Morgunblaðið - 21.11.1973, Page 13

MORGUNBLAÐÍÐ. MIÐVIKUDAGUR 21. NÓVEMBER 1973
13
Gott og vont við að
gefa út bók
— rœtt við Omar Þ. HaUdórzzon,
Jiöfund ,,Hversdagsieiks”
% Kynslóða-
misrétti____
□ Fyrir skömmu var tilkynnt,
að til stæði að koma á fót sér-
slakri barnaofnisdeild við
hljóðvarpið og var auglýst eftir
forstöðumanni. Ekki var van-
þörf á að taka fastari tökum
undirbúning og framreiðslu á
barnaefni hljciðvarpsins og á
þessi deild fyllilega rétt á sér.
En tilkoma hennar vekur þá
spurningu, hvort ekki sé ætl-
unin að koma á fót annarri
deild til að undirbúa og annast
efni fyrir ungt fólk, svona
13—25 ára? llingað til hefur
yfirstjörn hljóðvarpsins, að því
er virðist, talið nægja þessum
aldursflokki popptónlist og
meiri popptónlist og sennilega
hugsað sisvona: Hérna er efni
fyrir unga fólkið, I'í timi á dag.
Ilugsa sér hvað við erum góðir
við unga fólkið og hvað við
leggjum á okkur að umbera —
hálfan annan tíma popptón-
listar á dagl
Ekki skal dregið í efa mikil-
vægi poppþáttanna, en er það
virkilega mat yfirstjórnar
hljóðvarpsins, að líf unga fólks-
ins snúist eingöngu um popp-
tónlist?
Popptónlist er að vísu eina
sameiginlega rödd unga fólks-
ins og sem slfk afar mikilvæg.
En unga fólkið gerir meira en
að hlusta á popptónlist. Það
stundar nám, er í atvinnulífinu,
tekur þátt í félags- og tóm-
stundastarfi og sækir margs
konar skemmtanir. En hljóð-
varpið hefur ennþá ekki frétt
af því. Að vísu kemur það ein-
stöku sinnum fram í fréttum,
að unga fólkið sé til og hafi
verið að fást við eitthvað annað
en að hlusta á popptónlist —en
líklega eru fréttirnar ekki
sjaldnar neikvæðar en jákvæð-
ar: fréttir af afbrotum og
óæskilegri hegðan.
A fréttastofu hljóðvarpsins
vinna a.m.k. tíu fréttamenn, en
enginn þeirra hefur sérþekk-
ingu á Iífi og starfi unga fólks-
ins í þjóðfélaginu. Ilins vegar
vita fréttamennirnir margt um
atvinnu- og stjórnmál og einn
a.m.k. hefur sérsviðið íþróttir.
Við aðra dagskrárgerð en
fréttir vinna fleiri en tíu
manns, en enginn þeirra hefur
sérþekkingu á lífi og starfi
unga fölksins I þjóðfélaginu.
En það er hins vegar rekin sér-
stök leiklistardeild og einnig
sérstök tónlistardeild. Við þá
deild starfa hámenntaðir menn
á sviði sígildrar tónlistar, en
enginn, sem hefur sérþekkingu
á popptónlist. Eina sameigin-
lega rödd unga fólksins —
popptónlistin — á sér engan
sérfróðan fulltrúa í föstu starfi
hjá hljóðvarpinu, sem á þó að
heita hljóðvarp allrar þjóð-
arinnar.
Er ekki kominn tími til að
breyta þessu?
Svipaða sögu er að segja um
sjónvarpið — þar er ekki reynt
að sýna aðra hlið á unga fólkinu
en popptönlistaráhugann.
Enginn þeirra manna, sem
vinna að gerð frétta-, fræðslu-,
lista- eða skemmtiefnis, getur
talizt sérfróður um líf og starf
unga fölksins. Þó eru þar tveir
eða þrír, sem vita talsvert í sinn
haus á þessu sviði, hafa nýlega
verið ungir. En yfirstjórn sjón-
varpsins gefur þeim harla lítil
tækifæri í starfinu til að nota
þá þekkingu eða halda henni
við, hvað þá að auka hana. Starf
þessara manna er fyrst og
• fremst að framleiða efni fjrir
eldri kjmslóðina eða börn — og
svo nokkra poppþætti.
Er ekki kominn timi til að
bre.vta þessu?
Og ekki eru blöðin skárri,
hvað efnisval snertir, enda þótt
þau hafi öll einn eða fleiri
blaðamenn úr hópi unga fólks-
ins í föstu starfi. Þessir ungu
blaðamenn eru fyrst og fremst
látnir fjalla um efni fyrir og um
eldra fólkið, en málefnum unga
fólksins mega þeir allra náðar-
samlegast sinna í hjáverkum.
