Morgunblaðið - 09.05.1981, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. MAI 1981
Eitt af fiskiskipunum, sem skipasmíðastoð i Álaborg smíðar nú fyrir Burmabúa. Nýtískulegur spánskur túnfiskbátur.
Guöni Þórðarson skrifar um sjávarútvegsmál
Margt á döfinni í sjávarút-
vegsmálum víða um heim
Innflutnintnur og útflutn-
in>;ur fiskafurða nokkurra
þjóða þriðja heimsins
Samkvæmt nýlegum fréttum af
heimsmarkaðsmálum fiskafurða,
frá árinu 1979 kemur í ljós, að
fiskútflutningur landa þriðja
heimsins var sem hér segir talið í
verðmæti í milljónum dollara:
Kórea 800 millj. dollara
Perú 320 millj. dollara
Indland 308 millj. dollara
Mexíkó 263 milij. dollara
Chile 230 millj. dollara
Indónesía 200 millj dollara.
Argentína 183 millj. dollara
Brasilía 139 millj. dollara
Samkvæmt sömu heimildum
var innflutningur nokkurra landa
þriðja heimsins á fiskafurðum,
sem hér segir, í verðmætum talið,
í milljónum dollara:
Hong Kong
Nígería
Singapore
Brasilía
Egyptaland
Malaysía
Kúba
Filippseyjar
297 millj. dollara
170 millj. dollara
167 millj. dollara
108 millj. dollara
54 millj. dollara
44 millj. dollara
39 millj. dollara
39 millj. dollara
Það skal tekið fram að tölur yfir
innflutningsverðmæti fiskafurða
varðandi Egyptaland og Kúbu
voru frá árinu 1978.
Rétt er að vekja athygli á því, að
Hong Kong og Singapore eru með
tollfrjálsan innflutning, þannig að
mikill hluti af þeirra innflutningi
er síðan fluttur út til annarra
landa.
Evrópuhandalajísþjóðir
óttast innj'önj'u Spánar
vejína fiskveiðihagsmuna
Á þessu ári gæti svo farið að
Evrópubandalagsþjóðirnar yrðu
allt í einu orðnar tólf í stað níu,
vegna inngöngu Grikklands,
Portúgals og Spánar.
Þær níu sem fyrir voru deildu
og deila enn harkalega vegna
fiskveiðiréttinda, sem ætlast er til
að verði að mestu sameiginleg með
þessum þjóðum burtséð frá landa-
mærum og landhelgislínum. Þess-
ar deilur munu líklega harðna enn
verulega við hugsanlega inngöngu
Portúgals og þó alveg sérstaklega
Spánar.
Spánverjar eiga stóran
fiskveiðiflota, samtals um 17 þús-
und skip, um 800.000 smálestir að
stærð. Spánverjar standa þar að
auki á margan hátt mjög framar-
lega varðandi fiskveiðitækni og
eiga mikið af stórum og vel búnum
fiskveiðiskipum. Spánverjar eru
líka góðir sjómenn og fiskveiðar
þeirra byggjast á rótgrónum hefð-
um. Sjómennskan er þeim í blóð
borin í gegnum mikla fiskveiða-
sókn á fjarlæg mið um margra
alda skeið. Sjómennska er líka
UmfanKsmikil viðskipti með fiskafurðir meðal þjóða
þriðja heimsins — Spánverjar líta löngunaraugum til
fiskimiða Evrópuhandalagslanda — Fiskiskipaeign
nokkurra samkeppnisþjóða — Spánverjar bygjíja 18
skuttojfara fyrir Mexico — Danir byggja fiskiskip,
varðskip og fiskvinnslustöðvar fyrir Burma — Kan-
adahúar og Bandaríkjamenn með fisk á Evrópumörkuð-
um — Norðmenn taka þátt í útgerðarrekstri og
fiskvinnslu í Nígeríu.
Fáar þjóðir eiga jafn mikið undir fiskveiðum og
Islendingar. Það getur því verið gagnlegt fyrir þá, sem
sjávarútveg og skyldar atvinnugreinar stunda, að
fylgjast sem best með því, sem er að gerast með öðrum
þjóðum, varðandi sjávarútveg. Slík vitneskja getur oft
verið gagnleg varðandi ákvarðanatökur, þar sem hér er
næstum alfarið um útflutningsatvinnuveg að ræða.
Vissulega fylgjast íslendingar mjög vel með flestum
tækninýjungum og eru þar í einstaka tilfellum jafnvel í
fararbroddi meðal fiskveiðaþjóða. Fréttir af fram-
kvæmdum og viðskiptum á sviði sjávarafla ættu hins
vegar að geta verið mörgum til skemmtunar og gagns.
