Morgunblaðið - 06.02.1983, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6. FEBRÚAR 1983
Guðný Ella Sigurðar-
dóttir — Minning
Fædd 4. maí 1931
Dáin 29. janúar 1983
J
Guðný Ella var dóttir Sigurðar
Helgasonar kennara og rithöfund-
ar. Hún lauk stúdentsprófi tvítug
að aldri árið 1951 og kennaraprófi
ári síðar. Á sama ári giftist hún
bekkjarbróður sínum Örnólfi
Thorlacius er þá stundaði nám i
líffræði. Fyrstu árin á eftir kenndi
Guðný Ella við barnaskóla milli
þess sem hún dvaldist hjá manni
sinum í Svíþjóð og sótti námskeið
til undirbúnings kennslunni. En
frá 1954 var hún fastráðinn kenn-
ari, fyrst við Langholtskólann, þá
Álftamýrarskólann og loks við
Þroskaþjálfaskóla íslands. Guð-
nýju Ellu voru snemma falin
vandasöm verkefni: kennsla þeirra
nemenda er áttu á einhvern hátt
erfiðara en aðrir, og önnur aðstoð
við þá.
Örnólfur hóf kennslustörf er
hann kom heim að námi loknu, og
árin liðu þannig að þau kenndu
hvort við sinn skóla. Veturinn
1974—75 fengu þau ársleyfi sam-
tímis og dvöldust þá í Skotlandi.
Þar kynnti Guðný sér kennslu
heyrnarlausra barna.
Árið 1980 var skólastjóra
Þroskaþjálfaskólans veitt ársleyfi
frá starfi. Þá var Guðnýju Ellu
falið að stjórna skólanum þótt
ekki hefði hún kennt við hann áð-
ur. Sýnir þetta hvert traust var til
hennar borið. Sama ár tók Örnólf-
ur við rektorsembætti Mennta-
skólans við Hamrahlíð. Eftir þetta
var Guðný yfirkennari við Þroska-
þjálfaskólann og gegndi þar
vandasömu starfi: hún annaðist
tengsl skólans við á fjórða tug
stofnana sem nemendur voru
sendir til, í vettvangsnám eins og
það er kallað. Guðný kom einnig
við sögu norrænnar samvinnu,
norræna menningarmálanefndin
fól henni forystu fyrir íslenskum
hóp er annast gerð námsefnis
fyrir alla sérskóla. Það fórst henni
svo vel úr hendi að þetta starf er
komið lengra áleiðis hér en hjá
frændþjóðum okkar, og er því
reyndar að mestu lokið. Það er
með ólíkindum hve mikið af
vandasömum trúnaðarstörfum
hlóðst á Guðnýju Ellu, jafn hlé-
dræg og hún var.
Þau Guðný Ella og Örnólfur
eignuðust fjóra syni sem allir eru
hinir mannvænlegustu. Ætla
mætti, að ásamt heimilishaldi
hefðu þau störf sem þegar eru tal-
in verið ærið verkefni hverjum
sem er, en Guðný Ella kom fleiru í
verk. Hún þýddi bækur, fyrst í fé-
lagi við föður sinn, síðar ýmist ein
eða í samvinnu við bónda sinn og
syni. Heimili þeirra hjóna við
Háaleitisbraut var óvenjulegt
bókmenntaheimili, þar starfaði
stundum öll fjölskyldan að því að
þýða bækur eða semja, allt frá
barnabókum til mikilla safnrita.
Örnólfur er hamhleypa til verka
eins og kunnugt er, auk kennslu,
skólastjórnar og umsjónar sjón-
varpsþátta, hefur hann skrifað
bækur, þýtt aðrar og haft umsjón
með þýðingarstarfi við heila
bókaflokka. Hlutur Guðnýjar Ellu
í þessu starfi öllu verður seint
metinn, og þó hygg ég að stuðn-
ingur hennar við bónda sinn hafi
verið enn mikilvægari, og sá
trúnaður og það traust er hann
gat til hennar sótt.
