Morgunblaðið - 27.07.1978, Blaðsíða 18

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 27. JÚLÍ 1978
JlSiSífpji Útgefandí roiifftfrfö hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúí Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson
Albert Guömundsson hefur
þótt nokkuð stóroröur í garö
Morgunblaðsins. Sumum hefur
þótt nóg um — dtj þá ekki sízt
ýmsum í rööum sjálfstæðismanna.
Aörir „halda með“ Albert. Albert
hefur haft lag á því aö hafa boltann
fyrir sig, en nú hefur hann sent
hann til Morgunblaösins. Og þó aö
flestir hafi hingaö til haldið, aö
Morgunblaöiö og Albert Guö-
mundsson væru í sama liðinu, er
engu líkara en alþingismaöurinn
telji, aö blaðið sé einn helzti
andstæðingur hans um þessar
mundir. Þaö er þó rangt. Morgun-
blaöiö veit ekki til aö hann eigi
neitt sökótt viö blaðið, né blaöiö
við hann. En Albert Guömundsson
veröur aö sætta sig, eins og aðrir
þingmenn og fulltrúar Sjálfstæöis-
flokksins bæöi á Alþingi, ríkis-
stjórn, sveitarstjórnum og víöar viö
það, aö um hann sé rætt opinskátt
í Morgunblaðinu, ekki síður en
aöra, sem valizt hafa til sóknar fyrir
Sjálfstæöisflokkinn.
Morgunblaðið hefur einatt staöið
vörö um Albert Guömundsson,
ekki síöur en aöra þá, sem taka
þátt í stjórnmálabaráttu fyrir
frjálshyggju sjálfstæðisstefnunnar,
en þó hefur viljaö brydda á
óánægju hjá honum meö blaðið,
ekki síöur en hjá nokkrum öörum
sjálfstæöismönnum. Blað verður
aldrei skrifað meö þeim hætti, aö
allir veröi sammála um ágæti þess.
Morgunblaðið tekur þátt í stormum
sinnar tíöar og um þaö leika ferskir
vindar, en misjafnlega sterkir.
Blaöiö hefur ekki þurft aö kvarta
yfir lognmollu í kringum sig. En þaö
hefur vakið athygli margra, ekki
sízt ýmissa stuöningsmanna Sjálf-
stæöisflokksins, aö Albert Guö-
mundsson hefur ekki taliö sér
henta aö gagnrýna Morgunblaðiö í
blaöinu sjálfu, heldur hleypur hann
í andstæðingablöð þess eins og
Tímann og úthúöar blaöinu þar og
í Dagblaöinu, sem hefur haldið
uppi viöstöðulausri rógsherferö
gegn Morgunblaöinu og stjórnend-
um þess, raunar frá þeirri stund,
sem útgáfufyrirtæki Morgunblaös-
ins, Árvakur, ákvaö í nafni frjáls-
hyggjunnar aö prenta Dagblaðiö
og tryggja þannig útkomu þess,
þegar að því var vegiö. Þetta er
víst gert til aö augljóst sé að engin
Þegar Skattskrá Reykjavíkur
birtist bregst aldrei, að miklar
formælingar eru hafðar í
frammi yfir því bersýnilega
ranglæti og skattsvikum, sem
skattskráin virðist bera vitni
um. Ut af þessu vaknar heift-
rækní almennings, sem fjölmiðl-
ar kynda' oft undir. Talin eru
upp ótal dæmi um menn, sem
lifi í vellystingum pragtuglega,
safni eignum og auði, en sleppi
í skattskránni með lítinn tekju-
skatt, eða engan, og lágt útsvar.
Þetta er lagt út skattstofunni til
aumingjaskapar eða einhvers
verra.
Auðvitað er margur Bragða-
Mágus til í sköttum og Fjalar
ráðaklókur, eins og Bólu-Hjálm-
ar kvað. En hér kemur fleira til.
í smápistli, sem ég lét fylgja
tilkynningu til fjölmiðla við
síðustu skattskrá, reyndi ég að
tengsl séu milli blaöanna! En
þannig er frjálst þjóöfélag, og
stjórnendur Morgunblaösins láta
sér níðið í léttu rúmi liggja. Hitt er
þeim aftur á móti viðkvæmara mál,
þegar sjálfstæöismenn eins og
Albert Guðmundsson ráöast
harkalegar á blaðið en nokkur
andstæöingur þess, kallar þaö
öllum illum nöfnum, sakar þaö
jafnvel um þaö, sem blaöiö vill
helzt forðast, rangtúlkanir, og
segir, aö það hafi beint ófræging-
unni aö sér, eins og hann kemst aö
orði. Þrátt fyrir allt er ástæöa til aö
fagna því, aö þessar ásakanir eru
komnar upp á yfirboröiö.
