Morgunblaðið - 06.08.1981, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 6. ÁGÚST 1981
37
Oft er mikið um að vera i Austurstræti, göngUKötu Reykvíkinga, þegar sól er og sumar. Allir að flýta sér
að nýta góðviðrið meðan sumarið endist. Myndina tók ól. K. Mag. einn KÓðviðrisdaginn.
Stjömuspár og
hugarfjötrar
Gísli Sveinbjörnsson skrifar:
Dag einn, í sólmánuði, var mér
gengið inn í eina af bókaverslunum
höfuðstaðarins. Er ég hafði rennt
augum eftir bókahillum um hríð,
þá kemur inn í verslunina velbúinn
miðaldra maður. Hann gengur
rakleitt að afgreiðslustúlkunni og
spyr hana eftir, hvort hún eigi bók
er fjallar um hin nýju stjörnu-
merki. „Hin nýju stjörnumerki?"
spyr afgreiðslustúlkan. „Við eigum
bara bækur um þessi venjulegu
stjörnumerki." Það færðist of-
stækisfullur reiðiglampi í augu
mannsins og brýrnar risu í for-
undran. „Þessi venjulegu," sagði
maðurinn. „Ég var að fá sent
aprílhefti breska stjörnuspekifé-
lagsins núna um daginn, þar sem
sagt er frá bók sem kom út fyrir
jólin í fyrra. Hún ætti að vera
komin til ykkar. Ég er búinn að
fara um allan bæ en fæ hana
hvergi.“ Maðurinn var nú orðinn
órólegur og tvísté fyrir framan
afgreiðslustúlkuna, en yfir andlit
hans hafði færst vonleysissvipur,
ívafinn óánægju. „Við eigum bók-
ina Complete Astrologi," sagði
stúlkan, „við höfum seít alveg
geysilega mikið af henni."
Það sem þessu fólki fór í milli
verður ekki rakið lengra, en orð
stúlkunnar sýna glögglega, að mik-
il eftirspum er um slíkt efni og orð
mannsins, að fólk leggur ærið á sig
til að nálgast það. Staðreyndin er
sú, að stór hluti fólks er hugfjötr-
aður þessari forneskju. Ekki birt-
ist svo grein um þetta efni, að fólk
drekki það ekki í sig. Svo rammt
kveður að þessu, að það gildir einu
hvert þú ferð eða með hvaða
aldurshópi þú ert, þar eru ætíð
fleiri eða færri sem spyrja: Hve-
nær ertu fæddur? Hvaða dag? í
hvaða stjörnumerki ertu? o.s.frv.
o.s.frv. Góð saga sem einhver
sagði. Hann hafði kynnst stúlku.
Hún spurði þegar við fyrstu kynni:
„í hvaða merki ertu?“ Hann tiltók
í rælni eitthvert merki, sem hann
var ekki fæddur við. Við þá
vitneskju féll hún að fótum hans
og augu hennar lýstu af aðdáun og
undirgefni. „Ég sá það strax,"
sagði hún, „augun, munnsvipurinn
og hvernig þú berð þig. Ég er búin
að stúdera þetta lengi. Fólk er svo
líkt.“ Hann fékk við þetta sam-
viskubit en lét samt við svo búið
standa, því honum þótti upphefð
sín í huga stúlkunnar góð. Leið svo
af kveldið. En í mannfagnaði þá
um nóttina, á öndverðri óttu,
upphófst einn gesturinn og lýsti
því hátíðlega yfir, að á komandi
afmælisdegi sínum skyldi verða
mikið um dýrðir. Tiltók hann síðan
daginn. Því var þá þannig varið, að
þann hinn sama dag var sögumað-
ur okkar í þennan heim borinn. Og
í geðshræringu sinni segir sögu-
maður: „En skemmtileg tilviljun.