Hér skal ekki fjölyrt um það
harmsefni að slík mannkostakona
skuli falla frá í miðjum klíðum.
Okkur samstarfsmönnum Örnólfs
í Hamrahlíð þykir mikinn skugga
hafa borið yfir. Við minnumst
Guðnýjar Ellu með mikilli eftirsjá
og við sendum Örnólfi og sonum
hans innilegar samúðarkveðjur.
Guðmundur Arnlaugsson
Það er mikil gæfa hverjum
manni að eiga samleið með góðu
fólki. Mér hefur stundum virst, að
maður gjaldi fyrir ánægju- og
hamingjustundirnar með söknuði,
sem altekur mann, þegar sá, sem
okkur var kær hverfur héðan.
Samstarf okkar Guðnýjar Ellu
við Þroskaþjálfaskóla íslands
hófst sumarið 1980 er hún bjó sig
undir að gegna starfi mínu kom-
andi skólaár. Hún gerði það með
þeim sóma, að þar var allt betra
en áður er ég kom aftur til starfa.
Síðustu tvö árin gegndi Guðný
starfi yfirkennara við skólann.
Hún var oft komin suður í skóla
á undan mér á morgnana og þótti
okkur gott að nota fyrstu stundir
vinnudagsins til að reyna að leysa
ýmis mál, eitt í dag og annað á
morgun. Talað var af einurð og í
samræðum við Guðnýju urðu
lausnir mála augljósar og góðar.
Oft fann ég, hve djúp tilfinning
hennar fyrir fólki var og örugg
réttlætiskenndin. Þar held ég að
hafi ráðið ferðinni eðlislæg aðgát
og næm tilfinning í samskiptum
við fólk. í samstarfi okkar duttu
mér oft í hug þessar ljóðlínur:
t'kkert hálft og ekkert deilt,
ekkert kveifarlegt og veilt,
um þart biAjum, aú því styÁjum,
aA allt sé göfugt, satt og heilt.“
Saman höfðum við hlakkað til
að fá bætta vinnuaðstöðu í nýju
húsnæði og höfðum þegar rætt
ýmislegt varðandi námsaðstöðu
nemenda og kennslufyrirkomulag
við skólann. Hvort tveggja var
mikið og einlægt áhugamál Guð-
nýjar, því að hún var kennari af
guðs náð auk þess sem hún var
mjög vel menntaður kennari.
Á samstarf okkar Guðnýjar
Ellu bar aldrei skugga heldur var
þar sívakandi áhugi, gleði og
ánægja. Hún gaf af sjálfri sér og
hugmyndum sínum og þeir sem
þáðu af henni uxu af gjöfum henn-
ar. í huga mínum og samstarfs-
manna hennar hér við skólann er
aðeins einlægt þakklæti og sökn-
uður.
Þroskaþjálfaskóli íslands hefur
misst hæfan kennara og leiðtoga.
Sjálf hef ég misst hollan ráðgjafa
og góðan vin.
Guðnýju Ellu færum við kærar
þakkir okkar allra.
Bryndís Víglundsdóttir
Símhringing rýfur kvöldkyrrð-
ina. Örnólfur segir okkur lát Guð-
nýjar Ellu og brjóstið fyllist þung-
um trega.
Lokið var hetjulegri baráttu
mikilhæfrar konu á bezta aldri við
illkynja sjúkdóm, konu sem átti
svo mikið að lifa fyrir og svo mikið
ógert.
Guðný Ella Sigurðardóttir var
dóttir Sigurðar Helgasonar, rit-
höfundar og kennara og Láru
Guðmundsdóttur kennara. Sjálf
valdi hún kennslu að ævistarfi og
var síðustu árin yfirkennari við
Þroskaþjálfaskóla íslands.
Hún giftist 1952 Örnólfi Thor-
lacius, núverandi rektor Mennta-
skólans í Hamrahlíð. Samhentari
hjón í lífi og starfi höfum við ekki
þekkt, skólamanneskjur í þess
orðs beztu merkingu. Oft er nú
rætt um símenntun. Við fáa á það
orð betur en þau hjón. Sífellt var
verið að auka við þekkingu sína,
hérlendis og erlendis.
