæð styrkja til landbúnaðar-
ins. Á þessari töflu sést, að
við gætum vel fullnægt öll-
um okkar þörfum á helztu
landbúnaðarafurðum, sem
þola flutning milli landa,
með innflutningi, sem væri
langtum ódýrari en innlend
framleiðsla., Þá slyppum við
við að greiða þúsundir millj-
óna króna í niðurgreiðslur
og fengjum þá ódýrari vöru
ofan í kaupið.
Sést bezt á þessu, hversu
búnaðarafurðum að myndast
með tímanum, sem uppfyltt
yrði með innflutningi? Árið
1971 eyddum við um 900 millj.
króna í fjárfestingu í land-
búnáðinum. Er þetta ekki al-
gjörlega vanhugsuð ráðstöf-
un á verðmætum þjóðarinn-
ar?
Það skal skýrt tekið fram,
að það verður engan veginn
auðvelt að stöðva vöxt land
búnaðarins, eins og hér er tal
ið æskilegt. Nefna má, að
mjólkurframleiðslan í dag
gerir ekki betur suma mán-
uði ársins en rétt að hafa
undan eftirspurninni eftir
nýmjólk. Meginhlutinn af
unnum og geymanlegum
mjólkurafurðum (smjöri, osti,
kaseiini o. fl.) er uminimn að
sumri til, þegar mjólkurfram
leiðsla er meiri. Svo framar
lega sem við viljum vera
okkur sjálfum nóg um ný-
mjólk, verðum við alltaf að
reikna með árstíðabundinni
offraimleiðslu á mjólk, sem
heina verður til vinnslu. Hér
Samanburðqr á lnnlendu og erlendu ver8i landbúnaðarafurða
Cf Í3l. krónum á kg. á núverandi gengi)
t S L A N D n A N M Ö R K NÝJA SJALAND AIlGENTlNA
Qniðurgr. beildsölu— verð 1/9/72 Niðurgreiðsla 1/9/72 Meðalútflutn- ingsvorð, fob. Uppboðsberð í London Meðalútflutnings- verð, fob.
SmjUr 401,20 224,70 1971: 105,02 l.ársfj.'72:127,89 1971: 91,07 l.ársfj.'72:123,96
Ootuj-, 45% 221,85 67,25 1971: 63,88 l.ársfj.'72: 73,71
Kindakjöt, 1. flokku* 174,74 71,54 1971: 67,93 I.ársfj.'72: 77,43
Nautakjöt, 1. ilokkur 180,60 1970: 97,15 1971: 78,01
Svínakjöt 1970: 93,24
Bacon 1970: 77,99
eimildir: IwtTtmtional Plnancial Statisties.
Danmarka Landbrugaatatis-tik, 1970 og
Statistiake Efterretninger, 9. maj, 1972.
2. Stefnt er að því, að
auka framleiðslu landbúnað-
arins eftir þvi sem neyzla
innanlands vex.
3. Tekjur bænda skulu
vera sambærilegar við tekjur
annarra vinnandi stétta án
fillits til afraksturs í land-
búnaði í heild. Til að
ná þessu markmiði, er verð
Iandbúnaðarafurða til bænda
háð opinberri ákvörðun svo-
kallaðrar sexmannanefnd-
ar, sem miðar verðlagningu
varanna eingöngu við tekju-
þarfir bænda en ekki mark-
aðinn. Sé verðiag Iandbúnað
arafurða syo i heild eða í
einstökum atriðum of hátt,
kemur til kasta ríkissjóðs að
greiða það niður.
Skulu þessi markmið nú
rædd hvert um sig.
Við samanburð þennan
verður að hafa alls konar
fyrirvara. Samanbu rð ur-
inn nær ekki til sama tíma-
punkts, en mér þótti rétt að
taka núverandi verð hér-
lendis, þar eð þau eru raun-
hæfust fyrir umræður i dag.
Þá ber að gæta, að eriend
verð eru sýnd án flutnings-
kostnaðar til Islands og ann
ars kostnaðar, sem fylgir inn
flutningi, svo sem helldsölu-
álagningu. Þá eru erlend
verð fyrir kinda- og nauta-
kjöt meðalverð, en islenzka
verðið nær til 1. flokks. Þau
erlendu verð, sem hér eru
sýnd, eru þau nýjustu, sem
ég hef getað náð i, og eru
valin frá þeim löndum, sem
mikið gera af að flytja út við
komandi landbúnaðarafurðir.
