Morgunblaðið - 28.07.1973, Blaðsíða 11

MOR-GUNBLAÐIÐ — LAUGARDAGUR 28. JOLÍ 1973
11
Bor gar st j ór n:
Tekjuskattur
Reykjavík til
e instaklinga í
ríkisins hækkaði
um 206,5% 1972
A sama tíma og stjórnunarkostn-
aður borgarinnar vex um 17%
vex hann um 57% hjá ríkinu
Á FI NDI borgtixstjórnar í síð-
ustu viku var reikningur
Reykjavíkurborgar fyrir árið
1972 afgreiddir. í umræðum um
reikninginn kom m. a. fram, að
1971 var heildarupphæð ein-
staklingsgjallda í borginni 2037
millj. kr., en árið 1972 3040 millj.
kr. Hækkunin nemur 49,24%.
Hlutur borgarinnar í þessum
hækkunum nemur um 31%, en
rikií .ns um 70%. Brúttótekju-
aukning var 28,4% á þessm ára-
bili.
Sigurjón Pétursson (K): Reifcn
ingur Reyfcjavífcurborgar fyrir
árið 1972 er sá fyrsti eftir að
nýju lögin um tekjustofna sveit-
arfélaga tóku giMi. Á sínum
tíma var margt ljótt sagt um
þessi lög af talsmönnium meiri-
hlutans í borgarstjóm, m. a., að
með þeim væri sérstafelega veg-
ið að hagsmunum Reykjavíikur.
Nú þegar þessi reikningur ligg-
ur fýrir, ætti hins vegar að vera
hægt að líita hliutlægt á þetta
mál.
Þegar reikningurinn er slkoð-
aður, keimur einkum þrennt I
ljós. 1 fyrsta lagi vöxtur fram-
stórar fjárhæðir varð að flytja
til geymslu á næsta ár.
Björgvin Guðnumdsson (A):
1 bókum okfcar í minnihlutaimum
við afgreiðslu fjárhagsáætlunar
í fyrra l'étum við í ljós efasemd-
ir um, að unnt yrði að nota aEt
það framlkvæimidafé, se-m ráð var
fyrir gert J áætíuninni. Þetta
hefur nú s'ainnazt, að var rétt
hjá okfcur. Jafníramt hefur
Guðmundur G. Þórai-insson
fcvaamdafjár, í öðru lagi hve
tefcjur hafa farið mifcið fram úr
áæöunum og að lokum hversu
rif'leiga hefur verið áætiað fyrir
öllum refcstrargj'öldum. 1 þess-
uim reiknimgi er þannig fært 300
miUj. meira á eignabreytiniga-
reifcning en árið 1971.
Þá vekur það athygli, að
BorgarspRalinn sfcilar nú 4 miiij.
í fiefejur, en það stafar af auka-
daggjaldi, siem greitt hiefur verið,
tíl þeiss að unmt væri að greiða
niður gamilar skuldir spitatens.
1 sfcýrsilu en du r s koðu n a rd e il dar -
ininar um reikningirm kemur
margt athyglisvert fram, m. a.
að tekjur Malbikunarstöóvar,
Grjótnáims og Pípugerðar eru
stundum rangt færðar og jafnvej
ólærðar. Mifcið ramalrvein hef-
ur undanfarið verið refcið upp
vegna bágborins hags hitaveit-
unnar. Þetta er í litku samræani
við reifcninga hennar, seim sýna,
að tefcjiur eru 234 mil'fj. hærri
en gjöld hennar.
Við sarrtþykkt fjáríiagsáætkm-
ar ársins 1972 gerðtwn við DuM-
trúar minnitóKitans grein fyrir
Iþeirri skoðun okkar, að efeki
yrði unnt að frámikvæma fyrir
alit það fé, sem áætíað var.
OÞetta hafa reynzt orð að sönnu,
því í Ijós hefur feomið, að mjög
Geir Hallgrímsson
komið í ljós, að tekjur fóru 90
mi'ilj. fram úr áætliun, sem sam-
svarar því aukaálagi á útsvörin,
sem meirihlutinn knúði fram.
Ég miun ekfci fjalla um relksitiur
eiristakra fyrirtækja borgarinn-
ar í þiessari ræðu, en vil þó
gagnrýna harðlega sáfelldar lán-
tökur borgarsjóðs hjá borgar-
fyrirtækjum.
Steinunn Finnbogadóttir (SFV)
sagði, að það væri mikið verk
að kynna sér reikninga borgar-
innar af eigin raun, en treysita
yrði uppfiýsingum embættis-
'm'annanna. Hins vegar læddist
sá griunur oft að, sagði Steinunn,
að tekjuliðir væru áætíaðir of
Ságt, til þess að hægt væri að
hafa til ráðstöfunar nokkunt fé
utan fjárhagsáætlunar. Þá
kvaðst borgarfulitrúinn og vilja
vekja athygli á slkýrslu endur-
slk'oðunardeiildar, sem faðii í sér
mar'ga'r athygHsverðar ábending-
ar.
