Morgunblaðið - 25.11.1979, Blaðsíða 2

50
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. NÓVEMBER 1979
Ætti kommúnistaflokkur, sem kæmist til valda á lýð-
ræðislegan hátt, að vikja vegna ósigurs í kosningum?
eftir DAVID
WEDGWOOD BENN
Ef einhver kommúnista-
flokkur á Vesturlöndum
skyldi komast til valda, bæri
honum ekki nauðsynlega að
víkja úr sessi, færi svo, að
hann glataði meirihluta
sinum i kosningum síðar. Að
þessari bráðskýru og tæpi-
tungulausu niðurstöðu hafa
tveir sovézkir prófessorar
komist, og borið hana á borð,
enda þótt þeir lýsi því jafn-
framt yfir, að þeir séu lítt
hrifnir af kosningum al-
mennt.
Prófessorarnir Yuri Kras-
in og Boris Leibzon skýra frá
sjónarmiðum sinum í bók sem
kom út í Moskvu fyrir
skömmu og nefnist Bylt-
ingarkenning og byltingar-
stefna.
OBSERVER
trú á þátttöku vestrænna komm-
únista í borgaralegum ríkis-
stjórnum þar sem þeir séu
bundnir í báða skó og hafi ekki
aðstöðu til þess að knýja hug-
myndir sínar fram. Telja þeir
jafnvel að slíkt gæti orðið háska-
legt, því að það treysti hið
ríkjandi ástand.
Borgarastéttirnar verða að fá
að stikna í eigin feiti án hjálpar
kommúnista, — segir í bókinni.
Samsteypustjórnir
Eftirfarandi gagnrýni er
sennilega beint gegn ítölskum
kommúnistum: — Ef verkalýðs-
flokkur samþykkir að þera
ábyrgð á gerðum ríkisstjórnar,
sem vinnur að því að bjarga
I segja sovésku hug-
i myndafræðingarnir
Þungamiðjan í röksemda-
færslu þeirra, sem beinist gegn
hugmyndum Evrópukommún-
ismans, er ekki ný af nálinni.
Hins vegar fara þeir aðrar leiðir
en flestir sovezkir höfundar aðr-
ir, sem hafa einbeitt sér að því
að verja Sovétríkin fyrir gagn-
rýni kommúnista á Vesturlönd-
um. Þeir Krasin og Leibzon láta
sér nefnilega ekki nægja að
verja Sovétríkin og gagnrýna
vestræna kommúnista, heldur
leggja þeir beinlínis línurnar
fyrir þá síðarnefndu, jafnvel út í
yztu æsar.
Þeir varpa fram þeirri spurn-
ingu, hvort kommúnistaflokkur,
sem væri við völd á einhverju
Vesturlanda, ætti að láta það
viðgangast að hann yrði látinn
víkja vegna ósigurs í kosningum.
Eða svo að þeirra eigin orð séu
notuð: — Þegar gengið er til
kosninga á Vesturiöndum, eru
kommúnistar yfirleitt að því
spurðir, hvort þeir muni leyfa
andstæðum sjónarmiðum að
koma fram, fari þeir með sigur
af hólmi, og hvort þeir muni
samþykkja, að afturhaldsstjórn
verði kosin í þeirra stað. Margir
telja, að slíkum spurningum beri
afdráttarlaust að svara játandi.
Höfundarnir eru ekki á því.
Þeir segja að það geti engan
veginn talizt til marks um hve
virkt lýðræði að láta afturhalds-
stjórnir komast til valda í sam-
ræmi við kosningaúrslit. Til
dæmis segja þeir, að Hitler hafi
komizt til valda með aðferðum,
sem að á engan hátt hafi brotið í
bága við stjórnarskrá Þýzka-
lands. Og því næst taka þeir til
við að véfengja kosningar al-
mennt á mjög gagngeran hátt.
Bylting
Þar sem einungis er hægt að
koma á sósíalisma með því að
verkalýðsstéttirnar taki völdin
með byltingu, vaknar sú spurn-
ing, hvort stjórnmálaflokkar
geti kúvent, þegar þeir eru
komnir til valda?