Þú átt sama afmælisdag og ég.“ í
því verður honum litið framan í
vinstúlku sína. Sér hann þá að
framan í andlit hennar færist
hægur stjarfi, og kringum munn
og nef myndast drættir, ekki ólíkt
og þegar fólk kyngir lýsi. „Ertu þá
í...?“ „Já.“ „En þú sagðir ...“ „Eg
var bara að skrökva." Það sem
eftir lifði mannfagnaðarins var
stúlkan bæði dauf og fátöluð. Þau
hittust ekki aftur eftir þennan
fund.
Þessi stutta saga er dæmigerð
fyrir atvik af svipuðum toga og
eiga sér stað dag eftir dag, hryggi-
lega mörg hvern dag. Enda engin
furða. Söluturnar eru yfirfullir af
þessum ritum, bókaverslanir og
virt og víðlesin dagblöð, fylla oft
heilu síðurnar af þessu rugli. Má
þar til nefna annað síðdegisblað-
anna sér í lagi. Þar birtust fyrir
skömmu hinar lágkúrulegustu lýs-
ingar sem ég minnist að hafa séð á
prenti, lýsandi siðleysi á háu stigi
og algerum skorti á virðingu fyrir
lesendum.
Engin opinberun
Hér eru á ferðinni fræði, sem
rista dýpra en ætla mætti. Þau
virðast á einhvern dulsálarlegan
hátt fjötra svo hugi manna, að
jafnvel skynsamasta fólk er sem
bergnumið. Það væri verðugt verk-
efni fyrir sálfræðinga eða félags-
fræðinga að kanna þetta og fróð-
legt að fá álit þeirra.
Mig langar til að nefna fáein
dæmi, er gætu orðið hinu hugfjötr-
aða fólki til umhugsunar. Fyrst er
það að nefna, að afstaða jarðar
gagnvart stjörnumerkjunum hefur
breyst, sökum pólveltu jarðar og
annarra eðlisfræðilegra þátta.
Samkvæmt tímariti Þjóðvinafé-
lagsins, Almanaki, sem gefið er út
á vegum Háskólans, gengur sólin
inn í hrútsmerkið hinn 19. apríl og
út aftur hinn 13. maí. Á sama hátt
hafa hin stjörnumerkin færst til.
Næst má nefna að árið 1700 tók
sig til páfi einn suður í hinni
ítölsku Róm og færði tímatalið
fram um heila 12 daga. Gamla
tímatalið var til skamms tíma við
lýði í Sovétríkjunum og tala menn
um Októberbyltinguna (26. okt.)
sem haldin er hátíðleg 7. nóv.
I þriðja lagi langar mig að benda
á starfsemi hugans. Hún er ákaf-
lega kerfisbundin. Maðurinn leit-
ast ósjálfrátt við að kerfisbinda
reynslu sína, hann svarar yfirleitt
áreiti umhverfisins kerfisbundið
og hálfmeðvitað. Hugurinn er líka
mjög sefnæmur. Rannsóknir sem
gerðar hafa verið af sálfræðingum
sýna, að hægt er að fá manninn til
að sjá hluti á annan hátt, bæði að
formi og innihaldi, en þeir raun-
verulega eru og maðurinn sæi
undir venjulegum kringumstæð-
um.
Og í fjórða lagi: Fræði þessi eru
engin opinberun æðri máttarvalda,
þótt oft megi greina hálfgerðan
trúarbrag við ástundun þeirra.
Þau eru sett saman og samin af
misjöfnu fólki, í alla staði venju-
legu að því undanskyldu, að flest
þeirra eru ósvífnir loddarar, sem
svífast einskis við að hafa peninga
út úr saklausu og auðtrúa fólki.
Lifa þeir svo ríkmannlega margir
hverjir að sjálfur Rockefeller hefði
mátt vera sæmdur af. Tekið skal
fram, að margir þessara „spá-
manna" eru oft vanheilir á geðs-
munum.
Virt bandarískt vikurit gerði á
sínum tíma könnun á ritum þessa
eðlis og höfundum þeirra. Kom þar
meðal annars fram, að því tímabili
(merki), sem höfundurinn var bor-
inn í, var venjulega hrósað í
hástert og eignaðir allir hinir
göfugustu eiginleikar. Svo ekki var
hlutlægninni fyrir að fara.
