Morgunblaðið - 08.04.1982, Qupperneq 10

Morgunblaðið - 08.04.1982, Qupperneq 10
58 MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 8. APRÍL 1982 WACOinn á Akurayrarpolli, «n hún »ar fyrata vél Flugfétaga blands, þM« þriðja. Súlan, fyrsta flugvélin í almennu farþegaflugi hérlendis. Hún flaug fyrir Flugfélag íslands, hið annað í röðinni, árin 1928—1929. Myndin er tekin fyrir framan þar sem nú stendur Tollstöðvarhúsið í Reykjavíkur- höfn. um árum hugsaði ég ekki svo mik- ið um það. Þótt ég hafi hætt að fljúga vélum félagsins, langaði mig alltaf að halda fluginu áfram, en það var ekki fyrr enn 30 árum síðan, eða árið 1977, að ég keypti mér einkaflugvél, sem ég hef flog- ið í frístundum mínum, mér til mikiliar ánægju." Hverjar eru helztu breytingarnar á farþegafluginu í gegnum árin? „Þær breytingar, sem maður verður mest var við, eru auðvitað flugvélarnar sjálfar, sem tekið hafa miklum breytingum í gegn- um tíðina. Eins og ég sagði áður varð mikil bylting með tilkomu Katalína-flugbátanna og á eftir þeim komu svo Þristarnir eins og áður sagði. Flugvélar með jafn- þrýstiklefum komu fyrst á mark- aðinn á árunum 1947—1948, þegar vélar af gerðunum DC-6 og El- ectra komu fram, en þær komu ekki hingað til lands fyrr enn á árunum 1954—1955. Áður en lengra er haldið væri ekki úr vegi, að minnast á það, að fyrsta millilandaflugið var farið árið 1945, eða nánar tiltekið 11. júlí það ár. Það var Jóhannes Snorrason, sem var flugstjóri í þessari fyrstu tilraunaferð, sem farin var til Skotlands og Kaup- mannahafnar. Það hafði staðið í töluverðu stappi, að fá heimild til að fljúga þetta flug og það voru töluverð vandkvæði á því, að fá formlegt áætlunarleyfi, þegar sýnt þótti, að við gætum staðið í þessu flugi. Það var ákveðið á ár- inu 1946 að leigja flugvél frá skozka flugfélaginu, Scottish Air- lines í Prestwick. Flugi milli Is- lands og Skotlands og Danmerkur var síðan haldið uppi á þennan hátt fram til ársins 1948, eða nán- ar tiltekið í júní það ár, flogið var á Liberator, fjögurra hreyfla sprengjuflugvél, en hún var inn- réttuð fyrir 16 farþega í upphafi, en síðar breytt fyrir 24 farþega. Henni var flogið héðan til Prest- wick á Skotlandi, en þar tók við Þristur og flutti farþegana áfram til Kaupmannahafnar. Það var svo árið 1948, að fyrsti Fjarkinn kom í flotann og var hann nefndur Gullfaxi. Með til- komu hans má segja, að við höfum tekið millilandaflugið fyrir alvöru í okkar hendur. Hann var innrétt- aður fyrir 38 farþega með lúxus- innréttingu. Það voru í vélinni kojur til að fólk gæti lagt sig og þá voru í henni hugguleg borð til að sitja við. Undir venjulegum kring- umstæðum, hefði auðveldlega ver- ið hægt að innrétta hana fyrir 50—60 farþega. Við töldum ekki rekstrarlega hagkvæmt, að fljúga skipt flug, annað til Bretlands og hitt til Danmerkur og því var haldið uppteknum hætti og flogið í gegnum Skotland til Danmerkur og sá háttur var reyndar hafður á allt fram til ársins 1981, þegar leyfi okkar til flugs milli Glasgow og Kaupmannahafnar var tekið af okkur, að beiðni British Airways. Þeir ætluðu að hefja flug þarna á milli og hagnast á því. Þeirra áætlanir stóðust síðan ekki og þeir hættu þessu flugi fljótlega. Við sóttum þegar um, að taka það upp að nýju og það leyfi fékkst. Áð vísu ber þess að geta, að við tókum upp beint flug til London og Kaup- mannahafnar fáum árum eftir að millilandaflugið hófst. Á þessum árum tók það okkur um sjö klukkutíma, að fljúga á milli ís- lands og Kaupmannahafnar og flogið var í um 10—11 þúsund feta hæð, því Fjarkarnir voru ekki með jafnþrýstibúnaði. Það var því il bylting fyrir áhöfn og farþfega, þegar jafnþrýstar vélar eins og Sexurnar, DC-6, komu inn í mynd- ina á árunum 1954—1955 eins og ég sagði áður. Þá var gjarnan flog- ið í 15—20 þúsund feta hæð og fólki leið eins og það væri í 4—5 þúsund feta hæð. Þegar svona hátt er komið er ekkert mál að fljúga í 14—15 vindstigum, en slíkt er næsta ógerlegt í lægri hæðum eins og þeim, sem Fjarkarnir þurftu að vera í. Þá eru veður jafnan mun stöðugri í hærri hæð. Það getur t.d. verið hættulegt að fljúga inn í Cumulus Nibus bólstraský, en slíkt er að mestu hægt að forðast í hærri hæð, auk þess sem radarar vélanna hafa síðar verið notaðir til að forðast þessi ský.