Hvernig er unnt að tala um
frelsi fyrir flokka, sem eru
andvígir sósíalisma, ef þessir
flokkar nota sérhvert tækifæri,
sem þeim gefst, til þess að heyja
baráttu gegn verkalýðsstéttun-
um og flokki þeirra.
Höfundarnir viðurkenna blá-
kalt, að „framsæknir" flokkar á
Vesturlöndum geti snúið við
blaðinu, eftir að þeir hafi komizt
til valda í kosningum, að undan-
gengnu undirbúningsskeiði til að
koma á kommúnisma. Þeir
leggja áherzlu á, að þeir hafi
ekkert á móti því að aðrir
stjórnmálaflokkar en kommún-
istaflokkar séu til í orði kveðnu,
eins og tíðkast í sumum ríkjum
Austur-Evrópu.
Hins vegar telja þeir útilokað,
að kommúnistaflokkar þurfi að
búa við samkeppni frá öðrum
stjórnmálaflokkum, eftir að þeir
hafi komið á kommúnistrístiskri
skipan. Þeir segja, að þá „verði
engin barátta á milli mismun-
andi afla, eins og viðgangist í
auðvaldsskipulagi, heldur verði
um að ræða samvinnu og
verkaskiptingu í þágu hins sam-
eiginlega málsstaðar.
I málflutningi Krasin og Leib-
zon er ekkert að finna, sem
mildað gæti þá gagnrýni, sem
stjórnvöld í Sovétríkjunum hafa
viðhaft um Evrópukommún-
ismann. Þeir leggja til dæmis á
það áherzlu að enda þótt bylt-
ingin þarfnist stuðnings „póli-
tísks meirihluta" beri engan
veginn að leggja það hugtak að
jöfnu við „tölulegan meirihluta"
viðkomandi þjóða, eða höfðatölu,
sem skipti í sjálfu sér litlu máli.
Þeir eru andvígir hugmyndum
um að verkalýðurinn ráði málum
sínum sjálfur án stjórnunar
Kommúnistaflokksins, og bera
því við, að slíkt geti valdið
„stjórnleysi í framleiðslu og
grafið undan skipulagi hinnar
sósíalísku hagfræði."
Og ekki eru þeir heldur á
þeirri skoðun, að til séu margar
leiðir til sósíalisma. Segja þeir,
að hugmyndir í þá veru áeu mjög
óljósar og lítt skilgreindar og að
þær einkennist af óraunsæi og
draumórum. Séu þær að miklu
leyti andstæðar meginreglum
sósíalismans.
Af þessu má sjá, að þeir
Krasin og Leibzon eru allstór-
orðir. Þeir sneiða hins vegar hjá
fullyrðingum í þá átt, að bylt-
ingar á Vesturlöndum verði að-
eins gerðar með vopnum, og
hvergi minnast þeir á, að þær
séu yfirvofandi. Þeir tala aðeins
um „langvarandi umsáturs-
ástand." En þeir virðat hafa litla
auðvaldsskipulaginu, hlútur
hann að hafa glatað sínu bylt-
ingarhlutverki. En getur hann
náð samkomulagi við borgara-
lega flokka, ef hin andkapítal-
istísku markmið hans eru ljós-
lega tilgreind í starfsáætlun
ríkisstjórnar. Þetta skýrir það,
hversu miklum takmörkunum
stjórnarsamvinna borgaralegra
flokka og kommúnista er háð.
Höfundar bókarinnar ala
þann ugg í brjósti, að slíkar
samsteypustjórnir geti haft
háskaleg áhrif á kommúnista-
flokka Vesturlanda. Þeir segja:
— Samstarf innan ramma
ríkjandi skipulags felur í sér þá
hættu, að kommúnistaflokkarnir
verði sjálfir samdauna auð-
valdskerfinu, eins og henti sósí-
aldemókrata á sínum tíma.
Þeir segja, að flokkar sem
gerist skeytingarlausir um sína
eigin hugmyndafræði, geti orðið
eins konar vindhanar, sem
snúist eftir því hvaðan vindur-
inn blæs. Kveðast þeir óttast, að
Evrópukommúnisminn hafi
freistast til þess „að hluta í
sundur hreyfingu heimskomm-,
únismans eftir landfræðilegum
mörkum."