Guðmundur G. Þórarinss. (F):
AMir eru sammála því, að reikn-
ingar borgarinnar eiga að gefa
sem bezta mynd af hag hennar
og rekstri. Núverandi uppbygg-
ing rei'kningsins fuikiægir þess-
um kröfum að mestu l'eyti. Hins
vegar gefur formið möguleika
á ýmsum millifærsluim mifili
borgarisjóðs og fyrirtæfcja hans.
Og getur oft verið erfitt, að sjá
imeð hvaða hugarfari slífcar
færskir eru gerðar. Ef SVR eru
eru t. d. téknir sem daami, þá
kemur í Ijós, að mieð þessum
millifærslum er hægt að kmma
því inn hjá borgarbúum, að
Strætisvagnamir séu algert tap-
fyrirtætoi. Þetta er gert með því
að borgarsjóður er tallinin lána
SVR fé, serri talið er ti'l eigna
borgar.sjóðs, en eru raunar bara
réfestrargjöld, sem SVR getur
efi-fei endurgreitt. Svipað er gert
í saanbaindi við BÚR. Ég hygg,
áð það sé þaBintg a-ugljóst, að
veltufjánmunir Reykjavíkur eru
rangt metnir, en veltufjármunir
er talið það fé, sem unnt er að
ná inn í fyrirtæki á ársgrund-
Birgir ísl. Gunnarsson
velld, t. d. llán tiil sikamims tíma,
Þuinnig eru reikningaxnir iátnir
gefa ranga miynd af stöðu borg-
arinnar. Ég teldi þess vegna
ekki óeðlilegt, að reikningurinn
yrði færður upp affcur, eða alla-
vega, að þessir hlutir yrðu leið-
réttir á næsta ári.
Geir Hallgrímsson (S): Mig
langar í þessum umræðum að
fjaliia nofekuð um hin nýju lög
um tefcjustofna sveitarféiaga.
Við afgreiðslu fjárhagsáætíunar
ársins 1972 vair það skoðun oikk-
ar sjálfstæðisimanna í borgar-
stjórn, að þessi lög sfcertu sjálf-
ræði sveitarféiaga og fjárhag
þeirra, þessarar skoðunar erum
við enn. f desembar 1971 var
gert ráð fyrir 65% hæfckun á
fé til framikvæmda. Þessi áætlun
vair byggð á hínum eldri lögum
og álagningarregium. Þetta hefði
verið vel mögulegt samkvæmt
þeim og hefði borgin þó getað
átt til góða ýmsa möguleika tll
að standa undir auknum útgjöld-
um. Nú þiarf hins vegar að nýta
til fulls allair álagningarheiimildir
í nýju lögumum, til þess að h<afida
í horfinu með fraimfevæmdir frá
því sem . -itlað var samfcvæmt
efidri lögumim. Svo það ear af og
frá að nýjiu lögin hafi fcomið
borginni vel. Þau hafa þvert á
móti í för með sér að nýta varð
til fults al’La mögiuie'ka til skatt-
heimtu.
Þá hafa menin I þessum um-
ræðum viljað þafckia nýju lög-
umum góða reikstraxafkomu
Rey'kjavífcur. Hér er hins vegar
í raun um að ræða góða fjár-
málastjóm og þær ráðstafanir
sem stjórnendur Reykjavilkur
gerðu til þess að tryggj.a hag
borgarinnar. Það er alveg rétt
að tefcjur borgairinnar fóru
noikkiuð fram úr áætlun. Má þar
niefina fasteignagjöld, sem urðu
rúmlega 30 millj. kr. hærri en
áætíað var. En þess verður að
gæta, að möirg kærumóll yarð-
andi fasteignagjöld eru óaf-
greidd ög ekki ól'íkí'egt að þau
læfeki nokfeuð. Gaitnagerðargjöid
fóru og rúmlega 30 millj. kr.
fra.m úr áællun, en það eru
t'ekju r, sean borgin áfcveðuo- sjálf
og hækfkuð'u þau nokfcuð nú
vegna þess, að úthlutað var
tniklu áf lóðurn, sem borgin
þurfti eikki að leggja í mifcinai
kostnað við. Einu viðbótartefcj-
urnar sem rekja má til hinna
nýju laga eru dráttarvextir á
útsvör sem ekki hafa verið inn-
heimtir áður.