Guðný Ella var skarpgáfuð,
starfsöm og mátti ekki vamm sitt
vita í neinu. Hún ávann sér virð-
ingu og vinsældir allra, sem henni
kynntust og með henni störfuðu á
lífsleiðinni.
Eplið fellur sjaldan langt frá
eikinni. Synirnir eru fjórir, hæfi-
leika- og dugnaðarmenn. Elstur er
Sigurður, læknir, sem stundar
framhaldsnám í Noregi, næstur
Arngrímur, sem stundar verk-
fræðinám í Danmörku, þriðji
Birgir, við nám í lyfjafræði í
Danmörku, og yngstur er Lárus
við nám í eðlisfræði við Háskóla
íslands. Barnabörnin eru sex.
Hugurinn reikar aftur í tímann
og minningarnar leita á. Fyrir
aldarfjórðungi síðan myndaðist
vinahópur ungs fólks, sem átti líf-
ið framundan. Konurnar unnu
saman, börnin voru lítil, efnin
smá, en hópurinn fann sér oft sól-
skinsblett í heiði. Ekkert mann-
legt var okkur óviðkomandi, rætt
var um lífið og tilveruna, hlegið og
glaðst yfir litlu. Síðar dreifðist
hópurinn í straumum lífsins og
samfundir urðu strjálli en alltaf
var jafngaman að hittast.
Fyrir nokkrum árum fannst það
mein, sem varð Guðnýju Ellu að
lokum að aldurtila. Hún mátti
þola erfiðar aðgerðir og lyfjameð-
ferð. Alltaf var hún þó bjartsýn og
jákvæð og trúði á framtíðina.
Um skeið leit út fyrir að komist
hefði verið fyrir sjúkdóminn, en
hann tók sig upp að nýju og varð
nú engum vörnum við komið.
Lokastríð sitt við sjúkdóminn háði
hún af óbilandi kjarki og reisn,
þótt hún vissi að hverju stefndi.
Þegar við heimsóttum hana síðast
var hún í hálfgerðu móki, en lauk
upp augunum og brosti sínu bjarta
og hlýja brosi, þegar á hana var
yrt. Slíka konu getur dauðinn ekki
sigrað.
m Við biðjum henni guðs bless-
unar handan við móðuna miklu.
Örnólfi og fjölskyldunni biðjum
við huggunar í harmi.
Inger Hallsdóttir og
Kristján Baldvinsson.
Oft eigum við erfitt með að
sætta okkur við ráðslag örlag-
anna, vegir Guðs eru og verða
órannsakanlegir og stundum
ósanngjarnir að okkar dómi. Það
er sárt að sjá á eftir góðum
mönnum um dauðans dyr í blóma
lífsins, sjá hæfileikamikið fólk
hverfa frá hálfunnu .verki, ótal
óloknum verkefnum. Sárt að sjá á
bak ástvinum sem maður hefði
viljað deila ellinni með. Ein af
þeim sem okkur finnst hafa yfir-
gefið okkur allt of fljótt er Guðný
Ella Sigurðardóttir, sem dó 29.
janúar sl. rúmlega fimmtug að
aldri.
Heimspekingurinn Martin Bub-
er segir eitthvað á þessa leið: Mað-
urinn er eina lífveran á þessari
jörð sem fæðist með möguleika til
stöðugs þroska og vegna þessara
möguleika þarfnast hann viður-
kenningar og uppörvunar. Sjálft
mannlífið er dirfskufullt stökk út í
óvissuna og einmitt þess vegna
þarfnast hver einstaklingur á
sérhverri tíð staðfestingar á
mennsku sinni, viðurkenningar á
því að hann sé á rétti leið — að
hann sé maður — því aðeins
sannfærist hann um sjálfan sig,
hlýtur rósemi hugans. Hver og
einn þarf á að halda jákvæðum
viðbrögðum frá meðbróður, þarf
að lesa trúnaðartraust úr augum
annarra og um leið að finna traust
í eigin hjarta, svo að hann frelsist
undan óttanum við einmanaleik-
ann sem er forsmekkur dauðans.