Morgunblaðið hefur alltaf staöiö
Albert Guðmundssyni opiö, ekki
síöur en öörum forystumönnum
Sjálfstæöisflokksins og raunar
öllum skrifandi mönnum í landinu,
sem hafa áhuga á því aö koma
sjónarmiðum sínum á framfæri, ef
frágangur er málefnalegur og laus
viö persónuníö eöa aðdróttanir,
sem varða viö lög. En Albert
Guömundsson hefur a.m.k. ekki í
seinni tíö taliö sig þurfa á að
halda því opna plássi í Morgun-
blaöinu, sem honum hefur alltaf
staðið til boöa, ef bann hefur viljaö
— og þá ekki sízt fyrir gagnrýni á
Morgunblaöið. En ekki hefur bólað
á því, aö Albert Guðmundsson
notaði sér þennan sjálfsagöa rétt,
varla einu sinni fyrir tvennar
síðustu kosningar. Nú gengur hann
aftur á móti fram fyrir skjöldu í
andstæðingablöðum, á sama tíma
og hann vill ekki svara spurningum
Mbl., t.d. hvorki í gær né fyrradag.
Fyrirsögnin á samtalinu viö
Albert Guömundsson í Tímanum
er: Tek ekkert mark á Morgunbíað-
inu — frekar en aörir. Hann segir
þar m.a. sem svar viö þeirri
gefa skýringar á því mikla
ósamræmi, sem skapast getur,
annars vegar milli eyðslu, um-
svifa og auðsöfnunar manna eða
fyrirtækja, og hins vegar
álagðra gjalda þeirra í skatt-
skrá.
Þar sagði ég m.a.: „En gæta
má þess, að verðbólguþróunin í
þessu fjárhungraða landi hefur
skekkt tekjuskattsrammann,
tekjuskattur og útsvar eru ekki
sá mælikvarði á gjaldgetu og
réttlæti, sem ætlast var til fyrr
af vísum feðrum.
Það, sem kalla mætti léns-
gróða, en skilgreining tekjuhug-
taksins nær ekki til, hefur
fengið vaxandi mikilvægi við
hliðina á tekjuöflun í skilningi
skattalaga".
Fleyg urðu á stríðsárunum
ummæli, sem einn okkar fræg-
asti fjármálamaður lét falla:
spurningu Tímans, hvort rétt sé
þaö sem segir í Morgunblaöinu
eins og komizt er aö oröi „aö verið
sé aö frysta þig úti í flokknum?"
„Já, Morgunblaöiö og flokkseig-
endafélagiö, skulum viö segja. Þaö
hefur gert margar tilraunir til aö
hylma yfir niöurstööum bæöi próf-
kjörs og kosninganna. Þetta er
bara einn liöurinn í þeirri iöju þess
aö breyta almenningsálitinu sér í
hag.“ Hér mun átt viö þaö, að þrír
blaöamenn Morgunblaðsins skrif-
uöu fréttaskýringar um viöhorf
sjálfstæöismanna til hugsanlegrar
þátttöku flokksins í ríkisstjórn, eins
og þau komu þeim fyrir sjónir, áttu
samtöl viö fjölda flokksmanna um
land allt og drógu síöan ályktanir
sínar án þess aö þar væri um aö
ræöa stefnu eöa skoðun Morgun-
blaösins. Þar var fjallað um Albert
Guðmundsson eins og ýmsa aöra
sjálfstæöismenn, sem tala fyrir
munn flokksins, og reynt aö horfa
á hann eins og aöra, frá ýmsum
hliðum. Þetta viröist Albert Guö-
mundsson ekki hafa þolaö. Viö því
er raunar ekkert aö segja. Hann er
skapmikill stjórnmálamaður og
heföi án einbeitni og skapfestu
ekki oröiö heimsfrægur knatt-
spyrnumaður aö veröleikum og
þannig boriö hróöur íslands um
heim allan. En Albert veröur aö
sætta sig viö, aö í Morgunblaðinu
sé fjallaö um hann, pólitíska stefnu
hans og markmið meö sama
opinskáa hættinum og fjallaö er
um aöra stjórnmálamenn — eöa er
þaö ekki stefna sjálfstæðismanna
aö styöja og stuöla aö „opinni
blaöamennsku“? Eöa er Albert
Guömundsson þá ekki í þeim
flokki? Má kannski tala um allt,
nema hann? Auðvitaö veröur hann
aö þola umræöur, ekki síöur en
aörir. Þeir sem taka jafnsterkt til
oröa og hann veröa aö hafa þrek
til aö þola, þegar þeim er svaraö
í sömu mynt. í þessari forystugrein
er því treyst, en það mun koma í
Ijós.