Það er fróðlegt í sambahdi við
hina margnefndu bókun minmi-
hlutaflokkanna við afgreiðslu
fjárhagsáæitíunar í fyrra að þar
kreifjast þeir í öðru orðinu meiri
spamaðar eri gutna í hinú af
hærri ' fjárframl.iöigum til fram-
kvæmda sem þair hafi komið til
ledðar og krefjast ra-unár aukn-
ingar á þeim. Þá er þaö og sér-
sitaklega fróðilegt að gera sam-
anburð á kostnaðarhætókun við
stjómun borgarinmar annars
vegar og . ráðuneyta ríkisstjóm-
arinnar hins vegar. Kostmaður
við stjórnun borgarinnar var
1971 77,9 millj. fcr., en árið 1972
91,8 miJlj. kr. Þessi kostmaður
óx þannig um 17,9%, en við
stjóm ríkisins var hanm 211,2
millj. kr. árið 1971, em hæfcfcaði
i 333,3 mifflj. kr. 1972, eða um
57,8% samlkvæmit ri'kisreikning-
um þessara ára. Reyfcvífcingar
vita þá á hverju þeir eiga von,
<eÆ þessir flötokar komast til
'valda í borginni.
Ég sagði áðan að nýju tekju-
stofnalögin sfcertu sjálfrceði
sveitarfélaga og sviptu þau
ábyrgð. En önnur Mið þessara
-laga er efcfci síður sfcuggaleg,
þ. e. hversu riikið getur mú geng-
ið langt í sfeattpíningu sinni.
Þannig hækkaði tefcjuskattur til
rikisims frá 1971 til ’72 um
206,5% en tekjuútsvar til borg-
arimmar hækfcaði aðeins um
14,9%. Og ef tekin eru öil gjöld,
sem lögð eru á einstaklinga á
þessu árabili og þ. m. t. fast-
eignagjöld af íbúðarhúsnæði,
hefur hlutur ríkisins aukizt um
70% eii borgarinnar um 31%
en brúttötefcjur um 28,5% og
skafitar samtals um 49,24%.
Það er því að fullu Ijóst að
mjög hefur verið þrengt að
sveitarfélögunum með nýju lög-
unum en rifcið hins vegar dreg'ð
undir sig alla tefcjustofna sem
mögulegt er að nýta.
Birgir ísleifur Gnnnarsson,
borgarstjóri: Ég mun ræða hér
um fáein atriði i reikningnum,
sem gagnrýnd hafa verið. Guð-
mundur G. Þórarinsson gagn-
rýndi, að s'kuldir SVR og BÚR
væru ekki afsfcrifaðar, og sagði,
að i’e'kstrarhaiii væri færður
sem eignaaukning. Ef litið er á
strætisvagnama, þá var haliinn
á þeim um 75 millj., em skuld
þeirra við borgarsjóð hins vegar
45 rniilj. Það, sem hér er á ferð-
inmi, er einfaldlega það, að borg-
arfyrirtækin hafa verið refcin
með það fýrir augum, að þau '
gæiu staðið undir sér, og hefur
þetta yfirleitt tekizt vel. Em þég-
ar illa hefur gengið, hleypur
borgarsjóður undir bagga með
skammtímalánum. Það, sem
fært er sem sikammtimalán
borgarsjóðs hjá SVR, er það
fjáimagn, sem borgarsjóður
lagði SVR til, umfram það, sem
áætlað var i fjárhagsáætlun, en
sú upphæð, 67 millj. kr., er færð
seim tekjur hjá SVR. Þessar
bolialeggingar Guðmundar eru
þvi úr lausu lofti gripnar. Og
í sambandi við BÚR er alveg
ljóst, að auðvitað verður það
fyrirtæki að vera rekið á sama
hátt og önnur fyrirtæki í sömu
grein, til þess að eðl'legur sam-
anburður fáist. Bkfci gengur að
inn'heimta tap hennar með hærri
áiögum á borgarana án þess að
gert sé ráð fyrir að hún borgi
sfeuldir siínar.
Þá drap Guðmundur og á með-
ferð ógreiddra bamsimeðlaga,
sem borgin á útistandandi. Það
er rétt, að þaiu eru ekki öM færð
sem útistandandi skuldir og þar
með eignir borgarsjóðs og er
þetta gert til þess að e'gnaMið
reikningsins verði ssm réttust
þar eð vist má telja að mikill
fjöldi þeirra fáist ekki greiddur
enda þótt þau hafi etoki verið
endanlega áfskrifuð enn sem
komið er.
Sigurjón Pétursson ræddi um
Framhald á bls. 18.
I sumarbústcsði
S
T
y
T
U
• •
©
★ Þarfnast ekki tengingar
við vatn eða frárennsli.
★ Gefur bað í 10-15 mín.
★ Má nota úti eða inni.
★ Tvær gerðir.
★ Verð frá kr.: 4.880,00.
Ármúla 1 A, sími 86112.