Morgunblaðið - 22.04.1979, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. APRÍL 1979
17
Jóhann Hjálmarsson:
Hvers hlutur er lítill,
hvers er stór
Þrítugasta og fyrsta mars
sl. varð Stefán Hörður
Grímsson skáld sextugur.
Annir og ferðalag valda því
að afmæliskveðja til hans
verður síðbúin.
Fyrstu kynni mín af
Stefáni Herði voru þau að
hann gaf mér Svo mælti
Saraþústra eftir Nietzsche.
Hann sagði að bókin gæti
orðið hollur lestur ungu
skáldi. Bókin var í enskri
þýðingu og þótt ég skildi
ekki mikið í henni nam ég
hljóminn og þungann í orð-
um skáldsins og spámanns-
ins. Kannski hafði ég gagn
af henni? Einnig kenndi
Stefán Hörður mér að meta
Kirkjugarðsvísur Gríms
Thomsens. Honum var ljóst
hve mikið nútímaljóð þær
voru í ætt við bestu heim-
spekiljóð Steins Steinarrs:
Einn út í lengstu legur fór,
en leitaði annar skammt,
hvers hlutur er lítill,
hvers er stór?
Þeir hvflast báðir jafnt.
Stefán Hörður er hljóð-
látur maður. Honum liggur
jafnan Tágt rómur, en í
röddinni eru fólgnir töfrar
sem orka á alla sem hlusta.
Sennilega var Stefán Hörð-
ur á þeim árum sem ég er að
tala um, þ.e.a.s. sjötta ára-
tug, einn þeirra fáu sem
fylgdust af athygli með því
sem ung skáld voru að fást
við, en líklega hefur hann
verið óvægnari en flestir
aðrir, gerði miklar kröfur
til þeirra sem hann vissi að
voru hæfileikum búnir.
Eftir Stefán Hörð hafa
ekki komið út margar bæk-
ur: Glugginn snýr í norður
(1946), Svartálfadans
(1951), önnur útgáfa endur-
skoðuð 1970, og Hliðin á
sléttunni (1970). Fyrstu
bókinni hefur hann ekki
flíkað svo að hann er í raun
aðeins tveggja bóka höfund-
Síöbúin af-
mœliskveðja
til Stefáns
Haröar
varla auðveld til skilnings.
Þau þarf áð skynja, freist-
ast til að lifa reynslu
skáldsins. En í Hliðin á
sléttunni eru einnig ljóð þar
sem skáldið talar opinskátt
við okkur og varar við ýmsu
því sem er eftirsókn eftir
vindi, á ekkert skylt við
varanleg verðmæti.
Ljóð sem Stefán Hörður
hefur birt í tímaritum eftir
að Hliðin á sléttunni kom út
eru mörg hver svo hnitmið-
uð í byggingu sinni að
manni getur dottið í hug
gamall frasi um list fyrir
list. Það er misskilningur
þegar betur er að gáð að
Stefán Hörður ætli skáld-
skap sínum slíkt hlutverk.
Að baki orðanna eða milli
línanna býr hið mannlega
viðhorf, heitt hjarta skálds-
ins sem finnur til með öllu
lifandi. í Hér sé vor til
dæmis minnir hann okkur á
íslenska náttúru þar sem
vegsömun hennar verður
um leið mynd innri heims
samanber fyrra erindið:
MORGUNBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 18. APRÍL 1979
Heimsókn
Walters
Mondale
til Islands,
-WMH voru
hliAhollir
Kh' varafor
^Vkjanna cr
í opinhcrri
á landi
Noróan
^Pblés beint í
W setans er hann
W þotu embadtis
laforseta, Air
k>, á Keflavíkur-
og hélst sami
kingurinn og
‘lingurinn allt
Lrottför varafor-
■ föstudaginn
K.ann kom til
^ mióvikudags-
fullkomnustu gorð. Við kunnum
vel að meta stuðning íslenzku
rikisstjómarinnar og Islendinga
við þessa stoð, en hún gegnir
inikilvægu eftirlitsstarfi í Norður-
hofum “
Fram kom hjá Mondale að fisk-
veiðimál og hafréttarmál hefði
borið á góma i viðræðum hans og
islenzkra ráðamanna. Rætt hefði
verið almennt um stoðu þeirra
mála á alþjoðavetlvangi i dag,
einkum um málefni málmvinnslu
á úthofunum. Ekki væri hægt að
segja með vissu um hvort nýr
Walter Mondale og (íeir Hallgrímsson í upphati fundar þeirra. Mondale óskaAi sérstaklega eftir þvf afl
hitta Geir afl máli í opinberri heimsókn sinni hingafl til lands. L)ó«m ól.K.M.