Morgunblaðið kippir sér ekki
upp viö gífuryröi Alberts í Tímanum
og Dagblaöinu. Þaö hefur birt þau,
svo aö lesendur þess geti fylgzt
meö því, hvernig efsti maður á lista
Sjálfstæöisflokksins í Reykjavík í
síöustu alþingiskosningum talar
„Verðbólgan er bræðsluofn
skuldanna“.
Ef mönnum þykir lénsgróði
ekki nógu auðskiiið orð, má
alveg eins nota orðið
skuldabræðslugróði, eins og hið
látná fjármálaséní gerði fyrir
áratugum — og kenndi mönnum
lögmál skuldabræðslugróðans,
eignamisgengisspilið.
um þetta „málgagn" flokks síns. En
kannski er ástæöan til þess aö
viöbrögö Alberts Guömundssonar
eru jafn hörö og raun ber vitni sú,
aö hann hefur ekki Morgunblaöiö
í vasanum — og hefur ekki haft
frekar en neinn annar, hvaö sem
líður hjali hans um „flokkseigenda-
félagið” og önnur slík stóryröi.
Morgunblaöið hefur frá fyrsta
fari aöhyllzt frjálshyggju, og auövit-
aö hefur Albert Guömundsson
fullan rétt á því aö tala um
Morgunblaðiö, eins og honum
sýnist. Hann verður aö hafa leyfi til
sérstööu í þeim efnum innan
Sjálfstæöisflokksins, ekki síöur en
í ýmsum öörum efnum. En hann
veröur þá líka aö þola þaö, aö viö
sé brugöizt. Blaöið lætur ekki
kaffæra sig í orðasneplum og
merkingarlausum upphrópunum,
sem eiga ekkert skylt viö stefnu-
mál, hugsjónir eöa markmiö sjálf-
stæöisstefnunnar, enda er hún
meiri og voldugri en nokkur einn
einstaklingur, hversu valdamikill
sem hann er í Sjálfstæðisflokknum,
á sama hátt og Morgunblaöið er
miklu sterkari fjölmiöill en þær
lítilmótlegu persónur, sem ritstýra
því, enda á þaö eftir aö lifa
núverandi ritstjóra sína og marga
ritstjóra aöra. Sjálfstæöisflokkur-
inn á vonandi einnig eftir aö lifa
alla talsmenn sína, bæöi Albert
Guömundsson og aöra sem starfa
á vegum flokksins.
Þrátt fyrir óskir þess efnis hefur
Albert Guömundssyni ekki tekizt
aö færa nokkur rök aö þeirri
fullyröingu sinni í Tímanum, aö
Morgunblaöiö hafi „gert margar
tilraunir til aö hylma yfir niöurstöö-
um (sic.) bæði prófkjörs og kosn-
inganna". Þaö vita allir sem fylgzt
hafa meö blaðinu, aö þessi fullyrö-
ing er óráöshjal og ekkert annaö.
Þá hefur þess einnig veriö
óskaö, aö Albert Guömundsson
geröi grein fyrir. því hér í blaöinu,
á hverju hann byggöi eftirfarandi
ummæli sín í Tímanum og nefndi
dæmi þess, aö Morgunblaöið heföi
rangtúlkaö orö sín. En Tímasam-
talinu viö hann lýkur meö þessum
oröum: „Þess má geta hér til
gamans, aö nokkru eftir viötaliö viö
Albert Guömundsson hringdi hann
Logmálið var að komast yfir
einhverjar eignir í fríðu, sem
héldu verðmæti sínu í svifi
verðþenslunnar, meðan skuldin
eða lánin til að komast yfir
eignirnar bráðnuðu í eilífum
vorþey verðbólgunnar. Ekki ætti
að þurfa að útskýra það, sem
alþjóð veit skil á.
Hér á landi hafa útsvör verið
lögð á eftir efnum og ástæðum
nær alla söguna. Frá íslensku
sjónarmiði er því nærtækast að
fylgja skilgreiningu frægra
bandarískra hagfræðinga á
tekjuhugtakinu, sem hljóðar
einfaldlega þannig: „Tekjur
manns eru peningagildi hreinn-
ar aukningar efnahagsgetu hans
frá einum tíma til annars" (að
sjálfsögðu innifalin neysla á
tímabilinu).
Varla verður á móti mælt, að
skuldabræðslugróðinn, verð-
hjöðnun skuldanna í verðbólg-
unni, þ.e. aukin efnahags- og
eyðslugeta hlutaðeiganda, falla
undir framangreinda skilgrein-
ingu.
og baö um aö heyra, hvernig
blaöamaöur heföi gengiö frá því.
Hann sagöist nefnilega hafa svo
slæma reynsiu af Morgunblaöinu
meö hvaö þaö væri gjarnt á aö
rangtúlka þaö, sem hann segöi."