“ Á þessum árum, þegar þið voruð að hefja flugið til Kaupmannahafhar voru Loftleiðamenn einnig komnir af stað. Hvernig gekk sú samkeppni fyrir sig? „Þeir fóru sitt fyrsta flug til Kaupmannahafnar á árinu 1947 og árið 1949 var ástandið orðið þannig, að við ákváðum að setjast niður og ræða málin af skynsemi. Niðurstaða viðræðnanna varð sú, að við ákváðum, að skipta fluginu á milli okkar, fljúga eina ferð aðra hvora viku yfir vetrartímann. í sambandi við ástandið á þessum árum, man ég einu sinni eftir því, að einn farþegi fór um borð í Fjarka, sem var á leið til Kaup- mannahafnar. Á síðari stigum fór samkeppnin svo aftur harðnandi og þetta endaði allt saman með því, að félögin voru sameinuð árið 1973. En í millitíðinni höfðu þau tíðindi gerst, að við eignuðumst fyrstu þotuna, sem var af gerðinni Boeing 727-100 og var nefnd Gull- faxi. Sú vél hefur reynzt okkur mjög happadrjúg í gegnum árin og við eigum hana ennþá. Síðar höf- um við svo eignast vél af gerðinni Boeing 727-200, sem er í alla staði mjög tæknilega fullkomin, auk þess, sem Loftleiðir áttu nokkrar Áttur, DC-8 vélar, þegar félögin voru sameinuð. Flugleiðir eignuð- ust síðan Tíu, DC-10 vél, en seldu hana aftur.“ Þegar við erum komnir inn í þotu- öldina, langar mig að biðja þig að lýsa örlítið nánar þeim mikla mun, sem hlýtur að vera á gömlu vélun- um, sem félagið var með í upphafi og þessum nýju vélum. „Auðvitað er þar gífurlegur munur á. Fyrstu vélarnar okkar voru WACO-arnir eins og ég sagði áður. Þeir voru mjög háreistir og strigaklæddir og því mjög við- kvæmir fyrir öllu hnjaski. Reynd- ar var reynslan af sjóflugvélum ekki nægilega góð með tilliti til viðhalds. Seltan fór t.d. mjög illa í ýmsa hluti þeirra. Nú í sambandi við WACO-inn þá gat hann verið svolítið varasamur, þegar maður var að athafna sig ef einhver bára var. Síðan fengum við Beechcraft- inn, sem var sterkbyggð landvél. I kjölfar hans koma svo Katalína- flugbátarnir, sem reyndust mjög vel. Þeir þoldu seltuna mun betur. Eftir Katalína-flugbátunum komu svo einvörðungu tiltölulega sterk- byggðar landvélar. Með auknum og bættum flug- vélakosti höfum við svo stóraukið starfsemi félagsins og nú er svo komið, að Flugleiðir fljúga til fjögurra borga á Norðurlöndum, Kaupmannahafnar, Osló, Stokk- hólms og Gautaborgar. Þá er flug á vegum félagsins til Glasgow og London í Bretlandi. Flogið er til tveggja borga í Vestur-Þýzkar landi, Dússeldorf og Frankfurt og til Amsterdam í Hollandi. Þá er flogið til Parísar í Frakklandi og Luxemborgar. Loks fljúgum við til New York og Chicago í Bandaríkj- unum, auk ýmiss konar leiguflugs víðs vegar um heiminn. Þegar starfsemi félagsins nær hámarki yfir sumartímann má reikna með, að félagið verði með í námunda við sextán vélar í rekstri, þar af meirihlutann afkastamiklar þot- ur. Innanlands hefur flugið líka aukizt verulega. í dag fljúgum við til Patreksfjarðar, Þingeyrar og ísafjarðar á Vestfjörum, til Sauð- árkróks, Akureyrar og Húsavíkur á Norðurlandi, til Egilsstaða og Hafnar í Hornafirði á Austurlandi og loks til Vestmannaeyja. í tengslum við þetta flug erum við yfirleitt í samvinnu við minni fé- lög á viðkomandi stöðum, sem standa fyrir áætlunarflugi á hina ýmsu staði í fjórðungunum. Þetta samstarf hefur gefið mjög góða raun í gegnum tíðina." Að síðustu var Örn Ó. Johnson, stjórnarformaður Flugleiða, spurður hver væru hans aðaláhugamál fyrir utan flugið. „Ég hef alla tíð haft mikinn áhuga fyrir landbúnaði og fyrir nokkrum árum lét ég gamlan draum minn rætast, þ.e. að eign- ast eigið býli, Brekkur, fyrir aust- an Hvolsvöll. Þar eyði ég orðið stærstum hluta af tíma mínum, þegar ég er ekki bundinn vegna starfs míns fyrir Flugleiðir," sagði Örn Ó. Johnson, handhafi flug- skírteinis númer 4 og einn af frumkvöðlum íslenzkrar flugsögu, að síðustu í samtali við Mbl. Þristurinn, var lengi í þjónustu Flugtélags islands og reyndist frábærlsga vel. Sólfaxi, önnur Skymaster-vél Flugfélags íslands. Hún var fyrstu árin aóallega notiö í míllilandaflugi. tj^mrnd Mbj. ói.k m Fokker Friendship aó koma inn til lendingar. Flugfélag fslands hefur notaó þær í innanlandsfluginu tæp Boeing 727-200 nýjasta þota Flugleióa sem er mjðg fullkomin aö allri síöustu 20 árin.

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.