Að lokum þetta: Fólk skyldi
gjalda varhug við, að ánetjast
slíkri forneskju. Ég er ekki að
segja að um sé að ræða galdra eða
það að eitthvað afl búi undir. Þetta
er eingöngu hugarstarfsemi. Marg
ir hugsa sem svo að um saklaust
gaman sé að ræða, en svo er ekki,
því slíkum tökum nær þetta á
fólki. í útvarpinu var þáttur þar
sem þetta bar á góma og var
hringt í nokkra valinkunna menn
og þeir spurðir álits. Einn þeirra
var Guðmundur jaki. Orð hans læt
ég vera þau síðustu, en þau sýna að
Guðmundur hefur veitt þessu at-
hygli og orðar það af skarpleik og
innsýn, en orð hans eru: „Eru þetta
ekki hin nýju trúarbrögð?"
Gjört í Reykjavík, 29/7 ’81,
GIsli Sveinbjörnsson.
Nær fullbókað í
Amsterdamflug
Iscargó í ágúst
„1>AÐ ER gott hljoðið i okkur,“
sagði Kristinn Finnbogason,
framkvæmdastjóri íscargó, i
samtali við Mbl., er hann var
inntur eftir því hvernig far-
þegaflug félagsins til Amster-
dam i Ilollandi gengi, en það
hófst 25. júní sl.
„Bókanir í ágúst eru mjög
góðar, það fer full vél héðan á
fimmtudag og svo má segja, að
allar vélar út mánuðinn séu
80—90% bókaðar,„ sagði Krist-
inn ennfremur.
Eins og kunnugt er fljúga bæði
íscargó og Flugleiðir áætlunar-
flug til Amsterdam í Hollandi og
hófu það á sama tíma, en það
hafði þá legið niðri um árabil.
Flugleiðir hætta að fljúga um
næstu mánaðarmót, en Iscargó
mun hins vegar fljúga áfram í
vetur, og að sögn Kristins verður
þar reynt að sameina farþega-
flugið og fraktflug félagsins. Til
þess flugs hyggst félagið festa
kaup á Boeing 727—100 þotu,
sem hægt er að stúka niður í
frakt- og farþegarými. Electra-
skrúfuþota félagsins verður hins
vegar seld, eða sett upp í kaupin
á Boeing-vélinni.
Um bókanir í september, sagði
Kristinn að þær væru ekki farn-
ar að skýrast að verulegu marki,
þó væru komnar um 40% bókan-
ir.
— Ég geri mér hins vegar
vonir um að fá góða nýtni þann
mánuð, sé það haft í huga, að
Flugleiðir verða þá hættir sínu
flugi," sagði Kristinn ennfremur.
Nokkuð um
innbrot um
helgina
BIIOTIST var inn í vörulager
Þýsk-íslenska verslunarfélagsins í
Ilafnarfirði á föstudagskvöld. en
ekki er vitað hvort einhverju var
stolið. Þá var á laugardag brotist
inn í mannlaust hús við Fjölnisveg
og einnig i Bilasölu Garðars við
Borgartún 1 og var sá þjófur
gripinn á staðnum.
Vöruskemmu íscargo heimsóttu
þjófar aðfaranótt sunnudagsins, en
hún er staðsett við Flugvallarveg.
Óvíst er hvort nokkru var stolið.
Einnig var brotist inn í bakari við
Leirubakka þessa sömu nótt, en í
gærkveldi var brotist inn í verslun-
ina Elliða við Nesveg. Þá var og
brotist inn í hús við Yrsufell og
þaðan stolið ísskáp og náði lögregl-
an öðrum tveggja sem þar voru að
verki. Loks var brotist inn í versl-
unina Breiðholtskjör aðfaranótt
þriðjudags og var innbrotsþjófur-
inn gripinn á staðnum.
Blaðburðarfólk
óskast
Austurbær
Bergstaðastræti
Grettisgata 36—98
Hringið í síma 35408