Morgunblaðið - 25.11.1979, Blaðsíða 16

Viðtöl: Fríða Proppé
iT
64 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. NÓVEMBER 1979
Líkan af framtíöarskipulagi á Landapítalalóð skv. áætlun Weeks.
Vandamál dagsins í dag
eru aðallega plássleysi
Höfundur þróunaráætlunar
Landspítalafræmkvæmda, svo-
nefndrar Weeks-áætlunar er
brezki ráögjafararkitektinn John
Weeks, en hann starfar hjá
brezka ráðgjafarfyrirtækinu
Llewelyn-Favies-Weeks-
Roiester-Walker and Bor í Lond-
on. Weeks kom fyrst til landsins
aö hans sögn árið 1970 fyrir
tilstilli hins mæta manns Sigurö-
ar Sigurössonar fyrrv. landlækn-
is. Hann hefur veriö tíöur gestur
hérlendís síöan og þá komiö til
viöræöna viö ráðamenn heil-
brigöismála og opinberra bygg-
inga. Blaðamaöur Mbl. hitti hann
aö máli fyrir skömmu og ræddi
viö hann um Landspítalafram-
kvæmdir og íslenzka heilbrigö-
isþjónustu.
„Staðsetning Landspítala, meö
tilliti til þess aö hann er og veröur
kennslu- og rannsóknastofnun
samhliða því aö gegna hlutverki
sjúkrahúss er mjög góö aö mínu
rnati," sagöi Johan Weeks í upp-
hafi viötaisins. „Á Landspítalalóö
hafiö þiö nægt landsvæöi og
Háskóli íslands er í nálægö.
Þróunaráætlunin byggir á áður-
nefndum staöreyndum. Þaö er þó
ætíö erfitt í upphaflegri áætlunar-
gerö að gera sér grein fyrir hver
veröur þróun þeirra í smáatriöum.
Breytingar í læknavísindum eru
örar og framþróun hefur verið
mikil á síöustu árum. Eitt sinn
beindist allur áhuginn aö meöul-
um og rannsóknum, nú eru
krabbameinslækningarnar í miö-
depli.“
Peningamálin
vandamál
hér sem víðar
— Hver viröast þér helstu
vandamálin hérlendis á þessu
sviðj?
„Ég hef starfaö við þetta í 20 ár
og unnið meö læknum í mörgum
löndum. Vandamálin hér eru ekki
ósvipuð vandamálum í öðrum
löndum og heimshlutum. Þar er
þá fyrst að telja peningahliöina.
Ég tel þó aö hérlendis sé hluti
heilbrigöisþáttarins í heildarút-
gjöldum mjög heilbrigöur, ef nota
má þaö orö. Prósentutalan til
þessa liöar á fjárlögum er t.a.m.
mun lægri hér en í Svíþjóö. Aö
John Wooka röögjafararkitekt.
Ljósm. Mbl. Emilía
mínu mati myndi nægja, aö
stjórnvöld veittu á næstu árum
svipaöri upphæö til Landspítala-
framkvæmdanna og þau hafa gert
undanfarin ár.
— Hver eru brýnustu úrlausn-
arefnin í byggingarmálum Land-
spítalans?
„Vandamál dagsins í dag á
Landspítala eru að mínu áliti
aðallega plássleysi. Þar má sér-
staklega nefna aöstööuleysi
krabbameinslækninga, ekki aö-
eins til geislalækninganna heldur
einnig lyflækninga. Rannsóknar-
deildaaðstaðan er nú of dreifð og
léleg og brýnt er að aukiö hús-
næöi fáist fyrir hana. Einnig má
sérstaklega nefna aðstööuna fyrir
tækjabúnaö, s.s. röntgenleitar-
og geislatæki. Kennsluaðstaðan
er líka ofarlega á blaði. Þaö er
mjög áríðandi fyrir Landspítalann
að hann geti á sem beztan hátt
staöið undir því að vera kennslu-
stofnun. Þrýstingur vegna al-
menns plássleysis er mikill. Mitt
verkefni er að aöstoöa viö aö
vega og meta hvar þörfin er
brýnust og leiðbeina með ódýr-
ustu og heppilegustu lausnir.
Góð tengsl
mikilvægust
— Hvaö þarf helst að hafa í
huga viö gerö slíkrar áætlunar?
„Ég tel mest áríöandi aö tengsl
hinna ýmsu deilda séu góö og
legg mikið upp úr þeim þætti.
Tengigangar veröa milli allra hús-
eininga, skv. áætluninni. Þaö þarf
einnig aö gæta aö viö uppbygg-
ingu spítalasvæöis sem þessa aö
þróunin sé jafnhliða, þ.e. rann-
sóknir, aöstaöa til menntunar og
læknisþjónusta sé í sem nánust-
um tengslum og byggist upp
samhliöa. Eins er sveigjanleiki í
hönnuninni mikilvægur, því eins
og ég sagöi áður, þá er fram-
þróun í læknavísindum ör og
kröfurnar taka hröðum breyting-
um. Unnt veröur aö vera að
sveigja upphaflega áætlun aö
breyttum aöstæöum og hefur sú
staöreynd oröiö til þess, aö
þróunaráætlun Landspítalabygg-
inganna hefur tekið miklum breyt-
ingum frá upphaflegri gerð.