Samanburður þessi gefur
góða vísbendingu um
samkeppnishæfni íslenzks
landbúnaðar, þótt hann gefi
ekki nákvæma mynd þar af.
Taflan ber með sér,
að smjörverðið hér á landi
er þre- til fjórfalt hærra en
erlent útflutningsverð. Sama
er að segja um verð á osti
miðað við sams konar dansk
an ost. Þá er kindakjötið okk
ar vel tvöfalt dýrara en ný-
sjálenzkt kindakjöt til sölu
í London fyrr á þessu ári.
Nautakjötið er rétt tvöfalt
dýrara en það danska og
rúmlega tvðfalt dýrara
haldlítil þau rök eru, sem
andmælendur mínir leggja
svo mikla áherzlu á, að verð-
lagsniðurgreiðslurnar á land
búnaðarafurðum séu styrkur
til neytenda, sem bændum
komi i sjálfu sér ekkert við.
Það hlýtur að liggja Ijóst
fyrir, að þegar verðmunur-
inn á innlendum og erlend-
um landbúnaðarafurðum
er orðinn svona mikill sem
hér segir, þá er það mjög
óviturlegt að halda áfr£un
þeirri stefnu, að ætla inn-
lendum landbúnaði að
sjá fyrir öllum þörfum lands
manna á landbúnaðaraf-
urðum. Ekki er þó þar með
sagt, að við ættum tafarlaust
að afnema núverandi inn
flutningsbann með öllu, gera
þar með landbúnaðinn ósam-
keppnisfæran á heimamark-
aði og segja þar með fjölda
bænda upp störfum. Sliku
vil ég alls ekki halda fram,
eins og ég ræði síðar.
VÖXTUR
LANDBÚNAÐARINS
Er ekki viturlegra, fyrst
samkeppnisstöðu íslenzks
landbúnaðar er svona kom-
ið, að láta af þeirri stefnu
að ætla honum að sjá lands-
imönnum fyrir öllum þörfum
þeitra á kjöti og mjólkurvör
urn? Væri ekki nær að stöðva
vöxt landbúnaSarins og lofa
umírameftirspurn eftir land-
er á ferðinni mál, sem þarft
væri fyrir búnaðarsamtökin
að athuga i þeim tilgangi að
reyna að breyta árstíðasveifl
unni í mjólkurfram-
leiðslunni.
Þar sem stefnubreyting
sem sú, er hér hefur verið
lýst, er vandasöm, yrði hún
að fara fram að lokinni um-
fangsmikilli opinberri athug-
vm, enda engin lausn einhlít
á þessum vanda. Hins vegar
verður að teljast óverjandi,
að stjórnvöld láti þetta mál
reka á reiðanum ár eftir ár
og haldi þeirri stefnu blint
áfram að auka framleiðslu
landbúnaðarins og róta I
hann geysilegu fjármagni og
staldra aldrei við og athuga,
hvort nokkur skynsemi sé í
þeirri stefnu. Með núverandi
stefnu verður sífellt að
auka framleiðslu landbúnað-
arins með þvi að taka ailtaí
verra og verra landrými í
notkun, þ.e. ef gengið er út
frá því, að bezta fáanlega
landið til ræktunar sé í notk
un nú. Ef við ætlum að vera
sjálfum okkur nóg um alla
framtið um allar landbúnað-
arafurðir, þá þýðir það, að
landbúnaðurinn verður þjóð
inni æ dýrari baggi með tim-
anum.
I síðari grein af þesstwn
tveimur mun verða fjaBað
um útflutning landbúnaðar-
afurða og tekjur bænda.
Margur maðurinn segir við
sjálfan sig og jafnvel aðra:
þaá
kemur
alárel
ueitt
fyrir
mig
Þetta eru staðlausir stafir,
því áföllin geta hent
hvera sem er, hvar sem er.
Það er raunsæi að tryggja.
Hikið ekki — Hringið strax
ALMENNAR
TRYGGINGARf
Pósthússtræti 9, simi 17700