Ekkert einasta dæmi hefur veriö
nefnt þessu til staöfestingar, enda
eru þessi orö út í hött og fyrir þeim
er ekki flugufótur, enda eiga þau
sér ekki stoö í öörum veruleika en
hugarórum efsta mannsins á lista
Sjálfstæöisflokksins í Reykjavík í
síðustu alþingiskosningum. Síöur
Mbl. bíöa nú spenntar eftir því, aö
alþingismaöurinn nefni dæmi um
„rangtúlkanir" Mbl. og færi drengi-
lega rök aö máli sínu.
í Dagblaöinu er haft eftir Albert
Guömundssyni, aö fyrrnefnd
fréttaskýring blaöamanna Morgun-
blaösins sé ekki fyrsta tilraun
blaðsins til „aö gera mig tortryggi-
legan. Nú síöast reynir þaö aö
byggja upp andstööu gegn mér á
landsbyggðinni“.
Morgunblaöiö hefur ekki reynt
aö „byggja upp neina andstöðu"
viö Albert Guömundsson, hvorki á
landsbyggöinni né annars staöar.
En menn hafa misjafnar skoöanir í
dreifbýlinu eins og annars staöar.
Þá segist hann hafa mest kjörfylgi
allra í Sjálfstæöisflokknum og
bætir þvi viö, að þaö dugi ekki einu
sinni Morgunblaöinu, því að það sé
„eins og menn megi hvergi hafa
getið sér orö fyrir neina verðleika,
að ekki sé nú talað um heims-
frægð, ef þeir eiga aö teljast
gjaldgengir sjálfstæöismenn. Þaö
er ennþá fyrirgefiö, ef menn
stjórna súkkulaöiverksmiöju".
Skírskotunin til „súkkulaöiverk-
smiöjunnar" er augljós og íhugun-
arefni, ekki Morgunblaöinu, heldur
Sjálfstæöisflokknum og þá ekki
sízt almennum stuöningsmönnum
hans. Yfirlýsingar Alberts eru ekki
vandamál Mbl. heldur Sjálfstæöis-
flokksins. Þær lýsa ekki Mbl.
heldur erfiöleikum flokksforystunn-
ar. En flokkurinn hefur oft áöur
þurft aö glíma viö slík vandamál,
enda sýna þau ekki veikleika hans
heldur styrk sem frjálslynds opins
flokks, þar sem ólíkar skoöanir
takast á. Hitt er svo annaö mál,
hvort það er hugsjón sjálfstaeðis-
stefnunnar til framdráttar aö kalla
Morgunblaöið „næturgagn" eins
og Albert gerir í tilfinningahitanum.
Vafalaust eiga einhverjir eftir aö
ylja sér viö þetta orö og aörar
yfirlýsingar Alberts Guðmundsson-
ar, Mbl. mundi a.m.k. ekki kippa
sér upp viö þaö. En það kemur í
Ijós. Um andst^eöinga biaösins
þarf ekki aö tala. Þeir hafa nú um
stundarsakir fengið traust og hald
í aösópsmiklum þingmanni Sjálf-
stæöisflokksins. Hann skaut fast.
En þaö er ekki nóg aö skjóta fast
— ef menn brenna af.
Árið 1949—1950, þegar dr.
Benjamín Eiríksson og Ólafur
Björnsson prófessor voru ráðu-
nautar ríkisstjórna, lögðu þeir
fram hugmyndir að skulda-
bræðslu- eða skuldarýrnunar-
skatti í einhverju formi. Það
fékk ekki hljómgrunn. Síðan
hefur þetta verið dularfulla
blómið í skattsögunni, sem ekki
hefur mátt vakna.
En það breytir ekki þeirri
staðreynd, að verðbólgan hefur
skapað mikinn og sívaxandi
tekjustraum eða gróðalind, sem
fellur utan við tekjuhugtakið,
sem álagning tekjuskatts og
útsvars hvílir á. Meðan þessi
stórfellda gróðalind er að mestu
utan við skattkerfið, er þess ekki
að vænta að viðunandi jöfnuður
náist í skattlagningu þjóðfélags-
þegnanna eða auðvelt sé að
spyrna gegn verðbólgu eða
þjóðhagslega óarðbærri fjár-
festingu. Þetta er mergur máls-
ins.
I því, sem að framan greinir,
eru fólgnar skýringar á ýmsum
þeim tölum í skattskrá, sem
leyndardómsfullar þykja, og er
þar ekki við skattstofuna að
sakast heldur verðbólguþróun-
ina, sem löggjöfin tekur ekki
mið af.
Reykjavík, í júlí 1978.
Halldór Sigfússon,
skattstjóri.
Halldór Sigfússon:
Verðbólgan hefur skapað gróða-
lind utan við skattkerfið
Hörkuskot—
en brenndi af