Þessa uppörvun og viðurkenn-
ingu eigum við misjafnlega auð-
velt með að láta í ljós, þar eru
sumir öðrum örlátari gefendur,
þótt allir hafi þörf fyrir að þiggja.
Ég held ég hafi fáum kynnst sem
átti þennan hæfileika í jafnríkum
mæli og Guðný Ella, þetta að
finna hið jákvæða í fari annarra
og viðurkenna það með örvandi
orðum, láta öðrum finnast þeir
kannski svolítið betri, gáfaðri,
hæfari en þeir töldu sig vera, auka
mönnum sjálfstraust án oflofs eða
skrums. Þessi eiginleiki hlýtur að
t Sonur minn, faöir okkar, tengdafaöir og afi, ASGEIR BJARNASON, Víghólastíg 6, veröur jarösungihn frá Kópavogskirkju mánudaginn 7. febrúar kl. 15.00. Guórún Guömundsdóttir, Birgir Ásgeirsson, Guðlaug Ásbjörnsdóttir, Sigríður Asgeirsdóttir, Steingrímur Þ. Gröndal, Bjarni Ásgeirsson, Gerður H. Ásgeirsdóttir og barnabörn. t Litla dóttir okkar og systir, SIGRÚN GUOBRANDSDÓTTIR, sem lést af slysförum 22. janúar, veröur jarösungin frá Fossvogs- kapellu mánudaginn 7. febrúar kl. 3.00. Blóm og kransar afþakkaö en þeim sem vildu minnast hennar er bent á Slysavarnafélag Islands. Vigdís Helgadóttir, Guðbrandur Haraldsson,

+ t Faðir okkar og tengdafaöir.
SIGURDUR EINARSSON
Ástkær móöir okkar, tengdamóðir og amma. frá Gvendareyjum,
GUORÚN BJARNADÓTTIR, verður jarösunginn frá Fossvogskirkju þriöjudaginn 8. febrúar kl.
Mýrargötu 14, 15.
veröur jarðsungin frá Fossvogskirkju þriöjudaginn 8. febrúar kl. Guörún Siguröardóttir, Sveinbjörn Kristjánsson,
10 30. Margrét Siguröardóttir, Jóhann Jónasson,
Unnur Thomson, Krístín Sigurðardóttir,
Tom Thomson, Sigrún Sigurðardóttir, Bergsveinn Breiöfjörð,
Sigurlaug Kristjánsdóttir, Jón Sigurösson, Kristin Sigbjörnsdóttir,
Gunnar Sveinsson Sólveig Siguröardóttír, Kristinn B. Gíslason,
og barnabörn. Einar Sigurðsson, Margrét A. Siguröardóttir.
hafa komið henni vel í því lífs-
starfi sem hún valdi sér, starfinu
sem var henni svo miklu meira en
brauðstritið eitt, kennslunni, og
þá ekki síst þeirri kennslu sem
hún smám saman annaðist meira
og meira, kennslu þeirra sem áttu
við námserfiðleika að stríða af
einhverju tagi, ekki voru einfærir
í venjulegri bekkjardeild.
Ekki man ég hvenær ég sá Guð-
nýju Ellu, eða Stellu eins og hún
var oftast kölluð, fyrst. Hún var í
Austurbæjarskólanum í bekknum
hennar Valgerðar Guðmunds,
sama bekk og elsti bróðir minn,
hún var tveimur bekkjum á undan
mér í menntaskóla og síðan tengd-
umst við fjölskylduböndum. Hún
var ein af þessum manneskjum
sem alltaf hafa verið einhvers
staðar nálæg, þótt stundum hafi
verið nokkuð langt á milli okkar.