igvelli tóku,
jfur Jóhannes-
ka og Benedikt
fðherra á móti
hu hans, Joan.
ȇtti Mondale
L.annesson og
rrahústaðn-
K A stuttum
Km að lokn-
>ndale fra
^V-fðu helzt
-i.imsk l(it i
^^i menning
■ nnig hefði
fc-ATO verið
■ Mondale ís-
En frá gangi
p Bandaríkja-
sagði Ólafur Jóhannesson, forsætisráðherra, í veizlu ríkisstjómarinnar
, ér einkar
rá því að
iandarikja-
verið með
ón ágrein-
indanna í
ndale að
Itði verið
f ndaríska
t’urflug-
B isráð
Bréf fra
B<r sem
B rsætis-
A harmi Almannagjár. t fremstu röfl íer ólafur Jóhannesson forsætisráflherra. en þar á eftir koma m.a. Walter Mondale og Benedikt
Gröndal utanríkisráflherra. p'- —------------'---------------------- *- ' ........................... -
Eins og myndin getur til kynna var hávaflarok á Þingvöllum þegar varaforseti Bandaríkjanna staldrafli þar
LJómi. Mbl. ÓI.K.M.
hafréttarsáttmáli vrði að veru- jftJ&fV"
leika. en is|«-nzÍMi raðamenmrmr
væru bjartsýnir i þeim efnum V /
Mondale sagði að Islendingar ættu ^
E9B mW á að skipa einum fremsta sérfræð- ■
mgi sviði hafret tarmala. en þar 1 tl^KX K
^ um ”*
1 Washington v.
Að loknum fundinum i ráð-
^ • 'bústaðnum skoðaði Walter
stofnun Arna Magnús-
' Haf- Halldorssonar
■Sl ■:
' - tMlÍff-
ÖRÉffef,— k
' Ihl
a mátti að
^B'ia manna
'ð. enda
Jlafið
-> 5ý': --.jSjg-
.'•gfe
Mondale vlrfllr fyrlr sér
Konungsbók eddukvæfla í
sýningarkassa í stofnun Arna
Magnússonar. ólafur Halldórs-
son handritafneflingur og Kagn-
ar Arnalds menntamálaráflherra
eru varaforsetanum innan
handar. L)óm. Mbl. ÓI.K.M.
frsetann
erð til
ur auk ljóða sem birst hafa í
tímaritum að undanförnu.
Svartálfadans, yfirlætislaus
bók í gulri kápu, var meðal
þeirra bók sem maður las
eins og helgan dóm. í þess-
ari bók voru ljóð sem gátu
varla verið betur ort, full-
kominn ljóðrænn skáld-
skapur sem minnti á tónlist
eða opinberun af mystísk-
um toga. Önnur voru ekki
gallalaus.
Hliðin á sléttunni er smá-
kver. Mörg ljóð þessarar
bókar eru óaðfinnanleg, en
Hvað sem öðru líður
þá sofum við ekki lengi
vært á þessu fjalli
brátt loga svæflarnir.
Stillum i hóf sögum
um göfugan uppruna
og hefjum til dæmis
söng fyrir fugla.