Forsíða litprentaðrar kynningar-
bókar um fiskútfiutning Banda-
ríkjamanna. sem gestum var gef-
inn á einni stærstu matvælasýn-
ingu veraldar í Paris í nóv. sl.
tiltölulega vel launað starf á
Spáni. Þannig munu mánaðartekj-
ur sjómanna á saltfiskveiðum
togaraflota þeirra almennt vera
talsvert yfir 10 þús. krónur ísl. á
mánuði auk fæðis, trygginga og
skattagreiðslna, sem útgerðin tek-
ur að sér sem kaupuppbót, að
ógleymdum einum lítra af rauð-
víni á dag með matnum.
Nú er orðið mjög þröngt um
fiskimið fyrir spönsku veiðiskipin.
Mikið hefir verið rætt um ný
viðhorf hjá spönskum sjávarút-
vegi með inngöngu landsins í
EBE. Frægur spánskur sjávarút-
vegshagfræðingur, Don Valentin
Paz-Andrade hefir gert þessi mál
að umræðuefni í skrifum sínum í
spánska blaðinu Faro-de Vigo, sem
gefið er út í stærstu útgerðarborg
Spánar, Vigo.
Hefir hann lagt áherslu á það,
að Spánverjar verði að vera vel á
verði varðandi réttindi sín gagn-
vart fiskimiðum við hugsanlega
inngöngu í Evrópubandalagið, og
leggur áherslu á að spánskir
stjórnmálamenn megi ekki óttast
það þó neikvæð viðhorf stjórnenda
EBE í Brússel verði áberandi og
þeir reyni að fá Spánverja til að
minnka fiskveiðaflota sinn. Bent
er á að Frakkar hafi með sérstöku
samkomulagi leyft spönskum
fiskiskipum rétt til veiða í
franskri landhelgi í Biskayaflóa,
og að auki hafi spánskir fiskimenn
tekið sér sjálfir rétt til að veiða á
þessum svæðum umfram heimild-
ir og stundum komið til árekstra
milli spánskra og franskra fiski-
manna á þessum slóðum. Þá er
ríkjandi mikill ótti meðal fiski-
manna á Skotlandi, Irlandi og á
Englandi, vegna væntanlegrar
komu spánskra veiðiskipa á mið
þeirra.
Hins vegar er bent á það, að
með inngöngu Spánar í Evrópu-
bandalagið opnist tollfrjáls fisk-
innflutningur til einnar mestu
fiskneysluþjóðar Evrópu, sem
Spánverjar eru. Þeir sem viljað
hafa draga úr ótta vegna inn-
göngu spánskra fiskiskipa í
bandalagið, hafa á það bent, að
margir af hinum 130 stóru verk-
smiðjutogurum Spánverja séu nú
bundnir við verkefni og veiðar í
öðrum heimsálfum, þar sem þeir
hafa á mismunandi hátt gengið
inn í rekstur og útgerð heima-
manna. Bent hefir verið á það, að
Spánverjar séu vandlátir í veiðum
sínum. Þeir voru fyrir nokkru
fimmtánda mesta fiskveiðiþjóð
heims miðað við landaðan smá-
iestafjölda, en hinsvegar lögðu
ekki nema fjórar af þjóðum heims
meira aflaverðmæti á land. Fisk-
veiðar Spánverja hafa því meira
miðast við gæði og verðmæti
sjávaraflans en heildarmagn í
smálestum.
Fiskiskipafjöldi og
stærðir veiðiskipa
í nokkrum löndum
Fiskiskipastóll þjóða heims er
mjög mismunandi að stærð og
samsetningu. Verður hér birt yfir-
lit frá árinu 1980 um fiskiskipa-
stól nokkurra þjóða og þá ein-
göngu miðað við skip sem eru yfir
100 smálestir að stærð.
Kanada.
509 fiskiskip yfir 100 smálestir að
stærð, smálestafjöldi 151.453. Skip
100—499 smálestir voru 412 tals-
ins, samtals 84.219 smálestir. Skip
500—999 smálestir voru 93 talsins,
samtals 61.644 smálestir. Skip
1000—1999 smálestir voru 3 tals-
ins, samtals 3.240 smálestir. Skip
2000—3999 smálestir voru 1 tals-
ins, 2.350 smálestir að stærð.
Noregur
708 fiskiskip yfir 100 smálestir að
stærð, samtals 236.976 smálestir.