Guðný Ella var dóttir hjónanna
Láru Guðmundsdóttur kennara og
Sigurðar Helgasonar kennara og
rithöfundar. Það var því ekki und-
arlegt að hún sjálf valdi kennsl-
una aö ævistarfi. Ekki kann ég að
rekja ættir foreldranna nema að
móðirin var úr Önundarfirði en
faðirinn Austfirðingur. Guðný
Ella var einkadóttir hjóna sem um
margt voru ólík, en ég held hún.
hafi erft það besta úr fari þeirra
beggja. Hún fór í kennaraskólann
að loknu stúdentsprófi 1951, lauk
þaðan prófi og kenndi við ýmsa
barnaskóla hér í Reykjavík með
svolitlum hléum, meðan synirnir
voru ungir og eiginmaðurinn að
ljúka námi, lengst við Vogaskól-
ann og Álftamýrarskólann og nú
síðast við Þroskaþjálfaskóla ís-
lands. Hún sérhæfði sig í hjálp-
arkennslu, var við framhaldsnám í
Edinborg og fór námsferðir til
annarra landa, var sívakandi í
starfi sínu og hafði lifandi áhuga
á öllum hag nemenda sinna.
Guðný Ella giftist 28. desember
1952 Örnólfi Thorlacius og þau
eignuðust fjóra syni: Sigurð,
kvæntan Sif Eiríksdóttur, Arn-
grím, kvæntan Arnþrúði Einars-
dóttur, Birgi, kvæntan Rósu Jóns-
dóttur, og Lárus yngstan sem enn
er í foreldrahúsum. Sonabörnin
eru orðin sex, sum svo ung að þau
munu ekki minnast ömmu sinnar.
Guðný Ella var alla tíð utan
heimilis sem kallað er, hún byrj-
aði að vinna meðan eiginmaðurinn
var við langskólanám og starfið
var henni sjálfri svo mikils virði
að ég held hún hefði átt erfitt með
að hugsa sér að vera án þess. En í
sameiningu unnu þau hjónin að
uppeldi sonanna, hún var þeim
góð og umhyggjusöm móðir, hún
hafði heilbrigðan metnað fyrir
þeirra hönd, hvatti þá til náms án
þess þó að reyna að ráða fyrir þá.
Hún var líka gæfumanneskja í líf-
inu, hún átti góðan mann og góða
syni, hún fékk tækifæri til að
vinna að því starfi sem hugur
hennar stóð til og þar sem hæfi-
leikar hennar fengu notið sín. Hún
hufði mikla skipulagsgáfu og varð
því mikið úr verki og hefur skilað
drjúgu ævistarfi, þótt ævin yrði
ekki lengri. Hún lét ekki heldur
sjúkdóminn buga sig. Hún vann
nú síðast að samræmingu á náms-
efni á Norðurlöndum á vegum
Norrænu menningarmálaskrif-
stofunnar og að því verki starfaði
hún fram að jólum ásamt starfs-
félögum sínum og tókst að sjá því
lokið. Að þessu verki sem öðrum
er hún tók að sér vann hún af mik-
illi alúð og ég veit það hefur glatt
hana að fá að sjá árangur þess.
Eldri synirnir þrír eru allir við
nám og störf erlendis, en tveir
þeirra komu heim með fjölskyldur
sínar um jólin. Þessi síðustu jól
fékk Guðný Ella því að eiga með
sonum sínum, tengdadætrum og
barnabörnum á heimili sínu.
Og þegar eldri synirnir þrír
voru kvæntir og horfnir að
heiman, Lárus einn eftir, þá
fannst mágkonu minni of rúmt
um þau þrjú, og sveitastrákur af
Snæfellsnesi, sem kom í bæinn til
að þreyta próf, var boðinn velkom-
inn á Háaleitisbraut 117.
Nú eru veturnir orðnir 4 sem
hann hefur notið þar gistivináttu
og annar yngri bróðir hans var
jafnsjálfsagður í hópinn þegar
röðin kom að honum að setjast á
bekk í Hamrahlíðarskólann. En