Ekkert blaðanna hefur ráðið
blaðamann til þess starfa ein-
göngu að skrifa um og fyrir
ungt fólk. — Og þegar ungu
blaðamennirnir fá tíma og
tækifæri til að skrifa um og
f.vrir ungt fólk, er fyrst og
fremst lögð áherzla á popptón-
listarefni, enda þótt það efni
komi mun verr út í blöðum en
hljöðvarpi og sjönvarpi, eðlis
síns vegna.
Er ekki kominn tfmi til að
breyta þessu?
Morgunblaðið er í raun engu
skárra hinum blöðunum á
þessu sviði, bæði hvað fastan
síðufjölda snertir og upplag.
En Slagsíðan er þó spor í
rétta átt, eða sú er a.m.k.
skoðun okkar, sem að henni
vinnum. Æskilegast væri og í
raun og veru nauðsynlegt, að
stðan yrði fastur liður í blaðinu,
ekki tvisvar í viku. eins og nú
er, heldur daglega. Ilún þarf að
fjalla um margvfslega þætti í
lífi og starfi unga fólksins. að
ógleymdri popptónlistinni,
sameiginlegri rödd unga fólks-
ins. Síðan þyrfti að geta
orðið eins konar annáll um
unga fólkið, þannig að þjóð-
hátta- og sagnfræðingarnir geti
árið 2073 fíett upp í gömlum
árgöngum Morgunblaðsins og
sagt: Svona var unga kynslóðin
nitjánhundruðsjötiuogeitthvað.
Þessi voru einkenni hennar,
þetta gerði hún, svona hugsaði
hún og svona lifði hún.
Það er kominn tími til að gera
þessa brejdingu.
-sh.
„ÉG verð nú að segja eins og er,
að ég er eiginlega litt hrifinn af
þessari bók. Hún er skrifuð fyrir 4
érum, og maður er yfirleitt ekki
allt of ánægður með það, sem
maður skrifar, þegar maður er 1 5
ára. Ég átti ákaflega slæm sam-
skipti við forlagið. þvi að bókin
kemur út núna án þess að nokkurt
samráð hafi verið haft við mig.
Þeir ætluðu upphaflega að gefa
hana út fyrir tveimur árum. Og þvi
var lofað, að ég fengi að ráða eins
miklu varðandi frágang og útgáfu
bókarinnar og unnt væri. Þetta
var svikið. Það hefði verið betra
að fá engin loforð en loforð. sem
ekki er staðið við. Forlagið sveik
bæði munnlega og skriflega samn-
inga við mig, og það er ég auðvit-
að ekki ánægður með. Útgáfa
bókarinnar nú er mér því nokkuð
fjarlæg."
Ómar Þ Halldórzzon er einn
hinna ungu rithöfunda, sem senda
frá sér bók nú i haust Bókin, sem
hann sendir svona heldur kaldar
kveðjur, er skáldsagan „Hversdags-
leikur', sem ísafoldarprentsmiðja
gefur út
Slagsíðan spurði Ómar, hvort
hann væri þá ekki hræddur við. að
ummæli hans hér að ofan kynnu að
valda þvi, að forlagið vildi ekki gefa
fleira út eftir hann. „Ja. þeir sögðu
mér nú, að þeir reiknuðu með, að
tapið af útgáfu þessarar bókar yrði
svo mikið. að ekki myndi borga sig
að gefa út aðra eftír mig Svo ég hef
ekki miklar áhyggjur af þessu. Svo
var þetta gefið út með mjög slæm-
um kjorum Fyrstu bækur eru að
visu ekki almennt vel borgaðar. en
þó hef ég haft spurnir af þvi, að
annað forlag i Reykjavik bjóði alit að
helmingi betri kjör en þetta ’
Áhrif utan frá. Ekki vildi Ómar þó
afneita skáldsögunni „Nei, mér
þótti bókin góð, þegar ég var 15
ára En ég er ekki ánægður með
hana núna Ég hugsa, að það hafi
háð mér, að þegar ég skrifaði
„Hversdagsleik" var ég á þeim aldri,
þegar fólk lætur alls konar utanað-
komandi hluti hafa of mikil áhrif á
sig Þanmg getur einn kafli verið
skrifaður í tilteknum stil, en í næsta
kafla kveður svo við allt annan tón
Ég veit ekki. hvort þetta er rétt hjá
mér, en vinnubrögðin við að skrifa
þessa bók voru heldur óljós Ég
ákvað bara að skrifa bók. en hafði
varla nokkra hugmynd um, hvað
ætti að vera í henni Ég settist niður
og skrifaði það sem mér datt i hug
Sagan þróaðist þannig smám
saman, og það var ekki fyrr en i
henni miðri, að ég punktaði hjá mér
endinn.