Skip 100—499 smálestir voru 610
talsins, samtals 155.590 smálestir.
Skip 500—999 smálestir voru 82
talsins, samtals 59.354 smálestir.
Skip 1000—1999 smálestir voru 15
talsins, samals 19.124 smálestir.
Skip 2000—3999 smálestir voru 1
talsins, 2.908 smálestir.
Þýskaland
136 fiskiskip yfir 100 smálestir að
stærð, samtals 117.165 smálestir.
Skip 100—499 smálestir að stærð
voru 81 talsins, samtals 13.559
smálestir. Skip 500—999 smálestir
voru 24 talsins, samtals 21.055
smálestir. Skip 1000—1999 smá-
lestir voru 6 talsins, samtals 9.717
smálestir. Skip 2000—3999 smá-
lestir voru 25 talsins, samtals
72.834 smálestir.
Bretland
516 fiskiskip yfir 100 smálestir,
samtals 168.844 brúttólestir. Skip
100—499 smálestir voru 439 tals-
ins, samtals 93.771 smálest. Skip
500—999 smálestir voru 40 talsins,
samtals 27.300 smálestir. Skip
1000—1999 smálestir voru 37 tals-
ins, samtals 47.773 smálestir.
Bandaríkin
2.527 fiskiskip yfir 100 smálestir,
samtals 523.584 smálestir. Skip
100—499 smálestir voru 2.342 tals-
ins, samtals 351.218 smálestir.
Skip 500—999 smálestir voru 135
talsins, samtals 99.215 smálestir.
Skip 1000—1999 smálestir voru 49
talsins, samtals 60.651 smálest.
Skip 2000—3999 smálestir voru 1
talsins, 2.500 smálestir.
Spánskar skipasmíða-
stöðvar byggja 18 skut-
toj?ara fyrir Mcxikana
Mexíkó er eitt af mestu olíu-
framleiðslulöndum heimsins og
olíuvinnslan mun öll vera á vegum
ríkisins, sem ver hluta af olíugróð-
anum til stórfelldrar uppbygg-
ingar ýmissa atvinnugreina, þar á
meðal sjávarútvegs.
Um þessar mundir eru fyrirtæki
í Mexíkó að semja um smíði 18
skuttogara á Spáni sem nokkrar
skipasmíðastöðvar þar taka sam-
eiginlega að sér. Er hér um að
ræða togara af smærri gerðinni,
37,80 metra langa. Skipin verða
250 smálestir að stærð með 225
rúmmetra fiskilestir. Skipin munu
aðallega stunda veiðar á fiskimið-
um út af Kyrrahafsströnd Mexíkó,
og veiða meðal annars túnfisk,
rækju og ýmsar fiskitegundir, sem
ekki þekkjast í norðlægum höfum.
Danir byjígja fiskiskip
og fiskvinnslustöðvar
og selja til Burma
Burmabúar í Asíu virðast nú
hafa vaknað til mikils áhuga
varðandi nýtískulegar fiskveiðar.
Hefir verið gerður samningur við
mörg dönsk fyrirtæki um fiski-
skipasmíðar, frystihúsabyggingar
og flutningstæki fyrir aflann í
landi. Ibúar landhéraðanna eru
um 35 milljónir og þar skammt
undan eru auðug fiskimið sem nú
á að fara að nýta landsmönnum til
góða, enda fæðuskortur í landinu.
Skipasmíðastöðin í Álaborg, sem
byggt hefir mörg skip fyrir Islend-
inga, þar á meðal flest varðskip-
anna, hefir þegar byggt og afgreitt
nokkra togara fyrir Burma. Þeir
eru byggðir með það fyrir augum,
að þá megi nota við margskonar
veiðar, svo sem rækju og túnfisk.
Komið verður á fót þremur fisk-
iðjuverum á ströndinni, í nálægð
við gjöful fiskimið. Verður þar
fullkomin aðstaða til fiskvinnslu,
frystingar aflans og kælingar, að
ógleymdri umfangsmikilli ís-
framleiðslu, því heitt er á þessum
slóðum.
Þá hefir skipasmíðastöðin í
Frederikshavn í Danmörku smíð-
að varðskip fyrir Burmabúa af
sömu gerð og danska varðskipið
Havornen sem reynst hefir vel.
Bandaríkjamenn og
Kanadahúarsýna
íiskaíurðir á
matvælasýninj'um Evrópu
Enda þótt Bandaríkjamenn selji
mestan hluta botnfiskafla síns til