Stefán Hörður hefur
skálda best skilið að með
því að klæða ljóðmálið úr
tilbúnu skarti sem kynslóð-
irnar hafa keppst um að
hlaða utan á það er unnt að
gera sér grein fyrir gildi
orðsins, hljómi þess og
merkingu.
ríkjamenn — að við eigum ekki
aðild að Atlantshafsbandalaginu
fyrir þá né þolum við þá erfiðleika,
sem af dvöl bandarísks varnarliðs
leiðir í litlu landi, vegna hagsmuna
þeirra, heldur — og einungis —
vegna okkar eigin hagsmuna. En
sem betur fer, fara saman hags-
munir Islendinga og annarra lýð-
ræðisþjóða, svo að allir njóta góðs
af sterkum vornum og samheldni
þeirra, sem eru staðráðnir í því að
verja lýðræði sitt, mannréttindi og
frelsi.
Fagnadarefni
Við höfum ástæðu til að fagna
30 ára afmæli Atlantshafsbanda-
lagsins meir en ella vegna þess, að
nú eru lýðræðislega kosnar ríkis-
stjórnir í öllum aðildarríkjum
Atlantshafsbandalagsins. Þar
tróna engar einræðisstjórnir, eng-
ar herstjórnarklíkur, sem hafa
hrifsað til sín völdin eins og í
Grikklandi forðum daga — heldur
þær stjórnir einar, sem hafa feng-
ið völd sín og umboð í lýðræðisleg-
um kosningum frá fólkinu sjálfu.
Nú er enginn blettur einræðis-
seggja á borð við Salasar eða
grísku herforingjaklíkuna á sam-
starfi vestrænna þjóða. Þeim hef-
ur ekki einungis auðnazt að halda
einræðisöflunum utan landamæra
sinna heldur hefur þeim einnig
tekizt að sigrast á einræðisöflun-
um innan þeirra.
Verður á betra kosið? Gat
Atlantshafsbandalagið fengið
betri afmælisgjöf á 30 ára afmæl-
inu?
Perð Mondales til Islands er
tákn um vináttu íslenzku þjóðar-
innar og þeirrar bandarísku.
Aðspurður sagði hann við frétta-
menn, að Bandaríkjastjórn bland-
aði sér ekki í innanríkismál ann-
arra Atlantshafsbandalagsríkja
og sagði, að hún hefði átt vinsam-
leg samskipti við núverandi
stjórnvöld á íslandi, þó að
kommúnistar ættu aðild að ríkis-
stjórn íslands. íslenzkir
kommúnistar bera nú ábyrgð á
aðild íslands að Atlantshafs-
bandalaginu. Þeir eru smám sam-
an að nálgast þá stefnu, sem er
allsráðandi í röðum spænskra
kommúnista, sem hafa iýst því
yfir, að Spánn eigi að eignast aðild
að NATO, og senn verða þeir á
sama báti og Berlinguer, foringi
ítalskra kommúnista, sem hefur
lýst yfir því, að nauðsynlegt sé að
Italía eigi aðild að Atlantshafs-
bandalaginu. Hann hefur jafnvel
látið í ljós ótta um, hvað gerast
muni, þegar Tító fellur frá, hvort
Júgóslavía verði þá sovézkri
heimsveldisstefnu að bráð eða
ekki.
Batnandi mönnum er bezt að
lifa. Senn verður hægt að lýsa
íslenzkum kommúnistum með því
að hafa endaskipti á setningunni:
Það góða, sem ég vil, það gjöri ég
ekki, en það vonda, sem ég vil ekki,
það gjöri ég.
An þess að hafa beinlínis að því
unnið eða að því stefnt, sitja nú
íslenzkir kommúnistar uppi með
skemmtilegusty þversagnir ís-
lenzkrar stjórnmálasögu. Mynd-
irnar af Mondale og Ragnari Arn-
alds staðfesta það á skemmtilegan
hátt, ekki sízt þær sem teknar
voru í Arnagarði. Kannski verða
þær skemmtiatriði á næstu
baráttusamkomu hernáms-
andstæðinga!