Nýju vinnubrögðin. Annars set
ég allt mitt traust á það, sem ég er
að skrifa núna Það er skáldsaga í
allt öðrum dúr. Hvaða dúr? Ja, það
er ekki gott að segja, en þeir, sem
hafa kynnzt þvi, sem ég er búinn
með, segja, að hún sé nokkuð dular-
full — ekki beint „absúrd", en svo-
litið óraunveruleg i þeim skilningi,
að i henni séu ekki þau vandamál,
sem fólk á almennt við að striða En
bókin er ekki fullbúin og hún getur
breytzt talsvert enn.
Þessi bók er unnin á allt annan
hátt en „Hversdagsleikur" Ég var
strax i upphafi búinn að setja niður
fyrir mér öll aðalatriðin En engu að
siður getur hún breytzt Ég vinn þó
ekki á þann hátt að umskrifa eða
endurskrifa sömu bókina mörgum
sinnum, heldur tek ég út úr og felli
inn i eftir á.
Að stela úr raunveruleikanum.
Annars er ég lika tilbúinn með Ijóða-
bók, sem ég hef eiginlega nýlokið
við að taka úr ritvélinni. En ég veit
ekki, hvort einhver vill gefa hana út.
Ég vona bara, að það taki ekki þrjú
ár að koma henni út eins og verið
hefur með bækurnar hingað til."
Slagsíðan spurði hvort skáldsög-
urnar væru skrifaðar út frá persónu-
legri reynslu „Ég veit ekki um
„Hversdagsleik" Maður setur sig
náttúrulega alltaf i einhver spor Og
þó, þá mætti segja mér, að þarna
mætti finna persónur, sem eru
stolnar úr raunveruleikanum, þó tek
ég yfirleitt ekki persónur beint úr
mínu umhverfi. Hins vegar glundra
ég oft saman mörgum persónu-
leikum i eina persónu Ég tel raunar,
að ekki sé hægt að tala um „heil-
steyptar' persónur —; hvorki i skál-
skap né i raunveruleikanum Fólk
hefur á sér það margar hliðar, að
orðið verður marklitið."
Að skrifa og lifa. Ómar segist
hafa skrifað frá þvi hann var smá-
peyi, og t.d. liggi eftir hann leikrit.
sem hann skrifaði i barnaskóla.
„Þetta voru sérlega léleg leikrit, sem
ég skil nú ekki einu senni lengur."
Og hann býr á Selfossi „Jú, jú.
það er ágætt að skrifa og lifa á
Selfossi. Bezt væri auðvitað að þurfa
ekki að gera annað en skrifa. en ég
vinn i trésmiðju þessa dagana Ann-
ars hef ég litið getað unnið á þessu
ári Ég hef ekki kynnzt öðru eins
óhappaári. þvi ég hef verið veikur
eða meiddur á svo til öllum limum
Ég hef ákaflega mikla ótrú á tölunni
þremur, og kemur það heim og
saman við, að nú er árið 1973."
Ómari Þ, Halldórzzyni er öllu
betur við töluna fjóra, og samkvæmt
þvi ætti næsta ár ekki að verða sem
verst. Og hann ætlar að halda áfram
að skrifa. „Ég ætla alla vega að
reyna. En það eru gerðar gifurlegar
kröfur til manna, sem eru að byrja
að skrifa Hins vegar er ég að plan-
leggja dálitið. sem ég veit varla.
hvort ég ætti að segja frá. Mig
langar nefnilega til að reyna stil.
sem islenzkir rithöfundar hafa litið
lagt fyrir sig, en það er leym-
lögreglustill líkt og hjá höfundum
eins og Alister MacLean og
Hammond Innes. Slikar bækur má
skrifa ágætlega Það gæti vel dottið i
mig að reyna þess konar reyfara Ég
hef aldrei verið i leyniþjónustu, eða
lent i umtalsverðum svaðilförurm,
svo ég veit ekki hvort ég hef nægi-
lega reynslu að baki." j
Ómar Þ Halldórzzon taldi litlar
likur á þvi. að hann gengi í lögregl-
una á Selfossi
- Á.Þ.
-- ■ ' --...................... ^
Islenzk
danshúsa-
mennmg
Einn kosturinn við að spila í klúbbnum, er að
maður fær aldrei slæma áhe.vrendur. Þeir eru svo
fullir, að þeir myndu klappa fyrir veggfóðrinu!
Er þetta það sem koma skal í poppinu? Wavne
Count.v er karlmaður, þótt útlitið bendi til annars,
og sem slíkur aðalsöngvari bandarísku hljóm-
sveitarinnar Queen Elizabeth. Hljómsveitin er
ein þeirra, sem hafa náð skjótum frama að undan-
förnu með þvf að leggja aðaláherzlu á sviðsfram-
komuna og útlitið og ekkert dregið af sér i að
revna að hneyksla sem mest.
Útgefin án samráðs við höfundinn Sjá viðtal við Ómar