íslenzk sjúkra-
hús vel rekin
— Nú hefur þú góðan saman-
burö á íslenzkri heilbrigöisþjón-
ustu og sams konar þjónustu í
öörum löndum. Hvernig stönd-
umst við þennan samanburö?
íslenzk sjúkrahús eru vel rekin
aö mínu mati og byggð af raun-
sæi. í Svíþjóð er rúmafjöldi sam-
anboriö viö mannfjölda allt of
mikill og hvergi meiri nema þá
e.t.v. á Irlandi. Ástæöa þessa er
e.t.v. sú, að þar eru læknum
borguð laun í samræmi viö sjúkl-
ingafjölda þeirra á sjúkrahúsum
— en skynsamlegra virðist aö
þetta sé öfugt, aö þeir fái borgað
fyrir aö halda fólki sem lengst
utan sjúkrahúsa.
Um gæði íslenzkra sjúkrahúsa
get ég sagt þetta: Mér þætti
heiöur aö því aö geta sagt aö
sjúkrahúsin heima á Bretlandi
stæöust samanburð. íslenzku
sjúkrahúsin eru sem sagt vel
rekin, björt og hrein og almennt
séð til fyrirmyndar.
Skurðstofu-
aðstaða
aldarfjórð-
ungsgömul
en þjónar f urðu vel
„Hér er kannski ekki allt eins og æskilegast væri.
Aöstaðan er aldarfjóröungs gömul, en hefur þó þjónað
furðu vel. Viö teljum þó orðið mjög brýnt að fá bætta og
mun rýmri aðstöðu, þar sem þessi skurögangur
fullnægir ekki lengur kröfum tímans. Má þar til dæmis
nefna aðstöðu eða aðstöðuleysi svæfingalækna. Það er
mun betra að sjúklingarnir séu svæfðir í sérstökum
hliðarherbergjum en ekki inni á skurðstofunni“, sagði
prófessor Hjalti Þórarinsson, forstööumaður handlækn-
isdeildar, er hann var inntur
Landspítalans.
Á fjórða þúsund
aðgerðir á s.l. ári
„Okkur hefur þó búnast furöan-
lega vel hér í allan þennan tíma og
ég tel að þjónustan sem viö veitum
sé góð. A þessum skurðstofum
hafa veriö framkvæmdar allar
meiriháttar aögeröir í almennum
skurölækningum, brjósthols-,
bæklunar-, þvagfæra-, barna-
skuröaögeröir og æöaaögeröir.
Meiri háttar brjóstholsaögeröir
hafa til aö mynda veriö fram-
kvæmdar hér allt frá 1955 og nú
stefnum viö aö því aö skapa okkur
aöstööu til opinna hjartaaögerða.
Á s.l. ári voru framkvæmdar hér á
fjóröa þúsund aögeröir á þessum
fjórum skuröstofum, þar sem aö-
geröarsjúklingar voru nokkuð á
þriöja þúsund á handlæknisdeild-
um, en um 800 á bæklunardeild.
Skuröstofuaöstaöa er raunar á
tveimur stööum á Landspítalanum,
hér í aðalbyggingunni og einnig í
nýbyggingu fæöingardeildarinnar.
— Eru engir ókostir samfara
því aö skurðstofurnar eru staösett-
ar á tveimur stööum?
„Rætt hefur veriö um, hvort
æskilegra væri rekstrarlega séö aö
sameina þessar tvær deildir. Ég tel
eftir aðstöðu á skurðstofum
hins vegar aö þaö væri óhag-
kvæmt aö leggja niöur skuröstofur
á fæðingardeild. Þaö sparast mikil
vinna viö núverandi fyrirkomulag
viö flutning sjúklinga og ég álít aö
ekki yröi kleift aö fækka starfsfólki
svo neinu næmi, þótt skuröstofur
væru allar á sama staö. Samvinna
þarna á milli hefur einnig veriö
ágæt og ég sé ekki ástæöu til
breytinga hér á. Mér finnst einnig
óþarfa aöfinnsla aö blóðbanki og
önnur skyld þjónusta viö skurö-
deildir þurfi öll aö komast strax
undir sama þak. Við veröum aö
hafa í huga aö Landspítalinn er
aðeins af þeirri stæröargráöu sem
telst lítið eöa miölungsstórt sjúkra-
hús erlendis og fjarlægðir eru litlar
milli þessara þjónustudeilda.
Vissulega væri æskilegra að hafa
sem mest undir sama þaki, en viö
veröum aö búa viö þetta meðan
ekki er fjármagn fyrir hendi til
stórfelldra nýbygginga eða breyt-
inga.“
Opnar hjartaaðgerð-
ir næsta skrefið
— Hvaö meö tækjabúnað
skurödeilda?
„Viö höfum búiö sæmilega aö því
Dr. Hjalti við uppskurð á Landspitala. Þessi mynd birtist ásamt
viðtali við Iljalta í bandaríska læknatímaritinu „Medical Newsma^a-
zine“.